ZABOROWSKI MAREK (ksiądz), urodzony 9 X 1973 r. w Dębicy, syn Jana i Cecylii z domu Gondek. Absolwent Zespołu Szkół Zawodowych w Dębicy z maturą w 1993 r. Studia teologiczne odbył w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie i w 1996 r. uzyskał tytuł magistra teologii. Przyjął święcenia kapłańskie i jako wikariusz pracował w parafii rzymskokatolickiej w Tylmanowej w latach 1999-2002. W latach 2002-2004 studiował na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie i otrzymał tytuł magistra prawa kanonicznego. Od 2004 r. do 2006 r. pracował w parafii pw. Ducha Świętego w Mielcu. Podjął studia doktoranckie w Warszawie (2006-2008) i na podstawie rozprawy pt. „Ewolucja dyscypliny sakramentów uzdrowienia w zakresie Communicatio in sacris” uzyskał stopień naukowy doktora prawa kanonicznego. W latach 2008-2013 pracował jako sędzia w Sądzie Diecezjalnym w Tarnowie, a w latach 2013-2018 był sędzia Sądu Metropolitalnego w Wiedniu (Austria). W 2018 r. został mianowany proboszczem parafii w Książnicach w dekanacie Mielec-Południe.
ZABYTKOWE OBIEKTY WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW; na podstawie dokumentacji Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Przemyślu Delegatura w Tarnobrzegu (stan na 5 IV 2005 r.) w rejestrze zabytków znajdują się następujące obiekty z terenu miasta Mielca: *bazylika mniejsza p.w. św. Mateusza z ogrodzeniem (murowana, zbudowana w okresie XVI-XVIII w. i później kilkakrotnie modernizowana), *budynek byłej Rady Powiatowej przy ul. T. Kościuszki 10, dziś – Państwowej Szkoły Muzycznej I i II st. (murowany, zbud. w 1909 r.), *budynek Sądu Rejonowego przy ul. T. Kościuszki 15 (murowany, zbud. w ostatnich latach XIX w.), *budynek przy ul. A. Mickiewicza 2 (mur., zbud. w 1904 r.), *dom przy ul. Jadernych 19 (mur., zbud. w 1906 r.), *dom przy ul. Jadernych 21 (mur., zbud. w pierwszych latach XX w.), *dom (dworek) przy ul. T. Kościuszki 5 (mur., zbud. ok. 1830 r.) i ogród przy tym domu, *dom przy ul. I. Krasickiego 1 (mur., zbud. w 1926 r.), *dom przy ul. Legionów 1 – Rynek (mur., zbud. w 1902 r.), *dom przy ul. A. Mickiewicza 5 (mur., zbud. po pożarze w 1900 r.), *dom przy ul. A. Mickiewicza 7 (mur., zbud. 1900-1902), *dom przy Rynku 3 (mur., zbud. pod koniec XIX w.), *dom przy Rynku 22 (mur., zbud. w 2. poł. XIX w.), *dom przy Rynku 23 (mur., zbud. w 2. poł. XIX w., *dom przy Rynku 25 (mur., zbud. na przełomie XIX i XX w.), *dom przy ul. Sandomierskiej 17 (mur., zbud. na przeł. XIX i XX w.), *dom przy ul. H. Sienkiewicza 17 (drewniany, zbud. w 1898 r.), *kościół parafialny p.w. św. Marka Ewangelisty przy ul. Rzochowskiej (drewn., zbud. w 1840 r.), przy kościele – kaplica grobowa Boguszów (mur., zbud. w 1877 r.) i ogrodzenie z 4. kapliczkami (mur., zbud. w 1885 r.), *willa przy ul. Jadernych 1 (mur., zbud. w 1934 r.) i ogród przy tej willi, *willa przy ul. Jadernych 5 (mur., zbud. na pocz. XX w.), *willa przy ul. T. Kościuszki 28 (mur., zbud. w 1920 r.), *zespół dworski przy ul. Wojsławskiej (mur., zbud. w XVIII-XIX w., gruntowny remont na pocz. XXI w.) i park przy tym zespole dworskim (zał. w XVIII w.), *zespół pałacowy przy ul. Legionów 73 (mur., zbud. w XIX w., część pałacowa – 1906 r.) i park przy tym zespole pałacowym (w obecnym kształcie założony w 1. poł XIX w.). Wszystkie wymienione obiekty zabytkowe są opisane w niniejszej Encyklopedii w oddzielnych hasłach.
ZACHARIASZ EDWARD KAROL, urodzony 14 VII 1948 r. w Mielcu, syn Władysława i Michaliny z Mleczkowskich. Absolwent Liceum Ogólnokształcącego nr 27 (później II LO), maturę zdał w 1966 r. W latach szkolnych udzielał się w różnych formach artystycznych, szczególnie w zakresie teatru i recytacji. Był też konferansjerem zespołu muzycznego „Pulpity”. Ukończył Studium Kulturalno-Oświatowe. Pracował w Przedsiębiorstwie Upowszechniania Prasy i Książki „Ruch” – Oddział w Mielcu jako instruktor kulturalno-oświatowy. Był współorganizatorem kilkunastu Klubów PUPiK Ruch” na terenie powiatu mieleckiego oraz inspiratorem wielu form działalności prowadzonych przez te placówki. W 1968 r. zainicjował powstanie kabaretu ERGO MIX” i do 1971 r. był reżyserem jego programów. W 1971 r. przeszedł do Powiatowej Poradni Kulturalno-Oświatowej w Mielcu na stanowisko instruktora teatralnego. Nadal wiele czasu poświęcał na działalność instruktażową w klubach wiejskich (Kluby PUPiK „Ruch” i Kluby „Młodego Rolnika”) oraz prowadzenie imprez klubowych. Ponadto w 1972 r. założył przy PPKO teatr poezji „Kaliope” i z programami: Drewno mówi i Były piosenki wystąpił około 30 razy w Mielcu i innych miejscowościach. Od 1 X 1972 r. objął funkcję kierownika Osiedlowego Domu Kultury Mieleckiej Spółdzielni Mieszkaniowej i pełnił ją do I kwartału 1975 r. Tam nadal prowadził zespół „Kaliope” i odnosił z nim sukcesy. (Szerzej o zespole w odrębnym haśle.) W późniejszych latach pracował w różnych zakładach pracy, m.in. w Cechu Rzemiosł Różnych w Mielcu. Zmarł 28 II 1991 r. Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
ZACISZE (ULICA), ulica miejska na osiedlu T. Kościuszki. Powstała na przełomie XIX i XX w., kiedy na tym terenie, zwanym Nadwysłocznią, zaczęto budować pierwsze domy. Biegła wówczas od ul. T. Kościuszki do ul. Kolbuszowskiej (od 1931 r. Wolności) i miała 575 m długości. W latach 20. nazwano ją Zaciszem, bowiem miejsce to było faktycznie zaciszne. Później nikt nie zmienił tej nazwy. W 1962 r. otrzymała po raz pierwszy nawierzchnię asfaltową, ale tylko do połowy, licząc od ul. T. Kościuszki. Drugą połowę utwardzono żużlem. W 1977 r. oddano do użytku ul. Wojsławską, będącą przedłużeniem ul. H. Sienkiewicza w kierunku Dębicy, przedzielając ul. Zacisze na dwie części i nie włączając ich do ruchu na tej nowej trasie. W 2000 r. część wschodnią gruntownie przebudowano, kładąc nawierzchnię asfaltową i chodniki z kostki brukowej. W 2011 r. przeprowadzono remont części zachodniej, a w 2012 r. – części wschodniej. M.in. położono nawierzchnię asfaltową oraz ułożono chodniki z kostki betonowej.
ZACZEK WŁADYSŁAW, delegat rządu galicyjskiego w Mielcu po odparciu pierwszej inwazji wojsk rosyjskich (X 1914 r.).
ZADAJ JÓZEF, urodzony 31 VIII 1931 r. w Szpilarach, woj. krakowskie, syn Franciszka i Józefy z Gąsiorków. W latach 50. służył jako junak w organizacji „Służba Polsce” i brał udział w budowie Nowej Huty, a następnie został służbowo przeniesiony do Mielca, gdzie brał udział w budowie osiedla fabrycznego WSK. Uzyskał kwalifikacje mistrzowskie w zawodzie murarz. W 1961 r. uruchomił własny zakład budowlany w ramach Cechu Rzemiosł Różnych w Mielcu. Równolegle do pracy zawodowej aktywnie uczestniczył w społecznej działalności Cechu, m.in. przez 4 kadencje był podstarszym Cechu. Pełnił także funkcje członka Zarządu Spółdzielni Rzemieślniczej „Wielobranżowej” w Mielcu, członka Prezydium Rady Izby Rzemieślniczej w Rzeszowie i członka Komitetu Osiedlowego. Z listy Stronnictwa Demokratycznego został wybrany radnym Miejskiej Rady Narodowej w Mielcu w kadencji 1984-1988. Wyróżniony m.in.: Krzyżem Kawalerskim OOP, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem 40-lecia Polski Ludowej, Odznaką „Zasłużony Pracownik Handlu i Usług”, Medalem Jana Kilińskiego, Odznaką „Zasłużony Działacz FJN” i Honorową Odznaką Centralnego Zarządu Rzemiosła. Zmarł 26 VIII 2004 r. Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
ZAGÓLSKI TOMASZ (ksiądz), urodzony 7 III 1914 r. w Kawęczynie Sędziszowskim koło Sędziszowa Małopolskiego, syn Józefa i Agaty z domu Pater. Absolwent Państwowego Gimnazjum im. Króla Władysława Jagiełły w Dębicy z maturą w 1933 r. Studia teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie ukończył w 1938 r. i przyjął święcenia kapłańskie. Jako wikariusz pracował w parafiach: Ujanowice (1938-1941), Przyszowa (1941), Nowy Sącz (1941-1942), Straszęcin (1942-1945), Gorlice (1945-1948) i Żyraków (1948-1952). W 1952 r. został mianowany proboszczem w nowo utworzonej parafii w Żyrakowie. W 1959 r. został przeniesiony na probostwo w Książnicach koło Mielca. W latach 1968-1973 pełnił funkcję notariusza, a w latach 1973-1983 wicedziekanem dekanatu mieleckiego. W 1989 r. przeszedł na emeryturę i był rezydentem w parafii pw. Matki Bożej Anielskiej w Dębicy. Zmarł 2 I 2004 r. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Dębicy.
ZAGÓRNA MARIA, urodzona 19 VIII 1955 r. w Ożarowie, córka Augustyna i Ireny z Nowaków. Absolwentka II Liceum Ogólnokształcącego im. Joachima Chreptowicza w Ostrowcu Świętokrzyskim, maturę zdała w 1974 r. Studiowała na Wydziale Filologicznym (kierunek – filologia germańska, specjalizacja nauczycielska) Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i uzyskała stopień magistra w 1979 r. Pracę zawodową rozpoczęła jako tłumacz języka niemieckiego w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym WSK „PZL-Mielec” (1979-1981), a w 1980 r. została zatrudniona w Zespole Szkół Technicznych w Mielcu jako nauczyciel języka niemieckiego i pracuje tam nadal. Ponadto była lektorem języka niemieckiego w mieleckim Punkcie Konsultacyjnym Wydziału Mechanicznego Politechniki Krakowskiej (1987-1990) i w Wyższej Szkole Gospodarki i Zarządzania w Mielcu (1999-2000) oraz uczyła języka niemieckiego w Zespole Szkół Budowlanych w Mielcu (1990-1992). W latach 1980-1990 pracowała społecznie w Hufcu ZHP w Mielcu jako podharcmistrz oraz w Szczepie Drużyn Starszoharcerskich „Komputery” działającym w Zespole Szkół Technicznych w Mielcu, pełniąc funkcje: instruktora programowego, kierownika Kręgu Pracy Drużynowych Instruktorów, zastępcy komendanta i komendanta (1987-1990). Była też wychowawcą, tłumaczem i komendantem obozów harcerskich w kraju i poza jego granicami. Organizowała wiele imprez szkolnych. Jest współautorką wielu publikacji związanych z nauką języka niemieckiego: Seria podręczników oraz zeszytów ćwiczeń pt. ein Fach gut. Deutsch für Alltag und Beruf. Podręcznik do j. niemieckiego dla liceów zawodowych, techników, liceów technicznych i szkół zawodowych, tomy 1 – 3 (1995-1997, WSzPWN i Goethe-Institut); Kommunikation in Technik und Industrie. Profil 2 (1999, WSzPWN i Goethe-Institut); alles klar. Podręcznik języka niemieckiego dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Poziom podstawowy. 1a, 1b (2002, WSiP); Program nauczania w liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym i technikum. Kształcenie w zakresie podstawowym. Program nauczania dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Numer dopuszczenia: DKOS-4015-119/0 (2002); einFach gut neu. Deutsch für Alltag und Beruf. – podręcznik języka niemieckiego dla liceów profilowanych i techników, tom 1 (2002, PWN); einFach gut neu. Deutsch für Alltag und Beruf. Zeszyt ćwiczeń 1; (2002, PWN); ein Fach gut neu. Deutsch für Alltag und Beruf. Poradnik dla nauczyciela; (2002, PWN); alles klar. Zakres Podstawowy. Podręcznik z ćwiczeniami dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, t. 1a, 1b (2007, WSiP); alles klar. Zakres Rozszerzony. Podręcznik z ćwiczeniami dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, t. 1a, 1b (2007, WSiP); alles klar. Zakres Podstawowy. Książka nauczyciela. (2007, WSiP); alles klar. Zakres Rozszerzony. Książka nauczyciela. (2007, WSiP). Podręcznik einFach gut w 1996 roku zdobył wyróżnienie na Targach Książki w Warszawie w konkursie na „Najpiękniejsze Książki Roku”. Z kolei podręcznik alles klar otrzymał wyróżnienie „Merit Award” na Międzynarodowych Targach Książki we Frankfurcie nad Menem w konkursie na „Najlepszy podręcznik Europy roku 2003” (Best European Schoolbooks 2003). Ponadto tłumaczyła na j. niemiecki tekst albumu Mielec i okolice Marka S. Graniczkowskiego ze wstępem Józefa E. Witka (Mielec 2000) i tekst albumu Mielec Marka S. Graniczkowskiego i Józefa E. Witka (Mielec 2004). Wyróżniona m.in.: Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Medalem Złotym za Długoletnią Służbę, Nagrodą Ministra Edukacji Narodowej II stopnia i Odznaką „Zasłużony Bieszczadom”. W 2016 r. przeszła w ZST na emeryturę, ale jeszcze w tym samym roku podjęła pracę (zastępstwo) w Gimnazjum nr 2 w Mielcu, a następnie w Szkole Podstawowej nr 7 w Mielcu jako nauczyciel języka niemieckiego (2016-2019). Ponadto od 2017 r. pracuje w Szkole Podstawowej nr 9 z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im. Władysława Jasińskiego „Jędrusia” w Mielcu. W 2011 r. była współautorką publikacji Zestawy maturalne. Język niemiecki, a w 2013 r. uzyskała uprawnienia egzaminatora z zakresu egzaminu maturalnego z języka niemieckiego. Wyróżniona m.in. Medalem Złotym Za Długoletnią Służbę, nagrodą Ministra Edukacji Narodowej (II st.) w 2006 r., nagrodami Starosty Powiatu Mieleckiego oraz lokalnym tytułem Belfer The Best’ia w kategorii: nauczyciel dydaktyk – 2014.
ZAGÓROWSKI (STRZEMIĘ-ZAGÓROWSKI) PAWEŁ, urodzony 4 I 1896 r. we Lwowie(?) W czasie nauki gimnazjalnej należał do Związku Strzeleckiego. W 1914 r. zgłosił się do Legionów Piłsudskiego i walczył w 5 i 2 pułku piechoty I Brygady. Uczestniczył w kryzysie przysięgowym i został przeniesiony do wojska austriackiego. Po zakończeniu wojny, w stopniu sierżanta wrócił do Lwowa i włączył się do walk polsko-ukraińskich. Dowodził 3 plutonem piechoty Szkoły Kadetów WP i za bohaterskie czyny otrzymał Krzyż Walecznych. Brał też udział w wojnie polsko-bolszewickiej w stopniu porucznika, a następnie kapitana. Po wojnie pozostał w wojsku jako zawodowy oficer. W 1922 r. ukończył kurs dla oficerów w zakresie realizowania pomocniczej obrony państwa oraz pozaszkolnego wychowania obywatelskiego i fizycznego młodzieży, zorganizowany przez Studium WF przy Uniwersytecie Poznańskim. W latach 1922–1930 pełnił funkcje: kierownika referatu Przysposobienia Wojskowego przy Dowództwie Okręgu Generalnego VIII w Toruniu, dowódcy III batalionu 65 pułku piechoty w Grudziądzu i komendanta Okręgu Związku Strzeleckiego. W 1931 r. ukończył studia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie i otrzymał awans na stopień majora dyplomowanego. Został skierowany do Sztabu Generalnego WP, gdzie w Oddziale Szkoleniowo-Operacyjnym był referentem regulaminów, a następnie powierzono mu funkcję dyrektora wyszkolenia w Szkole Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy. W 1935 r. został przeniesiony w stan spoczynku i zamieszkał w Krakowie. W 1936 r. podjął pracę w komórce wojskowej PZL w Warszawie, a w 1938 r. został skierowany do Komisji Zabezpieczenia Budowy PZL Wytwórni Płatowców nr 2 w Mielcu – Cyrance i powierzono mu funkcję kierownika administracji ogólnej. Ponadto współpracował z mieleckim Oddziałem Związku Strzeleckiego im. płk. Lisa-Kuli. W lecie 1939 r. utworzył grupę dywersji pozafrontowej. W pierwszych dniach II wojny światowej kierował pracami nad zabezpieczeniem i ukryciem archiwum dyrekcji oraz dokumentacji technicznej samolotu PZL P-37 B „Łoś” i innych produktów. 9 IX powrócił do Warszawy i przez kilka dni przebywał w Armii „Warszawa”, ale już 12 IX otrzymał zadanie organizowania ruchu oporu na terenach zajętych przez Niemców, m.in. wschodniej części woj. krakowskiego i w związku z tym odwiedził m.in. Mielec. Od 22 IX przebywał w Krakowie i otrzymał zadanie zbudowania terenowych struktur (rejonów i sieci dywersyjnej) Organizacji Orła Białego (OOB), m.in. w Mielcu. Powierzono mu funkcje zastępcy przewodniczącego i komendanta OOB na okręg krakowski. Posługiwał się pseudonimami: „Strzemię”, „Andrzej” i „Góralik”. Po włączeniu OOB do ZWZ w lutym 1940 r. pełnił funkcje: zastępcy komendanta Krakowsko-Śląskiego Obszaru ZWZ (1940), szefa sztabu Okręgu ZWZ Łódź (1940–1941), komendanta Obwodu ZWZ Chrzanów (1942) i komendanta Śląskiego Okręgu AK (1942-1943). Przez następny rok pozostawał w dyspozycji Komendy Głównej AK. Brał udział w powstaniu warszawskim 1944 (ps. „Góra”, „Maciej”). Od 22 VIII do 26 IX w stopniu podpułkownika pełnił funkcje zastępcy dowódcy i szefa sztabu V Obwodu AK Warszawa-Mokotów. Po upadku powstania dostał się do niewoli niemieckiej i został uwięziony w obozie zagłady w Mauthausen. Osłabiony ranami z powstania i chorobą zmarł jesienią 1944 r. Odznaczony (przed II wojną światową) m.in.: Krzyżem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Walecznych (czterokrotnie), Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 i Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
ZAGÓRSKI MATIAS, starszy cechmistrz cechu zbiorowego w Mielcu w latach 50. XVII w.
ZAGRODY (ULICA), ulica miejska na osiedlu T. Kościuszki. Przez wiele lat była drogą dojazdową od ul. Hetmańskiej do pól mieszczańskich położonych nad Wisłoką. W latach 70. i 80. powstały tu pierwsze domy. W 1970 r. nadano jej status ulicy miejskiej na długości 357 m i wtedy też nadano jej nazwę. Posiadała nawierzchnię żużlową. Pięknie tutaj, bo spacerujący może zachwycić się z jednej strony zielenią kępy nadwisłockiej, a z drugiej malowniczą panoramą Starego Mielca. W 2008 r. ulica została wyremontowana, m.in. położono nawierzchnię i chodniki z kostki betonowej.
ZAJĄC JÓZEF, urodzony 17 II 1953 r. w Słupcu koło Dąbrowy Tarnowskiej, syn Tadeusza i Marii z domu Pawelak. Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego w Mielcu, maturę zdał w 1972 r. Studiował filologię romańską na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i w 1978 r. uzyskał tytuł magistra. Należał do Studenckiego Komitetu Solidarności. W latach 1979-1981 pracował w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego „PZL-Mielec” jako starszy referent w komórkach inwestycji i później eksportu. Był członkiem NSZZ „Solidarność”. W 1981 r. wyjechał do USA. Jest pracownikiem Działu Udostępniania Zbiorów (zbiory specjalne Uniwersytetu Harvarda) w Houghton Library, Cambridge (Massachusetts, USA). Jest członkiem Stowarzyszenia „Maj 77” i Fundacji im. Stanisława Grzybowskiego. Poza pracą zawodową zajmuje się badaniem historii Słupca i jego okolic. Związki z Mielcem sprawiły, że w toku poszukiwań materiałów o Słupcu gromadził także wiadomości o Mielcu i po nawiązaniu kontaktu bezinteresownie przesyłał je autorowi Encyklopedii miasta Mielca. Na ich podstawie zostało opracowanych kilkadziesiąt haseł.
ZAJĄC MICHAŁ MIECZYSŁAW, urodzony 14 X 1917 r. w Chrząstowie, powiat mielecki, syn Józefa i Franciszki z domu Maziarz. Absolwent Gimnazjum i Liceum im. S. Konarskiego w Mielcu, maturę zdał w 1937 r. Należał do Sodalicji Mariańskiej, chóru „Melodia” i kółka geograficznego. We wrześniu 1937 r. rozpoczął służbę wojskową w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, a następnie odbył praktykę w 6 Pułku Strzelców Konnych w Żółkwi i 3 Pułku Szwoleżerów w Suwałkach, z którym (w randze podporucznika) uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r. 26 IX został internowany na Litwie, lecz udało mu się uwolnić. W Białymstoku ponownie został aresztowany i oddany w ręce NKWD. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności udało mu się zbiec z pociągu, którym wieziono aresztowanych. Powrócił w rodzinne strony i po tygodniowym odpoczynku w Chrząstowie wyruszył z kolegami (K. Ortyl, K. Markowski, F. Pieróg) na poszukiwanie polskiego wojska. Poprzez Słowację, Węgry, Jugosławię i Włochy dotarł do tworzącej się armii polskiej we Francji. Otrzymał przydział do oddziału rozpoznawczego 3 Dywizji Piechoty i uczestniczył w walkach z Niemcami pod St. Nazaire. Po kapitulacji Francji ewakuował się do Anglii i tam został przydzielony do tworzącej się polskiej 1. Brygady Strzelców. Najpierw szkolił się w jednostce czołgów, a następnie dowodził plutonem czołgów. Uczestniczył też w szkoleniu żołnierzy i oficerów do polskich formacji wojskowych walczących na różnych frontach. Przez pewien czas stacjonował z jednostką na Orkadach (wyspy u północnych wybrzeży Szkocji), gdzie spodziewano się desantu Niemców z okupowanej Norwegii. Po wojnie pełnił funkcję komendanta obozu dla polskich żołnierzy w pobliżu Londynu. We wrześniu 1948 r. został zdemobilizowany i pracował fizycznie przy materiałach fotograficznych. W 1952 r. przeniósł się do Australii i przez wiele lat pracował w handlu, m.in. jako dyrektor filii handlowej w Alice Springs w Centralnej Australii. Udzielał się społecznie w działalności patriotycznej wśród Polonii australijskiej. Był współorganizatorem Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Australii i pełnił funkcję jego sekretarza. Brał udział w organizowaniu obchodów polskich świąt narodowych, wygłaszał referaty na spotkaniach i w polskim radio. Publikował artykuły o wymowie patriotycznej w pismach polonijnych: „Nasza Droga”, „Millenium”, „Nowa Epoka”, „Nasza Kronika” i „Głos Seniora”. Posiadał stopień pułkownika w stanie spoczynku. Wyróżniony został odznaczeniami polskimi: Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP, Krzyżem Kampanii Wrześniowej, Krzyżem Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Medalem Wojska Polskiego (dwukrotnie), Srebrna i Złotą Odznaką Honorową SPK, Srebrnym i Złotym Krzyżem Kombatanckim, Odznaką SPK za Wierną Służbę i Srebrnym Krzyżem Światowej Federacji SPK, odznaczeniami angielskimi: Defence Medal i The War Medal oraz odznaczeniem francuskim Croix Des Combattans Volontaires. Zmarł 25 IX 2015 r. w Australii.
ZAJĄC – WAGA MAŁGORZATA (z domu ZAJĄC), urodzona 10 II 1967 r. w Mielcu, córka Stanisława i Marii z domu Furdyna. Absolwentka Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Rzeszowie. Maturę zdała w 1987 r. Po maturze została zatrudniona na stanowisku instruktora plastyka w Miejskim Ośrodku Kultury w Mielcu, przekształconym później na Mielecki Ośrodek Kultury i w 1997 r. na Samorządowe Centrum Kultury w Mielcu. W czasie pracy w Mieleckim Ośrodku Kultury była czasowo oddelegowana do Katolickiego Ośrodka Kultury. Jako plastyk była m.in.: autorką lub współautorką scenografii i części rekwizytów do sztuk teatralnych w wykonaniu Teatru Rozmaitości w reżyserii Jadwigi Klaus (Dziewczyny z pomysłem, Damy i huzary, Gdzie diabeł nie może, Ciotka, Wesele, Ożenek, Królowa przedmieścia, Teatr Variete), spektakli Teatru „Antrakt” w reżyserii Jadwigi Klaus i Magdaleny Kriger (Książę i żebrak, Calineczka, Piotruś Pan, Szeherezada, CHAM-let czyli parodia dzieł Szekspira, Ruda z poprawczaka, Alicja w krainie Dziwów, Konik Garbusek), musicali w reżyserii Anny Leszkiewicz (GREACE – się kręci, Hakuna Matata – Chwytaj dzień, Michael Jackson Show, W tym roku świąt nie będzie) oraz dekoracji okolicznościowych. Jest członkiem Teatru Rozmaitości przy SCK w Mielcu. Grała w sztukach: Królowa przedmieścia, Teatr Variete. Prowadziła zajęcia plastyczne w filii MOK przy ul. Botanicznej 1 i w Katolickim Ośrodku Kultury przy ul. ks. W. Marcinowskiego oraz w Domu Kultury SCK w czasie ferii zimowych i wakacji. Systematycznie wykonuje banery i plakaty informacyjne. Maluje obrazy, ale na własny użytek, najczęściej jako upominki.
ZAJĄCZKOWSKI ALFONS, urodzony 8 IX 1903 r. w Rzeszowie, syn Jana i Marii z Listkiewiczów. Uzyskał tytuł magistra filozofii w zakresie fizyki. Od 1 IX 1929 r. do 31 VIII 1939 r. pracował w Gimnazjum i Liceum im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu oraz w Państwowej Wyższej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki w Poznaniu. Na początku grudnia 1939 r. został przymusowo wysiedlony przez Niemców i od 9 XII zamieszkał w Mielcu u Wiktorii Pyrzyńskiej, prowadzącej zakład krawiecki. W latach okupacji hitlerowskiej kierował Miejską Szkołą Handlową w Mielcu (1940-1944). Uczestniczył także w tajnym nauczaniu. Po wyzwoleniu miasta został zatrudniony w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. S. Konarskiego w Mielcu i został mianowany dyrektorem szkoły. Funkcję tę pełnił do 30 X 1946 r., a następnie powrócił do Poznania i podjął pracę dydaktyczno-naukową w Politechnice Poznańskiej, a następnie pełnił funkcję prorektora uczelni. Ponadto w latach 1955-1956 był wykładowcą w Wyższej Szkole Budowy Maszyn w Poznaniu. Okres pobytu w Mielcu opisał w książce Wspomnienia wysiedleńca (1961). Był członkiem ZNP. Zmarł 31 X 1968 r. Pochowany w Poznaniu na Cmentarzu Parafialnym Sołacz.
ZAJĄCZKOWSKI JÓZEF, podpułkownik, w latach 1938-1939 zastępca dyrektora ds. administracyjno-handlowych PZL – Wytwórnia Płatowców Nr 2 w Mielcu.
ZAKŁAD AKCESORIÓW MEBLOWYCH GŁADYSEK SP.J., firma o mieleckim rodowodzie prowadzona przez rodzinę Gładysków. Została założona 28 XII 1994 r. Zgodnie z nazwą produkuje nowoczesne akcesoria meblowe. Zezwolenie na działalność gospodarczą w SSE EURO-PARK MIELEC otrzymała 28 I 2003 r. Jej siedzibą jest nowo zbudowany obiekt we wschodniej części Strefy przy ul. Wojska Polskiego 6c.
ZAKŁAD EDUKACYJNY DLA PANIEN, prywatna placówka edukacyjna dla dziewcząt w Mielcu, zorganizowana w 1867 r. przez Teklę Szydłowską. Rozpoczęła działalność 1 IX 1867 r., ale nie wiadomo, kiedy ją zakończyła.
ZAKŁAD LOTNICZY „PZL-MIELEC” SP. Z O.O., powstał 1 III 1995 r. w wyniku restrukturyzacji WSK „PZL-Mielec. Był sukcesorem tradycji produkcji lotniczej prowadzonej nieprzerwanie przez mielecką fabrykę samolotów od 1939 r. Produkował odrzutowe samoloty szkolno-bojowe M-96 Iryda, samoloty pasażerskie i transportowe M-28 Skytruck, samoloty rolnicze i pożarnicze M-18 Dromader, lekkie samoloty dwusilnikowe M-20 Mewa i lekkie samoloty treningowe M-26 Iskierka. Kooperował z renomowanymi firmami lotniczymi, m.in.: BOEING, GKN WESTLAND AEROSPACE, ALENIA i SOCATA oraz współpracował z firmami: PRATT&WHITNEY, ROLLS-ROYCE, SEXTANT i AVIONIQUE. Zatrudniał początkowo około 3000 osób. Na skutek systematycznie zmniejszającego się zapotrzebowania rynku na samoloty oraz inne kłopotów organizacyjnych zmuszony został do ograniczania produkcji i redukowania zatrudnienia. Mimo to trudności narastały i 22 III 1999 r. ogłoszono jego upadłość. Część produkcji lotniczej przejęły nowo powstałe Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o. w Mielcu.
ZAKŁAD OPIEKUŃCZO-LECZNICZY, placówka opiekuńcza MOPS w Mielcu, utworzona na podstawie uchwały Rady Miejskiej w Mielcu z dniem 1 X 1992 r. Siedzibą jest budynek byłego żłobka nr 4 przy ul. ks. P. Skargi. Nadzór administracyjno-gospodarczy nad placówką powierzono dyrekcji MOPS, a nadzór merytoryczny – dyrekcji ZOZ Mielec. Podstawowe zadania ZOL to zapewnienie pensjonariuszom m.in.: dobrych i higienicznych warunków mieszkaniowych oraz kompleksowej obsługi w zakresie wyżywienia, opieki lekarskiej i stosownej do potrzeb terapii, a także warunków do zaspokajania potrzeb religijnych, socjalnych i kulturalnych. Pobyt w ZOL jest częściowo odpłatny.
ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ, zob. SŁUŻBA ZDROWIA
ZAKŁAD POGRZEBOWY ZGÓRSKO, powstał w 1991 r. Jego założycielem i właścicielem jest Grzegorz Żala. Firma zarejestrowana jest pod adresem: Zgórsko 16, z siedzibą w Mielcu przy ul. S. Żeromskiego 19. Wykonuje kompleksowe usługi pogrzebowe. Posiada kaplicę przedpogrzebową w Zgórsku na tamtejszym cmentarzu parafialnym oraz w Czerminie.
ZAKŁAD PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH „PZL-MIELEC” SP. Z O.O. GRUPA ZASADA, powstał na podstawie aktu założycielskiego z dnia 23 IX 1994 r. na bazie majątku i kadry Wydziału Tworzyw Sztucznych Zakładu Lotniczego WSK „PZL-Mielec”. Zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie SSE EURO-PARK MIELEC otrzymał 28 VI 1996 r. W 1998 r. uzyskał certyfikat zapewnienia jakości EN ISO 9001. Jego główne produkty to: części i podzespoły z tworzyw sztucznych, laminatów i kompozytów oraz elementy gumowe dla Polskich Zakładów Lotniczych Sp. z o.o., części i zespoły kompozytowe dla motoryzacji (m.in. zewnętrzne elementy wyposażenia i zabudowy samochodów ciężarowych, dostawczych i autobusów, elementy kompozytowe nadwozi i wyposażenia wnętrz do samochodów specjalizowanych), hełmy bojowe dla służb specjalnych wojska i policji oraz kompozytowe osłony radarów naziemnych i pokładowych. Jego siedziba znajduje się w północnej części SSE. Adres: ul. Wojska Polskiego 3. Zmieniono nazwę firmy na: Tworzywa Sztuczne PZL Mielec Sp. z o.o. Sp. J.
ZAKŁAD „RPOL” POLIT ROMAN, firma o mieleckim rodowodzie, funkcjonująca od 1959 r. Początkowo działała jako rzemieślniczy Zakład Elektromechaniczny. Z czasem przeszła do branży produkcji sprzętu AGD, produkując m.in. elementy z tworzyw sztucznych i wykonując obróbkę plastyczną metali. Zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej w SSE EURO-PARK MIELEC otrzymała 2 II 2005 r. W 2006 r. przeprowadziła się do własnej nowej hali produkcyjnej we wschodniej części Strefy, Jej wyroby cechują się nowoczesnymi rozwiązaniami, wysoką jakością wykonania i niezawodnością. Eksportuje je do m.in. Niemiec, USA i Włoch oraz na Ukrainę.
ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH (INSPEKTORAT ZUS), państwowa jednostka organizacyjna, do której zadań należą m.in.: stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych, pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne, ustalanie uprawnień do świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych i wypłacanie świadczeń z tego tytułu. Inspektorat ZUS w Mielcu powstał 1 III 1975 r. Pierwszą jego siedzibą był budynek przy ul. M. Reja 1. Działalność placówki polegała na przyjmowaniu i wstępnej weryfikacji dokumentów w sprawach emerytalno-rentowych, a następnie przekazywaniu ich do Oddziału w celu ostatecznego załatwienia. Po 1 VII 1981 r. ilość spraw wzrosła w związku z tzw. wcześniejszymi emeryturami. W 1982 r. pracowało 7 osób, łącznie z kierownikiem. W 1990 r. znacznie rozwinięto działalność w zakresie przyznawania świadczeń emerytalno-rentowych pierwszorazowych. Wtedy też przeniesiono Inspektorat do budynku przy ul. S. Żeromskiego 13, zapewniając lepsze warunki lokalowe. Od 1992 r. systematycznie rozszerzano zakres obsługi prowadzonej przez Inspektorat. Wiązało się to z przejęciem z Oddziału ZUS w Rzeszowie pełnej obsługi świadczeń emerytalno-rentowych łącznie z ruchem rent, ewidencją i wypłatami, a następnie obsługą kont płatników składek i wypłatą zasiłków. Dla prawidłowego funkcjonowania we wrześniu 1995 r. ponownie zmieniono siedzibę, tym razem przenosząc się do własnego zmodernizowanego budynku przy ul. W. Sikorskiego. Wraz przyjmowaniem nowych zadań wzrastała liczba zatrudnionych pracowników. Terytorialny zakres działania Inspektoratu obejmuje powiaty mielecki i kolbuszowski – razem 16 gmin. W zakresie świadczeń emerytalno-rentowych Inspektorat wypłaca emerytury i renty dla około 37.000 świadczeniobiorców oraz rocznie wydaje około 600 decyzji związanych z wypadkami w pracy lub w drodze do pracy. W Wydziale Ubezpieczeń, Rozliczeń i Realizacji Dochodów prowadzone są konta około 13 500 płatników składek, natomiast w Wydziale Świadczeń Krótkoterminowych wypłaca się około 35 000 zasiłków w zakresie choroby i macierzyństwa oraz około 11 500 zasiłków wychowawczych.
Kierownicy Inspektoratu: Piotr Szot (1975-1989), Marcin Wiciejowski (1989-1990), Zbigniew Pogoda (1990-1999), Wiesław Jaje (1999-2018), p.o. Małgorzata Warczak (2018), Wacław Graniczka (2018-nadal).
Długoletni pracownicy: Jadwiga Kaczmarczyk, Dorota Kokoszka, Anna Malinowska, Lucyna Mączyńska, Maria Mrozik, Anna Pszeniczna, Bogumiła Trawka.
ZAKŁAD USŁUG AGROLOTNICZYCH (PZL WARSZAWA OKĘCIE S.A. ZAKŁAD USŁUG AGROLOTNICZYCH W MIELCU), powstał 1 VI 1975 r. jako oddział WSK PZL Warszawa Okęcie, na mocy porozumienia z 18 IV 1975 r. pomiędzy WSK PZL Warszawa Okęcie i WSK PZL Mielec. Jego siedzibą było lotnisko WSK PZL Mielec, gdzie wydzierżawiono stary hangar i 5 ha terenu. Pierwszą załogę stanowiło 10 osób, w tym 5 pilotów. Dysponowano 5 samolotami An-2. W następnych latach firma rozwijała się, zatrudniając coraz więcej pracowników i powiększając flotę samolotową. 1 I 1979 r. została włączona w struktury WSK Mielec jako Wydział Usług Agrolotniczych, ale po ponownym porozumieniu pomiędzy wymienionymi wytwórniami 19 I 1982 r. powróciła do PZL Warszawa Okęcie. Odtąd z roku na rok firma rozrastała się i rozszerzała ofertę usług, głównie w rolnictwie i ochronie przeciwpożarowej. W 1988 r. na terenie kraju 18 samolotów An-2 wykonało 35 tysięcy lotów agro, a 17 samolotów M-18 Dromader i PZL-104 Wilga wylatało 4,2 tys. godzin w ramach ochrony przeciwpożarowej. W latach 90., kiedy rozpoczęto w Polsce likwidację dużych gospodarstw rolnych oraz wprowadzono ostre przepisy regulujące ochronę środowiska, a państwa afrykańskie przeżywały trudności finansowe, znacznie spadła ilość zamówień na usługi agrolotnicze. Utrzymało się natomiast zapotrzebowanie na loty związane z ochroną przeciwpożarową. Wielokrotnie uczestniczono też w gaszeniu wielkich pożarów kompleksów leśnych. 20 IX 1994 r. Oddział ZUA Mielec przekształcono na centralny ZUA z siedzibą w Mielcu, podporządkowując mu Oddział ZUA w Olsztynie, Oddział ZUA w Kętrzynie i biuro usług w Warszawie. Wiązało się to m.in. z produkcją w Mielcu większości eksploatowanego sprzętu lotniczego i dostępnością kadry z przygotowaniem zawodowym o kierunku lotniczym. W 1995 r. dysponowano 114 pilotami, 117 mechanikami oraz 306 samolotami pracującymi w Polsce i na świecie, m.in. 7 w Egipcie, 42 w Sudanie i 52 w Iranie. W dniu 28 VIII 2001 r. europejskie konsorcjum EADS CASA (później: Airbus Poland S.A.) zakupiło 51 % akcji PZL „Warszawa-Okecie” S.A. i w ten sposób ZUA został włączony w struktury największej europejskiej firmy lotniczej. W tym czasie ZUA dysponował flotą samolotów składającą się z 77 samolotów An-2 do prac agrolotniczych i celów transportowych, 46 samolotów M-18 Dromader do gaszenia pożarów, lotów patrolowych i prac agrolotniczych, 12 samolotów PZL-106 Kruk do prac agrolotniczych i 10 samolotów PZL-104 Wilga dla usług biznesowych i rekreacji oraz lotów sportowych. Szczególną akcją była walka z plagą szarańczy w Afryce Północnej w 2004 r., w której uczestniczyło kilkanaście Dromaderów i An-2. W 32-letniej historii ZUA wykonywano usługi dla następujących państw: Algieria, Arabia Saudyjska, Austria, Azerbejdżan, Bułgaria, Chile, Czechosłowacja, Egipt, Ekwador, Erytrea, Etiopia, Finlandia, Hiszpania, Indie, Iran, Libia, Mali, Niemcy, Nigeria, Pakistan, Portugalia, Senegal, Sudan, Syria, Tunezja, Węgry, Wietnam i Włochy.Uzyskano liczne wyróżnienia, m.in. Medal Europejski w 2000 r. i tytuł „Wybitny Polski Eksporter” w 2002 r. Aktualnie funkcjonuje pod nazwą EADS PZL Warszawa-Okęcie SA Wydział Usług Lotniczych w Mielcu. W dnach 21-22 X 2017 r. mielecki Zakład był współorganizatorem ogólnopolskiego 5. Zjazdu Agrolotników. 15 XI 2022 r. odbyła sie gala jubileuszowa z okazji 50-lecia ZUA. Wydarzenie to miało podwójny charakter. ZUA, działajacy do niedawna pod nazwą Wydziału Usług Lotniczych, przeszedł pod nowo utworzoną firmę: Mieleckie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o. – córkę Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa.
Kierownicy Oddziału ZUA: Krzysztof Mirski (1975–1982), Stanisław Pietras (1 III 1982 r. – 31 X 1982 r.), Józef Roguz (1982-1994).
Dyrektorzy ZUA: Józef Roguz (1994-2005), Grzegorz Jan Walczak (2005-).
ZAKŁAD UTRZYMANIA RUCHU „PZL-MIELEC” SP. Z O.O., został utworzony w latach 90. w wyniku restrukturyzacji WSK „PZL-Mielec” Sp. z o.o. Wykonuje usługi różnego rodzaju, m.in. remonty, adaptacje i wykonawstwo obiektów budowlanych, remonty wózków golfowych, spalinowych i elektrycznych, a także usługi transportowe, m.in. dźwigami samojezdnymi, podnośnikami i samochodami ciężarowymi. Jego siedzibą są obiekty w środkowej części SSE. Adres: ul. Wojska Polskiego 3. 3 VIII 2011 r. ogłoszono upadłość firmy i zmieniono nazwę na: Zakład Utrzymania Ruchu „PZL-Mielec” Sp. z o.o. Upadłości Likwidacyjnej.
ZAKŁAD UTYLIZACJI ODPADÓW KOMUNALNYCH SP. Z O.O., rozpoczął działalność gospodarczą 1 IX 1998 r. na bazie nowo wybudowanego w 1997 r. składowiska odpadów komunalnych przy ul. Wolności. Spółce powierzono zarządzanie i utrzymywanie składowiska odpadów, utrzymywanie zrekultywowanego składowiska „Smoczka” oraz prowadzenie i obsługę selektywnej zbiórki odpadów na terenie miasta Mielca. W pierwszym dziesięcioleciu funkcjonowania nowego składowiska w ogólnej masie odpadów największy udział procentowy ma Gmina Miejska Mielec – ok. 82 %. SSE EURO-PARK MIELEC dostarcza ok. 15 %, a pozostali dostawcy – 3 %.
Prezes: Rafał Groele (1998-nadal).
ZAKŁADNICY „ZŁOTNICCY”, 10 więźniów politycznych z więzienia w zamku w Rzeszowie, rozstrzelanych 3 XI 1943 r. w Złotnikach koło Mielca pochowanych na cmentarzu parafialnym w Mielcu.
Przebieg wydarzeń: W czasie okupacji hitlerowskiej, według niemieckiego obwieszczenia z 1 listopada 1943 r., zostali skazani na śmierć więźniowie polityczni: 1. Walenty Czyż z Rzeszowa „za udział w napadzie morderczym”, 2. Michał Falandys z Trzebosi „za nielegalną działalność”, 3. Leon Jacykow z Rzeszowa „za nielegalną działalność”, 4. Andrzej Jadach z Zarębek „za nielegalną działalność”, 5. Emil Pragłowski z Sędziszowa „jako członek grupy terrorystycznej”, 6. Rudolf Auriga z Rzeszowa „za nielegalną działalność”, 7. Józef Czarnik z Wyżnego „za udział w napadach”, 8. Stanisław Drupka ze Stobiernej „za nielegalną działalność”, 9. Franciszek Gut (Oszczyk) z Siedlisk „za nielegalną działalność”, 10. Władysław Kuc z Rzeszowa „za nielegalną działalność”, 11. Stefan Ożóg ze Stobiernej „za nielegalne posiadanie broni”, 12. Bronisław Pryjda z Dębicy „za nielegalną działalność”, 13. Rudolf Pryjda „za nielegalną działalność”, 14. Jan Różański z Dębicy „za nielegalną działalność”, 15. Franciszek Sieradzki „za nielegalną działalność”. Na osobach pod numerami 1-5 wyrok został już wykonany, ale zasądzeni od numeru 6 do 15 zostali przedstawieni do ułaskawienia. Postawiono jednak warunek, że jeżeli w najbliższych trzech miesiącach na terenie okręgu Rzeszów i Dębica powtórzą się akty przemocy, a przede wszystkim napady na Niemców lub osoby z nimi współpracujące, to wyrok na pozostałych więźniach będzie wykonany. 2 XI 1943 r. w Złotnikach patrol AK wykonał wyrok śmierci (przez rozstrzelanie) na mieleckim policjancie Stanisławie Gaborze i zastrzelił usiłującego interweniować drugiego policjanta – Juliana Toczyńskiego. W odwecie Niemcy 3 XI 1943 r. przywieźli do Złotnik 10 więźniów politycznych z więzienia w rzeszowskim zamku, wymienionych pod numerami 6-15 i rozstrzelali ich w obecności ludności Złotnik, zmuszonej siłą do oglądania egzekucji. Po zakończeniu II wojny światowej ekshumowano zwłoki i przeniesiono na cmentarz parafialny w Mielcu przy ul. H. Sienkiewicza, obok mogił z I wojny światowej. W październiku 1986 r. upamiętniono mogiłę tablicą z nazwiskami rozstrzelanych osób, umieszczoną na głazie z piaskowca śmiłowskiego.
ZAKŁADY NARZĘDZIOWE W MIELCU SP. Z O.O., firma powstała w 1995 r. w wyniku restrukturyzacji WSK „PZL-Mielec” i przekształcenia znajdującego się w jej strukturach Zakładu Narzędziowego „PZL-Mielec”. Kontynuowała kilkudziesięcioletnią tradycję wytwarzania narzędzi, przyrządów i urządzeń dla przemysłu lotniczego, samochodowego, stoczniowego, elektronicznego, precyzyjnego, spożywczego i farmaceutycznego. Zezwolenie na działalność gospodarczą na terenie SSE EURO-PARK MIELEC otrzymała 9 X 2000 r. Uzyskała możliwość prowadzenia własnej kontroli produkowanych wyrobów. Wdrożyła komputerowe systemy wspomagania konstrukcji CAD-CAM. Otrzymała certyfikaty dla systemu zapewnienia jakości zgodny z normą ISO 9001 oraz APAP-110, BAE Systems i JAR-21. Jej siedzibą była hala w centralnej części SSE. 8 VI 2009 r. wydano decyzję w sprawie wygaśnięcia zezwolenia na działalność gospodarczą w SSE EURO-PARK MIELEC.
ZAKŁADY ODZIEŻOWE AG SP Z O.O. – firma o mieleckim rodowodzie, produkująca i serwisująca odzież wysokiej jakości. Powstała w 2002 r., a wpis do rejestru przedsiębiorców uzyskała 16 XII 2002 r. Zezwolenie na działalność w SSE EURO-PARK MIELEC otrzymała 21 IV 2004 r. Jej siedziba znajduje się w zachodniej części Strefy, przy u. Strefowej.
ZAKOLE, niewielka prywatna ulica na terenie osiedla Wojsław. Otrzymała nazwę Uchwałą Nr XXX/308/2017 Rady Miejskiej w Mielcu z dnia 9 II 2017 r. Nazwa, zaproponowana przez współwłaścicieli ulicy, nawiązuje do zakola pobliskiej rzeki Wisłoki.
ZAKRĘCKI JANUSZ, urodzony 23 X 1964 r. w Borowej, pow. mielecki, syn Stanisława i Stefanii z domu Wiącek. Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. S. Konarskiego w Mielcu, maturę zdał w 1983 r. Studia na Politechnice Krakowskiej ukończył w 1992 r., uzyskując tytuł magistra inżyniera mechanika o specjalności maszyny robocze ciężkie. Po studiach został zatrudniony w Zakładzie Lotniczym „PZL-Mielec” i jako technolog pracował do jego likwidacji w 1999 r. Po krótkim epizodzie w firmie Pinacle Consulting został kierownikiem Centrum Obróbki Plastycznej w Polskich Zakładach Lotniczych Sp. z o.o. w Mielcu. W 2002 r. objął stanowisko kierownika wydziału w WSK „PZL-Rzeszów” SA, zaś w październiku 2005 r. został prezesem Zarządu i dyrektorem naczelnym Polskich Zakładów Lotniczych w Mielcu. Kierowana przez niego ekipa doprowadziła do zainteresowania się państwowych ośrodków decyzyjnych możliwościami mieleckiego ośrodka przemysłowego, a następnie wprowadzenia do Mielca światowego potentata w dziedzinie produkcji śmigłowców – firmy Sikorsky Aircraft Corporation. W plebiscycie Tygodnika Regionalnego „Korso” został wybrany Człowiekiem Roku 2006 w Mielcu i uhonorowany „Skałką Korso”. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim OOP.
ZALEWSKI FRANCISZEK IGNACY, urodzony 3 IX 1930 r. w Laskach, pow. Ostrołęka, syn Stefana i Julii z Małkowskich. Ukończył Gimnazjum w Ostrołęce (1947), a następnie Państwowe Liceum Mechaniczno-Lotnicze w Warszawie. Po maturze w 1950 r. z nakazem pracy przybył do WSK w Mielcu i został zatrudniony w Biurze Technologa jako technolog, a następnie pracował w kontroli technicznej. Równolegle szkolił się w zawodzie pilota. Ukończył kursy: szybowcowy w Lisich Kątach (1948), pilotażu silnikowego we Wrocławiu (1951) i instruktorów pilotażu silnikowego we Wrocławiu (1952), a następnie uzyskał uprawnienia: pilota samolotowego II klasy (1956), pilota samolotowego I klasy (1961), pilota samolotowego zawodowego II klasy (1963), do lotów według przyrządów – JFR (1964), do lotów agrotechnicznych (1967), pilota samolotowego doświadczalnego II klasy (1973) i do lotów z gaszeniem pożarów (1983). Od 1973 r. pracował jako pilot doświadczalny WSK „PZL-Mielec”. Na emeryturę przeszedł w 1990 r. Latał na 22 typach samolotów, wykonując 12 836 lotów w czasie 7 171 godzin, w tym: 2 608 godz. 23 min. w próbach (An-2, M-15, M-18, M-20, M-21, M-24 i An-28) oraz 1 553 godz. 40 min. w lotach agro (An-2, M-15, M-18). Jako prowadzący grupę lub prowadzony przebazowywał samoloty dla kontrahentów zagranicznych w Bułgarii, Hiszpanii, Iraku, Jugosławii, NRD, Portugalii, Rumunii, Turcji, ZSRR i na Węgrzech oraz na salony lotnicze do Paryża i Farnborough pod Londynem. Szczególnym wydarzeniem było przebazowanie samolotu M-18 z Kanady do Ferriday (USA) nad Zatoką Meksykańską (1979). Odbywał loty agro: na An-2 w Egipcie i Sudanie (1967-1968, 1971-1972), M-15 w Polsce (1977-1979), M-18 w Sudanie (1980) i NRD (1984). Wykonał loty transportowe, m.in. na trasie Mielec – Kano (Nigeria), Mielec – Bagdad i z powrotem oraz do USA. W 1983 r. uczestniczył w gaszeniu pożaru kompleksu leśnego w Krzystkowicach (Poznańskie). Poza pracą zawodową uprawiał sport, występując w latach 1951-1956 w zespole siatkówki Stali Mielec. Od 1953 r. był członkiem reaktywowanego Aeroklubu Mieleckiego, a później został także członkiem Koła Zakładowego Polskiego Związku Wędkarskiego.
ZALEWSKI STANISŁAW, urodzony 20 VII 1914 r. w Pinczynie, gmina Zblewo, syn Kazimierza i Marianny z domu Kołodziejczyk. Ukończył studia na Politechnice Gdańskiej i otrzymał tytuł inżyniera. Uzyskał kwalifikacje i uprawnienia pilota cywilnego i wojskowego. Uczestniczył w wojnie obronnej 1939 r. i został ranny, a następnie brał udział w działalności konspiracyjnej AK. Za tę działalność został aresztowany przez gestapo i uwięziony w hitlerowskim obozie koncentracyjnym w Stutthofie. Po II wojnie światowej m.in. kierował odbudową jednego z toruńskich zakładów przemysłowych. W 1950 r. z nakazu pracy został zatrudniony w WSK Mielec jako starszy konstruktor w biurze głównego technologa, a następnie został kierownikiem Działu Kontroli i Nadzoru Budownictwa Inwestycyjnego. W marcu 1951 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i uwięziony w Rzeszowie. Zarzucano mu m.in. udział we wrogiej nowemu ustrojowi Armii Krajowej, uprawianie dywersji i sabotażu oraz służenie obcemu państwu na Zachodzie. Mimo bicia i stosowania wymyślnych tortur nie przyznał się do winy i ostatecznie po 7. miesiącach został uwolniony.W1953 r. dyrekcja WSK, doceniając jego wielką wiedzę i umiejętności, mianowała go kierownikiem Wydziału Obróbki i Spawalnictwa, a w 1955 r. zastępcą głównego inżyniera ds. technicznych oraz zastępcą głównego inżyniera ds. inwestycji i ruchu. W 1964 r. mianowano go kierownikiem Elektrociepłowni WSK Mielec, a później kierownikiem Działu Normalizacji i pierwszym rzecznikiem patentowym WSK Mielec. W czasie pełnienia tych funkcji znacząco przyczynił się do rozwoju mieleckiej WSK, a zwłaszcza jej bazy. M.in. wyszukał w kraju poniemieckie obiekty przemysłowe i doprowadził do ich pozyskania przez WSK. Po montażu i adaptacji zostały halami fabrycznymi nr 6, 10, 12, 14 i 24. W podobny sposób udało się zdobyć stalowe konstrukcje do budowy hali sportowo-widowiskowej przy ul. L. Solskiego. W latach 70. był członkiem Komitetu Budowy Kościoła Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Mielcu. Wielkie zasługi dla WSK i Mielca nie uchroniły go od dalszych nieprzyjemności ze strony organów bezpieczeństwa. W 1980 r. przeszedł na emeryturę. Skomplikowane losy życiowe opisał w książce 45-lecie w przemyśle lotniczym. Golgota ludzkich cieni XX w., którą wydano w Mielcu w 1997 r. Zmarł 1 V 2010 r. Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
ZALOTYŃSKA MAGDALENA (z domu OPIELA), urodzona 20 I 1974 r. w Mielcu, córka Eugeniusza i Zofii z domu Dziekan. Absolwentka II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Mielcu, maturę zdała w 1993 r. Studia polonistyczne odbyła w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie (specjalność nauczycielska) i w 1998 r. uzyskała tytuł magistra. Pracę nauczycielską rozpoczęła w 1997 r. w Szkole Podstawowej nr 2 im. T. Kościuszki w Mielcu, a w latach 1998-2003 pracowała w Szkole Podstawowej nr 13 im. Jana Bytnara „Rudego” w Mielcu. Od 2003 r. jest nauczycielką języka polskiego w II Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika w Mielcu, gdzie 1 IX 2007 r. powierzono jej stanowisko wicedyrektora. Równolegle kształciła się, kończąc studia podyplomowe w zakresie wychowania prorodzinnego w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie (2000) i kurs kwalifikacyjny „Zarządzanie oświatą” (2008). Uzyskała m.in. uprawnienia egzaminatora OKE w szkole podstawowej (2003), gimnazjum (2003) i egzaminu maturalnego z języka polskiego (2004). Posiada stopień nauczyciela dyplomowanego. Powierzono jej organizację Ośrodka Koordynacji Oceniania w Mielcu oraz funkcję przewodniczącej zespołu egzaminatorów oceniających egzamin maturalny z języka polskiego. Wiele czasu poświęca zajęciom pozalekcyjnym, przygotowując uczniów do różnych konkursów. Jest inicjatorką i współorganizatorką wieczorów poetyckich oraz międzyszkolnego konkursu „Czy znasz język ojczysty?” adresowanego do uczniów szkół ponadgimnazjalnych. (W roku 2008 odbyła się jego trzecia edycja.) Była współorganizatorem sesji popularnonaukowych z udziałem pracowników naukowych wyższych uczelni. Należy do Stowarzyszenia Nauczycieli Polonistów Oddział Mielec. Jest współautorką opracowania Wczoraj i dziś Szkoły Podstawowej nr 13 w Mielcu wydanego w 2000 r. Jako nauczycielka tej szkoły zainicjowała powstanie Klubu Opieki Pozalekcyjnej oraz prowadziła programy profilaktyczne. Od lat szkolnych należała do harcerstwa. W latach 1989-1992 pełniła funkcję drużynowej I Mieleckiej Drużyny Harcerek „Burza” im. Józefy Kantor oraz hufcowej Mieleckiego Hufca Harcerek i Zuchów ZHP rok założenia 1918. Współpracuje z mieleckim środowiskiem Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. Jest współautorką książki KOPERNIK.MIELEC.PL II Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Mielcu 2003-2013, wydanej w 2013 r. z okazji 60-lecia tej szkoły. Współorganizatorka mieleckich obchodów 100. rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę (m.in. „Dyktando niepodległościowe”). Ostatnio prowadzi „Koncerty Niepodległościowe” Mieleckiej Orkiestry Symfonicznej.
ZALOTYŃSKA TERESA (z domu OSNOWSKA), urodzona 11 VIII 1944 r. w Rzemieniu, pow. mielecki, córka Józefa i Eugenii z domu Smaczniak. Absolwentka Technikum Mechanicznego Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego w Mielcu (profil ekonomiczny) z maturą w 1962 r. Ponadto ukończyła szereg kursów specjalistycznych w dziedzinie księgowości. Od 1962 r. do 1972 r. pracowała w Gromadzkiej Radzie Narodowej w Rzemieniu kolejno jako: referentka, sekretarz i główna księgowa. Po reformie administracyjnej w 1973 r. została mianowana skarbnikiem nowo powstałej Gminy Mielec i pełniła tę funkcję do przejścia na emeryturę w 2008 r. Za kompetentne i wzorowe wykonywanie obowiązków została wyróżniona m.in.: Brązowym i Złotym Krzyżem Zasługi, Odznaką Honorową Zasłużony Pracownik Państwowy, Odznaką Zasłużony dla Województwa Rzeszowskiego i Medalem 40-lecia Polski Ludowej. Na emeryturze udziela się społecznie. M.in. pasjonuje się haftem i rękodziełem artystycznym. Jej prace prezentowane były na lokalnych wystawach tematycznych.
ZALOTYŃSKI MAREK, urodzony 4 II 1970 r. w Mielcu, syn Juliana i Teresy z Osnowskich. Absolwent Technikum Mechanicznego w Mielcu (profil – budowa płatowców), maturę zdał w 1990 r. Pracował w AR MARR Sp. z o.o. Od 1994 r. jest pracownikiem Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Mielcu. Dwukrotnie pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w MPEC Mielec oraz dwukrotnie wybierano go do Rady Nadzorczej MPEC. W 2007 r. ukończył studia w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i uzyskał tytuł magistra socjologii. Od l989 r. społecznie pełni funkcję instruktora harcerskiego. Jest organizatorem obozów, zimowisk i biwaków harcerskich. W latach 1989-1991 był drużynowym 14. Mieleckiej Drużyny Harcerzy „HADES” im. Gen. Stanisława Sosabowskiego, a w latach1991-1992 odbył zasadniczą służbę wojskową w Technicznej Szkole Wojsk Lotniczych w Zamościu. Od 2003 r. do 2006 r. pełnił funkcję komendanta Podkarpackiej Chorągwi Harcerzy Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. Członek władz różnych szczebli tej organizacji od początku jej powstania; m.in. dwukrotnie wiceprzewodniczący Zarządu Okręgu Podkarpackiego, dwukrotnie – przewodniczący Komisji Instruktorskiej Podkarpackiej Chorągwi Harcerzy, przewodniczący Kapituły Harcerza Rzeczypospolitej, członek Rady Naczelnej, członek Komisji Harcmistrzowskiej, przewodniczący Mieleckiego Obwodu ZHR. Był jednym z inicjatorów wmurowania Ziemi Katyńskiej w mielecką Ścianę Katyńską, a także współorganizatorem happeningów ulicznych „Odbicie więźniów z więzienia przez Jędrusiów” i „Przyjazd Piłsudskiego do Mielca” oraz wystawy mieleckiego harcerstwa niepokornego (1998). Pełnił funkcję sekretarza Komitetu 100-lecia Skautingu i Harcerstwa w Mielcu. Jest także redaktorem corocznej jednodniówki „Polonia Restituta” i współorganizatorem corocznych uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości w Mielcu (m.in. „Śpiewanki patriotyczne”, „Dyktando niepodległościowe”). Był też redaktorem miesięcznika mieleckiego środowiska ZHR „Żagiew”. W wyborach samorządowych w 2014 r. został wybrany na radnego Rady Miejskiej w Mielcu i przewodniczącego Komisji Oświaty i Kultury Rady w kadencji 2014-2018. W latach 2015-2018 był członkiem Zarządu Towarzystwa Miłośników Ziemi Mieleckiej im. prof. W. Szafera w Mielcu. W 2014 r. zainicjował powstanie mieleckiego Obywatelskiego Komitetu Obchodów 75. Rocznicy Zbrodni Katyńskiej. Był także jednym z głównych organizatorów mieleckich obchodów 100. rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę. Współorganizator m.in.: wypraw mielczan szlakiem walk II Brygady Legionów w Karpatach Wschodnich na Ukrainie (2018-2019), obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Mielcu, odbudowy struktur Związku Strzeleckiego w Mielcu, odnowienia pomnika Wolności, budowy Obelisku Niepodległości i posadzenia kilkunastu Dębów Niepodległości. Jest instruktorem i rzecznikiem prasowym Jednostki Strzeleckiej 2093 im. gen broni Władysława Sikorskiego w Mielcu. Po wygaszeniu mandatu Fryderyka Kapinosa w Radzie Miejskiej w Mielcu (został wybrany na posła), ponownie otrzymał mandat radnego Rady Miejskiej (30 X 2019 r.) w kadencji 2018-2023. Wyróżniony m.in.: Srebrnym Krzyżem Zasługi, Srebrnym i Brązowym Medalem „Za Zasługi dla Pożarnictwa”, Medalem „Pro Memoria”, Medalem „Pro Patria”, Medalem 100-lecia Odzyskanej Niepodległości, Jubileuszową Odznaką 100-lecia Walk Legionów Polskich w Karpatach Wschodnich, Medalem 100-lecia PCK, nagrodą „Świadek historii” Instytutu Pamięci Narodowej i Nagrodą Prezydenta Miasta Mielca za organizację obchodów 100-lecia Niepodległości w Mielcu.
ZALOTYŃSKI ZYGMUNT, urodzony 19 VI 1888 r. w Rzochowie, syn Juliana i Katarzyny z domu Sobuś. Od 1905 r. był wyróżniającym się członkiem Straży Ogniowej, a następnie Ochotniczej Straży Pożarnej w Rzochowie. Pełnił m.in. funkcje trębacza-sygnalisty i zastępcy komendanta. Brał udział w I wojnie światowej jako żołnierz 40 c.k. Pułku Piechoty Ritter von Pino jako sygnalista. Dostał się do niewoli rosyjskiej, z której po 7 latach powrócił do Rzochowa. Pracował przy produkcji drewna do kopalni oraz przy wydobywaniu piasku i żwiru z Wisłoki. Po II wojnie światowej pracował w Spółdzielni „Dostawa”, zajmującej się wydobywaniem piasku i żwiru z Wisłoki. Na początku lat 50. został aresztowany za antyradzieckie wypowiedzi. W czasie przesłuchań był brutalnie traktowany przez funkcjonariuszy UB i po wyjściu na wolność chorował. Zmarł 23 XII 1951 r. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Mielcu przy ul. Rzochowskiej.
ZAŁĘŻNY EDWARD RYSZARD, urodzony 20 XII 1957 r. w Kluczborku, syn Stanisława i Rozalii. Absolwent II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Mielcu, maturę zdał w 1977 r. Pierwsze treningi piłkarskie odbywał w KKS Kluczbork i w klubie tym grał do 1976 r. Po epizodzie w drugim kluczborskim klubie – Metalu (1976) od początku sezonu 1976/1977 przeszedł do Stali Mielec – ówczesnego mistrza Polski. W mieleckim klubie zagrał jako obrońca 82 mecze w I lidze i przyczynił się do zdobycia 3. miejsca w sezonie 1978/1979. Od jesieni 1979 r. do końca sezonu 1983/1984 r. grał w Legii Warszawa i wniósł spory udział w zdobycie 3. miejsca w sezonie 1979/1980 oraz dwukrotne zdobycie Pucharu Polski (1980, 1981). W 1985 r. wyjechał do USA i przez kilka lat grał w Wiśle Chicago. W czasie kariery piłkarskiej wielokrotnie występował w reprezentacjach Polski w różnych kategoriach wiekowych. W reprezentacji juniorów (w latach 1974-1975) rozegrał 8 meczów, w reprezentacji młodzieżowej (w latach 1977-1979) – 22 mecze, w tym jako zawodnik Stali Mielec – 19 (1 bramka) i Legii Warszawa – 3, a w I reprezentacji (w 1980 r.) – 4 mecze, wszystkie jako zawodnik Legii.
ZAŁUCKI JÓZEF, urodzony 4 II 1948 r. w Kliszowie, powiat mielecki, syn Jana i Stefanii z domu Bik. Absolwent Technikum Mechanicznego w Mielcu z maturą w 1970 r. Pracę zawodową rozpoczął w 1965 r. w WSK PZL-Mielec na Wydziale Narzędziowym (03). Kolejnymi miejscami pracy i stanowiskami były: Dział Normalizacji, Zakład Doświadczalny (1970-1972, konstruktor), Ośrodek Badań Rozwojowych Sprzętu Komunikacyjnego w Mielcu (1972-1993, technolog, kierownik sekcji technologicznej, zastępca kierownika Wydziału Ślusarsko-Mechanicznego W-16). Równocześnie studiował na Wydziale Mechanicznym (kierunek: technologia maszyn) Politechniki Krakowskiej i w 1979 r. uzyskał tytuł inżyniera mechanika. W czasie pracy w OBR SK brał udział przy opracowaniach technologicznych samolotów: M-15, doświadczalnego Lala-1, M-18 „Dromader”, M-21 „Dromader Mini”, M-24 „Dromader Super”, M-26 „Iskierka”, M-20 „Mewa”, An-28 i I-22 „Iryda”. W latach 1993-1999 pracował na stanowisku kierownika Służby Produkcji Melex Sp. z o.o. w Mielcu. Od 1999 r. przebywa na emeryturze. Angażował się w działalność społeczną. Był m.in.: członkiem SIMP, przewodniczącym Komitetu Rodzicielskiego w Szkole Podstawowej nr 7 w Mielcu, działaczem sekcji piłki nożnej FKS Stal Mielec, członkiem Rady Osiedla Dziubków i ławnikiem Sądu Rejonowego w Mielcu przez 3 kadencje (2004-2015). Odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi.
ZAMEK MIELECKICH, został wybudowany na niewielkim wzgórzu nad rzeką Wisłoką, prawdopodobnie na początku XVI w. przez Stanisława Mieleckiego, po napadzie Tatarów w 1502 r. i spaleniu ledwie co założonego miasta Mielca. Można przypuszczać, że na tym miejscu wcześniejsi właściciele Mielca postawili dwór, a Stanisław Mielecki rozbudował go i lepiej zabezpieczył. Zapewne zjazd panów małopolskich w Mielcu w 1516 r., poświęcony problemom obrony przed najazdami tatarskimi, odbył się na tym zamku. Nie odnaleziono dotąd żadnej ryciny przedstawiającej zamek. Jedynym znanym i pewnym źródłem pisanym, który mówi o urządzeniu zamku, jest dokument z 11 VIII 1548 r., w którym król Zygmunt August zatwierdza podział dóbr dziedzicznych po zmarłym Stanisławie Mieleckim między jego synów: Jana – wojewodę podolskiego, Sebastiana – kasztelana wiślickiego i Waleriana. Zamek został zbudowany na planie czworoboku. Posiadał cztery baszty i ogrodzenie (palisadę, parkan, zapewne drewniany) oraz jedną bramę. Każda baszta uzbrojona była w jedno działo (bombardę), z tym, że dwie baszty miały duże działa, a dwie – małe. Od zachodu dodatkowym zabezpieczeniem była rzeka Wisłoka, a z pozostałych trzech stron fosa. Główną budowlą był „wielki stary dom”, częściowo murowany. Innymi obiektami były: „wielka kuchnia” i obok dwie sale z piwnicą, jadalnia, łaźnia, piekarnia, izby, stara jadalnia i stara łaźnia. Część z tych obiektów była dobudowana do ogrodzenia. W jednej z baszt urządzono kaplicę. Na zewnątrz zamku znajdowała się „wielka stajnia” i zajazd. Na mocy wspomnianego dokumentu zamek został podzielony na trzy części, a trzej bracia zobowiązani zostali do utrzymywania jego uzbrojenia. W późniejszych latach służył rodzinie Mieleckich i innym właścicielom miasta. W 1629 r. nazwano go „starym zamkiem”. Nie wiadomo też, czy uczestniczył w walkach w czasach potopu szwedzkiego i najazdów wojsk Rakoczego, ale wówczas został w dużym stopniu zniszczony. Można przypuszczać, że jeszcze w nocy z 31 VII na 1 VIII 1665 r. gościł w nim hetman Jan Sobieski (późniejszy król Jan III), w czasie pogoni za rokoszanami Jerzego Lubomirskiego. Po 1670 r. nie wspominano już o zamku. Do naszych czasów zachował się jedynie fragment fosy.
ZAMOYSKIEGO JANA (ULICA), ulica miejska na osiedlu J. Kilińskiego. Biegnie od ul. Konfederackiej, pomiędzy terenem Szkoły Podstawowej nr 1 im. W. Szafera i szeregiem ładnie odrestaurowanych okazałych domów z okresu międzywojennego i kilku nowych posesji, do ul. J. Kilińskiego. Ma 225 m długości. Powstała i otrzymała patrona 13 XI 1926 r. W czasie okupacji hitlerowskiej nazwano ją Padewstrasse. W 1953 r. nadano jej nowego patrona – W. MOŹDZIEŻA, ale 28 II 1990 r. przywrócono patronat ZAMOYSKIEGO. W 2001 r. i 2003 r. otrzymała nową nawierzchnię asfaltową i chodnik z kostki od strony prywatnych posesji. Dodatkową atrakcją jest piękna lipa, która ogranicza nieco szerokość ulicy od strony ul. Konfederackiej, lecz nikt dotąd, choćby ze względu na pamięć o prof. W. Szaferze, nie ośmielił się jej ruszyć.
Patron ulicy: JAN ZAMOYSKI (1542–1605), wybitny polski polityk w 2. połowie XVI w., przywódca szlachty, od 1578 r. kanclerz wielki koronny i od 1581 r. hetman wielki koronny. Najbliższy doradca króla Stefana Batorego. Jeden z inicjatorów elekcji Zygmunta III Wazy na tron polski, ale przeciwnik jego prohabsburskiej polityki. W 1580 założył Zamość, a w 1595 r. Akademię Zamojską. Mielec nie był mu obcy, bowiem jego żoną była młodsza siostra żony Mikołaja Mieleckiego, a długoletnia znajomość i kontakty z Mikołajem Mieleckim, do 1581 r. hetmanem wielkim koronnym, układały się bardzo różnie.
ZANCHIRA ZENON, urodzony 29 VIII 1929 r. we Lwowie, syn Piotra i Michaliny z Pszczolińskich. W latach 1952-1955 pracował na stanowisku referenta w Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Przecławiu. Ukończył Technikum Ekonomiczne w Mielcu z maturą w 1962 r., a następnie ukończył wyższe studia zawodowe na Wydziale Prawa i Administracji UMCS w Lublinie. W latach 1955-1972 pełnił funkcję przewodniczącego Gromadzkiej Rady Narodowej w Przecławiu, a od 1 I 1973 r. do 31 VIII 1974 r. był Naczelnikiem Gminy Przecław. Przyczynił się do rozwoju Przecławia i jego okolicy. Z dniem 1 IX 1974 r. powierzono mu funkcję dyrektora Miejskiego Zespołu Ekonomiczno-Administracyjnego Szkół w Mielcu i pełnił ją do przejścia na emeryturę w 1991 r. Uczestniczył w rozbudowie i wyposażaniu bazy oświatowej. Wyróżniony m.in. Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem 40-lecia Polski Ludowej i Odznaką Tysiąclecia.
ZAPAŚNIK REGINA (z domu JUREWICZ), urodzona 20 X 1930 r. w Kownie (obecnie Litwa), córka Kazimierza i Marii z Chaleckich. W 1950 r. ukończyła liceum ogólnokształcące (typ przyrodniczy) we Wrocławiu i zdała maturę. Studiowała na Wydziale Lekarskim (Oddział Stomatologiczny) Akademii Medycznej we Wrocławiu i w 1954 r. uzyskała dyplom lekarza stomatologa. W tym samym roku otrzymała tzw. nakaz pracy ze skierowaniem do Mielca. Została zatrudniona w Przychodni Rejonowej nr 2 przy ul. M. Skłodowskiej-Curie jako lekarz stomatolog, ponadto pełniła funkcję kierownika protezowni. W latach 1963-1983 prowadziła prywatny gabinet stomatologiczny. W roku 1966 przeszła do pracy w Szkole Podstawowej nr 7 w Mielcu, gdzie zorganizowała szkolny gabinet stomatologiczny. W 1972 r. została przeniesiona służbowo do nowo wybudowanej przychodni przyzakładowej WSK PZL Mielec i m.in. brała udział w organizowaniu jej części stomatologicznej. W 1975 roku uzyskała specjalizację I stopnia z zakresu stomatologii. Była opiekunem praktyk młodych stomatologów. Po przejściu na emeryturę w 1991 r., pracowała nadal w Przychodni WSK w niepełnym wymiarze godzin do 1995 r. Uczestniczyła w działalności Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, Polskiego Stowarzyszenia Stomatologicznego i PCK. Wyróżniona m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi i Odznaką „Zasłużony Pracownik Służby Zdrowia”. Zmarła 1 V 2015 r. Pochowana na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
ZAPAŚNIK TEODOR, urodzony 3 I 1929 r. w Jaworze (obecnie Białoruś), syn Aleksandra i Aliny z Nestorowiczów. Ukończył gimnazjum w Gostyninie, a następnie liceum ogólnokształcące z maturą w 1950 r. Studiował na Wydziale Lotniczym Politechniki Wrocławskiej i w 1953 r. uzyskał tytuł magistra inżyniera lotnictwa. Po studiach został skierowany do pracy w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Mielcu. Rozpoczął pracę jako konstruktor, następnie został powołany na stanowisko kierownika wydziału produkcji zbiorników (Wydział 54). Zorganizował pracę wydziału i nadzorował przebieg produkcji zbiorników do samolotów MIG ( zbiorniki ciśnieniowe i zbiorniki podwieszane paliwowe) oraz wspomagał wdrożenie produkcji przewodów hydraulicznych wysokociśnieniowych. W ramach unowocześniania zakładowych placówek informacji został powołany na stanowisko kierownika Zakładowego Ośrodka Informacji Techniczno-Ekonomicznej (ZOITE). Zorganizował czytelnię literatury fachowej oraz zabezpieczał dostęp do fachowej literatury zachodniej poprzez zakupy tłumaczeń tej literatury na język rosyjski. Zorganizował sekcje tłumaczeń z języków rosyjskiego, niemieckiego i angielskiego. Wniósł znaczący wkład w budowę zakładowego systemu normalizacji poprzez bieżącą aktualizację biblioteki norm: radzieckich (GOST i OST), niemieckich (DIN – Deutsche Industrie Normen) oraz angielskich (BS – British Standard). Prowadził także bardzo ważną dla postępu technicznego bibliotekę patentową. Był członkiem SIMP. Na emeryturę przeszedł w 1990 r. Wyróżniony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem 40-lecia Polski Ludowej. Zmarł 6 VI 2010 r. Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
ZAPOLSKIEJ GABRIELI, mała (110 m) ulica miejska na osiedlu J. Kusocińskiego. Spełnia rolę drogi dojazdowej do kilku bloków mieszkalnych, wybudowanych w latach 50. w czasie rozbudowy osiedla WSK. Patronkę otrzymała 26 VI 1957 r., po przejęciu osiedla przez władze miejskie. Od 2002 r. ma nową asfaltową nawierzchnię i chodniki z kostki brukowej.
Patronka ulicy: GABRIELA ZAPOLSKA (1857–1921) to pisarka, publicystka i aktorka. Napisała m.in. komedie satyryczno-obyczajowe: Żabusia, Ich czworo, Skiz, Panna Maliczewska i Moralność pani Dulskiej oraz powieści: Kaśka Kariatyda, Przedpiekle i Sezonowa miłość.
ZARANEK STANISŁAW, urodzony 19 VIII 1888 r. w Czchowie nad Dunajcem, powiat brzeski, syn Józefa i Katarzyny z domu Kijak. Absolwent Gimnazjum Klasycznego w Tarnowie, maturę zdał w 1911 r. Studiował na Wydziale Filozoficznym UJ w Krakowie, a następnie w Wiedniu. W latach 1915-1916 pracował jako bezpłatny praktykant, a potem zastępca nauczyciela w Gimnazjum św. Anny w Krakowie. Od 1 VII 1916 r. do 31 XII 1917 r. służył w wojsku austriackim i uczestniczył w I wojnie światowej. W styczniu 1918 r. powrócił do pracy w nauczycielstwie i uczył w Gimnazjum w Brzeżanach (1918-1920), Gimnazjum im. M. Konopnickiej w Zamościu (1920-1921) i Gimnazjum im. J. Zamoyskiego w Zamościu (1921-1922). 2 VI 1922 r. zdał egzamin nauczycielski z zakresu filologii klasycznej i języka polskiego. Był poliglotą, dobrze władał językami: niemieckim, angielskim, francuskim i włoskim. Od roku szkolnego 1922/1923 pracował w Państwowym Gimnazjum w Mielcu jako nauczyciel i profesor (od 1927 r.) j. polskiego, łaciny, historii i kaligrafii. Ponadto uczył w Seminarium Nauczycielskim Żeńskim i w 1924 r. był członkiem – założycielem Towarzystwa Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego. W 1928 r. został przeniesiony do Gimnazjum w Ostrowcu. Dalsze losy nieznane.
ZARĘBA STANISŁAW, urodzony 18 XII 1951 r. w Stargardzie Szczecińskim, syn Stefana i Antoniny z domu Pezda. Ukończył Szkołę Podstawową w Chorzelowie koło Mielca oraz szereg kursów specjalistycznych. W latach 1969-1971 odbył zasadniczą służbę wojskową. Od 1971 r. do 1981 r. pracował w Elektrociepłowni WSK Mielec, a następnie w Krakowskiej Fabryce Aparatury Pomiarowej (1981-1984) i ponownie w WSK Mielec jako wartownik (1984-1986). Od 1986 r. przebywał na zasiłku, a obecnie jest na bezrobociu. Od 24 III 1969 r. jest Honorowym Dawcą Krwi, w tym od 1972 r. do dziś – członkiem Klubu HDK WSK im. J. Aleksandrowicza w Mielcu. Oddał dotąd 92 210 ml krwi, co jest rekordem wśród mieleckich krwiodawców. Wyróżniony m.in.: Złotym Krzyżem Zasługi, Odznaczeniem „Zasłużony dla Zdrowia Narodu”, „Kryształowym Sercem”, Medalem 40-lecia HDK, Odznakami „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” III, II i I stopnia oraz Odznakami Honorowymi PCK III i II stopnia. Należy także do Ochotniczej Straży Pożarnej w Chorzelowie.
ZAREMBA MAREK STEFAN, urodzony 5 II 1957 r. w Stalowej Woli, syn Władysława i Łucji z Puchalskich. Absolwent Liceum Zawodowego w Nisku z maturą w 1976 r. Przez szkolne lata tańczył w zespole „Mali Lasowiacy”, a następnie w Zespole Pieśni i Tańca „Lasowiacy”. Pracę zawodową rozpoczął w Hucie Stalowa Wola (1976-1978). Od 1978 r. do 1981 r. występował jako zawodowy tancerz w Centralnym Zespole Artystycznym Wojska Polskiego w Warszawie. Po powrocie do rodzinnego miasta pracował w Spółdzielczym Domu Kultury i w Zakładowym Domu Kultury Huty Stalowa Wola jako asystent choreografa Zespołu Pieśni i Tańca „Lasowiacy”, a od 1981 r. jako choreograf tego zespołu. Ukończył Kursy Kwalifikacyjne II i III stopnia Ministerstwa Kultury i Sztuki w Poznaniu i w 1989 r. uzyskał tytuł choreografa kategorii „S”. Od 1 VII 1991 r. jest choreografem ZPiT „Lasowiacy” oraz zespołu „Mali Lasowiacy” w Miejskim Domu Kultury Stalowa Wola. W latach 2010 – 2016 był także choreografem Zespołu Pieśni i Tańca „Rzeszowiacy” w Samorządowym Centrum Kultury w Mielcu. Prowadzone przezeń zespoły osiągnęły bardzo wysoki poziom artystyczny, co potwierdzały uzyskaniem certyfikatów C.I.O.F.F. oraz zwycięstwami w konfrontacjach artystycznych. Z „Lasowiakami” zdobył wiele tytułów laureatów na międzynarodowych festiwalach folklorystycznych za granicą, m.in. w Egipcie, na Sycylii (Włochy), w Magdeburgu (Niemcy), Kijowie (Ukraina), Viana de Castello (Portugalia), Szeged (Węgry), Zonguldag (Turcja), Parada de Gonta Tondela (Portugalia), Zagreb (Chorwacja),Rimini (Włochy), Oslo (Norwegia), Saint Valiller (Francja), Bugum (Holandia), Meksyku, Santa Teresa di Riva (Sycylia, Włochy) oraz w Polsce, m.in. w Bielsku Białej, Opatowie, Wiśle – Szczyrku i Puławach. Z „Rzeszowiakami” z Mielca został laureatem festiwali w Adampolu (Turcja) i Wiśle – Szczyrku. Ponadto wymienione wyżej zespoły były laureatami wielu festiwali ogólnopolskich. Poza pracą z zespołami angażował się społecznie, m.in. pełnił funkcję przewodniczącego KZ NSZZ „Solidarość” w MDK Stalowa Wola, członka Rady Nadzorczej Nadsańskiego Banku Spółdzielczego i radnego Rady Powiatu Stalowowolskiego. Od 2000 r. jest prezesem Stowarzyszenia Sympatyków Zespołu Pieśni i Tańca „Lasowiacy” im. Ignacego Wachowiaka. Wyróżniony m.in.: Srebrnym Krzyżem Zasługi, Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”, Medalem „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, Medalem Europejskiego Centrum Promocji Kultury Regionalnej i Narodowej „Matecznik Mazowsza”, Nagrodami Zarządu Województwa Podkarpackiego (kilkakrotnie), Nagrodami Starosty Stalowowolskiego (kilkakrotnie) i różnymi formami uznania Prezydenta Stalowej Woli, licznymi dyplomami uznania oraz tytułem „Człowieka Naszego Czasu – 2017.
ZAROŚLIŃSKA-KRÓL KATARZYNA (z domu ZAROŚLIŃSKA), urodzona 3 II 1987 r. w Gorzowie Wielkopolskim. Pierwsze treningi siatkarskie odbywała w Szkole Podstawowej nr 15 w Gorzowie Wielkopolskim. Absolwentka Szkoły Mistrzostwa Sportowego PZPS w Sosnowcu z maturą w 2006 r. Była jedną z ośmiu dziewcząt z rocznika 1987, które zostały wybrane na turniej Nadziei Olimpijskich w Cetniewie w 2000 r. Od 2006 roku rozpoczęła zawodową karierę zawodniczą w LTS Legia Legionowo (2006-2007) i Skrze Bełchatów (2007-2008). Początkowo grała na pozycji przyjmującej, a później atakującej. Jej nieprzeciętny talent dostrzegli działacze KPSK Stal Mielec i jako zawodniczka tego zespołu rozegrała pierwszy sezon w ekstraklasie (2008-2009). W tym czasie była powoływana do kadry narodowej i w 2009 r. była członkinią reprezentacji Polski, która na Uniwersjadzie zdobyła brązowy medal. Kolejnymi klubami ekstraklasowymi i sukcesami były: Organika Budowlani Łódź (2009-2011, Puchar Polski w 2010 r.), MKS Dąbrowa Górnicza (2011-2014, m.in. wicemistrzostwo Polski w 2013 r., brązowy medal MP w 2012 r., Puchar Polski w 2012 i 2013 r., Superpuchar Polski w 2012 i 2013 r.), Atom Trefl Sopot (2014-2016, wicemistrzostwo Polski w 2015 i 2016 r., Puchar Polski w 2015 r.), Chemik Police (2016-2018, mistrzostwo Polski w 2017 i 2018 r., Puchar Polski w 2017 r.) i KS DewelopRes Rzeszów (2018-nadal, brązowy medal MP w 2019 r., wicemistrzostwo Polski w 2020 r.). Reprezentantka Polski we wszystkich kategoriach wiekowych, począwszy od kadetek W I reprezentacji Polski gra od 2010 r. Wystąpiła dotychczas w około 60 meczach i przyczyniła się do zdobycia brązowego medalu w Lidze Europejskiej w 2014 r. i srebrnego medalu w Igrzyskach Europejskich w Baku w 2015 r.
ZARZECKI KRYSTIAN, urodzony 16 XII 1979 r. w Mielcu, syn Krzysztofa i Elżbiety z domu Rusin. Absolwent Technikum Elektrycznego w Zespole Szkół Zawodowych nr 1 im. prof. J. Groszkowskiego w Mielcu (profil – elektronika ogólna), maturę zdał w 1999 r. i otrzymał tytuł technika elektronika. W 2001 r. ukończył Policealne Studium Detektywów i Pracowników „Ochroniarz” w Rzeszowie z tytułem technika ochrony osób i mienia. Od 9 XII 2001 r. jest właścicielem firmy StudioGSM.pl zajmującej się sprzedażą telefonów komórkowych i serwisu przy ul. Legionów oraz sklepu przy Rynku. Ponadto w latach 2003-2006 prowadził sklep przy al. Niepodległości. 1 X 2008 r. wspólnie z żoną Magdaleną Weryńską-Zarzecką założył spółkę cywilną do prowadzenia Autoryzowanego Punktu Sprzedaży PLUS przy Rynku. Studiuje na Wydziale Marketingu i Zarządzania Politechniki Rzeszowskiej. Od lat szkolnych uprawiał różne dyscypliny sportowe. W 1998 r. jako zawodnik MKK Kaminari Mielec zdobył brązowy medal w kategorii kumite drużynowe na Mistrzostwach Polski w Karate Tradycyjnym w Biłgoraju. Równolegle startował w zawodach kartingowych i 1998 r. zdobył drużynowe mistrzostwo Okręgu Rzeszowskiego. W latach 2006-2007 brał udział wyścigach samochodowych, m.in. w Wyścigowych Samochodowych Mistrzostwach Polski Pucharu Kia Picanto (2006 – 16. miejsce na 34 startujących i w 2007 – 22. miejsce na 47 startujących). 5 XI 2006 r., startując z pilotem Konradem Lisem, zdobył 2. miejsce w kategorii „Gość” w VIII Rajdzie Niepodległości w Krośnie. W XIII Plebiscycie Tygodnika Regionalnego „Korso” na Najpopularniejszego Sportowca Mielca – 2006 zajął 4. miejsce.
ZARZECKI MIECZYSŁAW, starosta mielecki w latach 1921-1927. Był członkiem lub sympatykiem PSL „Piast”. Wykazywał wiele troski o odbudowę ziemi mieleckiej ze zniszczeń wojennych. Wydał szereg zarządzeń ułatwiających poszkodowanym pozyskiwanie budulca z lasów prywatnych i zezwalających na przejmowanie porzuconych gruntów na cele rolnicze. Wspierał odbudowę zakładów przemysłowych i rzemieślniczych oraz handel hurtowy. Skutecznie starał się o aprowizację dla mieszkańców najbardziej zniszczonych miejscowości. Nierzadko popierał chłopów w sporach z właścicielami dużych majątków ziemskich, którzy w odwecie wysyłali skargi na starostę do władz nadrzędnych. Od 1921 r. był członkiem Rady Szkolnej Powiatowej. W 1927 r. wybrano go prezesem Ochotniczej Straży Pożarnej w Mielcu. 1 I 1928 r. został przeniesiony na stanowisko starosty oświęcimskiego. W uznaniu szczególnych zasług 22 III 1928 r. Rada Gminna Mielca przyznała mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Mielca.
ZARZEWIE, tajna młodzieżowa organizacja niepodległościowa, powstała w lutym 1909 r. we Lwowie w rezultacie rozłamu w Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Związała się z niepodległościowym odłamem Narodowej Demokracji – Frondą. Po etapie poszukiwań nazwy („Zet niezależny”, „Polska Młodzież Niepodległościowa”) przyjęła nazwę „Zarzewie” od tytułu pisma wydawanego we Lwowie od listopada 1909 r. Niedługo potem powstała organizacja krakowska i obydwa ośrodki połączyły się w czasie zjazdu w Krakowie (3-4 X 1910 r.). Jako główny cel przyjęto walkę o niepodległość Polski. Wspólnie z innymi organizacjami tworzono oddziały zbrojne, najpierw w ramach tajnego Polskiego Związku Wojskowego, przemianowanego na Armię Polską, a później w strukturach legalnych Polskich Drużyn Strzeleckich, które w 1912 r. weszły w skład Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych. Na początku 1914 r. nastąpił konflikt w łonie Komisji i PDS wystąpiły z jej struktur, ale po wybuchu I wojny światowej znów nastąpiło połączenie. Pierwsza grupa ochotników – „Zarzewiaków” (74 członków PDS) weszła w skład Pierwszej Kompanii Kadrowej Józefa Piłsudskiego. W Mielcu „Zarzewie” powstało w gimnazjum w 1909 r. z inspiracji działacza tej organizacji – Karola Popiela z Rzochowa, na bazie „kół samokształceniowych” założonych przez uczniów – Juliusza Meraka i Tadeusza Bigo oraz innych kół zainteresowań. Tadeusz Bigo wziął udział w Zjeździe młodzieży zarzewiackiej szkół średnich we Lwowie (1910 r.). Jesienią 1910 r. mieleccy „Zarzewiacy” wystąpili z organizacji i przyłączyli się do „Związku Jastrzębiego” (od 1912 r. – „Związek Przebojem”) – organizacji o radykalnym programie społecznym. W październiku 1912 r. utworzono Polską Drużynę Strzelecką, w której skład weszli wyłącznie uczniowie gimnazjum, związani ideowo z „Zarzewiem” i „Przebojem”. W 1913 r. organizacja „Przebojem” powróciła do struktur „Zarzewia”, ale zachowała autonomię. W działaniach tych dużą rolę odegrał Tadeusz Bigo – jeden z liderów mieleckiej młodzieży.
ZARZYCKI STANISŁAW (ksiądz), urodzony 10 XI 1962 r. w Oleśnicy Śląskiej, syn Józefa i Weroniki z domu Klaus. Absolwent Zasadniczej Szkoły Przyzakładowej w Pławie i Technikum Mechanicznego w Mielcu z maturą w 1983 r. Po studiach w Wyższym Seminarium Duchownym w Olsztynie w 1993 r. przyjął święcenia kapłańskie. Jako wikariusz pracował w parafiach: Olsztyn-Pieczewo (1993-2000), św. Jakuba w Olsztynie (2001), św. Wojciecha w Olsztynie (2002) i Bisztynku (2003-2005). W 2005 r. został mianowany proboszczem w parafiach Franknowo i Prosity. Pełni także funkcję wicedziekana dekanatu jeziorańskiego.
ZASADNICZA SZKOŁA MEDYCZNA OŚRODEK SZKOLENIA PIELĘGNIAREK PCK, powstał z potrzeby wyszkolenia pielęgniarek dla rozwijającego się szpitala i innych placówek służby zdrowia w Mielcu i okolicznych miejscowościach. Jego pierwszą siedzibą był lokal przy ul. L. Waryńskiego 1 (później ul. Sandomierska), a następnie przydzielono mu jeszcze dom piętrowy nr 19 przy tej samej ulicy. W pierwszym budynku prowadzono wykłady, a w drugim – internat i sale ćwiczeń. Pierwszy kurs rozpoczęto 8 XII 1953 r., a pierwsze „czepkowanie” zorganizowano w 1954 r. Od listopada 1956 r. uruchomiono pierwszy 2 – letni kurs pielęgniarstwa. Staraniem dyrekcji i ZP PCK w Mielcu wyremontowano oba budynki i polepszono warunki do nauki. Na skutek zmian w systemie szkolnictwa medycznego zmieniono nazwę placówki na „Zasadnicza Szkoła Medyczna Asystentek Pielęgniarskich”. W związku z powstaniem Liceum Medycznego (1962) i jego dynamicznym rozwojem – ZSM AP została rozwiązana w 1966 r., a oba budynki przekazano Liceum Medycznemu.
Dyrektorzy: Halina Cienciała, Zofia Żmuda.
ZASKALSKI EDWARD, urodzony 6 X 1930 r. w Podborzu, pow. mielecki, syn Piotra i Emilii z domu Litwin. Absolwent Państwowej Koedukacyjnej Szkoły Stopnia Licealnego im. S. Konarskiego w Mielcu, maturę zdał w 1950 r. W roku szkolnym 1950/1951 pracował jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Dąbrówce Wisłockiej. W latach 1951-1953 odbył zasadniczą służbę wojskową w Toruniu, najpierw w Szkole Podoficerskiej, a później w Szkolnym Dywizjonie Rozpoznania Pomiarowego. Otrzymał stopień kaprala, a następnie plutonowego. Po powrocie z wojska został zatrudniony w WSK Mielec i pracował m.in. na stanowiskach: planisty, konstruktora, st. konstruktora, specjalisty konstruktora i specj. Technologa w Pionie Głównego Mechanika, a później przeszedł do pracy w Sekcji Uniwersalnych Przyrządów Składanych (UPS) w Zakładzie Usług Socjalnych. Studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej (specjalność: obrabiarki, narzędzia i technologia budowy maszyn) i w 1971 r. uzyskał tytuł inżyniera mechanika. W 1974 r. został przeniesiony służbowo do Rzeszowskich Zakładów Produkcji Prefabrykowanych Elementów Budowlanych „Kolbet” w Kolbuszowej na stanowisko głównego mechanika. W 1977 r. powrócił do WSK Mielec i pracował w Sekcji Budownictwa Jednorodzinnego Działu Inwestycji Powierniczych jako specjalista ds. inwestycji. Na emeryturę przeszedł w 1990 r. Wiele czasu poświęcał działalności społecznej. W młodości był współzałożycielem i pierwszym przewodniczącym LZS Podborze. Był kapitanem zespołu piłkarskiego, grywał w siatkówkę i z powodzeniem uprawiał lekkoatletykę. W okresie pracy w WSK należał do Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich oraz Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Materiałów Budowlanych, a ponadto do Koła Zakładowego PZW. Był radnym MRN w Mielcu w kadencji 1984-1988. Przez cztery kadencje przewodniczył Komitetowi Osiedlowemu 22 Lipca. Wyróżniony m.in.: Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem 40-lecia Polski Ludowej, Odznaką „Zasłużony Działacz FJN”, Brązową Honorowa Odznaką SIMP, Brązową Honorową Odznaką LZS, Złotą Odznaką Jubileuszową FKS „Stal” i wpisem do Księgi Zasłużonych dla Miasta Mielca w 1985 r. Zmarł 2 VI 2017 r. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Zgórsku.
ZASKALSKI JAN (ksiądz), urodzony 20 XII 1897 r. w Izbiskach, powiat mielecki, syn Józefa i Katarzyny z Kozłowskich. Absolwent Państwowego Gimnazjum w Mielcu, maturę zdał w 1919 r. Po studiach teologicznych w Tarnowie w 1923 r. przyjął święcenia kapłańskie. Jako wikariusz pracował w Dąbrowie Tarnowskiej. W 1930 r. został mianowany proboszczem w Nieczajnie, a w 1936 r. przeniesiono go na probostwo w Brzeźnicy koło Bochni. Doprowadził do renowacji wnętrza kościoła i jego wyposażenia oraz wybudował dom katolicki z salą widowiskową. W 1947 r. zakupił 3 dzwony, bowiem w czasie wojny Niemcy zabrali poprzednie. Zajmował się też gospodarstwem parafialnym. W czasie wojny udzielał pomocy wielu potrzebującym. Odznaczony został EC i RM. Zmarł 12 II 1966 r. Spoczywa na cmentarzu w Brzeźnicy.
ZASKALSKI JÓZEF, urodzony 1 XII 1911 r. w Podborzu koło Radomyśla Wielkiego, powiat mielecki, syn Antoniego i Apolonii z Grudzińskich. Absolwent Państwowego Gimnazjum Męskiego im. S. Konarskiego w Mielcu, maturę zdał w 1933 r. Ukończył także wyższy kurs nauczycielski w Krakowie i latem 1939 r. otrzymał skierowanie do pracy na Śląsku, ale wkrótce wybuchła wojna. Przeszedł także szkolenie wojskowe i jako kontraktowy oficer Wojska Polskiego w randze podporucznika brał udział w wojnie obronnej we wrześniu 1939 r. Został wzięty przez Niemców do niewoli i do końca wojny był więziony w obozach dla polskich oficerów (Toruń, Altengrabow) oraz w obozie koncentracyjnym w Dachau. Po wojnie powrócił w rodzinne strony i pracował jako kierownik Szkoły Podstawowej w Podborzu i kierownik Szkoły Podstawowej w Radomyślu Wielkim. Aktywnie uczestniczył w życiu społeczno-gospodarczym środowiska. Przez kilka kadencji wybierano go do Powiatowej Rady Narodowej w Mielcu. Był także długoletnim działaczem Związku Nauczycielstwa Polskiego. Brał udział w Zjazdach Krajowych ZNP w Warszawie (1947, 1950). Pełnił funkcje wiceprezesa (1950-1952) i prezesa Zarządu Oddziału Powiatowego ZNP w Mielcu (1952-1953). Po 1956 r. udzielał się też w ruchu ludowym, jako m.in. prezes Zarządu Miejsko-Gminnego w Radomyślu Wielkim i członek Zarządu Powiatowego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w Mielcu. Wyróżniony m.in. Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem 40-lecia Polski Ludowej, Złotą Odznaką ZNP i Odznaką „Zasłużony Działacz Ruchu Spółdzielczego”. Zmarł 21 V 1986 r. Spoczywa na cmentarzu w Radomyślu Wielkim.
ZASKALSKI JÓZEF WŁADYSŁAW, urodzony 27 I 1943 r. w Podborzu, pow. mielecki, syn Piotra i Emilii z domu Litwin. Absolwent Technikum Mechanicznego MPC w Mielcu, maturę zdał w 1962 r. W tym roku został zatrudniony w WSK Mielec, a następnie pracował w OBR SK i Zakładzie Lotniczym „PZL-Mielec” Sp. z o.o. (do 1999 r.) na stanowiskach: tokarza, konstruktora, starszego konstruktora, specjalisty konstruktora, kierownika certyfikacji samolotu An-28 i kierownika Sekcji Eksploatacji Samolotów. Równocześnie studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej (kierunek – technologia budowy maszyn) i uzyskał tytuł inżyniera. Był autorem wielu wniosków racjonalizatorskich i wzorów użytkowych. W latach 80. otrzymał tytuł Mistrza Techniki. Przez dwie kadencje pełnił funkcję członka Zarządu Głównego SIMP. Był także wiceprzewodniczącym NSZZ „Solidarność” Zakładu Lotniczego. W młodości uprawiał lekkoatletykę w LKS Tęcza Mielec. Był czołowym sprinterem w pionie Ludowych Zespołów Sportowych (finalista MP LZS na dystansach 100 m i 400 m) i Okręgu Rzeszowskiego LA. Jego rekordy życiowe to: 100 m – 10,9 sek., 200 m – 22,6 sek. i 400 m – 49,6 sek. W latach 90. zaangażował się w społeczną działalność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Zorganizował sekcję szachową, której pierwsza drużyna awansowała do III ligi. Z jego inicjatywy organizowany jest coroczny Międzynarodowy Turniej Szachowy „Sierpień…” dla uczczenia wydarzeń sierpniowych w 1980 r. na Wybrzeżu, w których rezultacie powstała „Solidarność”. Jest także inspiratorem i współorganizatorem turniejów szachowych z okazji m.in. Święta Niepodległości i św. Mikołaja. Pełni funkcje: wiceprezesa i chorążego pocztu sztandarowego TG „Sokół” Mielec, wiceprezesa Forum Organizacji Pozarządowych Powiatu Mieleckiego i przewodniczącego Zespołu Opiniująco-Doradczego Forum oraz członka zarządu Podkarpackiego Związku Szachowego. W 2010 r. został wybrany na prezesa zarządu Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Mielcu. Był także kierownikiem drużyny szachowej TG „Sokół”, która w 2012 r. awansowała do II ligi państwowej, ale nie wystąpiła w niej z powodu braku środków finansowych. W latach 2007-2010 był wiceprezesem Towarzystwa Miłośników Ziemi Mieleckiej, a od 2010 r. jest członkiem zarządu tego stowarzyszenia. W wyborach samorządowych w 2014 r. został wybrany na radnego Rady Miejskiej w Mielcu i wiceprzewodniczącego Komisji Sportu i Rekreacji. W 2017 r. został przewodniczącym tejże Komisji. W wyborach do władz Związku Towarzystw Gimnastycznych”Sokół” w Polsce w dn. 11 IX 2021 r. został wybrany do Komisji Rewizyjnej. Wyróżniony m.in.: Krzyżem Kawalerskim OOP, Medalem 30-lecia Polski Ludowej, Złotą Odznaką Racjonalizatora, Odznaką „Zasłużony Działacz LZS”, Medalem 60-lecia PZSz i Jubileuszowym Wyróżnieniem PTG „Sokół” w Krakowie i Zaszczytną Odznaką Sokoła Związku Towarzystw Gimnastycznych w Polsce.
ZASKALSKI PAWEŁ JAN, urodzony 22 II 1981 r. w Mielcu, syn Józefa i Marii z domu Żak. Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Konarskiego w Mielcu z maturą w 2001 r. Studiował na Wydziale Historycznym (specjalność nauczycielska) Uniwersytetu Rzeszowskiego w Rzeszowie i w 2006 r. uzyskał tytuł magistra. W latach 2008-2012 prowadził własną działalność gospodarczą. Od 2003 r. pracuje jako nauczyciel w Szkole Podstawowej Sióstr Niepokalanek w Jarosławiu. Od lat szkolnych jego życiową pasją jest gra w szachy. Uczestniczył z powodzeniem w turniejach szachowych w Polsce i za granicą, wielokrotnie odnosząc zwycięstwa. Przez 10 lat grał w zespole SC Neuhausen w niemieckiej lidze szachowej. Jest także trenerem szachowym, wychował wielu medalistów Mistrzostw Polski Juniorek i Juniorów. Jako trener uczestniczył w Mistrzostwach Europy w 2014 r. (Batumi, Gruzja), 2015 r. (Porec, Chorwacja) i 2017 r. (Mamaia, Rumunia). Pełni także funkcje społeczne. Od 2016 r. jest prezesem Klubu Szachowego Gambit Przeworsk. W 2018 r. został wybrany na wiceprezesa Polskiego Związku Szachowego, a w 2019 r. na prezesa Podkarpackiego Związku Szachowego.
ZASOBY MIESZKANIOWE, jeden z podstawowych wskaźników wielkości danej miejscowości. W historii miasta Mielca systematycznie rosły, z wyjątkiem okresów działań wojennych, kiedy to część budynków uległa zniszczeniu. W pierwszym 50-leciu istnienia miasta, mimo tragicznego tatarskiego najazdu w 1502 r., zbudowano ponad 100 domów. W następnych stuleciach, choć nie brakowało kolejnych nieszczęść, liczba domów rosła. Na początku XIX w. było 366 domów, a w połowie tego stulecia – około 470. W 1920 r. ilość domów wynosiła około 900, a pod koniec okresu międzywojennego – 1500. Należy tu nadmienić, że od 1938 r. rozwinęło się na dużą skalę budownictwo wielorodzinne, a bloki mieszkalne na Kolonii Fabrycznej PZL liczyły po kilkadziesiąt mieszkań. Odtąd przy podawaniu ogólnego stanu zasobów przyjęto za jednostkę mieszkanie, a jednostką dom posługiwano się przy podawaniu danych o budownictwie jednorodzinnym. Wyjątkowo dynamiczny rozwój zasobów mieszkaniowych rozpoczął się w 1950 r., po podjęciu centralnych decyzji o rozwoju Mielca jako ośrodka przemysłowego. W latach 1950-1954 wybudowano 43 budynki wielorodzinne (1613 mieszkań), a w kolejnych latach utrzymywano podobne tempo. Rozwijało się też budownictwo jednorodzinne, np. w latach 1956-1963 wybudowano 397 domów. Współcześnie stan mieszkań w Mielcu w wybranych latach przedstawia się następująco: *1986 – 15192 mieszkania z 50726 izbami; na mieszkanie 3,52 osoby; na 1 osobę – 14,88 m2. Oddano do użytku 462 mieszkania z 1626 izbami, w tym 35 jednorodzinnych (181 izb); *1992 – 17648 mieszkań z 62030 izbami, na mieszkanie – 3,52, na 1 osobę – 15,8 m2. *2000 – 18590 mieszkań (66292 izb), na mieszkanie – 3,38 osób, na 1 osobę – 17,0 m2. Oddano do użytku 152 mieszkania (606 izb), w tym 68 w budownictwie indywidualnym (357 izb). * 2006 – 19758 mieszkań z 73840 izbami, na 1 mieszkanie – 3,09 osoby, na 1 osobę – 20,3 m2 powierzchni użytkowej. W 2006 r. oddano do użytku 82 nowe mieszkania z 508 izbami, w tym 76 w budynkach indywidualnych. *2013 r. – 20 521 mieszkań z 77 938 izbami, na 1 mieszkanie – 2,98 osoby, na 1 osobę – 21,9 m2. W 2013 r. oddano do użytku 141 mieszkań z 593 izbami, w tym w budownictwie indywidualnym – 84 mieszkania z 468 izbami. *31 XII 2017 r. – 21 178 mieszkań z 80 746 izbami, na 1 mieszkanie – 2,86 osoby, na 1 osobę – 23,2 m2. W roku 2017 oddano do użytku 250 mieszkań z 1077 izbami, w tym w budownictwie indywidualnym – 108 mieszkań z 643 izbami. *31 XII 2018 r. – 21 388 mieszkań z 81 628 izbami, na 1 mieszkanie – 2,83 osoby, na 1 osobę – 23,6 m2. Oddano do użytku 225 mieszkań z 952 izbami, w tym w budownictwie indywidualnym 114 mieszkań z 677 izbami. *31 XII 2022 r. – Gmina Miejska Mielec dysponowała 871 lokalami, zarządzanymi przez Miejski Zarząd Budynków Mieszkalnych Sp. z o.o. W marcu 2021 r. Rada Miejska wyraziła zgodę na przystapienie GM Mielec do spółki Społeczna Inicjatywa Mieszkaniowa Południe Sp. z o.o., która planuje oddać do uzytku nowych 200 mieszkań. …
ZASOWSKA MAŁGORZATA (z domu BĄK), urodzona 11 X 1974 r. w Żywcu, córka Edwarda Bąka i Haliny z domu Biegun. Absolwentka Zespołu Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych (profil chemiczny) w Żywcu z maturą w 1993 r. Pracę zawodową rozpoczęła w czerwcu 1994 r. w sklepie tekstylno-odzieżowym w Żywcu jako sprzedawca, a następnie pracowała w Hurtowni Tekstylno-Odzieżowej w Żywcu (1997-2000). W 2000 r. ukończyła Niepubliczne Policealne Studium Marketingu i Zarządzania w Żywcu (specjalizacja: asystent menadżera, marketing menadżera), w 2001 r. – studia licencjackie w Wyższej Szkole Biznesu w Dąbrowie Górniczej, a w 2003 r. – studia w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie i uzyskała tytuł magistra. Kolejnymi miejscami pracy i stanowiskami były: Bank Spółdzielczy w Żywcu (kasjer-dysponent, 2000-2002) i CitiBank Handlowy w Warszawie SA. Filia Mielec (specjalista ds. operacji bankowych, 2002-2005), Bank Ochrony Środowiska SA w Warszawie Oddział Operacyjny Mielec (doradca klienta detalicznego, 2006-2010), Getin Noble Bank SA. Oddział Kolbuszowa (prowadzenie placówki na zasadach franczyzowych z pełnym zakresem obsługi, 2010-2016), Alior Bank SA. Oddział Mielec (bankier klienta indywidualnego, 2016-2017), Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) Oddział Regionalny w Rzeszowie (zastępca kierownika Wydziału Świadczeń, 2017-2018). We wrześniu 2018 r. powierzono jej funkcję kierownika Placówki Terenowej KRUS w Mielcu. Ponadto nadzorowała budowę nowej siedziby placówki w Mielcu na terenie pomiędzy ulicami S. Sękowskiego i H. Sienkiewicza. Oddanie obiektu do użytku, urządzenie i przeprowadzka odbyły się w czerwcu 2021 r.
ZATOŃSKA KRYSTYNA (PASTUSZENKO-ZATOŃSKA), urodzona 17 VI 1943 r. w Radomyślu Wielkim, pow. mielecki, córka Bolesława i Stanisławy z Piotrowskich. Absolwentka Liceum Ogólnokształcącego nr 26 (później I LO) w Mielcu, maturę zdała w 1961 r. Studiowała na Wydziale Lekarskim (Oddział Stomatologii) Akademii Medycznej we Wrocławiu i w 1967 r. uzyskała dyplom lekarza dentysty. Otrzymała także stopień kaprala podchorążego. Od 1 VIII 1967 r. podjęła pracę w Przychodni Rejonowej nr 2 w Mielcu (ul. M. Curie-Skłodowskiej), a ponadto pracowała w szkolnych gabinetach dentystycznych w Szkołach Podstawowych nr 5 i 6 oraz Liceum Medycznym. W 1978 r. uzyskała I stopień specjalizacji z zakresu stomatologii ogólnej (Rzeszów), a w 1991 r. II stopień z protetyki stomatologicznej (AM Wrocław). W latach 1992-2001 pełniła funkcję kierownika Pracowni Protetycznej w Mielcu, a ponadto w latach 1996-2000 kierowała Obwodową Poradnią Stomatologiczną w Mielcu. W 2001 r. przeszła na emeryturę. Równolegle od 1968 r. prowadzi prywatny gabinet dentystyczny, a jego aktualna siedziba mieści się w CHU „Pasaż”. Należy do Polskiego Towarzystwa Lekarskiego i Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego. W kadencji 1994-1998 była radną Rady Miejskiej w Mielcu.
ZATOŃSKI JERZY, urodzony 1 V 1943 r. w Mielcu, syn Eustachego i Joanny z domu Filas. Absolwent Liceum Ogólnokształcącego nr 26 (później I LO) w Mielcu, maturę zdał w 1962 r. Studia na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Wrocławskiej (specjalizacja: konstrukcje budowlane) ukończył w 1969 r. i uzyskał tytuł magistra inżyniera. Pracował w Mieleckim Przedsiębiorstwie Budowlanym i Rzeszowskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłowego. Kierował budowami wielu mieleckich obiektów, m.in. osiedli mieszkaniowych i trybun na stadionie FKS „Stal”. Był współzałożycielem Miejskiego Koła Polskiego Związku Wędkarskiego w Mielcu i przez pewien czas jego prezesem. Wyróżniony m.in. Brązową Odznaką „Zasłużony dla Budownictwa”. Zmarł 6 V 1993 r. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Mielcu przy ul. H. Sienkiewicza.
ZATORZE, nazwa części Mielca, która została odcięta od centrum miasta po wybudowaniu w 1887 r. linii kolejowej, po jej wschodniej stronie. Teren ten był zabudowany domami jednorodzinnymi, gęsto przy drodze do Cyranki i przy ul. Torowej, a luźno w innych miejscach. Było też wiele przydomowych sadów, a malowniczy krajobraz dopełniały pola uprawne. Rozwój budownictwa wielorodzinnego Mieleckiej Spółdzielni Mieszkaniowej (osiedla M. Kopernika i S. Żeromskiego) oraz budowa wiaduktu i Zespołu Szkół Technicznego spowodowały niemal całkowite zniknięcie dawnego Zatorza i tej nazwy. Pozostała tylko mała grupka domów przy ulicach: Leśnej, Torowej, S. Żeromskiego i Wolności.
ZAUCHA (po mężu JASIŃSKA) MARIA ANNA, urodzona 4 IX 1952 r. w Mielcu, córka Edwarda i Zofii z domu Duma. Uczęszczała do Technikum Mechanicznego w Mielcu, a następnie w Łodzi i tam zdała maturę w 1972 r. Treningi siatkarskie rozpoczęła w 1964 r. w Stali Mielec. W sezonie 1969/1970 przyczyniła się do pierwszego w historii klubu awansu siatkarek Stali do II ligi, a w sezonie 1970/1971 została powołana do reprezentacji Polski. Od sezonu 1971/1972 do sezonu 1981/1982 grała w czołowym polskim klubie SKS Start Łódź, a w latach 1971-1978 występowała w reprezentacji Polski, m.in. zdobywając brązowy medal na Mistrzostwach Europy we Włoszech w 1971 r. W 1983 r. podjęła pracę w firmie Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne – Zakład Graficzny w Łodzi na stanowisku sam. referenta ds. zaopatrzenia i zbytu. Jeszcze w tym samym roku przeniosła się do Słupska, gdzie w latach 1983-2004 pracowała w Komendzie Miejskiej Milicji Obywatelskiej, a następnie Komendzie Miejskiej Policji, w stopniu aspiranta sztabowego. Studiowała na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego i w 1984 r. uzyskała tytuł dyplomowanego urzędnika administracji państwowej. Wyróżniona m.in.: tytułem Mistrza Sportu (1980), Brązowym Odznaczeniem im. Janka Krasickiego i odznaczeniami resortowymi za zasługi w ochronie porządku publicznego. W 2004 r. przeszła na emeryturę.
ZAWADA ROBERT PAWEŁ, urodzony 7 VI 1944 r. w miejscowości Jedlnia koło Radomia, syn Jerzego i Marii z domu Surma. Po wojnie rodzina Zawadów przeniosła się do Gdańska. Ukończył Technikum Mechaniczno-Elektryczne w Gdańsku, maturę zdał w 1963 r. W latach szkolnych trenował lekkoatletykę i piłkę ręczną. Od 1960 r. grał w piłkę ręczną w I – ligowym „Wybrzeżu” Gdańsk. W latach 1967–1969 był zatrudniony w „Elektromontażu” w Gdańsku jako kreślarz. W 1969 r. przeniósł się do Mielca, gdzie podjął pracę w WSK jako konstruktor. Zasilił I-ligową „Stal” Mielec i był jej czołowym zawodnikiem do 1977 r. Znacząco przyczynił się do zdobycia przez „Stal” Pucharu Polski w 1971 r. i wicemistrzostwa Polski w 1975 r. W latach 1961–1972 był reprezentantem Polski. Rozegrał 108 meczów międzypaństwowych i jako pierwszy Polak przekroczył granicę 100 meczów w reprezentacji. Uczestniczył w Mistrzostwach Świata zespołów 11–osobowych (1966, Austria, 4. miejsce), 2 razy w Mistrzostwach Świata zespołów 7–osobowych (Szwecja, Francja) i Igrzyskach Olimpijskich w Monachium (1972, 10. miejsce). W 1977 r. zakończył karierę zawodniczą w kraju. (W późniejszych latach grał w austriackiej I lidze.) W tym samym roku ukończył studia w Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie (kierunek: wychowanie fizyczne), uzyskując tytuły magistra i trenera II klasy piłki ręcznej. W latach 1981–1985 pracował w Stali Mielec jako trener piłki ręcznej, a w latach 1985–2005 w Zespole Szkół Technicznych w Mielcu jako nauczyciel wychowania fizycznego. Wyróżniony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi i Diamentową Odznaką ZPRP oraz tytułami Mistrz Sportu i Zasłużony Mistrz Sportu. W 2005 r. przeszedł na emeryturę. W latach 2008-2012 pełnił funkcję kierownika ekstraklasowego zespołu piłki ręcznej mężczyzn SPR Stal Mielec (Tauron Stal Mielec).
ZAWADA TADEUSZ, urodzony 15 XII 1929 r. w Tuszowie Narodowym, powiat mielecki, syn Jana i Rozalii z domu Dziewit. Absolwent Gimnazjum i Liceum im. S. Konarskiego w Mielcu, maturę zdał w 1948 r. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, uzyskując w 1952 r. dwa tytuły magistra: nauk filozoficznych na Wydziale Filozoficznym (nauki filozoficzne ze specjalnością w zakresie ontologii, epistemologii, logiki i metodologii nauk) i historii na Wydziale Historycznym (historia powszechna i Polski oraz nauki pomocnicze historii wraz ze Studium Pedagogicznym). Ponadto w 1953 r. ukończył studia I stopnia na Wydziale Planowania Przemysłu Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Krakowie i otrzymał tytuł ekonomisty. Równocześnie w latach 1950-1953 pracował jako wykładowca historii i propedeutyki filozofii w Studium Wojskowym Przy Dowództwie Okręgu Wojskowego (DOW V) w Krakowie. Po ukończeniu studiów powrócił do Mielca i pełnił funkcje: redaktora naczelnego gazety WSK Mielec – „Głosu Załogi” (1954-1956), sekretarza Komitetu Powiatowego PZPR (1957-1960) i sekretarza Prezydium Powiatowej Rady Narodowej (1961-1963). W 1964 r. przeniesiono go do Dębicy na stanowisko zastępcy przewodniczącego PPRN. Do Mielca powrócił ponownie w 1968 r. i do 1973 r. był dyrektorem Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej. W latach 1974-1976 pracował w WSK Mielec jako główny specjalista ds. inwestycji nieprzemysłowych, a w latach 1977-1991 był zastępcą dyrektora ds. służb społecznych w Zespole Opieki Zdrowotnej w Mielcu. W 1991 r. przeszedł na emeryturę. Ponadto w latach 1954-1975 pracował jako nauczyciel (w niepełnym wymiarze godzin) w Technikum Mechanicznym i następnie Zespole Szkół Technicznych, a latach 1973-1979 był wykładowcą ekonomii i podstawowych zagadnień filozoficznych w mieleckim Punkcie Konsultacyjnym Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Poza pracą zawodową angażował się społecznie w takich organizacjach jak: Polski Czerwony Krzyż, Liga Przyjaciół Żołnierza (później Liga Obrony Kraju), Ochotnicza Straż Pożarna, Koła Oficerów Rezerwy, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Towarzystwo Naukowej Organizacji i Kierownictwa oraz Polskie Towarzystwo Filozoficzne. W kadencji 2002-2006 i od 2008 r. był radnym Rady Miejskiej w Mielcu. Pełniąc przez wiele lat ważne funkcje w mieleckich instytucjach, przyczynił się do ich rozwoju, a dużą aktywnością wpływał na działalność wcześniej wymienionych stowarzyszeń społecznych. Jest współautorem informatora Szpital Powiatowy w Mielcu, wydanego w 1999 r. Wyróżniony m.in.: Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem 1000-lecia Polski, Medalami 30–lecia i 40–lecia Polski Ludowej i Złotą Odznaką „Zasłużony Działacz LPŻ”. Zmarł 7 I 2009 r. Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
ZAWADZKA ZOFIA EMILIA (z domu GRUDNIEWICZ), urodzona 15 V 1903 r. w Błażowej koło Rzeszowa, córka Ludwika i Emilii z Buczkowskich. Szkołę średnią ukończyła w Gorlicach, maturę zdała w 1922 r. Studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie ukończyła zdaniem egzaminu na nauczyciela szkół średnich. W latach 1929-1939 uczyła języka polskiego i propedeutyki filozofii w Gimnazjum i Liceum im. S. Konarskiego w Mielcu. Po II wojnie światowej nie powróciła do pracy nauczycielskiej i zajęła się wychowaniem dzieci. Zmarła 3 VII 1998 r. Spoczywa w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
ZAWADZKI JERZY MARIA, urodzony 2 VII 1930 r. w Krakowie. Absolwent Państwowego Gimnazjum i Liceum Koedukacyjnego im. Stanisława Konarskiego w Mielcu z maturą w 1948 r. W czasie okupacji hitlerowskiej od lipca 1940 r. należał do konspiracyjnego zastępu harcerskiego „Rysie” w Mielcu jako „Ryś-3 – R-3”. W 1942 r. zastęp został włączony do Szarych Szeregów i uczestniczył w akcjach małego sabotażu i zleconych zadaniach wywiadowczych. Od lipca 1944 r. należał do nowo utworzonej Drużyny Szarych Szeregów im. Jeremiego Wiśniowieckiego. Po wyzwoleniu Mielca spod okupacji hitlerowskiej (6 VIII 1944 r.) razem drużyną pozostał w konspiracji i opozycji do budowanego nowego ustroju w Polsce. W listopadzie 1951 r. został aresztowany i w marcu 1952 r. w pokazowym procesie skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie na 15 lat więzienia. Karę odbywał na Montelupich w Krakowie oraz w Rawiczu, Wronkach i Strzelcach Opolskich. Zwolniony w maju 1957 r. na mocy amnestii. Ukończył studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego i uzyskał tytuł magistra chemii. Pracował w Przedsiębiorstwie Hydrologicznym w Krakowie, a od 1968 r. w Przedsiębiorstwie Specjalistycznym Górnictwa Surowców Chemicznych w Krakowie. W 1975 r. przeszedł do Ośrodka Badań Rozwojowych w Krakowie na stanowisko głównego specjalisty ds. hydrochemicznych. W 1991 r. przeszedł na emeryturę. Odznaczony m.in. Krzyżem Armii Krajowej i Odznaka „Akcji Burza”. Dalsze losy nieznane.
ZAWADZKI TADEUSZ JÓZEF LESZEK, urodzony 14 VIII 1903 r. w Sielcach koło Warszawy, syn Juliusza i Stanisławy z Lewandowskich. Absolwent VII Gimnazjum Realnego w Krakowie, maturę zdał w 1921 r. Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Polskiej Szkole Nauk Politycznych w Krakowie. Pracę nauczycielską rozpoczął w Komunalnym Gimnazjum Koedukacyjnym w Szopienicach – Rożdzieniu (1927-1928), a następnie uczył w Gimnazjum im. Sułkowskich w Rydzynie koło Poznania (1927-1928). Od 1 IX 1929 r. do 1 IV 1946 r. (z wyłączeniem okresu okupacji hitlerowskiej) uczył języka polskiego, łaciny, języka niemieckiego, propedeutyki filozofii i śpiewu oraz prowadził zajęcia z chórem i orkiestrą szkolną w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. S. Konarskiego w Mielcu. W czasie okupacji uczestniczył w komisjach egzaminacyjnych tajnego nauczania na terenie Mielca oraz prowadził własną wytwórnię win. Po odniesieniu kontuzji w czasie niemieckiego ostrzału Mielca (XI 1945) przebywał na nauczycielskim rocznym urlopie na poratowanie zdrowia, a następnie zrezygnował z pracy nauczycielskiej. Utrzymał natomiast funkcjonowanie wytwórni win do 1955 r., kiedy to zakład został upaństwowiony. W międzyczasie przeniósł się z rodziną do Wieliczki. W latach 1955-1956 kierował oddziałem produkcji win w Spółdzielni Inwalidów „Twórczość” w Tarnowie, a w latach 1956-1961 był kierownikiem Zakładów Przetwórstwa Owocowego w Izdebniku koło Krakowa. W 1961 r. powierzono mu funkcję kierownika Powiatowego Archiwum Państwowego w Szczytnie koło Olsztyna. W 1964 r. powrócił do Wieliczki i objął kierownictwo tamtejszego Archiwum Muzeum Żup Krakowskich, najpierw jako adiunkt, a na następnie kustosz. W tym czasie opublikował artykuł Poszukiwania soli kamiennej w Galicji w latach 1772-1786 (Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce, 1979). 1 I 1978 r. przeszedł na emeryturę, ale w wielickim archiwum pracował jeszcze do 1981 r. W latach 80. zajął się konserwacją starodruków i dokumentów, m.in. w bibliotece Klasztoru OO. Dominikanów w Krakowie. Zmarł 22 IV 1988 r. Spoczywa na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
ZAWALE (ULICA), niewielka (185 m) i ślepa ulica miejska w środkowej części osiedla T. Kościuszki. Jest boczną ul. Hetmańskiej i służy jako droga dojazdowa do domów wybudowanych na zboczu wzniesienia, na którym stoi śródmieście. Do 2 poł. XIX w. dochodziła tu szeroko płynąca rzeka Wisłoka, a i później w czasie większych powodzi teren ten był częściowo zalewany. W 1974 r. wykonano tu asfaltową nawierzchnię. W 2003 r. przebudowano ją, kładąc nową nawierzchnię asfaltową i chodniki z kostki. Prace te uczyniły z tej kiedyś peryferyjnej uliczki bardzo urokliwe miejsce i trasę pieszych spacerów. Nie sposób dokładnie ustalić, kiedy powstała nazwa Zawale, ale w planie z 1895 r. wymienia się Podwale. Można jedynie przypuszczać, że kiedyś miasto miało wały obronne, a teren poniżej wałów od strony rzeki nazwano Podwalem i później Zawalem.
ZAWISZA BARTŁOMIEJ, kantor kościoła św. Mateusza w Mielcu w latach 1676-1683.
ZAWISZY (ULICA), ZAWISZY CZARNEGO, ulica miejska na osiedlu Cyranka. Biegnie od ul. Szybowcowej do ul. Ślusarskiej pomiędzy nielicznymi zabudowaniami i polami uprawnymi. Ma 601 m długości i utwardzoną nawierzchnię. Jako droga polna funkcjonowała wiele lat, ale status ulicy miejskiej i patrona otrzymała 14 VII 1973 r., po przyłączeniu tych terenów do miasta Mielca.
Patron ulicy: ZAWISZA CZARNY z Garbowa (? – 1428), starosta spiski, jeden z najsłynniejszych polskich rycerzy. Zwyciężał w turniejach rycerskich. Uczestniczył w wielu wojnach i bitwach, m.in. pod Grunwaldem (1410). Był członkiem polskiej delegacji na sobór w Konstancji. Powszechnie uznawano go za wzór cnót rycerskich i symbol prawości. W czasie wyprawy przeciwko Turkom został wzięty do niewoli i zamordowany.
ZAWRZYKRAJ ANNA (z domu WILKANIEC), urodzona 19 IX 1956 r. w Mielcu, córka Bogdana i Zofii z domu Gibała. Absolwentka II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Mielcu z maturą w 1975 r. Studia na Wydziale Ekonomiki Obrotu Akademii Ekonomicznej w Krakowie ukończyła w 1980 r. z tytułem magistra inżyniera towaroznawcy. Od VI 1980 r. do II 1991 r. pracowała w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego na stanowisku st. referenta technicznego, a następnie technologa i ekonomisty. W 1982 r. ukończyła kurs organizowany przez Kuratorium Oświaty w Rzeszowie i uzyskała kwalifikacje pedagogiczne, a w roku szkolnym 1984/1984 pracowała jako nauczyciel chemii i matematyki (w niepełnym wymiarze godzin) w Szkole Podstawowej w Woli Mieleckiej. W lutym 1991 r. przeszła do pracy w Zespole Szkół Ekonomicznych w Mielcu na stanowisko wychowawcy w internacie, a następnie pełniła obowiązki kierownika internatu. W roku szkolnym 1995/1996 była instruktorem praktycznej nauki zawodu i przedmiotów zawodowych w ZSE, a następnie otrzymała mianowanie na stanowisko nauczyciela przedmiotów zawodowych. W 1998 r. zainicjowała wydawanie szkolnej gazetki „Krzyk” i była pierwszym opiekunem redakcji. Ukończyła studia podyplomowe: „Kultura informacyjna – ścieżka międzyprzedmiotowa” w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie (2000 r.) i „Zarządzanie oświatą” w Wyższej Szkole Gospodarki i Zarządzania w Krakowie – Wydział Zamiejscowy w Mielcu (2003 r.) oraz szereg kursów specjalistycznych. Od 2002 r. pełniła funkcję wicedyrektora ZSE (od 19 IV 2007 r. pełna nazwa szkoły brzmi: Zespół Szkół Ekonomicznych im. bł. ks. R. Sitki). W 2003 r. uzyskała tytuł nauczyciela dyplomowanego. Ponadto jest egzaminatorem Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie. Przygotowuje młodzież do konkursów recytatorskich i jest członkiem jury konkursów recytatorskich dla szkół podstawowych. Od 2015 r. pełni funkcję wiceprezesa Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju Zespołu Szkół Ekonomicznych im. bł. ks. R. Sitki. Przyczyniła się do uzyskania przez szkołę wysokiej pozycji w ogólnopolskim rankingu dziennika „Rzeczpospolita” i miesięcznika „Perspektywy”; od 2012 r. mielecki ZSE kilkakrotnie otrzymał tytuł „Złotej szkoły” lub „Srebrnej szkoły”. Wyróżniana nagrodami lokalnymi.
ZAWRZYKRAJ ZDZISŁAW, urodzony 25 XI 1927 r. w Krakowie, syn Józefa i Marii. Absolwent Gimnazjum i Liceum im. S. Konarskiego w Mielcu, maturę zdał w 1948 r. Studia w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Szczecinie ukończył w 1952 r. i uzyskał tytuł magistra ekonomii. W latach 1953–1955 pracował w firmie „Centrozap” w Katowicach, a w 1955 r. powrócił do Mielca i podjął pracę w PZGS „Samopomoc Chłopska” na stanowisku kierownika działu. W 1957 r. został mianowany kierownikiem Powiatowej Komisji Planowania Gospodarczego PRN w Mielcu, a w 1964 r. powierzono mu funkcję zastępcy przewodniczącego PPRN w Mielcu. W latach 1972–1974 pracował w Zespole Opieki Zdrowotnej w Mielcu na stanowisku zastępcy dyrektora. Od 1974 r. do 1982 r. pełnił funkcję prezesa Zarządu Mieleckiej Spółdzielni Mieszkaniowej, a następnie przeszedł na emeryturę. Pracując przez wiele lat na ważnych dla miasta i regionu stanowiskach, znacząco przyczynił się do ich rozwoju społeczno-gospodarczego. Wyróżniony m.in.: Krzyżem Kawalerskim OOP, Medalem 30-lecia Polski Ludowej i Złotą Odznaką CZSBM. Zmarł 24 X 1987 r. Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
ZĄBEK WIESŁAW KAZIMIERZ, urodzony 7 X 1959 r. w Złotnikach koło Mielca, syn Stefana i Janiny z domu Hyjek. Ukończył Zasadniczą Szkołę Budowlaną w Chorzelowie koło Mielca. W latach 1978-2004 pracował jako posadzkarz w Mieleckim Przedsiębiorstwie Budowlanym w Mielcu, a od 2005 r. jest pracownikiem gospodarczym w Szpitalu Powiatowym im. E. Biernackiego w Mielcu. Honorowe oddawanie krwi rozpoczął w 1978 r. i dotąd oddał 56 600 ml krwi (2015). Od 1997 r. należy do Rejonowego Klubu HDK w Mielcu. W latach 2002-2010 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Rewizyjnej w Rejonowym Klubie HDK w Mielcu, a w latach 2003-2007 i 2010-2011 przewodniczył Komisji Rewizyjnej w Oddziale Rejonowym PCK w Mielcu. W latach 2001-2005 uczestniczył w kwestach na rzecz dzieci z Domu Dziecka w Skopaniu i ubogich rodzin. Za niezwykle humanitarną działalność został wyróżniony m.in.: Brązowym Krzyżem Zasługi, Honorową Odznaką PCK, Medalem 90-lecia PCK oraz Odznakami Zasłużonego HDK III, II i I stopnia.
ZBOROWSKA URSZULA (z domu LEŚ), urodzona 27 XII 1957 r. w Mielcu, córka Władysława i Stanisławy z domu Midura. Absolwentka II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika, maturę zdała w 1976 r. Studia na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi (kierunek: geografia) Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie ukończyła w 1980 r. z tytułem magistra. W latach 1981-1984 pracowała w Polskim Biurze Podróży „ORBIS” w Mielcu na stanowisku referenta, a następnie przeniosła się do Nowego Sącza, gdzie w latach 1984-1990 w tamtejszej Spółdzielni Inwalidów zajmowała się sprawami organizacyjnymi. Powróciła do Mielca i w 1991 r. została zatrudniona w Urzędzie Skarbowym. Pracowała kolejno na stanowiskach od referenta do starszego komisarza (1991-2000) oraz na stanowisku kierowniczym (2000-2016). W 1999 r. ukończyła studia podyplomowe w zakresie skarbowości i podatków w Centrum Kształcenia Kadr Skarbowości Ministerstwa Finansów. W 2016 r. powierzono jej pełnienie obowiązków naczelnika Urzędu Skarbowego w Mielcu, a w 2017 r. została mianowana naczelnikiem tego urzędu. W 2018 r. przeszła na emeryturę.
ZBOROWSKI JANUSZ, urodzony 29 V 1956 r. w Nowym Sączu, syn Józefa i Władysławy z Paszkiewiczów. Absolwent Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej–Curie w Starym Sączu, maturę zdał w 1975 r. Studiował filozofię na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i w 1981 r. uzyskał tytuł magistra. W latach 1982–1986 pracował w Dziale Dokumentacji Folkloru i Sztuki Ludowej Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Nowym Sączu, a ponadto prowadził Sądecką Galerię Fotografii. W 1986 r. przeniósł się do Mielca i został zatrudniony na stanowisku starszego instruktora w Dziale Programowania Robotniczego Centrum Kultury. Przez pewien czas pracował też w Bibliotece RCK oraz w Izbie Tradycji i Perspektyw WSK „PZL-Mielec”. W latach 1991–1992 był kierownikiem Działu Programowania Miejskiego Ośrodka Kultury, a na początku 1993 r. został zatrudniony w Muzeum Regionalnym w Mielcu. Od 1 VI 1993 r. do 30 VI 2003 r. pełnił funkcję dyrektora tegoż Muzeum, a od 1 VII 2003 r. jest głównym specjalistą ds. Muzeum Samorządowego Centrum Kultury. W okresie kierowania Muzeum przyczynił się do rewaloryzacji i adaptacji Pałacyku Oborskich dla Muzeum Regionalnego i celów reprezentacyjnych miasta, a także do utworzenia i znacznego powiększenia zbiorów Filii Fotograficznej „Jadernówka” Muzeum Regionalnego w Mielcu. Był autorem scenariuszy wielu wystaw w RCK i Muzeum Regionalnym oraz broszur do kilku wystaw. Aktualnie zajmuje się archiwizacją materiałów video i filmowych z historii miasta Mielca i okolic. Należy do Towarzystwa Miłośników Ziemi Mieleckiej im. prof. W. Szafera. Od 1996 r. do 2014 r. był członkiem jego zarządu i ponadto wiceprezesem zarządu w kadencji 2007-2010. W latach 2008-2011 pełnił funkcję prezesa Klubu Środowisk Twórczych TMZM. Był także członkiem zespołu redakcyjnego „Mieleckich Zapisków” – periodyku Towarzystwa Miłośników Ziemi Mieleckiej oraz autorem artykułów o tematyce regionalnej. Wyróżniony m.in. Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” i Złotą Odznaką „Za opiekę nad zabytkami”. Zmarł 20 XII 2021 r. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
ZBYSZEWSKI ANDRZEJ MARIAN, urodzony 10 IV 1914 r. w Krakowie, syn Włodzimierza i Kazimiery ze Stamirowskich. Po I wojnie światowej przybył z rodziną do Przecławia, a następnie mieszkał w Borowej. Absolwent Państwowego Gimnazjum im. S. Konarskiego w Mielcu, maturę zdał w 1932 r. W okresie szkolnym wstąpił do Drużyny Harcerzy im. księcia Józefa Poniatowskiego i w latach 1929?-1932 pełnił funkcję jej drużynowego. Wziął udział w Zlocie Skautów Słowiańskich w Pradze w 1931 r. Uprawiał różne dyscypliny sportowe i turystykę. Organizował też zajęcia sportowe w Borowej. W 1932 r. rozpoczął studia matematyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Kontynuował działalność harcerską i w 1933 r. został mianowany przybocznym Komendanta Chorągwi Krakowskiej. Ze względów finansowych przerwał studia i rozpoczął służbę wojskową. Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, a następnie Szkołę Podchorążych w Toruniu i otrzymał patent oficerski. W czasie służby zawodowej w 2. Pułku Artylerii Lekkiej w Kielcach został awansowany na stopień podporucznika. Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r. jako przewodniczący komisji poborowej, a później – dowódca baterii artylerii lekkiej. Walczył m.in. pod Kockiem (2-5 X) jako oficer ogniowy i zwiadowczy w Samodzielnej Grupie Operacyjnej „Polesie”, dowodzonej przez gen. Franciszka Kleeberga i był dwukrotnie ranny. Za odwagę na polu walki został odznaczony Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari. Po kapitulacji został wzięty przez Niemców do niewoli i skierowany do Oflagu II C w Woldenbergu. W czasie ewakuacji obozu (24 I 1945 r.) uciekł i po wielu trudach dotarł do wyzwolonego już Krakowa. Po zgłoszeniu się do RKU otrzymał urlop i odwiedził Borową, gdzie dowiedział się o tragicznej śmierci ojca w czasie bombardowania przez niemieckie samoloty. Po weryfikacji powrócił do zawodowej służby wojskowej. Był m.in. wykładowcą w Centralnej Szkole Oficerów w Łodzi, kierownikiem działu zagranicznego „Żołnierza Wolności” oraz zastępcą szefa gabinetu Ministra Obrony Narodowej. Na emeryturę przeszedł w 1976 r. Posiadał stopień pułkownika. Wyróżniony m.in. Krzyżem Komandorskim OOP. Zmarł 28 VII 1994 r. Spoczywa na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
ZBYSZEWSKI WŁODZIMIERZ TOPÓR, urodzony 10 III 1880 r. w Wołkowcach, syn Andrzeja i Marii z domu Dzierżek. Studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i w 1912 r. uzyskał tytuł doktora medycyny. Jako lekarz pracował w Suchedniowie, Brzeźnicy, Magnuszewie, Przecławiu i Mielcu. Od 1928 r. pełnił funkcję lekarza okręgowego w Borowej, powiat mielecki. Swoją misję wykonywał z wielkim zaangażowaniem, często nie pobierając żadnych opłat. Wspólnie z żoną Kazimierą starali się o poprawę stanu sanitarnego gminy i higieny wśród mieszkańców. (Ponadto żona organizowała różne akcje charytatywne, głównie na rzecz poprawy zdrowia dzieci.) W czasie wielkiej powodzi w 1934 r., współpracując z lekarzami z Mielca, przeprowadził masowe szczepienia ludności, co zapobiegło wybuchowi epidemii. W sierpniu 1944 r., mimo zarządzonej ewakuacji Borowej, pozostał na miejscu i w czasie działań wojennych udzielał rannym pomocy. Zginął w czasie nalotu samolotów niemieckich 7 VIII 1944 r. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Borowej.
ZDANKIEWICZ ROMAN, urodzony w 1832 r. Uzyskał kwalifikacje urzędnika państwowego i tytuł komisarza powiatowego pierwszej klasy. Przez dłuższy czas pracował w Sanoku, gdzie kierował c.k. Komisją Miejscową dla Spraw Odkupu lub Uporządkowania Ciężarów Gruntowych oraz dla Spraw Indemnizacyjnych nr 1 w Sanoku. Pełnił też funkcję przewodniczącego Wydziału Miejscowego Pierwszego Powszechnego Stowarzyszenia Urzędników Monarchii Austro-Węgierskiej z siedzibą we Lwowie. W 1872 r. otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. W 1876 r. został starostą powiatu niżańskiego, a następnie w latach 1879-1882 pełnił funkcję starosty powiatu mieleckiego. Był także przewodniczącym Rady Szkolnej Okręgowej w Mielcu. Za duże zaangażowanie na rzecz miasta, a zwłaszcza „za przyczynienie się do sprawienia kosztownego zegara z oświetleniem dla szkoły”, otrzymał na łamach krakowskiego „Czasu” specjalne podziękowania od zwierzchności (zarządu) gminy miejskiej w Mielcu. Zmarł 9 I 1884 r. Pochowany na cmentarzu w Nagórzanach koło Sanoka.
ZDEB JAKUB, wójt rzochowski, wzmiankowany w 1595 r.
„ZDOBYWCOM PRZESTWORZY”, rzeźba plenerowa art. rzeźbiarz Eweliny Michalskiej z Warszawy, wykonana z blachy w ramach I Ogólnopolskich Spotkań Rzeźbiarskich „Mielec-1969”. Początkowo została ustawiona na południowo-zachodniej części zbocza Góry Cyranowskiej, ale w związku z budową osiedla mieszkaniowego została przeniesiona na teren rekreacyjny osiedla Borek przy ul. Wspólnej. Symbolizuje gest rąk wyciągniętych ku przestworzom, przestrzeniom dla samolotów powstających w Mielcu.
ZDYBEK JÓZEF, urodzony w 1896 r. w Rożniatach, powiat mielecki, syn Anny z domu Zdybek. Był członkiem Stałej Drużyny Sokolej w Mielcu. Po wybuchu I wojny światowej i ogłoszeniu naboru do polskiego wojska zgłosił się do Komisji Werbunkowej w Mielcu i wraz z innymi ochotnikami został skierowany na plac zborny „Sokoła” w Tarnowie, a następnie do Krakowa. Jako żołnierz 14 kompanii IV batalionu 2 pułku piechoty Legionów Polskich brał udział w kampanii karpackiej (zima 1914/1915 r.). Po przemrożeniu nóg (II 1915 r.) przebywał na leczeniu, a następnie został skierowany do 10 kompanii III batalionu 4 pułku piechoty. Walczył m.in. pod Annopolem, Jastkowem i nad Styrem i Stochodem. Po kryzysie przysięgowym (VIII 1917 r.) został przeniesiony do austriackiego 2 pułku ułanów i brał udział w działaniach wojennych na froncie włoskim. Po zakończeniu wojny w listopadzie 1918 r. powrócił do Mielca i zgłosił się do miejscowej kompanii asystencyjnej Wojska Polskiego, a w grudniu tego roku do 4 pułku piechoty w Jabłonnej. Brał udział w walkach na Litwie i Białorusi. W 1921 r. został zdemobilizowany i ponownie wrócił do Mielca. Tu zamieszkał na stałe i pracował dorywczo w piekarniach. Odznaczony m.in. Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Frontu Białorusko-Litewskiego. Zmarł 12 VI 1940 r. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Mielcu przy ul. H. Sienkiewicza.
ZDZIEBŁO JANUSZ PIOTR, urodzony 25 X 1966 r. w Mielcu, syn Eugeniusza i Józefy z domu Skrzyniarz. Absolwent II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Mielcu, maturę zdał w 1985 r. Studia w CM Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie ukończył w 1991 r. z dyplomem lekarza medycyny. W latach 1991-1992 odbył staż podyplomowy w Szpitalu im. E. Biernackiego w Mielcu i od X 1992 r. podjął pracę w Oddziale Chirurgii Ogólnej w tym Szpitalu na stanowisku starszego asystenta. W 1995 r. uzyskał specjalizację I stopnia z chirurgii ogólnej (z wyróżnieniem), a w 2001 r. – specjalizację II stopnia z chirurgii ogólnej (także z wyróżnieniem). Ponadto uczestniczył w wielu kursach specjalistycznych. W latach 2002-2003 pełnił funkcję Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Mielcu. W 2003 r. na podstawie rozprawy doktorskiej Ocena odległych wyników po appendektomii decyzją Rady Wydziału Wojskowo-Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi otrzymał tytuł doktora nauk medycznych. W 2004 r. powrócił do Szpitala Powiatowego im. E. Biernackiego w Mielcu i do 2011 r. był starszym asystentem w Oddziale Chirurgicznym. Ukończył także podyplomowe studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Rzeszowskiego w zakresie zarządzania systemem ochrony zdrowia (2004), uzyskał tytuł specjalisty z zakresu medycyny sportowej (2004) oraz tytuł specjalisty chirurgii naczyniowej, po odbyciu specjalizacji w Oddziale Chirurgii Naczyń Szpitala MSWiA w Łodzi i w Szpitalu Zakonu Bonifratrów im. Jana Grandego w Krakowie oraz złożeniu egzaminu państwowego (2008). W latach 2011-2012 pracował w Klinice Chirurgii Serca i Naczyń w Krakowie, a w 2012 r. powrócił do pracy w mieleckim Szpitalu Powiatowym, w nowo powstałym Oddziale Chirurgii Naczyniowej. Posiada certyfikat Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego w zakresie ultrasonografii, w szczególności dopplerowskiej. Jest autorem lub współautorem trzynastu publikacji naukowych. Należy do Polskiego Towarzystwa Chirurgii Naczyniowej, Polskiego Towarzystwa Chirurgicznego, Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego i Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej. W latach 2006-2012 pełnił funkcję prezesa Zarządu PCK w Mielcu.
ZDZIEBŁO KATARZYNA, urodzona 28 XI 1996 r. w Mielcu, córka Janusza i Elżbiety z domu Król. Absolwentka II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Mielcu. Maturę zdała w 2015 r. Studentka Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego. Od 2008 r. trenuje chód sportowy w LKS Stal Mielec pod kierunkiem Marzeny Kulig. W 2011 r. zdobyła pierwsze mistrzostwo Polski w kategorii młodzików i od tego czasu zdobywała tytuły mistrzowskie w kategoriach juniorskich. Od 2013 r. reprezentantka Polski w kategoriach młodzieżowych. Ważniejsze osiągnięcia sportowe: *2010 r.: Mistrzostwa Polski młodzików (Toruń) – 1. miejsce w chodzie na 3 km (15.13,98 min.); *2011 r.: MP młodzików (Kielce) – 1. miejsce w chodzie na 3 km; *2012 r.: HMP jun. mł. (Spała) – 1. miejsce w chodzie na 3 km (14.38,03 min.), OOM (Kraków) – 1. miejsce w chodzie na 5 km; *2013 r.: OOM (Łódź) – 1. miejsce w chodzie na 5 km (23.31,00 min.), Mistrzostwa Świata Jun. Mł. (Donieck, Ukraina) – 8. miejsce w chodzie na 5 km (23.50,37 min.); *2014 r.: HMP jun. (Spała) – 1. miejsce w chodzie na 3 km (14.01,57 min.), MP jun. (Toruń) 1. miejsce w chodzie na 10 km (49.01,15 min.), MŚ U20 (Eugene, USA) – 11. miejsce (47.10,01 min.); *2015 r.: HMP jun. (Toruń) – 1. miejsce w chodzie na 3 km (13.05,15 min.), HMP sen. (Toruń) – 3. miejsce (12.55,68 min.), MP jun. (Biała Podlaska) – 1. miejsce w chodzie na 10 km (47.36,36 min.), Puchar Europy (Murcia, Hiszpania) – 5. miejsce w chodzie na 10 km, Mistrzostwa Europy Juniorów U20 (Eskilstuna, Szwecja) – 10. miejsce w chodzie na 10 km (46.31,38 min.), MP jun. (Gdańsk) – 1. miejsce w chodzie na 20 km (1.38.32 godz.). W 2015 r. ustanowiła nowe rekordy Polski juniorek w chodzie na: 3 km (Toruń) – 12.55 min., 5 km (Stalowa Wola) – 22.36 min., 10 km (Zaniemyśl) – 46.04 min. i 20 km (Gdańsk) – 1.38.32 godz.; *2016 r. Młodzieżowe MP (Gdańsk) – 1. miejsce w chodzie na 20 km (1:37.35); *2017 r.: LMP Seniorów (Białystok) – 4. miejsce w chodzie na 5 km (23.23;97 min), Młodzieżowe MP (Gdańsk) – 1. miejsce w chodzie na 20 km (1:42.45). *2018 r.: HMP Seniorów (Toruń) – 1. miejsce i tytuł mistrzyni Polski w chodzie na 3 000 m (12.54,93 rek. życiowy); *2019 r.: HMP Seniorów (Toruń) – 3. miejsce w chodzie na 3 km (13.19,81), LMP Seniorów (Radom) – 1. miejsce i tytuł mistrzyni Polski w chodzie na 5 km (22.23,64).; LMP Seniorów (Mielec) – 1. miejsce i tytuł mistrzyni Polski w chodzie na 20 km, MŚ (Doha, Katar) – 21. miejsce w chodzie na 20 km (1.38.44). *2020 r.: HMP Seniorów (Toruń) – 2. miejsce w chodzie na 3 000 m (12.56.51); MP Seniorów (Włocławek) – 1. miejsce i tytuł mistrzyni Polski w chodzie na 5 km (21.13,69); MP Seniorów (AWF Warszawa) – 1. miejsce i tytuł mistrzyni Polski w chodzie na 20 km (1.30.41). *2021 r.: HMP (Toruń) – złoty medal w chodzie na 3 km (12.39,95 – rek. życ.), MP (Siedlce) – 1. miejsce i tytuł mistrzyni Polski w chodzie na 20 km (1.33.43); Igrzyska Olimpijskie Tokio – 2020 (przeniesione na 2021 r., chody w Sapporo) – 10. miejsce w chodzie na 20 km (1.31.29). *2022 r.: MP w chodzie na 35 km – 1. miejsce (2.49.37 – rek. Polski); MŚ (Eugene, USA) – srebrny medal i tytuł wicemistrzyni świata w chodzie na 35 km (2.40.03 – rek. Polski), srebrny medal i tytuł wicemistrzyni świata w chodzie na 20 km (1.27.32 – rek. Polski); ME (Monachium, Niemcy) – srebrny medal i tytuł wicemistrzyni Europy w chodzie na 20 km (1.29.20).*2023 r.: HMP (Toruń) – złoty medal w chodzie na 3 km (12.47, 20); MP (Dudince, Słowacja) – złoty medal w chodzie na 35 km (2.48.53); MP (Gorzów Wielkopolski) – srebrny medal w chodzie na 5000 m (21.44,29. Kłopoty ze zdrowiem oraz zmiana trenera negatywnie wpłynęły na technikę chodu i w czasie Lekkoatletycznych Mistrzostw Świata w Budapeszcie w 2023 r. została zdyskwalifikowana na 20 km, a później na 35 km. Wyróżniona m.in. tytułami: Sportowiec Mielca 2015, Popularny Pozytywny Mielczanin 2015, „Złotymi Kolcami-2022” w ogólnopolskim rankingu dla najlepszej polskiej lekkoatletki w sezonie 2022 oraz tytułem Sportowca Roku 2021 Tygodnika Regionalnego Korso w Mielcu, Tytułem „Młoda Promotorka Polski” (Fundacja „Teraz Polska” i „Pierwsza Dama” A. Kornhauser-Duda).
ZEGARLIŃSKI BOGUSŁAW, urodzony 13 XI 1955 r. w Mielcu, syn Stanisława i Leokadii z domu Wantuch. Absolwent II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Mielcu, maturę zdał w 1974 r. W 1979 r. ukończył studia w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach i otrzymał tytuł magistra. Doktorat z fizyki uzyskał na Uniwersytecie Wrocławskim w 1984 r. Pracował kolejno na Uniwersytecie Wrocławskim, ETM w Zurichu (Szwajcaria), Uniwersytecie Ruhry w Bochum (Niemcy), MIT Cambridge (USA) i Imperial College w Londynie (jako profesor matematyki). Jest autorem wielu publikacji w czasopismach naukowych z zakresu matematyki i fizyki.
ZEMMEL ANDRZEJ JAN, urodzony 12 VII 1964 r. w Zbrosławicach, woj. śląskie, syn Jana i Anny z domu Kotala. Absolwent Zespołu Szkół Elektronicznych w Gliwicach z tytułem technika (specjalność: telekomunikacja). W latach 1982-1989 pracował jako elektromonter w Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Spawalnictwa w Gliwicach. Od 1990 r. jest elektromonterem w Miejskim Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej w Mielcu. W 2014 r. ukończył studia na Wydziale Inżynierii Mechanicznej, Robotyki I Mechatroniki AGH Kraków – ZOD Mielec i uzyskał tytuł inżyniera. Wiele czasu poświęca na działalność społeczną. Należy do NSZZ “Solidarność” i Stowarzyszenia Społeczno-Edukacyjnego “Orzeł Biały – Strzelec”. W 2014 r. był jednym z założycieli Jednostki Strzeleckiej Nr 2093 im. Gen. Broni Władysława Sikorskiego w Mielcu i od X 2016 r. pełnił funkcję jej dowódcy. Posiada stopień sierżanta Związku Strzeleckiego. W 2014 r. został wybrany na radnego Rady Miejskiej w Mielcu z listy PiS, a w 2017 r. powierzono mu funkcję wiceprzewodniczącego Rady. Od 2015 r. jest także członkiem Rady Działalności Pożytku Publicznego w Mielcu. Posiada m.in. patent żeglarski, licencję krótkofalarską, uprawnienia skoczka spadochronowego i pilota szybowcowego oraz kwalifikacje prowadzącego strzelanie. Wyróżniony m.in. Brązowym Krzyżem Zasługi i Medalem “Pro Patria”.
ZESPOŁY MUZYCZNE (INSTRUMENTALNE, WOKALNE, WOKALNO-INSTRUMENTALNE), pierwszym znanym mieleckim zespołem muzycznym była orkiestra dęta Ochotniczej Straży Pożarnej, która powstała w latach 1894-1896. Wtedy też jej członkowie tworzyli kilkuosobowe zespoły muzyczne i rywalizowali z kapelami ludowymi na weselach, festynach i zabawach tanecznych. W latach 30. XX w. coraz częściej w karnawale i okresie letnim pojawiały się studenckie zespoły muzyczne. W ich skład wchodzili mielczanie studiujący w Krakowie i Lwowie oraz gościnnie studenci z innych miejscowości. Zdarzało się, choć rzadko, że na specjalne okazje zamawiano zespoły z większych miast. Po II wojnie światowej pierwszym wyróżniającym się zespołem była harcerska „Watra”, a wśród muzyków przodował Benedykt Konowalski – później wybitny kompozytor i dyrygent Centralnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego. Wielu muzyków skupiały i kształciły orkiestry dęte: Zakładowa przy WSK oraz OSP w Mielcu i Rzochowie. W Liceum Pedagogicznym Franciszek Sarama założył i prowadził przez wiele lat orkiestrę szkolną, która występowała z chórem szkolnym. Po oddaniu do użytku Zakładowego Domu Kultury WSK (1953 r.) jednym z pierwszych zespołów była mała orkiestra symfoniczna pod dyrekcją Stefana Danieleckiego (głównego metalurga, pianisty), a ponadto utworzono zespoły mandolinistów i akordeonistów. W latach 50. i 60., kiedy w restauracjach („Myśliwska”, „Centralna”, „Jutrzenka”, „Zacisze”) upowszechniły się dansingi, a w świetlicach zakładowych modne stały się zabawy zakładowe, znacznie wzrosło zapotrzebowanie na zespoły muzyczne. Tworzyły się więc zespoły przy poszczególnych restauracjach i świetlicach, często kompletowane przypadkowo i wymieniające się muzykami. W celu podniesienia poziomu artystycznego wojewódzkie instytucje kulturalne organizowały konkursy dla tego typu zespołów. W ówczesnym mieleckim światku muzycznym wyróżniał się zespół PSS „Społem” Waldemara Ślęzaka, który w wojewódzkim konkursie „O Złoty Czynel” w 1960 r. zakwalifikował się do finału, a tym samym do grona najlepszych zespołów w województwie rzeszowskim. Znani byli też „Plastusie” z Cyranki. Coraz większą rolę odgrywali muzycy związani z orkiestrą ZPiT „Rzeszowiacy” Zakładowego Domu Kultury WSK (dyrygenci Janusz Mejza i Jerzy Kopcewicz) oraz Społecznym Ogniskiem Muzycznym, w którym orkiestrę prowadził Andrzej Wilczyński. W latach 60. początkowo liderem młodzieżowych zespołów estradowych byli „Błękitni”, kierowani przez multiinstrumentalistę Ryszarda Krupę. Jeszcze tradycyjnie, choć już z gitarami elektrycznymi, grały zespoły „Syrenka” z Liceum Pedagogicznego, a później „Cazusy” przy Związku Zawodowym Pracowników Państwowych i Społecznych (kierownik Zbigniew Mielecki). Rewolucja w muzyce, wywołana przez zespoły angielskie (The Beatles, The Rolling Stones, The Shadows, The Animals), posługujące się instrumentami elektrycznymi, a potem w Polsce (Czerwono-Czarni, Niebiesko-Czarni, Czerwone Gitary, Skaldowie), spowodowała także w Mielcu zmianę instrumentarium (wprowadzono gitary i organy elektryczne oraz rozbudowane nagłośnienie) i repertuaru zespołów. Liderami nowej fali stały się zespoły big-beatowe „Kleksy” z Technikum Mechanicznego i „Pulpity” z Liceum Ogólnokształcącego nr 27 (później II LO), „Bardowie”, a nieco później „Niewinni” z Technikum Mechanicznego i „Mielczanie 69”. Okazją do konfrontacji artystycznych były „Giełdy Piosenki”, organizowane przez ZDK WSK. W tym czasie wszystkie zespoły muzyczne, także grające w lokalach gastronomicznych, wprowadzały nowe instrumenty i zmieniały repertuar, ale czyniły to stopniowo ze względu na starszych uczestników zabaw tanecznych. Wyjątkowo wysoki poziom reprezentowali muzycy grający w nowej kawiarni „Melodia” przy ZDK WSK: Adam Sikora, Antoni Czachor, Tadeusz Wywrocki, Ryszard Kucharski, Marek Dziedzic i Janusz Dec. Oni też stanowili trzon znakomitego big-bandu ZDK, kierowanego przez uznanego kompozytora i dyrygenta płk. Leopolda Kozłowskiego. Big-band zwyciężył w Ogólnopolskim Przeglądzie Zespołów Rozrywkowych w Lublinie (1971 r.) i przez kilka lat był zapraszany na prestiżowe koncerty, m.in. w Teatrze Wielkim w Warszawie i Hali Ludowej we Wrocławiu. Od 1969 r. przez wiele lat działał zespół przy Oddziale Powiatowym Związku Nauczycielstwa Polskiego. Znane były także zespoły „Delta”, „Relaks” i „Format”. W 1977 r. Ryszard Krupa założył jedyny w swym rodzaju Zespół Muzyki Dawnej „Muzyczna Gromada” przy Szkole Podstawowej nr 7. Mimo zmieniających się młodych muzyków kolejny prowadzący Tomasz Nowakowski konsekwentnie budował markę zespołu, odnosząc sukcesy na ogólnopolskich przeglądach zespołów szkolnych. W latach 70. coraz modniejsze stawały się dyskoteki i systematycznie wypierały „żywą muzykę”. Oparły się im tylko najlepsze zespoły. Dobry poziom prezentował zespół „Melex” grający w latach 70. i 80. w kawiarni „Melodia”. Swoją klasę potwierdził w VIII Ogólnopolskim Festiwalu Piosenki Czeskiej i Słowackiej „O Kryształową Lirę” w Ustroniu Śląskim (1983 r.), zdobywając III nagrodę. Wyróżniały się także „Takt” i „Ostinato”. Wprowadzenie stanu wojennego (13 XII 1981 r.) na kilka miesięcy osłabiło działalność zespołów. Dobry poziom prezentowała Młodzieżowa Orkiestra Dęta RCK, założona w 1980 r. i prowadzona później przez wiele lat przez Antoniego Czachora. Ożywienie wprowadził utworzony w 1982 r. Klub Twórców i Sympatyków Kultury „Sęk”, który jeszcze w tym samym roku zorganizował Przegląd Solistów i Zespołów Muzycznych „Złoty Sęk” i corocznie przez kilka następnych lat kontynuował tę imprezę. Występy na głównej scenie Robotniczego Centrum Kultury mobilizowały młodych adeptów muzyki, a efektem było ujawnienie się wielu autentycznych talentów wokalnych i instrumentalnych. Także eliminacje do Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki Polskiej, przeprowadzane również w Mielcu, zwróciły uwagę organizatorów centralnych na utalentowanych muzycznie mielczan. W efekcie na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu wystąpili: Zbigniew Maniak i zespół muzyczny „Przez Przypadek” (1984 r.) oraz Andrzej Szęszoł i Małgorzata Karaś (1985 r.), a na XVII Festiwalu Muzyków Rockowych „Jarocin 86” zagrała mielecka grupa heavy-metalowa „Taurus”. W 1983 r. przy Towarzystwie Miłośników Ziemi Mieleckiej im. W. Szafera założono orkiestrę odeonową, a jej dyrygentem został Aleksander Myszka. (Funkcjonowała do 1988 r.) W 1989 r. powstał zespół Mr. Pollack (Jacek i Grzegorz Polakowie), który do dziś (2012 r.) funkcjonuje z powodzeniem. (Opis w oddzielnym haśle w II tomie). Na początku lat 90. pojawiło się kilka ciekawych zespołów młodzieżowych, m.in. DNA, HOOD, The Crazy Rider, Song Angel i Sachara. Sukcesy odnosił zwłaszcza zespół DNA (Jarosław Dzień, Tomasz Dzień, Grzegorz Narowski, Tomasz Adamczyk), który w 1992 r. zdobył III miejsce w Ogólnopolskim Przeglądzie Piosenki Autorskiej w Warszawie i z Andrzejem Szęszołem główną nagrodę „Hebanowy Szczebel do Kariery” w Ogólnopolskich Spotkaniach Młodych Autorów i Kompozytorów SMAK’92 w Myśliborzu. Wyróżniał się też nowo utworzony big-band PSM I i II st. pod kierunkiem Leszka Gruszeckiego i Ireneusza Szeli, m.in. w Przeglądzie Zespołów Artystycznych Szkół Muzycznych w Lubaczowie (1992 r.) zajął II miejsce. W tych latach powróciła moda na wesela z obrzędami i biesiady przy muzyce w wykonaniu zespołów muzycznych. Ten trend spowodował powstawanie zespołów oraz zdopingował je do dbałości o repertuar i dobry poziom artystyczny. Na tej fali wypłynęły zespoły utworzone przez muzyków profesjonalnych, w tym również nauczycieli szkół muzycznych i instruktorów zespołów artystycznych, m.in. „Agat”, „Zodiak”, „Fevers”, „Flesz” i „Kazki”. Do bardziej znanych zespołów grających muzykę taneczną („weselnych”) należą ponadto: „Masters”, „Braders”, „Edit”, „DAAW”, „Verda”, „Alternatywa”, „Oskar”, „Classic Band” i „Stoper”. W 1997 r. Mieleckie Towarzystwo Muzyczne utworzyło Mielecką Orkiestrę Kameralną, która pod batutą Franciszka Wyzgi koncertuje do dziś z dużym powodzeniem. W 1998 r. Samorządowe Centrum Kultury objęło opieką „Muzyczną Gromadę” i odtąd pod nową nazwą Zespół Muzyki Dawnej „Hortus Musicus” (z instruktorem T. Nowakowskim) odnosi liczne sukcesy (odrębne hasło). W SCK powstał także big-band pod batutą Waldemara Ozgi i także z powodzeniem koncertuje. W 2010 r. zakończyła działalność niezwykle zasłużona orkiestra dęta SCK, ale niedługo potem z inicjatywy kilku jej byłych członków powstała orkiestra „Arioso”. W jej cieniu powstał oryginalny Zespół Muzyki Dworskiej i Myśliwskiej „Echo Kniei”, który koncertuje głównie na uroczystościach związanych z ruchem łowieckim. W ostatnich latach pojawiło się kilka interesujących zespołów muzycznych, grających nie tylko na imprezach tanecznych, ale także koncertujących dla szerszej publiczności. Są to: „Dżazga”, Mielecka Kapela Podwórkowa, „Cantica Romanza” i h.R.A.B.I.A.
*Wyróżniający się wokaliści i instrumentaliści: Andrzej Antoń (gitara basowa), Henryk Augustyn (saksofon), Stanisław Augustyn (instrumenty klawiszowe), Zdzisław Augustyn (saksofon, klarnet), Marian Augustynowicz (instrumenty dęte), Józef Bagniuk (klarnet), Antoni Barglik (akordeon), Antoni Basak (saksofon), Jacek Bąk (gitara basowa), Stanisław Bąk (instrumenty klawiszowe), Jerzy Bednarczyk (gitara basowa), Marek Bednarek (akordeon, gitara),Marek Bielecki (gitara basowa), Tomasz Bieniek (instrumenty klawiszowe), Katarzyna Błachowicz (gitara), Andrzej Błaszczyk (instrumenty klawiszowe), Tomasz Błędowski (gitary), Janusz Bobryk (perkusja), Leszek Borek (gitara basowa), Jerzy Borys (perkusja), Marek Broniewski (gitara basowa),Mieczysław Broniewski (saksofon), Tomasz Chlebowski (instrumenty klawiszowe), Barbara Chruściel (wokal), Stanisław Chruściel (gitary, wokal), Krzysztof Ciechoński (perkusja), Teodor Ciechoński (saksofon, klarnet), Andrzej Cieśla (gitary, wokal), Antoni Czachor (klarnet, saksofon), Józef Dąbrowski (saksofon), Jan Dec (perkusja, kontrabas), Wacław Drabek (skrzypce, saksofon), Jarosław Draguła, Andrzej Drews (gitara, wokal), Władysław Drozdowski (saksofon), Wiesław Drożdżowski (gitara basowa), Jacek Dudzik (gitara), Marek Dudzik (trąbka, harmonijka), Paweł Dudzik (saksofon), Edward Durda (perkusja), Roman Dusza (perkusja), Stanisław Dymek (saksofon), Franciszek Dziedzic (trąbka), Jarosław Dzień (gitary), Tomasz Dzień (gitary), Władysław Dziewit (saksofon), Grzegorza Dziki (puzon), Marek Fiałkowski (gitara basowa, instrumenty dęte), Wacław Firlit (gitary, wokal), Jan Frankowski (akordeon), Paweł Gajda (puzon), Stanisław Garzel (trąbka), Tomasz Gąska (saksofon), Mariusz Gil (gitara basowa), Sławomir Głód (saksofon), Sylwester Głód (perkusja), Jacek Goral (instrumenty klawiszowe), Witold Góral (gitary), Franciszek Gruszecki (perkusja), Leszek Gruszecki (wokal, klarnet, saksofon, instrumenty klawiszowe), Marian Gruszecki (perkusja), Piotr Gruszecki (perkusja), Waldemar Gruszecki (perkusja), Piotr Gruz (perkusja), Jerzy Grzeszczak (wokal, gitara), Wojciech Gulis, Władysław Halisz (akordeon), Jan Hasek (perkusja), Władysław Janas (trąbka), Kazimierz Janiec (gitary), Czarek Jaracz (gitara), Janusz Jasiński (perkusja), Bartek Jaskot (wokal), Józef Józefczyk (saksofon), Józef Kaczor (perkusja), Marcin Kania (saksofon), Mariusz Kania (wokal, gitary, saksofon), Jan Kapinos (skrzypce),Małgorzata Karaś (skrzypce), Piotr Karaś (waltornia, instrumenty klawiszowe, wokal), Kazimierz Karbowski (gitary), Zygmunt Karczewski (saksofon, flet), Kardyś (saksofon), Jan Kasprzykowski (gitary), Jerzy Keller (instrumenty klawiszowe), Janusz Kędra (perkusja), Stanisław Kilian (saksofon), Jadwiga Klaus (wokal), Anna Klimczak (wokal), Stanisław Kliś (gitary, wokal) Jarosław Kmieć (instrumenty klawiszowe), Zbigniew Koba (saksofon), Jerzy Kolozsi (perkusja), Janusz Kopecki (trąbka), Arkadiusz Kopera (saksofon), Janusz Korpanty (perkusja), Tomasz Korpanty (wokal), Justyna Kotulska (wokal), Józef Kowalczyk (saksofon), Kazimierz Kowalczyk (gitary), Tadeusz Kowalski (wokal), Alicja Kozak (wokal), Halina Kozak (wokal), Marcin Kozioł (perkusja), Kazimierz Kozioł (instrumenty klawiszowe), Andrzej Krakowiak (gitary), Andrzej Krawiec (saksofon), Józef Krawiec (perkusja), Leon Krawiec (saksofon), Stefania Krawiec z d. Bury (wokal), Bogdan Krępa (gitary), Alojzy Królikowski (saksofon), Ryszard Krupa (saksofon), Włodzimierz Krzyżewski (instrumenty klawiszowe, gitary), Rafał Kubicki (gitara), Ryszard Kucharski (instrumenty klawiszowe), Wacław Kuczera (gitary), Wiesław Kuczera (gitara basowa), Jan Kukułka (saksofon), Grażyna Kulpa- Straż (wokal), Maciej Kulpa (gitary, instrumenty klawiszowe), Stefan Kupiec, Agata Kusek (wokal, skrzypce), Jan Kusek (instrumenty klawiszowe), Leszek Kusek (perkusja), Małgorzata Kusek (skrzypce, wokal), Ryszard Kusek (instrumenty klawiszowe, kontrabas), Ryszard Lachowski (saksofon), Stanisław Lejko (instrumenty dęte), Piotr Leśniak (instrumenty klawiszowe), Stanisław Lis (perkusja), Zenon Lorenty (perkusja), Agnieszka Lis (wokal), Adam Lubacz (gitary), Paweł Łuczkiewicz (perkusja), Stanisław Łuczkiewicz (perkusja), Marcin Machała (trąbka), Bogdan Madej (gitara basowa), Ryszard Magda (perkusja), Stanisław Maj (saksofon), Alojzy Majewski, Dariusz Małecki (gitara basowa), Jerzy Mamcarz (wokal, gitara), Krzysztof Mamcarz (wokal, gitara), Zbigniew Maniak (wokal), Eugeniusz Mazur (saksofon), Henryk Mazur (instrumenty klawiszowe, gitara basowa), Adam Michocki (wokal), Wiesław Michoński (saksofon), Zbigniew Mielecki (instrumenty klawiszowe), Kazimierz Mieszkowicz (gitara basowa), Lechosław Milik (gitary), Janusz Mojek (gitary, wokal), Waldemar Monticolo (gitary), Kazimierz Moryl (saksofon), Andrzej Mroczkowski (gitary), Adam Niedbała (instrumenty klawiszowe, gitara basowa), Ryszard Niedbała (gitary), Andrzej Nosek (gitara), Danuta Nowak (vokal), Ryszard Nowakowski (gitary), Wiesław Ochęduszko (perkusja), Adam Onacki (perkusja), Jerzy Pachowicz (instrumenty klawiszowe), Krzysztof Paterak (instrumenty klawiszowe), Przemysław Pawłowski (gitara), Zbigniew Pawłowski (instrumenty klawiszowe), Leszek Piątek (instrumenty klawiszowe), Jacek Pietras (instrumenty klawiszowe), Henryk Pietrykowski (perkusja), Andrzej Piskor (instrumenty klawiszowe), Bogusław Piwiński (skrzypce), Stanisław Piwnica (skrzypce), Jerzy Płaza (gitara), Jan Pogoda, Jerzy Pogoda (gitary, wokal), Sławomir Pogoda (gitara), Grzegorz Polak (perkusja), Jacek Polak (gitara), Władysław Polański (instrumenty dęte), Adam Potoczny (saksofon, klarnet), Ireneusz Pracoń (gitara basowa), Wiesław Radłowski (puzon), Bogusław Romański (instrumenty klawiszowe), Stanisław Rudny (trąbka), Magdalena Rysz (wokal, skrzypce), Roman Rząsa (instrumenty klawiszowe), Janina Sienicka (z d. Nowak), Adam Sikora (trąbka, gitary), Andrzej Siwiec (gitary), Barbara Skop (wokal, instrumenty klawiszowe), Dominika Skop (wokal), Jacek Skop (gitara, instrumenty dęte), Adam Skrzek (instrumenty dęte), Krzysztof Skrzypek (instrumenty klawiszowe), Eugeniusz Skubel (klarnet), Marian Skwara (perkusja), Franciszek Sławiński (gitara, wokal), Piotr Słąba (gitara), Ludwik Smulski (skrzypce), Piotr Sobczak (instrumenty klawiszowe), Adam Sosiński (trąbka), Waldemar Soswa (perkusja), Maria Sowińska (z d. Klaus), Joanna Spyra (wokal), Witold Sroczyński, Leszek Sroka (saksofon), Jerzy Stachowicz (skrzypce), Józef Stachula (gitara), Marian Stan (trąbka), Sławomir Stan (instrumenty klawiszowe), Zdzisława Stefańska (wokal), Władysław Stolarz (instrumenty dęte), Czesław Studnicki (klarnet), Andrzej Sucharzewski (wokal), Wiesław Swacha (puzon), Ryszard Szczecina (saksofon, gitara), Ireneusz Szela (trąbka), Antoni Szeser (saksofon), Grzegorz Szewczyk (instrumenty klawiszowe), Janusz Szewczyk (saksofon, instrumenty klawiszowe), Andrzej Szęszoł (vokal, gitara), Bogdan Szklarz (gitara basowa), Krzysztof Szumełda (perkusja), Zdzisław Szymczyk (wokal, instrumenty klawiszowe, gitary), Czesław Szyszka (trąbka), Waldemar Ślęzak (instrumenty dęte), Czesław Śpiewak (saksofon), Robert Świątek (instrumenty klawiszowe), Arkadiusz Świerk (puzon), Tomasz Tabor (instrumenty klawiszowe), Teresa Taler (wokal), Wojciech Trzpis (gitara basowa), Antoni Ulma (instrumenty dęte), Tomasz Walas (saksofon), Stanisław Urbanek (perkusja), Zbigniew Warchoł (gitara basowa, wokal), Magdalena Weryńska (wokal), Andrzej Węgrocki (instrumenty klawiszowe), Zenona Wielgus (wokal), Jakub Wilczek, Barbara Wilczyńska (wiolonczela), Józef Wilczyński (instrumenty klawiszowe), Władysław Wilczyński (instrumenty klawiszowe), Eugeniusz Wilk (gitara basowa), Jan Wilk (instrumenty klawiszowe), Kazimierz Wilk (instrumenty klawiszowe), Elżbieta Witek (vokal), Józef Witek (instrumenty klawiszowe), Michał Witek (instrumenty klawiszowe), Wojciech Witek (instrumenty klawiszowe), Andrzej Wójcik (instrumenty dęte),Marian Wójtowicz (trąbka), Paweł Wroński (wokal), Wojciech Wróbel (perkusja), Grzegorz Wywrocki (puzon), Tadeusz Wywrocki (puzon, instrumenty klawiszowe), Franciszek Wyzga (instrumenty klawiszowe), Jan Wyzga (perkusja), Paweł Wyzga (instrumenty dęte), Piotr Wyzga (instrumenty dęte), Andrzej Zając (trąbka, gitara basowa), Jan Zarzycki (saksofon), Henryk Zięba (gitary), Eugeniusz Ziomek (saksofon), Marian Ziomek I (saksofon, klarnet), Marian Ziomek II (perkusja), Stanisław Ziomek (trąbka, gitara basowa), Kazimiera Zöllner (skrzypce), Henryk Zygadło (akordeon), Wojciech Zygadło (instrumenty klawiszowe, gitary), Stanisław Żelasko (gitara), Andrzej Żółty (instrumenty klawiszowe).
ZESPÓŁ SZKÓŁ BUDOWLANYCH IM. ŻOŁNIERZY ARMII KRAJOWEJ, placówka szkolnictwa zawodowego, przygotowująca kadry dla budownictwa. Rosnące potrzeby kadrowe Mieleckiego Przedsiębiorstwa Budowlanego na początku lat 70. skłoniły jego kierownictwo do starań o utworzenie szkoły budowlanej. W 1972 r. uruchomiono mielecką filię Zasadniczej Szkoły Budowlanej w Stalowej Woli, kształcącą w ciągu 2 lat murarzy i malarzy. Wkrótce potem Rzeszowskie Zjednoczenie Budownictwa otwarło samodzielną Zasadniczą Szkołę Budowlaną dla Pracujących w Mielcu z siedzibą w Chorzelowie koło Mielca. Organizatorem placówki był jej pierwszy dyrektor Jan Kucharski. W pierwszych latach prowadzono 2-letnią naukę w zawodach: murarz, malarz, betoniarz-zbrojarz, malarz i posadzkarz. Pierwszą kadrę stanowili nauczyciele dojeżdżający z Mielca oraz pracownicy Mieleckiego Przedsiębiorstwa Budowlanego. W następnych latach szkoła rozwijała się, toteż dojazd do Chorzelowa nauczycieli, pracowników administracji i uczniów stawał się coraz większym problemem. W lutym 1983 r. przeniesiono szkołę do nowo wybudowanych obiektów Zespołu Szkół Technicznych w Mielcu. Od 1 IX 1984 r. uruchomiono Technikum Budowlane dla Pracujących, a od 1 IX 1990 r. – Technikum Budowlane. W roku szkolnym 1990/1991 do poszczególnych szkół budowlanych uczęszczało: 522 uczniów do ZSB, 42 do TB i 32 do TBdP. Miernikiem dobrego poziomu wykształcenia uczniów były corocznie liczne tytuły laureatów ogólnopolskich Turniejów Wiedzy i Umiejętności Budowlanych (dla ZSB) i Olimpiadach Wiedzy Budowlanej (dla TB). W 1993 r. wydano pierwszy numer gazetki szkolnej „Zaprawa”. 1 IX 1995 r. rozpoczęto kampanię nadania szkole imienia Żołnierzy Armii Krajowej, 22 II 1997 r. uroczyście odsłonięto tablicę pamiątkową „W hołdzie Żołnierzom Armii Krajowej”. Awansem organizacyjnym placówki było powołanie przez Wojewodę Rzeszowskiego w dniu 29 V 1997 r. Zespołu Szkół Budowlanych, w którego skład weszły: Zasadnicza Szkoła Budowlana, Technikum Budowlane i Technikum Budowlane dla Pracujących. W rezultacie konkursu pierwszym dyrektorem Zespołu została mianowana Anna Kula – dotychczasowy wicedyrektor ZSB. 27 IX 1997 r. Zespołowi Szkół Budowlanych uroczyście nadano imię Żołnierzy Armii Krajowej oraz wręczono sztandar, który ufundowali Teresa i Zdzisław Knoblowie z Kanady. Od roku szkolnego2000/2001 rozpoczęło działalność Liceum Techniczne o profilu – kształtowanie środowiska, a w roku szkolnym 2002/2003 zostało przemianowane na II Liceum Profilowane o tym samym profilu. W strukturze Zespołu w 2012 r. funkcjonowały: Technikum Nr 2 (technik: budownictwa, technik geodeta, technik urządzeń sanitarnych), Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 (malarz-tapeciarz, posadzkarz, monter instalacji i urządzeń sanitarnych, technolog robót wykończeniowych w budownictwie, stolarz, murarz), II Liceum Profilowane (kształtowanie środowiska) i Technikum Uzupełniające nr 2 dla Dorosłych (technik budownictwa). W finale 41. Ogólnopolskiego Turnieju „Złota Kielnia” w Piotrkowie Trybunalskim (IV 2012 r.) ZSB zdobył I miejsce i miano najlepszej polskiej placówki oświaty kształcącej w zawodach budowlanych oraz Nagrodę Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej. W XV Jubileuszowym Ogólnopolskim Rankingu Szkół Ponadgimnazjalnych (2013 r.) Technikum Nr 2 ZSB uzyskało tytuł „Srebrnej Szkoły”. Uczestniczono w programach Unii Europejskiej. W programie Comenius 2010-2012 „Schlank und fit” („Szczupli i w dobrej kondycji”) współpracowano z trzema zagranicznymi szkołami, a w programie Comenius 2012-2014 „Spirit of Hope” („Duch nadziei”) – z dziesięcioma. Zrealizowano program „Podkarpacie stawia na zawodowców” (2012-2014). Za wzorowa realizację programu Comennius „Spirit of Hope” ZSB otrzymał Krajową Odznakę Jakości – Quality Label (2014). Po 2014 r. utrzymywał się nadal w ścisłej czołówce polskich szkół budowlanych. W ogólnopolskim rankingu szkół średnich Fundacji Edukacyjnej „Perspektywy” otrzymał tytuły: Srebrnej Szkoły (2018, 2019, 2020 i 2021) oraz Brązowej Szkoły (2015, 2022). W rankingu szkół budowlanych otrzymał kolejne tytuły Najlepszej Szkoły Budowlanej w Polsce (2015, 2019), głównie za sukcesy uczniów w Ogólnopolskim Turnieju Budowlanym „Złota Kielnia”. Uczestniczy w Programach Unijnych Erasmus+: „The Bridge (2015-2018), „From Columbus to Atlantis” (2018-2020), „EU Values for Inclusion” (2020-2022). Koordynatorem projektów jest Alina Dziurgot. Ponadto od 2015 r. Szkoła jest organizatorem powiatowego konkursu plastycznego o tematyce architektonicznej. Ważnymi wydarzeniami w życiu Szkoły były uroczystości z okazji 40-lecia powstania Szkoły (2014 r.) i 20-lecia nadanie Szkole imienia Żołnierzy Armii Krajowej (2018 r.). Wprowadzana są liczne innowacje edukacyjne, m.in. nowe specjalności w zawodach. Aktualnie Technikum nr 2 kształci w zawodach: technik budownictwa, technik budownictwa – klasa mundurowa strażacka, technik budownictwa – projektowanie architektoniczne, technik inżynierii sanitarnej – odnawialne źródła energii (nowość), technik robót wykończeniowych w budownictwie – aranżacja wnętrz (nowość), technik geodeta – drony w geodezji (nowość). Branżowa Szkoła I stopnia nr 2 kształci w zawodach: stolarz, monter sieci i instalacji sanitarnych, monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie.
Laureaci i wyróżnieni oraz ich opiekunowie w ogólnopolskich olimpiadach przedmiotowych: *O. Wiedzy i Umiejętności Budowlanych (Bytom 2012) – Wojciech Hyjek, op. Zuzanna Pietrzyk i Adam Snopkowski, Szczepan Pogoda, op. Zuzanna Pietrzyk i Adam Snopkowski.
Laureaci innych konkursów ogólnopolskich: *Turniej Budowlany „Złota Kielnia” (Piotrków Trybunalski 2012) – Tomasz Kleszcz (1. miejsce w zawodzie monter instalacji i urządzeń sanitarnych), op. Renata Ogórek, Marcin Morytko (2. miejsce w zawodzie monter instalacji i urządzeń sanitarnych), op. Renata Ogórek, Daniel Działo (3. miejsce w zawodzie stolarz), op. Wiesław Pazdro, *Turniej Budowlany „Złota Kielnia” (Grudziądz 2013) – Mateusz Dolot (1. miejsce w zawodzie stolarz), op. Wiesław Pazdro.*Turniej Budowlany; „Złota Kielnia”: Poznań 2015 r. – Wiktor Miga, 1. miejsce w zawodzie wykonywania robót murarskich i tynkarskich; Poznań 2016 r. – Kamil Leśniak, 4. miejsce w zawodzie wykonywanie robót związanych z montażem i remontem instalacji sanitarnych; Poznań 2017 r. – Maciej Osmola, 3. miejsce w zawodzie wykonywania robót malarskich i tapeciarskich; Poznań 2019 r. – Mateusz Sambor, 3. miejsce w zawodzie malarz – tapeciarz; Marek Grzech, 4. miejsce w zawodzie monter instalacji sanitarnych; Dawid Chwałek, 5. miejsce w zawodzie monter instalacji sanitarnych; Poznań 2022 r. – Damian Soboń, 2. Miejsce w zawodzie wykonywanie robót posadzkarsko – okładzinowych; Wiktor Koczwański, 6. miejsce w zawodzie monter systemów suchej zabudowy. Opiekun wszystkich laureatów: Wiesław Pazdro. *Ogólnopolski Konkurs „Lekcja historii i sztuki z Jackiem Kaczmarskim”: 2017 r. – Karolina Chrabąszcz, l,; 2020 r. – Karolina Chrabąszcz, f.; 2021 r. – Wiktoria Pleban, f., op. Jadwiga Stala – Dudek. *XXII Ogólnopolski Przegląd Dziecięcej i Młodzieżowej Twórczości Literackiej „Lipa 2018” – Karolina Chrabąszcz, l., op. Jadwiga Stala – Dudek. *Konkurs Literacki i Plastyczny „Serce Kapsuły Czasu” – Patrycja Kotowicz, l., Gabriela Pawelec, l., op. Jadwiga Stala – Dudek.
Sukcesy sportowe: Dawid Piłat – absolwent Szkoły w 2022 r. to jeden z najlepszych polskich zawodników w rzucie młotem, reprezentant Polski, m.in. młodzieżowy mistrz Europy w Tallinie (Estonia) w 2021 r. (obszerniejszy biogram w niniejszym V tomie Encyklopedii).
Dyrektorzy: Jan Kucharski (1972-1973), Stanisław Skórski (1973-1990), Lidia Platon (1990-1997), Anna Kula (1997-2008), Stanisław Starzyk (2008-nadal).
Wicedyrektorzy: Lidia Platon (1985-1990), Anna Kula (1990-1997), Stanisław Starzyk (1997-2008), Adam Snopkowski (2008-nadal).
Kierownicy szkolenia praktycznego: Jan Kucharski, Józef Maryniak, Kazimierz Czaja, Edward Marszałek, Stanisław Sienicki.
Kadra pedagogiczna w latach 1972-2022: Barbara Anuszewska, Ryszard Arabasz, Jolanta Arczyńska, Grażyna Assman, Adam Bachan, Janina Bać, Kazimierz Balawajder, Joanna Balcerzak, Mirosław Balcerzak, Ewa Basiak, Sylwia Białas, Elżbieta Błąk, Artur Bodziony, Edyta Bodziony, Małgorzata Borowska, Mariusz Borzęcki, Edward Bożek, Danuta Brzoza, Tadeusz Brzuszek, Mikołaj Buchwald, Władysław Budziwojski, Teresa Burek, Franciszka Cebula, Magdalena Chmielowska-Cięciwa, Marianna Chuchro-Piasecka, ks. Stanisław Chudy, Krzysztof Cichoń, Ewa Cichowska, Elżbieta Ciejka, Kazimierz Czaja, Agnieszka Czapiga, Dariusz Czapiga, Janina Czapiga, Anna Czarnecka, Zdzisława Czarnota, Agnieszka Czerkies, Jacek Czerkies, Małgorzata Ćwięka, Elżbieta Ćwiok, Helena Danecka, Tadeusz Dereń, Jolanta Drzewiecka, ks. Krzysztof Duda, Anna Dudek, Katarzyna Dudek, ks. Wiesław Duracz, Mieczysław Dworak, Maria Dybek, ks. Krzysztof Dynarowicz, Stanisław Działo, Alina Dziurgot, Regina Gadulska, Edward Gagat, Agnieszka Gaj, Jan Gaj, Renata Gaj, Urszula Gajewska, Regina Garlewicz, Arlena Gąsowska-Gil, Elżbieta Głodzik, Aleksandra Głowacka, Alojzy Głód, Dorota Godek, Anna Gołębiowska, Lucjan Gołębiowski, Barbara Góral-Kozioł, Lucyna Graniczka-Opiela, Halina Grzebyk, Natalia Grzesik, Zbigniew Grzyb, Katarzyna Hołubiuk, ks. Marian Hyjek, Zenon Hyjek, Ewa Ingram, Sylwia Jachowicz, Maria Jarmoluk, Ryszard Jarochowski, Ewelina Jaroń-Miotła, Ryszard Jasicki, Witold Juszczak, Kazimierz Kaczmarczyk, Leszek Kaczmarczyk, Sławomir Kapinos, Stanisław Karwacki, Leon Karwadzki, Marta Kawęcka-Pelc, Mirosław Kilian, Małgorzata Kisiel, Marian Klag, Franciszek Klimczak, Ewa Klimek, Michał Kłoda, ks. Stanisław Kłyś, ks. Zbigniew Kmiecik, Andrzej Konieczny, Zbigniew Konieczny, Stanisław Kopacz, Dariusz Kopera, Iwona Kopera, Marian Kosiński, Krystyna Kot, Czesław Kręcigłowa, Katarzyna Kruk, Teresa Krzysztoforska, Anna Kula, Jakub Kula, Stefania Kulpa, Barbara Kycior, Agnieszka Lamot-Kulawiec, ks. Paweł Laska, Tadeusz Laska, Marta Lechocińska, Teresa Lechocińska-Ciupa, Czesława Leś, Stanisław Leśniak, Grażyna Liberadzka, Zbigniew Liberadzki, ks. Kazimierz Ligęza, Tadeusz Lupa, ks. Marek Łabuz, Krzysztof Łapa, Maria Łapicka, Władysław Łącz, Piotr Machała, Roman Madej, Sylwia Madycka, Anna Majcher, ks. Wiesław Majka, Katarzyna Małercka, Krystyna Małecka, Konrad Małecki, Marek Małecki, Czesław Małek, Anna Małodzińska-Wytwicka, Jan Małodziński, Marian Markiewicz, Edward Marszałek, Józef Maryniak, Wojciech Maryniak, Elżbieta Masłyk, Anna Matras-Motyl, Władysław Maziarz, Mariusz Mazur, Władysława Mazur, Irena Midura, Krzysztof Midura, Józef Miłoś, Karolina Misiak, Jan Myśliwiec, Daniela Narowska, Marcin Niekurzak, Joanna Niewęgłowska, Krystyna Nowak, Maria Nowak, Mieczysław Nowak, Czesław Obara, Maria Ochalik, Renata Ogórek, Kazimierz Olesiak, Adrianna Oparowska-Maniak, Bogusława Ozimek, Grażyna Paduch, Klementyna Pantoł, Piotr Pasterniak, Helena Pastuła, Bronisław Patyk, Bogusława Pawul, Danuta Pazdro, Wiesław Pazdro, Zdzisław Perłowski, Halina Piątkowska, Leon Piecuch, Agnieszka Pieróg, Grażyna Pieróg-Kotlarz, Tomasz Pierzchała, Maria Pietras, Małgorzata Pietrzak, Zuzanna Pietrzyk, Grzegorz Pikor, Łukasz Piziak, Adolf Podgórski, Henryk Pokrzywiński, Konrad Poloczek, Urszula Połeć, ks. Leszek Poremba, Krystyna Prade, Janina Progorowicz, Władysława Pudło, Krzysztof Radłowski, Maria Rajda, Stanisław Rajda, Barbara Rec, Agata Robak, Jan Robak, Maria Romańska, Anna Rusin, Klaudia Rusin, Barbara Rusinek, Stanisław Ryniewicz, Alicja Rzadkowska, Dorota Siembab, Stanisław Sienicki, Witold Sito, ks. Grzegorz Skalniak, Joanna Skowron, Krzysztof Skowron, Stanisław Skórski, Adam Skręt, Andrzej Skrzypek, Lidia Słowik, Tomasz Smoła, Halina Smulska, Adam Snopkowski, ks. Marek Sobota, Wacław Soja, Monika Sosińska, Jadwiga Spilarewicz, Magdalena Sroczyńska, Jarosław Sroka, Jadwiga Stala-Dudek, Marta Stalec, Kinga Stan, Bogumiła Starzyk, Stanisław Starzyk, Stanisław Stąpor, ks. Stanisław Stec, Grażyna Steciuk, Maria Stelmach, Elżbieta Stolle-Łogasz, Justyna Stręk, Marek Sypek, Józef Szlęzak, Marian Sztorc, Tadeusz Szymuś, Katarzyna Szynal, Bronisława Śledziona, Katarzyna Śmist, Jolanta Śpiewak, Elżbieta Światowiec, Wiesław Świerczyński, Maria Tabor, Witold Targosz, Magdalena Tendaj, Stanisław Tłusty, Tadeusz Tokarz, Stefania Tomas, Stanisław Tomczyk, Magdalena Tomecka, Stanisław Tomczyk, Marta Tomków, Adam Tracz, Barbara Trzpis, Tomasz Tułacz, Anna Turek, Lidia Wallich, Anna Węgrzyn, Beata Węgrzyn-Kilian, Dorota Wicherska, Tadeusz Więcek, Agnieszka Wiktor, Halina Wiktorowska, Anna Wilk, Maria Wilk, Zbigniew Wilk, Władysław Witek, Stanisław Wolak, Adam Wolanin, Wanda Wolicka, Krzysztof Wolicki, Jadwiga Wołoszyn, Marek Wrażeń, Włodzimierz Wyzina, Natalia Zadora, Maria Zagórna, Tadeusz Zając, Zofia Załucka-Pszeniczna, Renata Zasucha, Agnieszka Zborowska, Zygmunt Zieliński, Beata Zima, Władysław Ziółkowski, ks. Wiesław Znamirowski, Maria Zubrzycka, Lucyna Żak, Edyta Żelazko, Justyna Żelazo, Jakub Żmuda.
Nauczyciele praktycznej nauki zawodu: Tadeusz Dereń, Stanisław Działo, Kazimierz Kaczmarczyk, Mirosław Kilian, Piotr Machała, Marek Małecki, Marcin Niekurzak, Józef Szlęzak.
ZESPÓŁ SZKÓŁ EKONOMICZNYCH IM. BŁ. KS. ROMANA SITKI, placówka szkolnictwa zawodowego, przygotowująca kadry głównie do prac związanych z ekonomią, administracją i handlem. Jest kontynuatorem działalności Koedukacyjnego Gimnazjum Kupieckiego, założonego w 1937 r. i przekształconego w 1949 r. na Państwowe Gimnazjum i Liceum Handlowe, a w następnych latach na Państwowe Liceum Administracyjno-Gospodarcze I i II stopnia oraz Państwowe Liceum Administracyjno-Gospodarcze MPM. Jego siedzibą był budynek szkolny przy ul. J. Kilińskiego 33. W 1952 r. decyzją władz oświatowych zostało rozwiązane.
*Lata 1961-1976 W związku z intensywnym rozwojem Mielca i regionu pod koniec lat 50. lokalne władze miasta i dyrekcja WSK rozpoczęły starania o uruchomienie szkoły średniej o profilu ekonomicznym. W 1961 r. utworzono Technikum Ekonomiczne. Równocześnie powołano Zasadniczą Szkołę Handlową, kształcącą głównie dla potrzeb sklepów i innych placówek handlowych. Inspiratorem powstania, pierwszym dyrektorem i organizatorem obu szkół był Franciszek Duszkiewicz. Pierwsze dwa oddziały I klasy TE rozpoczęły naukę w roku szkolnym 1961/1962. Pierwszą siedzibą szkoły (przez 1 rok) był budynek Technikum Mechanicznego przy ul. Wojska Polskiego, a w latach 1962-1966 budynek Szkoły Podstawowej nr 1 i parter gmachu Liceum Pedagogicznego (dawniej gimnazjum, później Technikum Elektryczne) przy ul. J. Kilińskiego. W miarę rozwoju szkoły (od 1968 r. zmieniono nazwę na Liceum Ekonomiczne) korzystano z innych pomieszczeń w tym budynku, a na niektóre zajęcia przechodzono do innych budynków, m.in. szkoły przy ul. A. Mickiewicza 17 i bursy gimnazjalnej przy ul. Warszawskiej. W 1971 r. odszedł na emeryturę F. Duszkiewicz i obowiązki dyrektora powierzono Władysławowi Łabajowi. Jego wielką zasługą było podjęcie decyzji o budowie budynku dla Liceum i ZSH, połączonego z dotychczasową bursą gimnazjalną przy ul. Warszawskiej (przejętą po zlikwidowanym Liceum Pedagogicznym) oraz uzyskanie poparcia Grona Pedagogicznego i Komitetu Rodzicielskiego. (Stało się to niemal w ostatniej chwili, gdyż władze rozważały już możliwość rozwiązania szkoły z powodu braku odpowiednich warunków lokalowych.) Determinacja inicjatorów i całej społeczności obu szkół była tak wielka, że pomyślnie realizowana w czynie społecznym budowa została wsparta środkami państwowymi. Od 1972 r. dzieło to kontynuował kolejny dyrektor – Leopold Szobak i w efekcie w 1975 r. oddano do użytku okazały budynek szkolny. Znalazły w nim miejsce zarówno Liceum Ekonomiczne i ZSH, jak i kolejne powoływane szkoły o profilu ekonomicznym: Liceum Ekonomiczne Zaoczne na podbudowie ZSH (funkcjonujące od 1971 r.), Liceum Zawodowe, Średnie Studium Zawodowe, Policealne Studium Zawodowe i Liceum Ekonomiczne Zaoczne. W ciągu 15 lat działalności Liceum Ekonomiczne, mimo trudnych warunków lokalowych, przejawiało sporą aktywność. Wyróżniała się drużyna ZHP, tworząca z drużynami w Technikum Elektrycznym wspólny szczep. Działały także inne organizacje: ZSMP, PTTK, SKS i TPPR. Na początku lat 70. funkcjonowały zespoły wokalne, a spora grupa uczennic i uczniów wykazywała uzdolnienia artystyczne (praca w ZPiT „Rzeszowiacy” i innych zespołach artystycznych, udział w konkursach piosenkarskich, twórczość poetycka). Nie brakowało także utalentowanych sportsmenek.
*Lata 1976-2021 W 1976 r. utworzono Zespół Szkół Ekonomicznych, w skład którego weszły: Liceum Ekonomiczne, Liceum Zawodowe, Zasadnicza Szkoła Handlowa Dokształcająca, Policealne Studium Zawodowe, Wydział Zaoczny Liceum Ekonomicznego i Średnie Studium Zawodowe Zaoczne. W 1979 r. liczył 1129 uczniów. W latach 80. i 90. wielokrotnie przekształcano szkoły wchodzące w skład Zespołu, aby dostosować je do zmieniającego się zapotrzebowania rynku pracy. Na początku XXI w. Zespół tworzyły: Liceum Ekonomiczne (specjalności: finanse i rachunkowość, bankowość, ekonomika i organizacja przedsiębiorstw), Liceum Handlowe, Liceum Zawodowe (pracownik administracyjno-biurowy), Liceum Techniczne (pracownik ekonomiczno-administracyjny), Zasadnicza Szkoła Zawodowa (sprzedawca) i Liceum Ekonomiczne Zaoczne dla Dorosłych (finanse i rachunkowość). Ponadto organizowano kursy przygotowujące do egzaminów eksternistycznych z programu Liceum Ekonomicznego Zaocznego dla Dorosłych. W latach 90. unowocześniono wyposażenie placówki, m.in. urządzając pracownie komputerowe z dostępem do Internetu oraz pracownie przedsiębiorczości. Aktualnie ZSE należy do ogólnopolskiego Klubu Szkół Aktywnych, działającego w ramach Fundacji Liceów Handlowo-Kupieckich. Uczniowie uczestniczą w Olimpiadzie Wiedzy Ekonomicznej i w innych olimpiadach przedmiotowych oraz od pierwszej edycji w „Turnieju Wiedzy i Umiejętności Handlowo – Menadżerskich” dla uczniów szkół ekonomicznych z różnych regionów Polski, a mielecki ZSE kilkakrotnie był organizatorem rywalizacji na szczeblu makroregionu. Młodzież bierze udział w licznych zawodach sportowych i osiąga bardzo dobre wyniki, m.in. regularnie plasuje się w ścisłej czołówce wojewódzkiej w lekkoatletyce, piłce siatkowej, piłce ręcznej i tenisie stołowym. Grupa młodzieży redaguje gazetkę szkolną „Krzyk” oraz audycje w radiowęźle szkolnym. Inicjatywą ZSE było zorganizowanie 7 III 2006 r. w Centrum Wystawienniczo-Promocyjnym I Targów Edukacyjnych w Mielcu. 19 IV 2007 r. Zespół przyjął imię Błogosławionego Księdza Romana Sitki oraz otrzymał sztandar. Uroczystość odbyła się przy budynku szkolnym. Części religijnej przewodniczył biskup pomocniczy Stanisław Budzik z Tarnowa w asyście mieleckich dziekanów i proboszczów, a część świecką przygotowała społeczność ZSE. W latach 2007-2013 przeprowadzono szereg prac remontowych i modernizacyjnych, m.in. termorenowację, wymianę instalacji oraz remonty sal i korytarzy, a ponadto urządzono otoczenie szkoły. W ramach Zespołu działały: Technikum (technik: spedytor, organizacji reklamy, ekonomista, obsługi turystycznej), Liceum Profilowane, Zasadnicza Szkoła Zawodowa (sprzedawca), Szkoła Policealna dla Dorosłych (technik: BHP, rachunkowości, administracji), Technikum Zaoczne dla Dorosłych i Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych. Uczestniczono w unijnych projektach edukacyjnych, m.in. „I co dalej gimnazjalisto?” i „Start po lepszą przyszłość” (koordynatorzy – Lidia Sasor, Mirella Cibicka), „Podkarpacie stawia na zawodowców” i „Nauka i praca wspólna sprawa” (koordynator – Marta Mysona), a także w Programie Leonardo da Vinci: „Praktykuj europejskie umiejętności byś mógł przyjmować w regionie gości (Anglia)” i „Doskonalenie europejskich umiejętności można uzyskać w angielskiej księgowości” (opiekunowie stażu zagranicznego – Patrycja Osnowska, Marek Dziedzicki). Od X 2009 r. ZSE uczestniczył z powodzeniem w III edycji programu Fundacji Młodzieżowej Przedsiębiorczości i efektem tej działalności było zdobycie w 2011 r. Certyfikatu Jakości „Szkoła Przedsiębiorczości”, pierwszego w powiecie mieleckim. (Certyfikat upoważnia dana szkołę do pełnienia funkcji lokalnego centrum edukacyjnego z dziedziny przedsiębiorczości dla młodych ludzi.) W roku szkolnym 2010/2011 wprowadzono do programu nauczania kształcenie ogólnopolicyjne. W 2011 r. utworzono Klub Ośmiu”, który później przemianowano na Szkolny Klub Wolontariusza. Od 2013 r. organizowany jest coroczny „dzień otwarty szkoły”. Także od 2013 r. wprowadzono systematyczne praktyki zawodowe w innych krajach (Anglia, Włochy, Hiszpania). W 2014 r. ZSE otrzymał tytuł „Najaktywniejszej Szkoły” w konkursie towarzyszącym projektowi „Otwarta Firma 2013” oraz wyróżnienie w ogólnopolskim programie „Wiarygodna Szkoła”. W pierwszym dwudziestoleciu XXI w. mielecki „Ekonomik” awansował do grona wyróżniających się szkół zawodowych w Polsce. Potwierdził to wielokrotnie coroczny ogólnopolski ranking szkół ponadgimnazjalnych sporządzany przez Fundację Edukacyjną „Perspektywy” (m.in. tytuły: „Złota Szkoła” w 2012 r. i 2017 r. oraz kilkakrotnie „Srebrna Szkoła”). Na te sukcesy złożyły się głównie bardzo dobre wyniki w konkursach przedmiotowych i wyniki matur. Dużą rolę w pracy dydaktyczno-wychowawczej odegrała aktywność dyrekcji i grona nauczycielskiego, m.in. we wprowadzaniu innowacji pedagogicznych, udziale w programach edukacyjnych UE, uczestnictwie w różnych formach współpracy w kraju i za granicą, organizowaniu przedsięwzięć o zasięgu międzyszkolnym, m.in. corocznych Targów Edukacyjnych i rajdów rowerowych „Śladami bł. ks. Romana Sitki”. W styczniu 2015 r. odbyło się zebranie założycielskie Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Zespołu Szkół Ekonomicznych im. bł. ks. Romana Sitki w Mielcu „Ekonomik.Mielec”. Od roku szkolnego 2016/2017 wprowadzono dziennik elektroniczny. 10 XI 2016 r. delegacja szkoły odebrała z rąk prezesa TMZM Janusza Chojeckiego odznaczenie „Pieczęć Zasług Obywatelskich – Sigillum Meriti Civillis” przyznane pośmiertnie bł. ks. Romanowi Sitce – patronowi ZSE. 9 VI 2017 r. odbyły się uroczystości 80-lecia Szkoły. Systematycznie dbano o konserwację i stan obiektów szkolnych, m.in. wykonano remont dachu na zabytkowej bursie. 2 XII 2022 r. zorganizowano uroczystość 110-lecia oddania do użytlu bursy gimnazjalnej i kaplicy św. Stanisława Kostki.
Wyróżnienia Szkoły: Złota Szkoła 2012 r. i 2017 r., Srebrna Szkoła w 2013 r., 2019 r. i 2021 r. (Ogólnopolski Ranking Fundacji Edukacyjnej Perspektywy); w 2014 r. otrzymała tytuł „Najaktywniejszej Szkoły” w konkursie towarzyszącym projektowi „Otwarta Firma 2013” oraz wyróżnienie w ogólnopolskim programie „Wiarygodna Szkoła”. *Ogólnopolski Ranking Techników Fundacji Edukacyjnej „Perspektywy”; 2015 r. – Srebrna Szkoła, 2016 r. – „Srebrna Szkoła”, 2017 r. – „Złota Szkoła” (67. miejsce w Polsce), 2018 r. – „Złota Szkoła” (49. miejsce), 2019 r. – „Srebrna Szkoła” (105. miejsce), 2020 r. – „Srebrna Szkoła” (130. miejsce), 2021 r. – „Srebrna Szkoła” (143. miejsce), 2022 r. – „Srebrna Szkoła” (141. miejsce); 2023 r. – „Srebrna Szkoła” (224. miejsce w kraju, 14. w województwie). * Ogólnopolski Turniej (od 2015/2016 Olimpiada) Wiedzy i Umiejętności Handlowo-Menedżerskich: 2013/2014 – 2. miejsce w Polsce w kategorii szkoła; 2015/2016 – 1. Miejsce w Polsce w kategorii szkoła. *Najaktywniejsza szkoła w programie „Otwarta firma – aktywnie po przyszłość”: 2016 r., 2017 r., 2018 r., 2019 r. 2021 r.
Laureaci konkursów międzynarodowych i ogólnopolskich: *2003 r.: Ogólnopolski Turniej Wiedzy i Umiejętności Handlowo-Menedżerskich – Elżbieta Gibała, laur., op. Maria Gancarz; *2005 r.: Międzynarodowy Konkurs Matematyczny „Euklides” – Marcin Czepiel, laur., op. Maria Pisarczyk; *2010 r.: Międzynarodowy Konkurs Matematyczny „Euklides” – Małgorzata Węgrzyn, laur., op. Renata Krępa; *2011 r.: IPN „Stan wojenny w Polsce” – Aleksandra Madej, 3. miejsce, op. Marzena Gadziała; *2013 r.: Ogólnopolski Konkurs Wiedzy o Podatkach – Diana Siuda, 7. miejsce, op. Małgorzata Stępień. *I. Laureaci i finaliści Ogólnopolskiego Turnieju (od 2015/2016 Olimpiady) Wiedzy i Umiejętności Handlowo-Menedżerskich: 2013/2014 – Łukasz Ofiara l., Mariusz Kilian f., Kamil Niziołek f.; 2014/2015 – Wiktoria Wróbel f., Angelika Zięba f.; 2015/2016 – Marek Szostek l., Konrad Borczyk l., Aneta Szeliga f.; 2016/2017 – Aleksandra Popera l., Konrad Borczyk f.; 2017/2018 – Weronika Kilian f.; *II. Mistrzostwa Menedżerskie finał – 2. miejsce zespół ZSE (Dawid Ławruk, Grzegorz Kusek, Kamil Łazarz); *III. Laureaci Ogólnopolskiego Konkursu Wiedzy o Podatkach: *2014/2015 – Daria Sokołowska; *IV. Laureaci Podkarpackiego Konkursu Poezji Religijnej: 2014/2015 – Anna Starzyk (poezja śpiewana); *IV. Stypendyści Prezesa Rady Ministrów: *2013/2014 – Daria Sokołowska; 2014/2015 – Magdalena Adamczyk; 2015/2016 i 2016/2017 – Adrian Rogala.
Dyrektorzy: Franciszek Duszkiewicz (1961-1971), Władysław Łabaj (1971-1972), Leopold Szobak (1972-1976 i następnie dyrektor ZSE do 1986 r.), Władysław Korzeń (1986-2004), Teresa Ciszek (2004-2014), Marta Zofia Mysona (2014-nadal).
Wicedyrektorzy: Tadeusz Skrzyniarz, Jerzy Strzelecki (1976-1988), Helena Sołowianiuk (1992-2002), Teresa Ciszek (1998-2004), Anna Zawrzykraj (2002-nadal), Marta Zofia Mysona (2004-2014), Dorota Jędrusiak-Noworolnik (2019-nadal).
Grono pedagogiczne: Franciszek Duszkiewicz (1961-1971), Piotr Głodzik (1961-1967), Sebastian Koryl (1961-1963), Mirosław Maciąga (1961-1968), Hieronim Mikietiuk (1961-1964), Józef Piecuch (1961-1965), Maria Remiszewska (1961-1980), Urszula Skowrońska (1961-1963), Tadeusz Skrzyniarz (1961-1981), Jerzy Strzelecki (1961-2001), Paulina Wilkowicz (1961-1968), Michał Krok (1962-1969), Władysław Krupa (1962-1965), Kazimierz Piechota (1962-1998), Henryk Pietrzyk (1962-1963), Elżbieta Herchel (1963-1999), Konstanty Kulasa (1963-1967), Władysław Łabaj (1963-1991), Leon Piecuch (1963-1966), Zenon Iwanicz (1964-1965), Tadeusz Jakubowski (1964-1965), Tadeusz Mach (1964-1992), Zofia Marzec (1964-1995), Ewa Mokrzycka-Szajer (1964-1970), Marian Stala (1964-1968), Jan Stankiewicz (1964-1968), Adolf Stokłosa (1964-1965), Anna Cyran (1965-1966), Julian Dołyk (1965-1999), Stanisław Sasor (1965-1966), Jadwiga Spilarewicz (1965-1969), Zofia Wojtasiewicz (1965-1966), Józefa Dul (1966-1968), Jan Kętrzyński (1966-1967), Władysław Pyrzyński (1966-1968), Urszula Rokicka (1966-1991), Bronisława Skiba (1966-2001), Ryszarda Żarkowska (1966-1985), Halina Gut-Wróbel (1967-1968), Janina Kahl (1967-1968), Leszek Szelc (1967-1971), Anna Komoś po mężu Szczyrek (1967-1999), Jan Szwakop (1967-1968), Jan Woźniak (1967-1972), Romualda Kwiecień po mężu Świerczek (1968-2002), Helena Sołowianiuk (1968-2002), Waldemar Bartłomowicz (1969-1992), Anna Karwowska (1970-1972), Janina Kiczura (1970-1973), Marian Mazur (1970-1973), Anna Szarek (1970-), Anna Początek po mężu Stachowicz (1971-1984), Stanisław Wolak (1971-1973), Maria Pisarczyk (1972-2016), Janina Rusek (1972-1973), Leopold Szobak (1972-1989), Helena Tabor (1972-1974), Edward Trybulec (1972-1975), Albina Sudoł (kierownik internatu, 1972-1993), Lucyna Nosek (1973-2007), Grażyna Wielgolaska po mężu Pleban (1973-2007), Wanda Czerska-Oziębło (1974-2006), Maria Magdalena Dołyk (1974-1991), Jacek Stańczykiewicz (1974-1975), Jóef Zięba (1974-1982), Stanisława Gomułczyńska (1976-1977), Andrzej Jankowski (1976-1984), Kazimierz Pyrzyński (1976-1983), Edward Spilarewicz (1976-1985), Alina Boryczko (1977-1978, 1983), Elżbieta Gawlik (1977-1978), Eugeniusz Goździeniak (1977-1978), Irena Graniczka (1977-1978), Jan Gruszecki (1977-1978), Zbigniew Radłowski (1977-2001), Jerzy Cabaj (1978-1985), Maria Januszewska (1978-1984), Barbara Kuczmińska (1978-1988), Elżbieta Kulasa (kierownik szkolnych praktyk, 1978-2012), Ryszard Reguła (1979-1980), Ryszard Szot (1979), Janina Światłowicz (1979-1991), Wanda Światowiec (1979-2016), Zdzisława Czarnota (1980-2012), Jadwiga Gurgul (1980-2012), Mirella Cibicka (1981-), Maria Gomoła (1981-1996, 2004-2006), Krystyna Kot (1983-1984), Bronisława Skiba (1983-2001), Halina Biesiadecka (1984-1985), Jerzy Działowski (1984-1986, 1998-1999), Stanisław Kijak (1984-2011), Anna Ozga (1984-1989, 1991-2006), Bronisław Rolek (1984-1986), Regina Garlewicz (1985), Mieczysław Wdowiarz (1985-1988), Władysław Korzeń (1986-2004, 2006-2007), Maria Gancarz (1987-), Maria Krakowska (1987-1989), Ryszard Królikowski (1987-1996), Marek Ambroziak (1988-1989), Dariusz Ciupa (1989-1990), Lucyna Fiołek (1989-1990), Maria Kijak (1989-1994), Anna Kołodziej (1989-2012), Alicja Łazorko (1989-1990, 1994-1995), Jadwiga Mysona (1989-2006), Janusz Pacholec (1989-1994), Leon Piecuch (1989-1990, 1992-1994),Teresa Gacek (1990-1991), Anna Grdeń (1990-), Wiktoria Hałgas (kierownik internatu, 1990-1994), Zbigniew Konopka (1990-1993), Władysław Oleksiewicz (1990), Elżbieta Szwakop (1990-1992), ks. Jan Witek (1990-1993), Jan Bury (1991-1996, 1997-1998, 2001-2002), Janusz Chojecki (1991-1993), Jan Kapinos (1991-1995), Maria Kohut (kierownik szkolenia praktycznego, 1991-1995), Danuta Muszyńska (1991-1998), Klementyna Pantoł (1991-1995, 1997-1998), Anna Zawrzykraj (1991-), Barbara Kusy (1992-1994), Małgorzata Lubera (1992-), Beata Piękoś (1992-), Renata Przetacznik (1992-1995), ks. Wiesław Skrobacz (1992-1996), Jerzy Zorzycki (1992-1993), ks. Mariusz Berko (1993-1994), Anna Butryn (1993-1994), Teresa Ciszek (1993-2014), Władysława Cyran (1993-1996), Eugeniusz Grudnik (1993-1994), Janusz Ingram (1993-1994), Teresa Karnas (1993-1996), Renata Lasek (1993-2005), Jadwiga Moczarska (1993-1996), Zbigniew Niziołek (1993-2004), Zuzanna Paluchowska (1993-2006), Renata Pogoda (1993-1996), Barbara Pyrz (1993-1996), Jan Roman (1993-1999), Andrzej Sitko (1993-1994), Małgorzata Stępień (1993-), Jerzy Studziński (1993-1997), ks. Kazimierz Talarek (1993-1997), Marek Chamielec (1994-), Grzegorz Fijałkowski (1994-1995), Alicja Kamieniecka (kierownik internatu, 1994-), Danuta Konopka (1994-1997, 1999-2008), Renata Krępa (1994-1995, 1999-), Maria Maj (1994-1995, 1996-2006), Krystyna Paluch (1994-1995), Zofia Stala (1994-1998), Małgorzata Stępień (1994-), Małgorzata Żmuda (1994-), Ewa Barnaś (1995-1996), Rozalia Basztura (1995-1997), ks. Jan Gajda (1995-1997), Agnieszka Kapinos, po mężu Lorynowicz (1995-), Marta Mysona (1995-), Marek Paduch (1995-1997), Magdalena Partyka (1995-1996), Stanisława Ptak (1995-2001), Anna Wołowiec (1995-2006), Magdalena Chojecka (1996-2001, 2004-), Ryszard Gąbka (1996-1999), Małgorzata Kamuda (1996-), Janusz Kotarba (1996-1999), Elżbieta Kukowska (1996-), Lidia Sasor (1996-), Beata Surdej (1996-), Ewa Szumacher (1996-2010), Ewa Basiak (1997-2013), ks. Paweł Bobrowski (1997-1998), ks. Marek Kita (1997-2005), Marzanna Mazur (1997), Jan Mysona (1997-2006), Krystyna Sabaj (1997-1999), Monika Sołek (1997-2008, 2010), Grzegorz Cibicki (1998-2001, 2003-2006, 2008-2009), s. Bożena Cupryś (1998-2005), Radosław Kluza (1998-2007), Sylwia Kluza (1998-), Ewa Kozdęba (1998-1999, 2013-), Grażyna Lasota (1998-2012), Lucyna Maryniak (1998), Maria Ortyl (1998-1999), Wanda Słowińska (1998), Elżbieta Sroka (1998), Stanisław Stąpor (1998-2001), Bożena Świtek (1998-), Anna Śliwińska (1998-2001), ks. Stanisław Świątek (1998-2004), Grzegorz Wcisło (1998-), Marzena Gadziała (1999-2000, 2003-), Renata Jasińska (1999-2000), Grażyna Kulczyk (1999-2001, 2012-2013), Anna Kumor (1999-2000), Małgorzata Leyko (1999-2013), Adrianna Maziarska (1999-2000), Lucyna Rzegocka (1999-2001), Beata Szędzioł (1999-), Dorota Jędrusiak-Noworolnik (2000-), Anna Piątek (2000-2004), Elżbieta Pogoda (2000-2001), Dorota Świst (2000-2001), Lubomira Trela (2000-2005), Joanna Zorzycka (2000-2008), Katarzyna Marek (2001-), Jolanta Miodunka (2001-2002), Dariusz Mysona (2001-2009, 2015-), Aneta Nosek (2001-2003), Patrycja Osnowska (2001-), Monika Sosińska (2001-2004), Katarzyna Wąż (2001-), Teresa Czerwiec (2002-2004), Lidia Fitkowska (2002-2003), Małgorzata Gut (2002-2003), Monika Kopacz-Jaroszyńska (2002-2005), Paweł Komoński (2002-2003), Bogusław Król (2002-), Maria Małysz (2002-2004), Antoni Maziarski (2002-2003), Małgorzata Osmola (2002-2009), Beata Robak (2002-2004), Aneta Soja-Ząbek (2002-), ks. Robert Pociecha (2002-2003), Magdalena Bogdan (2003-2005), Dorota Dzija (2003-2009), Marzena Gadziała (2003-), Adrianna Gajewska-Kogut (2003-2004, 2012-2013), Elżbieta Kozioł (2003-2005), Dariusz Mazur (2003-2005), Alina Martyka (2003-2008), Adam Miraś (2003-2004), Beata Robak (2003-2004), Anna Szkolak (2003-2004), ks. Stanisław Trela (2003-2004), Magdalena Ćwięka (2004-2005), Renata Król (2004-2005, 2012-2013), Anna Kunert-Wójcik (2004-2005), Agnieszka Łubiarz (2004-2007), Wacław Nelec (2004-2016), Magdalena Peret (2004-2005, 2007), Jadwiga Sadura (2004-2005), Małgorzata Schab (2004-2005), ks. Marek Zaborowski (2004-2006), Joanna Barnaś (2005-2006, 2012-2013), Iwona Bogdan (2005-2006), Anna Dąbrowska-Iwan (2005-), Joanna Dul-Wolanin (2005-2009), Krystyna Konarska (2005-2007), Bożena Kusak (2005-2013), Grzegorz Niedbała (2005-2006, 2010-2011), Joanna Ramik (2005-2006), Marek Dziedzicki (2006-), ks. Paweł Górski (2006-2007), Edward Kociański (2006), Anastazja Kozioł (2006-2007), Aldona Krępa (2006-), Piotr Łazorko (2006-2007), Maria Mencfel (2006-2007), Marek Paprocki (2006-2010), Bożena Stryjnik (2006-2009), Mirosław Bednarczyk (2007-2008), Filip Belhaouane (2007-2009), Joanna Leśniak po mężu Buller (2007-2011), Zbigniew Rybak (2007-2016), ks. Sławomir Sosnowski (2007-2008), Eliza Szyprowska (2007-2010), Agnieszka Mrozik (2007), Jan Żala (2007-2012), ks. Krzysztof Prokop 2008-2015), Anna Wałek-Sitko (2008-), Wiesław Zieliński (2008-2009), Jadwiga Niezgoda (2009-2010), Małgorzata Trzpis (2009-2013), Grzegorz Bajda (2010-), Mirosław Furdyna (2010-2012), Halina Jakubowska (2010-2011), Izabela Matuszek (2010-2012), Robert Nieć (2010-2012), ks. Mariusz Nosal (2010-2011), Katarzyna Sikora (2010), Bartosz Skwirut (2010-2012), ks. Piotr Abram (2011-2014), Ryszard Kozyra (2011-2012), Krzysztof Woszczak (2011-), Anna Groele (2012-2013), Wiesław Kluk (2012-), Natalia Kolin (2012-), Aldona Majewska-Dudek (2012-2013), Beata Zorzycka (2012-2013), Paweł Rzeźnik (2013-2014, 2015), Joanna Szatkowska (2013-2016), Mariola Krępa (2014-2015), Bogdan Lubera (2014-), ks. Andrzej Romanowski (2014-), Paulina Bawoł (2015), ks. Eryk Bogacz (2015-), Renata Ciężadło (2015-), Małgorzata Oleksiak (2015-2016), Jarosław Peret (2015-2016), Jolanta Drzewiecka (2016-), Aneta Sajda (2016-), Teresa Stawecka (2016-).
Grono nauczycielskie (2013-2022, układ alfabetyczny): ks. Piotr Abram, Grzegorz Bajda, ks. Eryk Bogacz, Paulina Buziak-Śmiatacz, Małgorzata Byrska, Marek Chamielec, Magdalena Chojecka, Mirella Cibicka (pedagog), Renata Ciężadło, Teresa Ciszek, Anna Dąbrowska-Iwan, Jolanta Drzewiecka, Bartłomiej Dydo, Marek Dziedzicki, Ilona Dziewit, Patryk Dziewit, ks. Tomasz Franczak, Marzena Gadziała, Maria Gancarz, Anna Gonet, Anna Grdeń, Alicja Kamieniecka, Małgorzata Kamuda, Małgorzata Kapinos (psycholog), Wiesław Kluk, Sylwia Kluza, Katarzyna Kmieć, Natalia Kolin, Ewa Kozdęba, Elżbieta Kozioł, Aldona Krępa, Mariola Krępa, Renata Krępa, Bogusław Król, Elżbieta Kukowska, Agnieszka Lorynowicz, Bogdan Lubera, Małgorzata Lubera, Małgorzata Łącz, Lucyna Marek, Marzanna Mazur-Witek, ks. Rafał Mirosławski, Karolina Mokrzysz, Justyna Muszyńska, Dariusz Mysona, Marta Mysona, Wacław Nelec, Małgorzata Oleksiak, Marek Opiela, Leszek Osipiak, Patrycja Osnowska, Jarosław Peret, Magdalena Peret, Beata Piękoś, Maria Pisarczyk, ks. Krzysztof Prokop, Barbara Pyrz, ks. Andrzej Romanowski, Walentyna Rowbiel, Zbigniew Rybak, Iwona Rzeźnik, Paweł Rzeźnik, Aneta Sajda, Lidia Sasor, Bogusława Skowron, Aneta Soja-Ząbek, Monika Sołek, Jadwiga Stala-Dudek, Teresa Stawecka, Małgorzata Stępień, Beata Surlej, Bożena Switek, Karina Szady (pedagog), Beata Szędzioł, Wanda Światowiec, Witold Targosz, Anna Wałek-Sitko, Wiesław Wałek, Katarzyna Wąż, Grzegorz Wcisło, Zbigniew Witek, Krzysztof Woszczak, Anna Zawrzykraj, Ewelina Ziemba, Teresa Zięba, Małgorzata Żmuda (kierownik szkolenia praktycznego).
Publikacja o szkole: Z kart historii ku przyszłości – księga z okazji Jubileuszu 80-lecia szkolnictwa ekonomicznego w Mielcu, pod red. Krystyny Leśniak-Moczuk, Mielec 2017
ZESPÓŁ SZKÓŁ IM. PROF. J. GROSZKOWSKIEGO, 10 VIII 1967 r. Zarządzeniem Kuratora Okręgu Szkolnego w Rzeszowie powołano do życia Technikum Elektryczne w Mielcu. Pierwsza klasa TE rozpoczęła naukę 1 IX 1967 r. w budynku Liceum Pedagogicznego (wcześniej Gimnazjum im. S. Konarskiego) przy ul. J. Kilińskiego 24. Po zakończeniu działalności przez Liceum Pedagogiczne (1970) cały kompleks obiektów szkolnych przeszedł w administrację TE. Duże potrzeby rynku pracy spowodowały, że w dalszych latach tworzono kolejne szkoły, w następstwie czego w 1974 r. powstał Zespół Szkół Zawodowych Nr 1, w skład którego weszły: Technikum Elektryczne, Zasadnicza Szkoła Elektryczna i Zasadnicza Szkoła Zawodowa Dokształcająca. W tym samym roku oddano do użytku warsztaty szkolne. W dalszych latach powołano kolejne szkoły – Technikum Elektryczne dla Pracujących i IV Liceum Ogólnokształcące (profil matematyczno-fizyczny). 10 V 1986 r. nadano szkole imię prof. Janusza Groszkowskiego. Od 1997 r. rozpoczęto remonty kapitalne poszczególnych urządzeń i samego budynku. W 1998 r. wyremontowano przyjęty na stan szkoły budynek przy ul. A. Mickiewicza 17 i umieszczono tam filię. Oba budynki dydaktyczne wyposażono w nowoczesny sprzęt komputerowy. 25 lutego 2000 r. na podstawie Uchwały Nr XIII/ 91/ 00 Rady Powiatu Mieleckiego na bazie funkcjonującego dotąd Zespołu Szkół Zawodowych nr 1 im. Prof. J. Groszkowskiego w Mielcu powołano Centrum Kształcenia Praktycznego. 3 XII 2002 r. uroczyście obchodzono 90 rocznicę poświęcenia i oddania do użytku gmachu głównego. Obok dotychczasowej działalności (kształcenie młodzieży), wprowadzono różne formy szkolnego i pozaszkolnego kształcenia dorosłych. W latach 1999-2012 wykonano remont gmachu głównego i pozostałych budynków szkolnych przy ul. J. Kilińskiego 24, zdecydowanie podwyższając ich standard. W 2004 r. zmieniono nazwę na ZESPÓŁ SZKÓŁ IM. PROF. JANUSZA GROSZKOWSKIEGO. Poza programową działalnością edukacyjną i wychowawczą realizowano projekty współfinansowane przez UE, m.in. współpraca ze szkołami partnerskimi z krajów UE, Troska o mój świat (projekt z kilkoma szkołami z UE), Romowie w Europie, Modernizacja oferty edukacyjnej, Daj sobie szansę, my Ci pomożemy, Żeby im się chciało chcieć. Po roku szkolnym 2010/2011 wyprowadzono filię z budynku przy ul. A. Mickiewicza 17 („Hirschówka”) i przekazano go Starostwu Powiatowemu w Mielcu. W ramach Zespołu prowadzono corocznie kilka szkół, starając się dostosowywać kierunki kształcenia do zmieniających się potrzeb rynku pracy. W roku szkolnym 2012/2013 w skład Zespołu wchodziły: Technikum Nr 4 – zawody: technik elektronik – profil wojskowy, technik elektryk, technik mechatronik, technik hotelarstwa, technik żywienia i usług gastronomicznych, technik usług fryzjerskich, technik teleinformatyk, Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 4 – zawody: fryzjer, elektryk, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, elektromechanik, monter elektronik, Technikum dla Dorosłych nr 4 oraz Szkoła Policealna dla Dorosłych – technik BHP i technik informatyk. Po 2014 r. przeprowadzono szereg ważnych prac remontowych obiektów szkolnych. 1 XII 2017 r. odbyła się uroczystość oddania do użytku wyremontowanej i zmodernizowanej sali gimnastycznej. Także w 2017 r. zakończono wymianę ogrodzenia na nowe, nawiązujące kolorytem i formą do głównego gmachu szkoły. Dwa lata później wymieniono stolarkę okienną. Kumulacja nowości nastąpiła w 2021 r., bowiem unowocześniono pracownię elektryczną i elektroniczną, odrestaurowano warsztaty szkolne oraz otwarto pracownię hotelarską i strzelnicę wirtualną. Realizowane są m.in.: Program „Certyfikowane Wojskowe Klasy Mundurowe”, współfinansowane z dotacji celowej Ministerstwa Obrony Narodowej oraz Program „Mielec stawia na zawodowców”. Ponadto uczniowie odbywali praktyki zawodowe w Niemczech w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój Erasmus+. Aktualnie w strukturze ZS funkcjonują: Technikum nr 4, Branżowa Szkoła I Stopnia, IV Liceum Ogólnokształcące – profil biznesowy i IV Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych. Technikum nr 4 kształci w specjalnościach: technik elektryk – fotowoltaika, profil wojskowy; technik elektronik – fotowoltaika, profil wojskowy; technik teleinformatyk – zastosowanie grafiki komputerowej na stromach www; technik mechatronik – inteligentne instalacje domowe z wykorzystaniem sterowników PLC; technik hotelarstwa – catering i barmaństwo; technik usług fryzjerskich – wizaż z elementami kosmetyki. Branżowa Szkoła I Stopnia kształci w zawodach: fryzjer, elektryk, mechatronik, elektronik, elektromechanik, elektromechanik pojazdów samochodowych, monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych.
Największe sukcesy szkoły: 1) Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej: 1977 (Nowy Sącz) – 1 miejsce – Ryszard Walat, 2. Wacław Grzelak, 1. zespół, 1980 (Krosno) – 2. Daniel Pogoda, 1981 (Nisko) – 3. Andrzej Zawierucha, 2. zespół (grupa elektroniczna), 1988 (Mielec) – 2. Marek Jaroch, 1. zespół (gr. elektryczna), 1990 (Lublin) – 2. Waldemar Słąba, 2. zespół (gr. elektryczna), 1991 (Kraków – Nowa Huta) – 3. Kazimierz Kamuda, 1. zespół (gr. elektryczna), 1992 (Tarnów) – 2. Marek Wójtowicz, 3. zespół (gr. elektryczna), 1993 (Kraków) – 2. Tomasz Krzemiński, 1994 (Rzeszów) – 2. Tomasz Krzemiński, 2. zespół (gr. elektryczna), 1995 (Nowy Sącz) – 2. Artur Gancarz, 3. zespół (gr. elektryczna), 1999 (Wałbrzych) – 2. zespół (gr. elektryczna), 2000 (Gliwice) – 1. Marcin Sasor, 1. zespół (gr. elektroniczna, 2. zespół (gr. elektryczna), 2002 (Katowice) – 1. Piotr Borowiec, 1. zespół (gr. elektryczna); 2) Sport: Krzysztof Stefanowicz – wielokrotny mistrz Polski juniorów w biegach długich, medalista Mistrzostw Polski juniorów w biegach długich.
Inne ważniejsze wydarzenia w latach 2001-2012: *2001 r. – Zespół uczniów otrzymał wyróżnienie II stopnia w ogólnopolskim konkursie z okazji XX-lecia NSZZ „Solidarność”, rozpoczęto współpracę z Liceo Scientifico w Cassino (Włochy) i zorganizowano wymianę grup młodzieży. *2005 r. – zorganizowano z Liceo Scientifico w Cassino wymianę grup młodzieży. *2007 r. – uczennice Teresa Popiołek i Angelina Paluch zostały laureatkami VII Ogólnopolskiego Konkursu Wiedzy o Prawnej Ochronie Pracy i Zasadach BHP. *2008 r. – uczennica Angelina Paluch zajęła 1. miejsce w VIII Ogólnopolskim Konkursie Wiedzy o Zasadach BHP (dla uczniów zakładów rzemieślniczych) w Warszawie. *2008/2009 – w XXXII Olimpiadzie Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej (Dębica) – uczeń Krzysztof Guła został laureatem, a zespół zajął 3. miejsce. *2011 r. – Szkoła zajęła 3. miejsce w ogólnopolskim konkursie Ekologiczny Pierwszy Dzień Wiosny, III Ogólnopolski Konkurs Energetyczny – uczeń Daniel Lazur otrzymał tytuł laureata. *2012 r. IV Ogólnopolski Konkurs Energetyczny – uczeń Kamil Litwin otrzymał tytuł laureata. (Opiekunem obu laureatów była nauczycielka Marzanna Mazur-Witek.) Szkoła otrzymała prestiżowe wyróżnienie „Certyfikat Zielonej Flagi” za działalność ekologiczną. Zorganizowano uroczystości 100-lecia gmachu szkoły (dawniej gimnazjum) i 45-lecia Technikum Elektrycznego, m.in. odsłonięto i poświęcono figurę Chrystusa Frasobliwego przed szkołą. Z okazji jubileuszu wydano dwutomową książkę 1912-2012 100-lecie Gmachu Szkoły 45-lecie Technikum Elektrycznego (opracowanie zbiorowe).
Ważniejsze sukcesy zespołowe (od 2014 r.): V Ogólnopolski Konkurs „Postaw na słońce” Fundacji BOŚ: Grupa „Elektro – Helios” (uczniowie technikum mechatronicznego), l. (2019); *Ogólnopolski Konkurs „Czas na zdrowie”: uczniowie technikum gastronomicznego i usług gastronomicznych (edycje 2014/2015, 2015/2016, 2016/2017, 2017/2018); *Ogólnopolski Konkurs Wirtualny Festiwal Niepodległa z CEO: drużyna „Galicjanki” ZS, nagroda (2018); *Mistrzostwa Polski Towarzystw Gimnastycznych „Sokół”: II m. zespołowo w dwuboju strzeleckim (2016), III m. zespołowo w biatlonie letnim i strzelectwie sportowym (2018).
Ważniejsze sukcesy uczniów (od 2014 r.): *Międzynarodowy Konkurs Literacki dla Dzieci i Młodzieży im. Wandy Chotomskiej: Katarzyna Soja, l. (2018), l. (2019); *Olimpiada Literatury i Języka Polskiego: Katarzyna Soja; Żaneta Skoczylas, f. (2018); *Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej: Dariusz Rolek, f. (2016); Paweł Bryk, f. (2018); Tomasz Drąg, f. (2022); *Ogólnopolski Konkurs Chemiczny „Alchemik”: Klaudia Kotwica, w. (2014), Paweł Dźwięga, w. (2021); Eliza Kania, w. (2021); *Ogólnopolski Konkurs Geograficzny Geo-Planeta: Dawid Kosowicz, l. (2015); *Krajowy Konkurs Energetyczny: Bartosz Stachowicz, l. (2014); Szymon Skórski, l. (2017), Maksymilian Duszkiewicz, l. (2019) i I miejsce (2020), Kamil Kufel i Robert Rybak, l. nagrody „Uczeń pełen dobrej energii”; *Ogólnopolski Konkurs Języka Angielskiego „Great Poles”: Karolina Pryga, f. (2017/2018); *Ogólnopolski Konkurs Języka Angielskiego „Understand”: Karolina Pryga, II miejsce (2017/2018), f. (2018/2019); *Ogólnopolski Konkurs Języka Angielskiego „World of Languages Expert”: Karolina Pryga, l. (2018/2019); *Ogólnopolski Konkurs Języka Angielskiego „Multitest”: Mikołaj Giec, l. (2019); *Ogólnopolski Konkurs Wiedzy z Zakresu Prawnej Ochrony Pracy […]: Izabela Stolarz, l. (2016); *Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy o Mediach: Julia Totoń, l. (2022); *Ogólnopolski Konkurs Dzieci i Młodzieży „Liryczne Jasło”: Katarzyna Soja, l. (2017), w. (2018) i l. (2019); *Ogólnopolski Konkurs Literacki „Zaplątani w sieci”: Katarzyna Soja, l. (2018); *Ogólnopolski Konkurs Literacki „Śladami przodków”: Katarzyna Soja, II miejsce (2018); Ogólnopolski Konkurs Wiedzy o Życiu i Twórczości Poetyckiej Jacka Kaczmarskiego: Żaneta Skoczylas, f. (2018), f. (2019); Katarzyna Soja, f. (2018), f. (2019); *Ogólnopolski Konkurs Literacki „Rubieże rzeczywistości”: Katarzyna Soja, l. (2019); *Ogólnopolski Konkurs Literacki i Plastyczny „Serce Kapsuły Czasu”: Katarzyna Soja, w. (2019); Julia Totoń, l. (2020); *Ogólnopolski Konkurs Literacki dla Młodzieży: Julia Totoń, II m. (2020); *Ogólnopolski Przegląd Dziecięcej i Młodzieżowej Twórczości Literackiej LIPA’2019: Natalia Tylutka, l. (2019); *Ogólnopolski Konkurs Plastyczny „Martwa Natura”: Daria Tylec, f., Monika Kopeć, f. (2018); *Ogólnopolski Konkurs dla Szkół Gastronomicznych: Maksymilian Szymaszek, f. (2021). *Konkurs Piosenki Anglojęzycznej (etap wojewódzki): Alicja Hajduk, l. (2016); *Mistrzostwa Polski Towarzystw Gimnastycznych „Sokół”: Dawid Piątek; 3. miejsce w dwuboju strzeleckim (2016), Miłosz Kilian, 1. miejsce w strzelectwie kulowym z kbks (2018).
Dyrektorzy TE, ZSZ nr 1, CKU i ZS: Jan Woźniak (1967-1974), Tadeusz Łakomy (1974-1975), Jan Kapinos (1975-1990), Zbigniew Witek 1990 -2018), Lidia Gereło (2019-nadal).
Wicedyrektorzy: Alicja Rzadkowska, Michał Krok, Tadeusz Rachwał, Andrzej Pawelec, Władysław Rudolf, Zdzisław Nowakowski, Zbigniew Gajewski, Jan Gancarz, Jan Wójcik, Marek Sypek, Elżbieta Bąk.
Kierownik szkolenia praktycznego: Robert Gancarczyk.
Grono pedagogiczne (1967-2003): ks. Piotr Abram, ks. Janusz Adamczyk, Lech Adamczyk, Stanisław Adamczak, Stanisław Adamski, Renata Alberska, Stefan Aleksiński, Maria Bachórska-Jóźwiak, Anna Bajor, Bolesław Bajorek, Joanna Barnaś, Małgorzata Barnaś, Adam Barszcz, Teresa Barszcz, Anna Batko, Dorota Bąk, Elżbieta Bąk, Józef Bąk, Alicja Bednarczyk, Mirosław Bednarczyk, Halina Bednarz, Elżbieta Bezkłubej, ks. Zbigniew Biernat, Tadeusz Blicharz, ks. Paweł Bobrowski, Alicja Bogusiak, Marta Borek, Kazimierz Borowski, Alina Boryczko, Zdzisław Boryczko, Ewa Bożek, Stanisław Brudniak, Marianna Brzychcy, Bogusław Burda, Bożena Burda, Michał Burda, ks. Władysław Burek, Zbigniew Burek, Krystyna Burkiewicz, Józef Cabaj, Beata Cetnar, Tomasz Charyga, Zdzisław Chmaj, Lucyna Chmielowiec, Zofia Chmielowska, Jerzy Chodur, Ryszard Chybicki, Janusz Cichoń, Ewa Cieśla, ks. Waldemar Ciosek, Ryszard Cisło, Teresa Ciszek, Wojciech Ciszek, Małgorzata Ciszewska, Wanda Cupiał, Jacek Cybowski, Zdzisława Czarnota, Maria Czekaj, Barbara Ćwięka, Krystyna Ćwięka, Adam Dawidów, Bożena Dawidów, Julian Dołyk, Jerzy Duda, ks. Stanisław Duda, Dariusz Dudek, M. Dumanowska, ks. Andrzej Dydo, Elżbieta Dziekan, ks. Marek Dzień, Jadwiga Fałat, Zofia Fijałkowska, Lidia Fitkowska, Tadeusz Fleszar, Zdzisław Flis, Aleksander Flisek, Mieczysław Gacek, Halina Gajda, Adrianna Gajewska-Kogut, Irena Gajewska Zbigniew Gajewski, Robert Gancarczyk, Jan Gancarz, Mariusz Gancarz, Mieczysława Gancarz, ks. Paweł Gawełda, ks. Jerzy Gawle, Wojciech Gawroński, Bronisław Gąska, Stanisław Głodzik, Urszula Głodzik, Lidia Głuszak, Teresa Górda, ks. Marian Górowski, Henryk Gradowski, Sylwia Graniczka, Jerzy Gregorczyk, Małgorzata Gregorczyk, Bogdan Grochocki, Zofia Groele, Stanisław Gruchała, Beata Gruszecka, Eugenia Gruszecka, Kazimierz Gruszecki, Roman Gruszecki, Stanisław Gruszecki, Barbara Grzelak, Jan Guźda, Teresa Hamerska, Marek Haptaś, Tadeusz Harla, Halina Hańka, Elżbieta Herchel, Józef Herchel, Leon Homentowski, Paweł Jajko, ks. Jerzy Janeczek, Maria Januszewska, Ewelina Jaroń-Miotła, Danuta Jarząb, Andrzej Jaworski, Jan Jemioło, Marta Jemioło, Mieczysław Jędraszak, Tadeusz Jóźwiak, Maria Jung, Danuta Kaczor, Eugeniusz Kahl, Krystyna Kalicka, Irena Kamuda, Małgorzata Kamuda, Dorota Kania-Pomykała, Agnieszka Kapinos, Hubert Kardyś, Stanisława Kardyś, Zofia Kardyś, Marta Karpińska, Anna Karwowska, Zdzisław Kasprzak, Janina Kiczura, Anna Kilian, Grzegorz Kipa, Jolanta Klaus, Krystyna Kliś, ks. Stanisław Kłyś, Dorota Kokoszka, Barbara Kolb, Piotr Kolb, Paweł Kolb, Natalia Kolin, Stanisław Kołc, Zbigniew Kołodziej, Marek Konopacki, Halina Kopacz, Jadwiga Kopacz, Marek Kordek, Teresa Kornas, Anna Korpanty, Sebastian Koryl, Irena Korzeniowska, Władysław Korzeń, Lidia Kostrzyńska, Janusz Koszewski, Janusz Kotarba, Włodzimierz Kozakiewicz, Ewa Kozdęba, Tadeusz Kozdęba, Eugeniusz Kranicki, Danuta Krasoń, Katarzyna Krasoń, Konstanty Krempa, Jan Krępa, Mariola Krępa, Zofia Krok, Renata Król, ks. Piotr Kruczyński, Gabriela Krupa, Edward Krupiński, Józef Krużel, Eugeniusz Krzaniecki, ks. Jerzy Krzanowski, Joanna Krzempek, Zbigniew Krzyński, Dorota Krzyżak, Kazimierz Krzyżak, Artur Kubica, Marian Kubicki, Jan Kula, Grażyna Kulczyk, Andrzej Kunert, Krystyna Kunert, Ewa Kupczyńska, Jan Kurdziel, Michał Kurdziel, Piotr Kurdziel, Wanda Kurnal, Agnieszka Kusak, Agnieszka Kusek-Pietryka, Krzysztof Kutrybała, Witold Kwiatkowski, Maria Lech, Marta Leś, Anna Lewandowska, Małgorzata Leyko, ks. Leszek Lipiński, Janina Lis, Małgorzata Lubieniecka, Danuta Ludian, Alicja Ludwa, Władysław Łabaj, Tadeusz Łakomy, Leszek Łanucha, Magdalena Łanucha, Genowefa Łącz, Lucyna Łącz, Zbigniew Łączak, Beata Łowczyk, Wacław Machnik, Mirosław Maciąga, Magdalena Maczuga, Marianna Magda, Maria Maj, Tadeusz Maksoń, Dorota Makuch, Anna Malikowska, Czesław Małek, Andrzej Marcińczak, Zofia Markowicz, Ewa Marmura, Lucyna Maryniak, Elżbieta Mastyk, Ewa Maziarz, Marzanna Mazur-Witek, Maria Michalska, Grażyna Mierzwa, Maria Mikos, Aleksandra Mikus, Alina Miś, Jadwiga Moczarska, Jerzy Mojek, Krystyna Mroczek, Agnieszka Mrozik, Paweł Mrozik, Stanisław Mrozik, ks. Piotr Mucha, ks. Antoni Mulka, Robert Myjak, Dariusz Mysona, ks. Piotr Nalepa, ks. Jacek Należny, ks. Dariusz Nawalaniec, Zbigniew Niziołek, ks. Mariusz Nosal, Andrzej Nosek, Lucyna Nosek, Bronisław Nowak, Krzysztof Nowak, Lech Nowak, Tomasz Nowakowski, Zdzisław Nowakowski, Tadeusz Ochab, Jan Ochalik, ks. Stanisław Olszak, Paweł Opiełka, Maria Ortyl, Marian Ortyl, Anna Ożóg, Renata Osiczko, Leszek Osipiak, Marian Otfinowski, Janusz Pacholec, Krystyna Paluch, Genowefa Pałucka, ks. Mirosław Papier, Antoni Papierski, Maria Partyka, Andrzej Pawelec, Kazimierz Pawłowski, Anna Piasecka, Anna Piątek, Władysław Piechota, Józef Piecuch, Teofila Piekarczyk, Bożena Pieszczeniewicz, Stefan Pietras, Lucjan Pietruszka, Janusz Pilch, Maria Pilchowiec, Zbigniew Piórecki, Maria Pisarczyk, Andrzej Piskor, Marianna Plaskota, Zbigniew Plaskota, Radosław Pleban, Maria Plezia, Marta Pluta, Renata Pogoda, Zenon Polak, Krystyna Polańska-Szkutnicka, Wioleta Polek, ks. Piotr Pośliński, Bożena Potoczek, Ireneusz Pracoń, Janina Progorowicz, Mieczysław Przebieglec, Stanisława Ptak, Elżbieta Pogoda, Jan Pogoda, Renata Przetacznik, Adam Puterla, Zdzisław Pyź, Tadeusz Rachwał, Zbigniew Radłowski, Alicja Rajchel, Olga Ratusińska, Adam Rembisz, Władysław Robak, Marzena Roczniak, Ryszard Rojowski, Jan Roman, Marek Rucki, Adela Rudolf, Władysław Rudolf, ks. Marek Rudziński, Aleksandra Rusek, Beata Rybak, Lucyna Rybak, Zbigniew Rybak, Alicja Rzadkowska, Apolinary Rzadkowski, Józef Rządzki, Lech Rzeźnik, Monika Rzeźnik, Paweł Rzeźnik, Stanisława Rzeźnik, Zbigniew Rzeźnik, Aneta Sajda, Marcin Sarama, Kazimierz Sasor, Roman Sawicki, Michał Skaradziński, Leszek Skirecki, Tadeusz Skowron, Barbara Słocka, Jadwiga Słonina, Wanda Słowińska, Konrad Słupski, Marta Smolak, Aniela Sobień, Eugeniusz Sobol, Wacław Soja, Zbigniew Soja, Jolanta Sokół-Sikora, Tomasz Sondej, Monika Sosińska, ks. Antoni Sowa, Edward Spilarewicz, Jadwiga Spilarewicz, Teofila Sroczyńska, Marta Stachura, Kazimiera Stalec, Grzegorz Stec, Grażyna Steciuch, Wanda Stelnik, Grażyna Stępniak, Katarzyna Stopa, Lesław Strasiński, Justyna Stręk, Wiesław Strycharz, Grzegorz Stryjski, Zygmunt Sumiec, Janina Surdej, Magdalena Surdej, Maria Syper, Teresa Szczepańska, Adam Szczur, Ewa Szper, Andrzej Szyszka, Marek Szwaja, Tadeusz Śpiewak, Dorota Świat, Edward Świderski, Romualda Świerczek, Wacław Świerczyński, Dorota Świst, Józef Tambor, Dorota Targosz, Witold Targosz, Marcin Tarnowski, Stanisław Tomza, Ewa Tkaczyk, Anna Tomczyk, Andrzej Topór, Lubomira Trela, Eugeniusz Trojanowicz, Janina Trojanowska, Stanisław Trojanowski, Krystyna Tulej, Barbara Tutro, Grzegorz Tychanowicz, Stanisław Wachta, Elżbieta Walat-Sankowska, Wojciech Walat, Zofia Wanatowicz, Małgorzata Węgrzyniak, Dorota Wicherska, Stanisława Wiechowska, Wiesław Wielgus, Wojciech Wielgus, Mirosław Wiktor, Stanisław Wiktorowski, Irena Wilk, Zbigniew Wilk, Magdalena Winiarz, Eugeniusz Witek, Marta Witek, Zofia Witek, Mariusz Wojciechowski, ks. Tadeusz Wojciechowski, Stanisław Wolak, Barbara Wołcyrz, Anna Wołowiec, ks. Krzysztof Woźniak, Leokadia Wójcik, Mieczysław Wroński, Jan Wróblewski, ks. Piotr Wrzos, Anna Wydrzyńska, Małgorzata Wydrzyńska, Andrzej Wyzga, ks. Marek Zaborowski, Józef Zadora, Krzysztof Zaręba, Stanisław Zaucha, Urszula Zaucha, Maria Zawadzka, Roman Zboch, Bożena Zborowska, Danuta Zdonek, Wiesław Zieliński, Bożena Zięba, Stanisław Zimny, ks. Mariusz Żaba, Anna Żaczek, Lucyna Żak, Ryszarda Żarkowska, Henryk Żelazko, Ryszard Żeńczuk, Iwona Żola.
Grono nauczycielskie 2021/2022 (układ alfabetyczny): Anna Bajor, Małgorzata Barnaś, Anna Batko, Elżbieta Bąk, Alicja Bednarczyk, Halina Bednarz, Marta Borek, Ewa Bożek, Małgorzata Byrska, ks. Eryk Bogacz, Adrianna Gajewska-Kogut, Lidia Gereło, Beata Gruszecka, Roman Gruszecki, Paweł Jajko, Ewelina Jaroń-Miotła, Katarzyna Jaszcz, Adrianna Jewuła, Dorota Kania-Pomykała, Hubert Kardyś, Natalia Kolin, Janusz Kotarba, Ewa Kozdęba, Mariola Krępa, Renata Król, Agnieszka Kusak, Agnieszka Kusek-Pietryka, ks. Janusz Lelito, Leszek Łanucha, Marzanna Mazur-Witek, Paweł Mrozik, ks. Stanisław Olszak, Renata Osiczko, Leszek Osipiak, Wioleta Pezda, Alicja Rajchel, Marzena Roczniak, Marek Rucki, Lucyna Rybak, Paweł Rzeźnik, Marta Stachura, Marek Szwaja, Dorota Targosz, Lubomira Trela, Marta Witek, Zbigniew Witek, Małgorzata Wydrzyńska, Roman Zboch.
Patron Szkoły: profesor JANUSZ GROSZKOWSKI (ur. 21 III 1898, Warszawa – zm. 3 VIII 1984, Warszawa), światowej sławy naukowiec w dziedzinie elektroniki, autor m.in. nieliniowej teorii drgań (równanie Groszkowskiego) i rozprawy naukowej „Zmiana częstotliwości” (wyjaśnienie przyczyn zakłócania fal radiowych), współtwórca pierwszego polskiego tranzystora ostrzowego i w konsekwencji – polskiego radioodbiornika tranzystorowego oraz badacz pomiaru bardzo wysokiej próżni. Był współtwórcą podstaw elektroniki, radiofonii i telewizji w Polsce.
ZESPÓŁ SZKÓŁ MEDYCZNYCH, LICEUM MEDYCZNE, średnia (ponadpodstawowa) szkoła zawodowa przygotowująca wykwalifikowane pielęgniarki, głównie dla potrzeb placówek służby zdrowia. Utworzona została 1 IX 1962 r. na podstawie decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 10 V 1962 r. oraz Wydziału Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Mielcu. Ważną rolę w powstaniu szkoły odegrali także inspiratorzy przedsięwzięcia – dr Tadeusz Magiera (dyrektor Szpitala) i lek. med. Eugeniusz Adamus (kierownik Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej PPRN w Mielcu). Liceum było w pewnym zakresie kontynuatorem funkcjonującej w Mielcu (w latach 1953-1966) 2-letniej Zasadniczej Szkoły Medycznej Asystentek Pielęgniarskich, ale jako 5-letnia szkoła średnia wyposażało młodzież (niemal w 100% żeńską) w znacznie szerszy zasób wiedzy ogólnej i zawodowej oraz umiejętności praktycznych. Czynnikami sprzyjającymi powstaniu i rozwojowi szkoły były: dynamiczny rozwój Mielca i jego regionu, budowa dużego Szpitala Powiatowego oraz rozwój przychodni lekarskich ogólnodostępnych i przychodni zakładowych, a także terenowych Ośrodków Zdrowia.
*Lata 1962 – 1977 Organizację szkoły powierzono Grzegorzowi Sieniutyczowi – dyrektorowi Liceum Ogólnokształcącego nr 26 (funkcję dyrektora LM pełnił do 1967 r.), Barbarze Ostolskiej – przełożonej pielęgniarek Szpitala Powiatowego w Mielcu i Izabeli Krzemińskiej – starszemu wizytatorowi Szkół Medycznych w Rzeszowie. W pierwszych latach funkcjonowano w trudnych warunkach. Zajęcia odbywały się w budynku LO przy ul. T. Kościuszki („pod zegarem”) w godzinach popołudniowych, a pierwsze dwie pracownie pielęgniarskie zorganizowano w nieogrzewanych salach baraku Służby Zdrowia przy ul. E. Biernackiego 2a. Po oddaniu do użytku nowego obiektu Szpitala Powiatowego szkoła otrzymała w nim nowoczesne sale ćwiczeń, ale po roku musiała je przenieść do budynku internatu przy ul. L. Waryńskiego (później ul. Sandomierska), otrzymanego po rozwiązanej w 1966 r. Zasadniczej Szkole Medycznej. Otrzymano także drugi budynek internatowy przy ul. L. Waryńskiego. Rok 1967 przyniósł dwa ważne wydarzenia. Wręczono 20 dyplomów pielęgniarskich pierwszemu rocznikowi (rozpoczynającemu w 1962 r. w składzie 48 uczennic). Oddano także do użytku rozbudowany budynek Liceum Ogólnokształcącego nr 26 przy ul. Jędrusiów 1 i przeznaczono 4 sale dla Liceum Medycznego, dzięki czemu naukę przeniesiono na godziny dopołudniowe. Otrzymane sale nie wystarczały jednak dla rozwijającej się szkoły, toteż część zajęć lekcyjnych odbywała się w internacie i budynku szkolnym przy ul. A. Mickiewicza 17. Ponadto korzystano (w miarę możliwości) z innych pomieszczeń LO 26 i bazy sportowej GKS „Gryf”. Liczba uczennic rosła, toteż w 1972 r. uruchomiono drugi oddział kl. I, a w 1975 – trzeci. Tradycją szkoły stały się uroczystości „czepkowania” i „paskowania”, właściwe tylko dla szkół pielęgniarskich. Rozwinięto działalność kół zainteresowań, związanych z pielęgniarstwem: internistycznego, pediatrycznego i chirurgicznego. Szczególną aktywność wykazywał szczep Związku Harcerstwa Polskiego. Aktywne były także koła innych organizacji młodzieżowych i społecznych: OHP, ZSMP, ZMW, LOP, PCK, PTTK, SKS i TPPR. Rolę koordynatora tej działalności i reprezentanta młodzieży pełnił Samorząd Szkolny. Powstał zespół artystyczny (muzyczno-taneczny), który występował nie tylko na uroczystościach szkolnych, ale także na wielu uroczystościach w Mielcu i okolicznych miejscowościach. Pojawiły się też pierwsze sukcesy ogólnopolskie – w 1976 r. laureatkami Eliminacji Centralnych Olimpiady Pielęgniarstwa zostały Elżbieta Przybyłko i Teresa Klaus. Także w 1976 r. powołano do życia Policealne Studium Medyczne. Brak odpowiedniej bazy dla rozwijającej się szkoły doskwierał jednak coraz bardziej. W 1972 r., z inicjatywy Bronisława Wołcyrza – ówczesnego dyrektora szkoły, powołano Społeczny Komitet Budowy Liceum Medycznego w Mielcu i pozyskano odpowiednie środki finansowe, głównie z Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia (NFOZ). Zakupiono część budynku gminnego przy ul. T. Kościuszki 7 – dawną żeńską szkołę, a później tzw. „wikarówkę” (drugą część zajmowało LO nr 26) i po modernizacji oraz rozbudowie nową (własną już) siedzibę oddano do użytku przed rokiem szkolnym 1977/1978.
*Lata 1977-1998 Warunki pracy szkoły zdecydowanie się poprawiły, bowiem w nowym budynku udało się umieścić nie tylko 9 klasopracowni, administrację i pozostałą infrastrukturę szkolną, ale także trzy sale ćwiczeń pielęgniarskich (przeniesione z internatu). W 1985 r., po nadbudowaniu drugiego piętra na budynku dawnej żeńskiej szkoły podstawowej, uzyskano kolejne 2 klasopracownie, natomiast starania o rozbudowę sali gimnastycznej nie powiodły się ze względu na ochronę środowiska. Mimo to bazę dydaktyczną mieleckiego LM uznano za najlepszą ze wszystkich szkół medycznych w Polsce południowo-wschodniej. Dobre warunki wpłynęły na efektywność nauczania, osiągnięcia dydaktyczne i wielość form pracy wychowawczej. Jednym z widocznych efektów były kolejne sukcesy w eliminacjach centralnych Olimpiady Pielęgniarstwa. Wyrazem uznania dla wyróżniającej się działalności Szczepu ZHP było ufundowanie przez zakład opiekuńczy (PKS) sztandaru dla Szczepu i przyjęcie przezeń imienia J. Korczaka (28 XI 1978 r.). Rozwinęły się też różne formy artystyczne (kabaret, zespół muzyczny). Bardzo dobra baza i wyróżniająca się działalność szkoły były liczącymi się argumentami przy staraniach dyrekcji szkoły (głównie dyr. Bronisławy Dybskiej) o uruchomienie kolejnych szkół medycznych oraz w konsekwencji – powołanie Zespołu Szkół Medycznych (1994). Stało się to niemal w ostatniej chwili, bowiem w 1993 r. dokonano ostatniego naboru do Liceum Medycznego (na podstawie międzynarodowych ustaleń w Wiedniu przygotowanie do zawodu pielęgniarskiego miało odbywać się odtąd poprzez szkoły policealne) i przez pewien czas istniało realne niebezpieczeństwo całkowitej likwidacji szkolnictwa medycznego w Mielcu. Ostatni rocznik Liceum Medycznego opuścił mury szkolne w 1998 r. i wydarzenie to było również zakończeniem działalności mieleckiego Liceum Medycznego. Ogółem w latach 1962-1998 wykształcono 2221 pielęgniarek i pielęgniarzy. Bazę, wyposażenie oraz część kadry pedagogicznej (bez nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących) i administrację po Liceum Medycznym przejęło Medyczne Studium Zawodowe, a później Medyczna Szkoła Policealna. W nowej formule placówka kształci w następujących kierunkach: technik usług kosmetycznych, technik farmaceutyczny, technik masażysta, opiekun w Domu Pomocy Społecznej, opiekun medyczny, technik sterylizacji medycznej, opiekun osoby starszej i asystent osoby niepełnosprawnej.
Dyrektorzy: Grzegorz Sieniutycz (1962-1967), Eugeniusz Kahl (1967-1968), Jan Szetela (1968-1970), Halina Gut-Wróbel (1970-1971), Bronisław Wołcyrz (1971-1989), Bronisława Dybska (1989-1998 i następnie dyrektor ZSM, MSZ i MSP 1998-2015), .
Wicedyrektorzy: Bronisława Dybska (1985-1989), Małgorzata Leyko (1989-1998). Jolanta Weronika Liniewicz (2015-nadal).
Grono pedagogiczne (w układzie chronologicznym): Maria Jabłońska (1962-1972), Barbara Ostolska (1962-1973), Grzegorz Sieniutycz (1962-1967), Emilia Ryba (1962-1970), Bronisław Wołcyrz (1962-1989), Teresa Wziątek (1962-1970), Zofia Żmuda (1962-1991), Józef Chrobak (1963-1991), Tadeusz Kosiński (1963-1977), Barbara Wołcyrz (1963-1974 i 1981-1992), Władysław Krupa (1964-1970 i 1977-1984), Zbigniew Maniecki (1964-1969), Leon Piecuch (1964-1998), Urszula Skowrońska (1964-1974), Irena Raizer (1965-1972), Magdalena Dołyk (1966-1980), Bogumiła Gajowiec (1966-1970), Konstanty Kulasa (1966-1969), Jan Leyko (1966-1968), Krystyna Łatka (1966-1998), Rozalia Moskal (1966-1975), Jadwiga Spilarewicz (1966-1968), Stanisław Tomalik (1966-1967), Krystyna Grudzińska (1967-1987), Eugeniusz Kahl (1967-1968), Teresa Kudas (1967-1988), Maria Rogowska (1967-1992), Jerzy Strzelecki (1967-1972), Jan Woźniak (1967-1976), Janina Kiczura (1968-1969), Gabriela Krupa (1968-1980 i 1989-1990), Anna Reinl (1968-1994), Marcin Sarama (1968-1973), Jan Szetela (1968-1970), Teresa Buczek (1969-1998), Michalina Madej (1969-1998), Franciszek Marnik (1969-1970 i 1975-1990), Czesława Miłoś (1969-1996), Helena Berger (1970-1982), Zbigniew Dziekan (1970-1988), Henryk Gradowski (1970-1971), Wiesław Kulikowski (1970-1994), Maria Margańska (1970-1974), Władysław Micek (1970-1974), Kazimierz Pyrzyński (1970-1972), Józefa Burgat (1971-1972), Maria Majsak (1971-1992), Maria Sobota (1971-1976), Helena Sołowianiuk (1971-1972), Franciszek Wałek (1971-1973), Alina Bagniuk (1972-1991), Bronisława Dybska (1972-1998), Józef Herchel (1972-1990), Jan Janczar (1972-1974 i 1975-1976), Marianna Kapińska (1972-1974), Zbigniew Maciuba (1972-1974), Maria Maj (1972-1975), Józef Piecuch (1972-1992), Teofila Piekarczyk (1972-1973), Waldemar Bartłomowicz (1973-1974), Michał Hojniak (1973-1974), Mieczysław Muszyński (1973-1974), Krystyna Sabaj (1973-1974), Elżbieta Zielińska (1973-1975), Halina Biesiadecka (1974-1998), Krystyna Czaja (1974-1998), Czesław Małek (1974-1975), Krystyna Pezda (1974-1984), Joanna Skowron (1974-1977), Teresa Barszcz (1975-1991), Tadeusz Mach (1975-1977), Halina Serafin (1975-1980), Grażyna Steciuk (1975-1997), Janusz Biesiadecki (1976-1977), Danuta Fryc (1976-1978), Teresa Lorek (1976-1977), Zbigniew Misiura (1976-1977), Jacek Stanczykiewicz (1976-1977), Elżbieta Gawlik (1977-1987), Halina Gut-Wróbel (1977-1987), Grażyna Lasota (1977-1998), Jadwiga Macyk (1977-1982), Andrzej Osnowski (1977-1978 i 1980-1981), Olga Bernat (1978-1998), Wiesława Kozik (1978-1979), Genowefa Pałucka (1978-1990), Danuta Wantrych (1978-1991), Elżbieta Włoch (1978-1990), Henryk Chmielik (1979-1982), Stanisława Szatkowska (1979-1998), Krystyna Szkutnicka (1979-1998), Małgorzata Dudek (1980-1981), Anna Karwowska (1980-1981), Wanda Dutkiewicz (1981-1983), Alicja Gębska (1981-1994), Zdzisława Ludian (1981-1983), Jolanta Stark (1981-1998), Paweł Lis (1982-1983 i 1990-1992), Czesława Ortyl (1983-1998), Bożena Wydro (1983-1998), Stanisława Delert (1984-1988), Maria Ryk (1984-1989), Jerzy Działowski (1985-1986), Małgorzata Leyko (1985-1998), Józef Wójtowicz (1985-1988), Janina Zagraba (1985-1998), Krystyna Lentowicz (1986-1989), Barbara Tutro (1986-1998), Stefania Tomas (1986-1990), Marta Bachurska-Józwiak (1987-1992), Bogusława Just (1987-1998), Maria Kopecka (1987-1992), Bożena Labak (1987-1998), Jolanta Liniewicz (1987-1998), Halina Błaź-Twardosz (1988-1994), ks. Zbigniew Szostak (1988-1992), Beata Zorzycka (1988-1995), Barbara Bik (1989-1998), Irena Burdzel (1989-1990), Jan Jemioło (1989-1990), Tatiana Łącz (1989-1990), Bogusław Czarny (1990-1998), Witold Karaś (1990-1998), Zuzanna Paluchowska (1990-1997), Stanisław Rajda (1990-1992), Lidia Słowik (1990-1991), Bogusława Szczur (1990-1991), Jan Świąder (1990-1991), Małgorzata Hoszowska (1991-1993), Ewa Książek (1991-1993), Halina Piątkowska (1991-1992), Alicja Raichel (1991-1992), Mirosław Wiktor (1991-1998), Zofia Zalewska (1991-1993), Sylwia Graniczka (1992-1993), Renata Lazur (1992-1998), Teresa Lulek (1992-1995), Wojciech Maryniak (1992-1993), Iwona Pańczyk (1992-1998), Małgorzata Stryczek (1992-1998), ks. Andrzej Sułek (1992-1994), Anna Dec (1993-1997), Jerzy Gac (1993-1996), Edyta Góral (1993-1994), Maja Gustaw (1993-1994), Bożena Moskal (1993-1998), Dorota Buczek-Kolanko (1994-1997), Agnieszka Cerefin (1994-1995), Barbara Kapusta (1994-1998), Agnieszka Mazurkiewicz (1994-1995), Ryszard Mądracki (1994-1995), ks. Leszek Rojowski (1994-1995), Zbigniew Rzeźnik (1994-1998), Małgorzata Wiśniewska (1994-1997), Małgorzata Zaręba (1994-1995), Anna Ziółkowska (1994-1996), Anna Kliś-Kalinowska (1995-1998), Agnieszka Maziarz (1995-1997), ks. Stanisław Wąchała (1995-1996), ks. Paweł Wrzos (1996-1998).
Lekarze medycyny (uczący przedmiotów ogólnomedycznych i klinicznych): Kazimierz Łacny (1963-1967 i 1972-1977), Eugeniusz Adamus (1964-1970), Bogumił Bzdyl (1965-1975), Julian Romańczuk (1965-1966), Kazimierz Ślaski (1965-1974), dr Tadeusz Magiera (1966-1972), Krystyna Głębocka (1967-1973), Edward Janiszewski (1967-1972), dr Stanisław Kowal (1967-1973), Marian Mazur (1967-1992), Jan Pietrykowski (1967-1970), Marian Tarnawski (1967-1972 i 1990-1996), Andrzej Kosmalski (1968-1972), Elżbieta Podraza (1968-1977), Marian Błaszczak (1969-1970), Feliks Gałka (1969-1971), Danuta Kłaczyńska (1969-1970 i 1972-1973), Irena Michońska (1969-1976), Stanisław Lis (1972-1977), Jan Rusin (1972-1976), Marian Żurawski (1972-1974), Grażyna Kopeć (1974-1976), Zbigniew Majsak (1975-1980), Lechosław Milik (1975-1982), Bożena Sikorska-Stąpor (1975-1990), Anna Gałka (1976-1981), Zbigniew Łaszyca (1976-1981), Anna Łuka (1976-1977), Zygmunt Piękoś (1976-1980), Krystyna Roszkowska (1976-1979), Izabella Banachowicz (1977-1978), Jan Myjkowski (1977-1978), Maria Oleksiewicz (1977-1980), Stanisław Trela (1977-1981), Barbara Wykręt (1977-1981), Stanisława Bartłomowicz (1978-1980), Janusz Grabowski (1978-1979), Jerzy Jachyra (1978-1981), Lucyna Słomba (1978-1983), Karolina Krzysztofik (1979-1980), Irena Mościcka (1979-1980), Halina Szabat (1979-1980), Ewa Cisowska-Drozd (1980-1982), Anna Krzemień (1980-1984), Wojciech Mościcki (1980-1986), Krystyna Jachyra (1981-1993), Wanda Rarus (1981-1982), Andrzej Białek (1982-1983), Krzysztof Cebula (1982-1983), Bogumił Grabowski (1982-1983), Jadwiga Kut (1982-1983), Tadeusz Zięba (1982-1983), Bogdan Leyko (1983-1984), Jerzy Gromny (1984-1985 i 1987-1988), Barbara Zięba (1984-1985), Jerzy Fiałkowski (1985-1990), Marian Piechota (1985-1990), Grzegorz Błaszczak (1986-1990), Jarosław Marzec (1990-1991), Wojciech Turek (1990-1993), Lucyna Rożniał (1991-1995), Krzysztof Milik (1992-1994), Krystyna Lubera (1993-1996), Andrzej Szetela (1993-1996).
Nauczyciele w latach 1962-2015 (niewymienieni i ze zmianami w nazwiskach): Anna Adamczyk, Olga Bernat, Bożena Bienias, Danuta Błach, Ewa Brajerska, Bożena Ciejka, Ewa Czabańska, Krystyna Czaja, Zdzisław Czajka, Anna Dudek, Bronisława Dybska, Irena Ficak, Janusz Galica, Anita Garwacka, Marta Gromny, Grzegorz Gudz, Robert Janocha, Andrzej Just, Maciej Kapinos, Anna Kisiel, Katarzyna Kisiel, Marta Kisiel, Ewa Kotlarz-Buchwald, Anna Kozioł, Anita Krempa, Grażyna Lasota, Anna Łopata, Elżbieta Makuch, Ewa Małek, Małgorzata Mrozek, Iwona Mucha, Bogumiła Nowak, Magdalena Oczak, Czesława Ortyl, Henryka Paszko, Paweł Pelc, Izabela Piestrzyńska, Jolanta Stark, Elżbieta Szelest, Marta Szklarska-Świątek, Bogusława Wronka, Bożena Wydro.
Sukcesy I. Eliminacje Centralne Olimpiady Pielęgniarstwa (laureatki): * 1976 – Elżbieta Przybyłko, Teresa Klaus (opiekun – Teresa Kudas), * 1978 – Zofia Żala (op. Krystyna Pezda), * 1981 – Jolanta Nowak, Krystyna Kwaśnik (op. Teresa Buczek, Irena Dziadecka), * 1983 – Bożena Pasko, Grażyna Zygmunt (op. Maria Majsak), * 1984 – Barbara Tomczyk (op. M. Majsak), * 1985 – Renata Strzałka (op. M. Majsak), * 1986 – Halina Bieś (op. M.Majsak), * Lidia Szteliga (op. M. Majsak), * 1988 – Dorota Skarbek, Beata Żmuda (op. M. Majsak), * 1993 – Maria Nycek (op. Czesława Ortyl). II. Sport: * 1971 – Mistrzostwo Polski Szkół Medycznych w Siatkówce (Łódź), lata 80. – medalistki Mistrzostw Polski juniorów i seniorów, reprezentantki Polski i członkinie kadry narodowej w chodzie sportowym: Beata Betlej (halowa mistrzyni Polski), Józefa Szypuła (wicemistrzyni Polski), Małgorzata Kamuda i Wiesława Pogoda (wszystkie LZS „Tęcza” Mielec). III. Komenda Szkolna Ochotniczych Hufców Pracy: * 1988 – Zdobycie tytułu laureata w ogólnopolskim współzawodnictwie o tytuł „Komendy Szkolnej XXX-lecia Ochotniczych Hufców Pracy”.
Publikacja o szkole: Liceum Medyczne w Mielcu 1962-1998, opracowanie zespołowe pod redakcją Aliny Bagniuk i Bronisławy Dybskiej, Mielec 1998.
ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 2, powstał 1 IX 2005 r. z połączenia Gimnazjum nr 4 i Szkoły Podstawowej nr 13. Opis jego działalności znajduje się w hasłach: Gimnazjum nr 4 i Szkoła Podstawowa nr 13. Po wprowadzeniu zmian wynikajacych z Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe – z dniem 31 VIII 2017 r. formalnie przestał istnieć.
Nauczyciele w latach 1999-2015 (niewymienieni w hasłach Gimnazjum nr 4 i Szkoła Podstawowa nr 13 oraz ze zmianami w nazwiskach): Aneta Antonik-Łazarz, ks. Mariusz Czosnyka, Leszek Durlak, Renata Dybska, Anna Foryt, ks. Grzegorz Franczyk, Ewa Gola, Maria Gudz, Anna Hyjek, Janusz Kaleta, Stanisław Kłyś, Edward Kobos, Urszula Kolano, Jadwiga Konaszyńska, Łukasz Koźlik, Marek Linke, Iwona Luberda, Andrzej Majewski, Ewa Małek, Dariusz Mazur, Jadwiga Mleczko, Marcelina Mosior-Świć, Ewa Muniak, Ewelina Niedbała, Bogusław Omiotek, Maria Orłowska, Norbert Ozimek, Danuta Pazdro, Elżbieta Pieróg, Renata Pietras, ks. Leszek Poremba, Małgorzata Robak, Elżbieta Romańska, Marta Rusin, Halina Słota-Karpała, Aleksandra Sobut, Kinga Stan, Agata Tarczoń, Agnieszka Wolińska-Kuśnierz, Mirosław Wołosz.
ZESPÓŁ SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 1 IM. ST. SIERŻ. PILOTA STANISŁAWA DZIAŁOWSKIEGO, placówka oświatowa składająca się z Gimnazjum nr 3 z Oddziałami Integracyjnymi i V Liceum Ogólnokształcącego. Powstała w 1999 r. na mocy Uchwały nr V/39/99 Rady Miejskiej w Mielcu z dnia 25 II 1999 r. bazie dawnej Szkoły Podstawowej nr 8 przy ul. Cz. Tańskiego 3. W pierwszych latach działalności, poza organizacją placówki od podstaw, było jej dostosowanie dla potrzeb uczniów o szczególnych potrzebach edukacyjnych, m.in. podjazdy, windy i sanitariaty. Poszerzono i unowocześniono bazę w ramach realizacji projektu „Od przedszkola do matury: adaptacja bazy edukacyjno-sportowej w Mielcu do kształcenia integracyjnego”. Pierwsi abiturienci opuścili szkołę w 2000 r. W 2004 r. ogrodzono teren szkolny dla ochrony przed powtarzajacymi sie dewastacjami urządzeń wokół szkoły. W roku szkolnym 2008/2009 do ZSO 1 uczęszczało 743 uczniów. W latach 2008-2011 przeprowadzono remont i modernizację obiektów, w ramach programu „Od przedszkola do matury”. Zbudowano m.in. boisko ze sztuczną trawą, boiska asfaltowe i plac zabaw. Przeprowadzono prace termoizolacyjne i położono nowe tynki oraz dostosowano szereg urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych. Szkoła uczestniczyła w programach unijnych. W latach 2011-2012 młodzież Gimnazjum nr 3 brała udział w projekcie „Poznaję, odkrywam” (program wyrównujący szanse edukacyjne uczniów). W Projekcie e-Twinning „Ich pomysły zmieniły świat” współpracowano z 10 szkołami z Unii Europejskiej. (Koordynatorem była Beata Zubiel.) Kilku uczniów, pod kierunkiem Wiesława Dziewita, startowało w finale V Ogólnopolskiego Programu „Mam haka na raka” (profilaktyka nowotworowa, promowanie postaw prozdrowotnych). Aktywnie działał szkolny wolontariat (opiekun – Jolanta Witek), m.in. w akcji „Pola Nadziei” (kwesta na rzecz Hospicjum Domowego w Mielcu) i zbiórce na rzecz powodzian. W roku szkolnym V LO uzyskało tytuł „Szkoły Odkrywcy Talentów”. Wyróżniła się Marcelina Kociańska, która została laureatką Międzynarodowego Konkursu Twórczości Plastycznej „Dziecko i pies”. (Opiekunem był Edward Kociański.) W 2015 r. ZSO nr 1 wyróżnił się w Akcji „Twoja kropla ich życie” na rzecz chorujących na białaczkę. 17 III 2017 r. uroczyście obchodzono XX-lecie V Liceum Ogólnokształcącego. Po wprowadzeniu w życie Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe zlikwidowano Gimnazjum nr 3, a powołano Szkołę Podstawową nr 8. Tym samym od roku szkolnego 2017/2018 ZSO nr 1 stanowiły: V Liceum Ogólnokształcące i Szkoła Podstawowa nr 8. Klasy gimnazjalne prowadzono jeszcze do końca roku szkolnego 2018/2019. W związku ze zmianami organizacyjnymi i programowymi wykonano szereg prac remontowych i modernizacyjnych, m.in. dostosowano część obiektu szkolnego do nauczania początkowego.
Sukcesy zespołowe: I W prestiżowym ogólnopolskim rankingu Liceów Perspektywy 2023 – V LO – Brązowa Szkoła V LO (910. w kraju, 61. w województwie).
Sukcesy indywidualne: laureaci i finaliści wojewódzkich konkursów przedmiotowych; laureaci i finaliści innych konkursów: międzynarodowych lub ogólnopolskich, w tym: literackich, religijnych, recytatorskich, piosenkarskich, językowych (j. polskiego, j. angielskiego), historycznych, matematycznych, przyrodniczych, informatycznych; miejsca na podium w zawodach sportowych.
Dyrektorzy: Leszek Szelc (1999-2001), Zbigniew Zieliński (2001-2016), Jacek Wiśniewski (2016-2018), Joanna Gładyszewska (2018-nadal)
Wicedyrektorzy: Maria Kolasa (1999-2006), Zbigniew Zieliński (1999-2001), Mariusz Łukaszek (2001-), Aurelia Skarbek-Kokoszka (2006-), Grzegorz Tychanowicz (2006-2012), Jacek Wiśniewski (2012-2016), Małgorzata Elżbieta Herchel ()
Grono pedagogiczne (1999-2021): Magdalena Bara (Graniczka), Wacław Barszcz, Ewa Basiak, Marcin Basiak, Helena Bauer, Dorota Bąk, Grażyna Bezak, Halina Białek, Marta Błachowicz, Edyta Bodziony, Agnieszka Brożyna, Anna Bryk, Marzena Bukała, Barbara Bukowy (Iwanicz), Ewa Chajdaś, Marek Chamielec, Maciej Chlebowski, Wiesława Cyran, Agnieszka Czepiżak, ks. Sławomir Czuba, Paweł Ćwięka, Piotr Dobrowolski, Ewa Domagała, ks. Krzysztof Duda, ks. Stanisław Duda, Sylwia Dudek, Jolanta Dudzik, Piotr Durak, Ewa Dygdoń, Renata Dziewit, Wiesław Dziewit, Dorota Dzija, Aneta Dziubińska, Aneta Filas, Zdzisław Frankiewicz, Agnieszka Gardulska, Zbigniew Giza, Joanna Gładyszewska, Małgorzata Górska, ks. Paweł Górski, Agata Graniczka, Bogdan Grochocki, Elżbieta Grzegorczyk, Małgorzata Herchel, Marta Horeczy, Katarzyna Hudela, Izydor Ingram, Agnieszka Iskra, Barbara Iwanicz, Krystyna Jakubowicz, Krystyna Januszewska-Podpłomyk, Anna Jasińska, Renata Jasińska, Kacper Jurek, Małgorzata Kaczor, Joanna Kamuda, Zbigniew Kańczugowski, Halina Karaś, Anna Kłodowska, Katarzyna Kmieć, Edward Kociański, Urszula Kolano, Anna Kopcińska, Anna Korycka-Lutak, ks. Damian Kostrzewa, Maciej Kosztyła, Anna Kozioł, Arkadiusz Kozioł, Łukasz Koźlik, Agnieszka Krawczyk, Tomasz Krawiec, Anita Krazińska, Jolanta Krępa, Renata Krępa, Anna Kuczewska, Monika Kuroń, Ilona Kuśmierz-Krawiec, Stanisław Leśniak, Sylwia Leśniowska, Iwona Litwińska-Robak, Mariusz Łukaszek, Anna Małodzińska-Witwicka, Adrianna Maziarska, Antoni Maziarski, Agnieszka Michna, Przemysław Michna, Małgorzata Mika, Zbigniew Modras, Joanna Morytko, Elżbieta Mysińska, ks. Dariusz Nawalaniec, ks. Andrzej Nowak, Katarzyna Nowińska (Furdyna), Sylwia Obłudek, ks. Krzysztof Olszak, Mirosława Orłowska, Wojciech Ostrowski, Agnieszka Oszczudłowska, Małgorzata Paluch, Dominika Partyńska (Salamaga), Jarosław Peret, Joanna Pęcak (pedagog), Henryk Pietrzak, Anna Piękoś, Anna Pieróg, Ewa Podgórska, Robert Podgórski, Zenon Polak, Katarzyna Pruś, Lucyna Przybyło, Wioletta Pszeniczna, Barbara Pyrz, Elżbieta Roman, Michał Rosa, Izabela Rutkowska (Woszczyńska), Łukasz Rybak, Jadwiga Rysiak, Sebastian Saja, Elżbieta Siwecka, Aurelia Skarbek (Kokoszka), Jolanta Skotnicka, Tadeusz Skowron, Grażyna Skrobecka, Lidia Słowik, Tomasz Sondej, Mariusz Sosiński, Kinga Stan, Wiesław Stawicki, Teresa Stopa, Agnieszka Straż, Jolanta Strycharz, Ewa Strzelczyk, Elżbieta Styczeń, Krystyna Sumiec, Zygmunt Sumiec, Wiktor Sypek, Edyta Szczur, Witold Szkutnicki, Ireneusz Szumełda, Dorota Szymańska-Bar, Zbigniew Szymański, ks. Stanisław Świątek, Dorota Świst, Grzegorz Tychanowicz, Anna Wałek, Sławomir Wałek, Bartosz Warzecha, Małgorzata Weryńska, Jolanta Wieczerzak, Robert Wilaszek, Barbara Wilczyńska, Jolanta Wilk, Jacek Wiśniewski, Anna Wiśniewska-Cebula, Jolanta Witek, Jolanta Wit-Dutkiewicz (Wit-Kamuda), Tadeusz Wojciechowski, Agnieszka Wojtowicz (Straż), Irena Wołoszyn, Wioletta Wójcik (Pszeniczna), Andrzej Wyzga, ks. Marek Zaborowski, Agnieszka Zajączkowska, Karol Zarzyczny, Karolina Ziobroń, Beata Zubiel, Adam Żala, Anna Żarów, Edyta Żelazko.
ZESPÓŁ SZKÓŁ SPECJALNYCH IM. JANUSZA KORCZAKA, placówka kształcąca młodzież i dzieci o szczególnych potrzebach edukacyjnych. Powstał 1 I 1982 r. na bazie Szkoły Podstawowej nr 4, która została utworzona w roku szkolnym 1958/1959 jako filia szkoły specjalnej w Smoczce.
Lata 1959-1982 W 1959 r. została przeniesiona do budynku przy ul. M. Konopnickiej 2, a od 1 III 1960 r. stała się oddzielną szkołą. Początkowo miała cztery klasy (II, III, IV i V), z których najstarsza, z powodu małej ilości uczniów, uczyła się w Zakładzie w Smoczce. Później uczniów było coraz więcej i wszystkie klasy uczyły się w budynku przy ul. M. Konopnickiej. Od 1960 r. kwalifikowaniem i naborem uczniów zajmowała się specjalna komisja przy Wydziale Oświaty PPRN. Sporym problemem szkoły był brak specjalistycznych pomocy naukowych oraz narzędzi i urządzeń do nauki zawodu. Ostatecznie udało się skompletować odpowiednie wyposażenie do dwóch pracowni: krawieckiej dla dziewcząt i „metal-drewno” dla chłopców. W 1963 r. edukację ukończyła pierwsza grupa absolwentów. Od roku szkolnego 1966/1967 SP 4 uzyskała status ośmioklasowej szkoły podstawowej i prowadziła 8 oddziałów z około 120 uczniami. Współpracowała nadal z Ośrodkiem w Smoczce, głównie w zakresie wymiany doświadczeń. Patronat nad obiema placówkami sprawowała Spółdzielnia Inwalidów w Nowej Dębie. Rozwój szkolnictwa specjalnego w latach 70. sprawił, że wytworzyła się potrzeba stworzenia większych możliwości edukacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży o różnym stopniu niesprawności umysłowej. W 1977 r. przeniesiono się do budynku szkolnego przy ul. A. Mickiewicza 17 (Fundacja M. Hirscha), ale położenie w bardzo ruchliwej części miasta nie sprzyjało nauce. W 1980 r. jeszcze raz zmieniono siedzibę, przenosząc się do parterowego pawilonu przy ul. S. Żeromskiego 34, gdzie uzyskano potrzebny spokój, większe bezpieczeństwo i dobre warunki do pracy. Wejście do nowej siedziby w dniu 1 IX 1980 r. zbiegło się z uroczystościami rozpoczęcia nowego roku szkolnego i nadania Szkole imienia Janusza Korczaka. Inspiratorką kolejnych działań była Anna Kolisz – dyrektor SP 4 od 1976 r. Jej też powierzono w 1981 r. organizację Zespołu Szkół Specjalnych.
Lata 1982-2007 ZSS im. Janusza Korczaka rozpoczął działalność od 1 I 1982 r., a w jego ramach obok dotychczasowej SP 4 utworzono szkołę zasadniczą. Duży udział w dalszym rozwoju placówki miała kolejna dyrektor – Halina Harla, która kierowała placówką od 1985 r. Z kolei jej następczynie przyczyniły się do dalszego unowocześnienia form i metod działania oraz wyposażenia technicznego. Od 1 IX 1999 r. w skład Zespołu wchodzą: Szkoła Podstawowa, Gimnazjum Specjalne i Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna, kształcąca w zawodach: kucharz i ślusarz. Bazę dydaktyczną stanowi 12 sal lekcyjnych, w tym 6 specjalistycznie wyposażonych klasopracowni. Szkoła Podstawowa i Gimnazjum prowadzą ponadto zespoły edukacyjno-terapeutyczne dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym. Ogółem w Zespole uczy się corocznie średnio 140 dzieci i młodzieży, w tym około 80 % dojeżdżających lub dowożonych z okolic Mielca. Uczniowie systematycznie uczęszczają na zajęcia rewalidacyjne: logopedyczne, psychologiczne, korekcyjne, wyrównawcze i stymulujące. Działa też koło informatyczne, zachęcające uczniów do korzystania z komputerów przy nauce i redagujące gazetkę „Rozmaitości”. Równocześnie z programami edukacyjnymi realizowane są specjalistyczne programy wychowawcze, terapeutyczne i profilaktyczne. Ponadto funkcjonują: świetlica, biblioteka i stołówka. Organizacją rozwijającą różne formy działalności społecznej jest samorząd uczniowski. Jego członkowie, pod opieką nauczycieli, są współorganizatorami apeli, spotkań i innych szkolnych imprez. Redagują też gazetkę szkolną „Iskierka”. Ze szczególnym zaangażowaniem przygotowywane są „Dni Korczakowskie”, w ramach których prezentuje się zespołowe i indywidualne osiągnięcia uczniów oraz ogłaszane są wyniki różnych konkursów. Do najważniejszych wydarzeń należą też uroczystości z okazji świąt narodowych i religijnych. W ramach zajęć pozalekcyjnych aktywnie działają 58. Drużyna Harcerska Nieprzetartego Szlaku „Diablice” i zuchowa gromada „Pracowite Krasnale”. Poza działalnością wewnątrzszkolną Zespół Szkół uczestniczy w akcjach i konkursach ogólnopolskich, m.in. „Sprzątanie świata”, „Turniej Wiedzy o Bezpieczeństwie Ruchu Drogowego” (jest gospodarzem finału wojewódzkiego szkół specjalnych) oraz konkursach i wystawach plastycznych. W 2006 r. placówka otrzymała dyplom ministra kultury i dziedzictwa narodowego za wybitne osiągnięcia w pracy z twórcami niepełnosprawnymi. Znaczącym wyróżnieniem jest także „Srebrna Paleta” Domu Kultury im. J. Korczaka w Krakowie. Sporo sukcesów odnosi ZSS w rywalizacji sportowej, a jego uczniowie są powoływani do piłkarskiej reprezentacji szkolnictwa specjalnego. W sierpniu 2007 r. utworzono przy szkole „Stowarzyszenie dla Was”, którego celem jest świadczenie osobom niepełnosprawnym różnych form opieki, rewalidacji i terapii. Od 2007 r. prowadzono program „Wczesne Wspomaganie Rozwoju Małego Dziecka”, który obejmuje dzieci w wieku 1-6 lat, a jego zadaniem jest korygowanie i kompensowanie wczesnych wad w rozwoju intelektualnym i ruchowym dzieci. W sierpniu 2011 r. ZSS został połączony ze Specjalnym Ośrodkiem Szkolno-Wychowawczym im. Królowej Jadwigi. Na siedzibę połączonych placówek przeznaczono rozbudowywany i modernizowany zespół obiektów SOSW przy ul. Królowej Jadwigi. Opuszczony pawilon szkolny ZSS przy ul. Żeromskiego przeznaczono na inne cele.
Dyrektorzy: Anna Kolisz (1982-1985), Halina Harla (1985-2003), Małgorzata Wałek (2003-2004), Maria Orłowska (2004-2006), Krystyna Florek (p.o. dyrektora 2006-2007, 2007-2011).
Wicedyrektorzy w latach 1982-2007: Urszula Kolano (1982-1984), Natalia Stefanowicz (1983-1986), Krystyna Podpłomyk 1986-1987), Krystyna Kliś (1987-1990), Danuta Czerwiec (1990-2002), Małgorzata Wałek (2002-2003), Krystyna Florek (2003-2006), Małgorzata Wałek (2007-2011).
Nauczyciele (w latach 1982-2007): Feliks Bajor, Renata Bieś, Anna Bryg, Bożena Charlak, Maria Cyran, Iwona Czachor, Danuta Czerwiec, Pelagia Dębicka, Joanna Dul-Wolanin, Krystyna Florek, Magdalena Gołąb, Maria Gudz, Małgorzata Halik, Janina Hanus, Halina Harla-Studzińska, Agnieszka Hyjek, Monika Hyjek, Iwona Jakubczyk, Krystyna Januszewska-Podpłomyk, Krystyna Kalicka, Małgorzata Kalicka-Strzępka, Janusz Kania, Bożena Karczmarczyk, Krystyna Kliś, Urszula Kolano, Genowefa Krężel, Wioletta Król, Anna Kruszyńska, Jolanta Książek, Anna Kumorek, Romana Kwiatkowska, Beata Lato-Bednarczyk, Bronisław Litwin, Barbara Litwin-Madeja, Zbigniew Łączak, Jolanta Mazurek, Anna Pawlak, Krystyna Piękoś, Renata Poczobut, Marzena Pyzikiewicz, Zofia Radwańska, Halina Rogaczewska, Elżbieta Romańska, Maria Skawińska-Tulik, Roman Sobucki, Ewa Stachura, Natalia Stefanowicz, Zofia Sudek, Stanisław Szlachetka, Małgorzata Wałek, Jadwiga Wolińska, Danuta Wyzga, Agnieszka Tabor, Kazimierz Zieliński.
ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH, placówka szkolnictwa zawodowego przygotowująca kadry głównie dla WSK „PZL-Mielec” (do 1999 r.), a następnie mieleckiego przemysłu. Jest największą szkołą zawodową w Mielcu i jedną z największych w województwie podkarpackim.
*Lata 1945-1977 Duże problemy z uruchomieniem fabryki samolotów po wypędzeniu niemieckich okupantów z Mielca, związane w dużym stopniu z brakiem fachowej kadry, były głównym powodem zorganizowania już w roku szkolnym 1945/1946 Szkoły Przemysłowej Zakładów Lotniczych. Jej inicjatorem i pierwszym kierownikiem był inż. Eugeniusz Życzkowski, późniejszy dyrektor przedsiębiorstwa w latach 1946-1947. Pierwszą siedzibą szkoły był barak, zaadaptowany dla potrzeb zajęć dydaktycznych i praktycznych. W drugim roku szkolnym przemianowano placówkę na Gimnazjum Przemysłowe PZL. W roku 1949 przejęto 217 uczniów ze Szkoły Przemysłowej w Mielcu. W tym czasie utworzono Zasadniczą Szkołę Zawodową, Państwowe Gimnazjum Przemysłowe i Technikum Mechaniczne dla Pracujących, a także zorganizowano internat. Większość zajęć dydaktycznych odbywała się w budynku szkolnym przy ul. J. Kilińskiego 33. W 1950 r. oddano do użytku warsztaty szkolne. W roku szkolnym 1952/1953 przekształcono Państwowe Gimnazjum Mechaniczne na Technikum Mechaniczne Ministerstwa Przemysłu Maszynowego. W 1953 r. oddano do użytku obiekt szkolny na terenie WSK w pobliżu budynku administracyjnego oraz internat w południowej części osiedla fabrycznego (od 1957 r. przy ul. S. Wyspiańskiego). W pomieszczeniach nowej szkoły ulokowano najpierw Technikum Mechaniczne i Zasadniczą Szkołę Metalową, ale wkrótce potem, ze względu na ciasnotę, TM powróciło do budynku przy ul. J. Kilińskiego. W 1956 r., już po całkowitym wykończeniu wspomnianego własnego obiektu, udało się z nim umieścić także TM. Dalszy rozwój WSK wymuszał potrzebę kształcenia nowych pracowników, toteż organizowano nowe szkoły: Wydział Zaoczny Technikum Mechanicznego i Zasadniczą Szkołę Metalową dla Pracujących (1956) oraz Zasadniczą Szkołę Przyzakładową (w 1961 r.). Dla ściślejszej koordynacji działalności dydaktycznej i wychowawczej funkcjonujących przy WSK szkół, w 1967 r. utworzono Zespół Szkół Zawodowych MPC (później MPM).
*Lata 1967-2021 W skład ZSZ weszły: Technikum Mechaniczne, Zasadnicza Szkoła Przyzakładowa, Zasadnicza Szkoła Metalowa, Zasadnicza Szkoła Zawodowa dla Pracujących, Technikum Mechaniczne Wydział dla Pracujących i Technikum Mechaniczne Wydział Zaoczny. Od roku szkolnego 1970/1971 uruchomiono Średnią Szkołę Zawodową (4-letnią), a w następnym roku szkolnym przemianowano ją na Liceum Zawodowe. W celu poprawienia trudnych warunków lokalowych w roku szkolnym 1973/1974 zorganizowano filię Zasadniczej Szkoły Przyzakładowej w Pławie. (Funkcjonowała tam do 1982 r., a następnie została przeniesiona do Mielca.) 1 II 1974 r. nadano ZSZ nazwę Zespół Szkół Technicznych Ministerstwa Przemysłu Maszynowego, a 1 IX 1977 r. – Zespół Szkół Technicznych WSK „PZL-Mielec”. Równocześnie rozpoczęto budowę zespołu obiektów szkolnych przy ul. Kazimierza Jagiellończyka. W marcu 1983 r. oddano do użytku pierwszy segment, w którym od 7 III 1983 r. rozpoczęła zajęcia młodzież Zasadniczej Szkoły Przyzakładowej. Pozostałe szkoły ZST oraz punkty konsultacyjne wyższych uczelni przeniesiono do nowych budynków we wrześniu 1985 r. Przykrym wydarzeniem był pożar w internacie przy ul. S. Wyspiańskiego (15 I 1993 r.), na szczęście bez ofiar. Przemiany ustrojowe po 1989 r. negatywnie wpłynęły na funkcjonowanie WSK „PZL-Mielec”, a pośrednio także na jego szkolnictwo zawodowe, bowiem w związku z gwałtownie rosnącym bezrobociem niemal zupełnie zaprzestano zatrudniać młodzież. W celu zwiększenia szans młodzieży na dalsze kształcenie lub otrzymanie pracy uruchomione nowe szkoły: Liceum Ogólnokształcące (III w numeracji w Mielcu), Technikum Gastronomiczne, Technikum Gastronomiczne dla Dorosłych, Technikum Samochodowe, Liceum Techniczne i Szkołę Zasadniczą, kształcącą w zawodach spożywczych. Unowocześniono wyposażenie, m.in. poprzez komputeryzację. W pierwszych latach XXI w. rozwinięto współpracę międzynarodową ze szkołami średnimi w innych krajach europejskich. Równocześnie następowały zmiany w zakresie administrowania bazą szkolną. W latach 90. WSK „PZL-Mielec” przekazało całą bazę ZST Kuratorium Oświaty w Rzeszowie, a po reformie administracyjnej (1999) organem prowadzącym jest Starosta Powiatu Mieleckiego. Część obiektów szkolnych udostępniono Zespołowi Szkół Budowlanych, obiekty zlikwidowanych warsztatów szkolnych sprzedano supermarketowi „Polski Sklep Jedynka” (później hipermarket „Tesco”). Tereny boisk szkolnych przeznaczono na dojazdy do „Tesco” i dworca autobusowego. W 2011 r. przeprowadzono kompleksową termomodernizację budynków szkolnych i przebudowano system ogrzewania przy zastosowaniu pomp ciepła i kolektorów słonecznych. Za tę inwestycję władze powiatu mieleckiego otrzymały nagrodę I stopnia i tytuł „Budowa Roku Podkarpacia 2011” w kategorii obiektów modernizowanych. W 2012 r. wykonano remont auli. Uczestniczono w kolejnych programach unijnych. *1. „Szkoła Kluczowych Kompetencji” (program rozwijania umiejętności, 2009-2012), opiekunowie przedmiotowi: Anna Śliwińska, Małgorzata Buś, Elena Skowron i Józefa Wrażeń. *2. „Przyroda w liceum” (2013-2015), prowadzący: Arlena Gąsowska-Gil. *3. „Podkarpacie stawia na zawodowców” (od roku szkolnego 2012/2013). *4. „Uczenie się przez całe życie” – międzynarodowy projekt edukacyjno-kulturowy (2008-2013), m.in. współpraca z nauczycielami z Włoch, Niemiec, Grecji, Cypru, Chorwacji i Turcji oraz program Comenius „BIRDS – zachowanie i poszanowanie międzykulturowe – rozwój w szkołach” realizowany we współpracy z młodzieżą z Niemiec, Grecji, Rumunii, Turcji, Cypru i Chorwacji. Goszczono w szkole partnerskiej w Limassolu na Cyprze (X 2011 r.) i w rewanżu przyjęto w Mielcu uczniów z tejże szkoły (XII 2011 r.). W 2014 r. robot PRAWILBOT wykonany przez uczniów ZST zdobył 1. miejsce w międzynarodowych zawodach – finale konkursu Diversity (organizator: Centrum Oprogramowania Motoroli w Krakowie), a w 2015 r. w tym konkursie kolejne prace uczniowskie zajęły czołowe miejsca. *2021 r. – W rankingu liceów i techników „Perspektywy 2021” Technikum nr 3 ZST sklasyfikowano na 118 miejscu w kraju i 10 miejscu w woj. podkarpackim oraz nadano tytuł „Srebrnej Szkoły”. *2023 r. – „Srebrna Szkoła” – Technikum nr 3 w ZST (294. miejsce w kraju, 23. w województwie).
Dyrektorzy ZST w latach 1967-2020: Stanisław Żelasko (1967-1973), Stefan Kośla (1973-1978), Marian Bąk (1978-1990), Jan Myśliwiec (1990-2015), p.o. Ryszard Reguła (2015), Mariusz Wojciechowski (2015-2019), Stanisław Rajda (p.o. 2019), Arkadiusz Gałkowski (2020-nadal).
Zastępcy dyrektorów w latach 1967-2022: Stefan Kośla, Marian Bąk, Jan Krasoń, Jan Rogóż, Michał Kłoda, Tadeusz Golba, Stanisław Buczek, Zbigniew Rajewski, Aleksander Buczek, Jacek Mleczko, Ryszard Reguła, Stanisław Rajda, Maria Pilchowiec.
Kierownicy internatu: Henryk Mleczko (1966-1993), Stanisław Buczek (1975-1977), Adam Lubacz (1993-1996).
Kierownicy fili i Zasadniczej Szkoły Przyzakładowej w Pławie: Jan Wilusz (1973-1977), Tadeusz Golba (1977-1982).
Grono pedagogiczne w latach 1945-2007: Edward Hexel (1945-1951, 1967), Maria Wadowska (1945-), Mieczysław Babuchowski (1946-1971), Józef Binkowski (1947-1972), Józef Jachyra (1949-1981), Józef Kisiel (1949-1982), Jan Paluchowski (1949-1975), Tadeusz Jakubowski (1950-1975), Mieczysław Gola (1951-1972), Zbigniew Kowalik (1951-1984), Mieczysław Rogowski (1951-?), Julian Totoń (1951-1969), Stanisław Białowąs (1952-1973), Tadeusz Blicharz (1952), Henryk Kamieniecki (1952-1974), Jan Kaniewski (1952-1968), Mieczysław Nowak (1952-1979), Krystyna Nowańska (1952-?), Józef Zydek (1952-1968), Jan Bezkłubej (1953-1960), Stanisław Dunaj (1953-1976), Władysław Wróbel (1953-1973), Janusz Bomski (1954-?), Stanisław Cierpiał (1954-1977), Janina Fiałkowska (1954-1965), Stefan Kośla (1954-1987), Stanisław Krempa (1954), ks. Edward Limanówka (1954?-1958), Jan Rogóż (1954-1982), Zofia Jeżowska (1956-1967), Regina Klar (1956-1979), Adam Rębisz (1956-1974), Michał Mokrzycki (1957-1959), Barbara Trzpis (1957-1985), Tadeusz Wojciuch (1957-1961), Stanisław Cichoń (1958-1987), Władysław Cichoń (1958-1987), Robert Gumienny (1958-1962), ks. Kazimierz Mikulski (1958-1959), Hieronim Mykietiuk (1958-1987), Józef Piecuch (1958-?), Jan Poznalski (1958-1973), Józef Pytko (1958-1986), Adam Cibicki (1959-1969), Zdzisław Pyź (1959-1960), Władysław Sekuła (1959-?), Maria Wasil (1959-1988), Mieczysław Występek (1959), Stanisław Żelasko (1959-), Bronisław Łapicki (1960-1990), Aleksander Maderak (1960), Stanisław Górski (1961-1962), Mieczysław Jędraszek (1961-1980), Stanisław Kabara (1961), Eugeniusz Korczak (1961-1979), Kazimierz Wasiewicz (1961-?), Zdzisław Wiącek (1961-?), Zbigniew Ziemkiewicz (1961-1976), Ludwik Bis (1962), Julian Bliżycki (1962), Eugeniusz Bula (1962-1963), Krystyna Bula (1962-?), Nina Gąsowska (1962-), Kazimierz Głodzik (1962-?), Andrzej Gontarz (1962), Stanisław Kaznowski (1962-1973), Tamara Kijanka (1962), Henryk Kowalik (1962-1967), Eugeniusz Ferenc (1962), Julian Krężel (1962-1967), Stanisław Książek (1962), Bronisław Leyko (1962-1965), Jan Jemioło (1963), Antoni Krupa (1963-1972), Bronisława Nelec (1963-), Janusz Olenderek (1963-), Klementyna Pantoł (1963-1990), Teresa Rachik (1963), Ryszard Saganiuk (1963-1966), Karol Sądel (1963-), Teresa Strycharz (1963-1998), Janina Światłowicz (1963-1972), Stanisław Tomecki (1963-), Józefa Zaranek (1963), Jadwiga Zybura (1963-1977), Stanisław Ciach (1964), Jan Cisło (1964), Halina Klaus (1964-1996), Stefan Klimkowski (1964-1966), Stanisława Siemek-Wróblewska (1964-?), Władysław Wydro (1964), Maria Bożek (1965-1985), Stanisław Gruchała (1965), Ryszard Krawczyk (1965-1970), Czesława Ostrowska (1965-1985), Jan Rolek (1965-1976), Edward Cieślikowski (1966), Jan Gawroński (1966-1971), Cecylia Jakubowska (1966-1984), Michał Kłoda (1966-1982), Jan Krasoń (1966-1991), Henryk Mleczko (1966), Michał Smaczny (1966-?), Janina Surdej (1966-1975), Tadeusz Golba (1967-), Paweł Madura (1967-1985), Jerzy Naprawa (1967-), Zbigniew Rybak (1967-), Józef Serafin (1967-?), Marian Bąk (1968-1990), Władysława Buczek (1968-1990), Salomea Buś (1968-), Franciszek Dziuba (1968), Piotr Gajda (1968), Marian Kapusta (1968), Klaus Stanisława (1968), Maria Knan (1968), Leszek Kogut (1968), Janusz Krężel (1968-1971), Roman Łukomski (1968-1982), Maria Puchalska (1968-1972), Wawrzyniec Tomczyk (1968-), Wacław Wasiak (1968-?), Jan Wilusz (1968-1977), Władysława Grzesik (1969), Bożena Kobielarz (1969), Jan Marek (1969), Stanisław Pogoda (1969-1977), Adam Skręt (1969-1985), Bożena Wilusz (1969-1982), Leonia Żala (1969-), Danuta Aborowicz (1970-), Ewa Cyran (1970-), Janusz Chodorowski (lata 70.), Marta Korzeniowska (1970-1975), Stanisław Maj (1970), Krystyna Pogoda (1970-1977), Jerzy Studziński (1970-), Alina Duszlak (1971-), Jolanta Markowska (1971-1990), Jan Ochalik (1971-1973), Grażyna Pieróg (1971-1973), Zbigniew Rajewski (1971-1999), Danuta Śręba (1971-1977), Stanisława Świtkowska (1971-1991), Barbara Dzierżęga (1972-1975), Henryk Dzierżęga (1972-1974), Irena Gazda (1972-), Józef Grzych (1972-1987), Ryszard Krępa (1972), Stanisława Kusek (1972), Krystyna Salnikow-Bochenek (1972-1973), Jan Szulc (1972-1973), Barbara Taras (1972-), Maria Zubrzycka (1972-), Krystyna Bezkłubej-Drożdżowska (1973-1995), Józef Chmielowiec (1973-), Krystyna Chmielowiec (1973-), Józef Fic (1973), Stanisław Gruszecki (1973-1991), Maria Kamuda (1973-1991), Stanisława Łaszyca (1973), Maria Maziarz (1973-1977), Józefa Molek (1973-1992), Stefan Pikula (1973-), Teresa Rozmus (1973-), Józefa Sanecka (1973-), Leszek Stobierski (1973-1980), Krystyna Studzińska (1973-), Stanisław Zakręcki (1973-1977), Józef Zięba (1973-1974), Anna Adamska (1974-1976), Józef Bąk (1974-1975), Zofia Golba (1974-), Stanisław Karwacki (1974-2005), Anna Klimkiewicz (1974), Danuta Maziarska (1974), Stanisław Miga (1974-1994), Józef Nowak (1974-), Wanda Olesiak (1974-), Zbigniew Oziembło (1974-2001), Tadeusz Wiącek (1974-1979), Eugenia Gruszecka (1975), Teresa Hamerska (1975-1979), Maria Krakowska (1975), Henryk Pokrzywiński (1975-1991), Urszula Gajewska (1976-1992), Adam Maryniak (1976-1977), Elżbieta Palej (1976-1978), Zbigniew Wilk (1976-), Alina Ziomek (1976-), Franciszek Batory (1977-1980), Krystyna Dzierzęcka (1977-), Bożena Gan (1977-1985), Stefan Cisło (1978-1992), Ryszard Reguła (1978-), Regina Garlewicz (1979-), Kazimierz Opałacz (1979-), Jan Żala (1979-), Michał Duszkiewicz (1980-1982), Eugeniusz Grudnik (1980), Bronisław Kobos (1980), Elżbieta Wiącek (1980-1989), Bogdan Wojtaszko (1980-), Maria Zagórna (1980-), Teresa Klajn (1981), Jan Myśliwiec (1981-), Bogusława Szczur (1981-1985), Stanisław Buczek (1982-), Zbigniew Domański (1982-1983), Stanisław Kijak (1982-1984), Maria Nowak (1982-), Halina Nowakowska (1982-), Teodor Sobusiak (1982-), Jan Gaj (1983-1989), Adam Jacak (1983-), Aleksander Buczek (1984-), Anna Majcher (1984), Wiesław Skotarek (1984-1991), Teresa Myśliwiec (1985-), Ewa Turek (1985-), Robert Zawada (1985-), Urszula Połeć (1986-), Maria Rejman (1986-), Jolanta Skotnicka (1986-1988), Mirosława Wydro (1986-1990), Jolanta Gałkowska (1987-), Kazimierz Gumienny (1987-1993), Marian Kondrat (1987-1994), Adam Lubacz (1987-2002), Zbigniew Pietrzyk (1987-1991), Małgorzata Borowska (1988-1990), Wiesław Chmiel (1988-), Ewa Chybicka (1988-), Jacek Mleczko (1988-), Józef Zacharski (1989-), Adam Bachan (1990-), Stanisław Bator (1990-), Władysław Chmielowiec (1990-1993), Piotr Ciach (1990-), Henryk Drożdżowski (1990-1996), Alicja Galica (1990-), Stanisław Kisiel (1990-1995), Edmund Niziołek (1990-), Roman Poterek (1990-), Stanisław Rajda (1990-), Antoni Rejman (1990-1992), Jolanta Śpiewak (1990-), Tadeusz Tokarz (1990-), Agnieszka Zajączkowska (1990-1991), Wiesław Głód (1991-1993), Mieczysław Wilk (1991), Barbara Bednarz (1992-1995), Marek Bonarski (1992-2000), Stanisław Dec (1992), Anna Dudek (1992-), Elżbieta Dziekan (1992-), Danuta Jarząb (1992-), Maria Jung (1992-1998), Ewa Kozłowska (1992), Maria Pilchowiec (1992-), Agata Raca (1992-1993), Jan Skiba (1992-), Arlena Gąsowska-Gil (1993-), Urszula Głodzik (1993-), Agnieszka Gorczyca (1993-1996), Alicja Grzesik (1993), Anna Ożóg (1993-), Waldemar Pacholec (1993-), Marek Paduch (1993-), Irina Tierieszczenko (1993-1995), Katarzyna Wrażeń (1993-), Jagoda Wróblewska-Kapusta (1993-), Stanisław Zaucha (?-1990), Józef Basztura (1994-), Teresa Burek (1994-), Elżbieta Dubiel-Czekaj (1994-), Tadeusz Klecha (1994-1995), Anna Kozioł (1994-1995), Marta Lewandowska (1994), Jolanta Majewska (1994), Helena Pastuła (1994-), Małgorzata Bik-Maciuba (1995-), Bożena Borońska (1995-1998), Józefa Jagusiak (1995-), Barbara Krupa (1995), Maria Loc (1995), Mariusz Łuc (1995), Małgorzata Michno (1995-), Małgorzata Weryńska (1995-), Dorota Wicherska (1995-) Edyta Wiktor-Florek (1995-), Bożena Zborowska (1995-), Danuta Żelasko (1995-), Małgorzata Błażejowska (1996-), Wioletta Basara-Wiśniewska (1996-…), Katarzyna Gajek (1996-), Małgorzata Gaj-Gruca (1996-), Kazimiera Kępa (1996-), Kazimiera Mosio (1996-), Renata Pogoda (1996-), Krzysztof Rześny (1996-), Agnieszka Słąba (1996-), Stanisław Starzyk (1996-1997), Katarzyna Szewc (1996-), Edward Świątek (1996-), Małgorzata Wąż (1996-), Jarosław Zubiel (1996-1997), Edyta Cichoń-Kierys (1997), Urszula Janeczek (1997-), Marcin Jaśkiewicz (1997-), Małgorzata Kłoda (1997), Anna Latawiec (1997), Edyta Machnik (1997), Beata Maciejak (1997), ks. Eugeniusz Mrożek 1997-), Anna Olechowska (1997-), Janusz Pacholec (1997-), Adrianna Oparowska-Maniak (1997-), Urszula Polak (1997-), Anna Śliwińska (1997-), Małgorzata Wiącek (1997-), Monika Wołkowska (1997-), Anna Burek (1998-), Monika Cibicka (1998-), Renata Gaj (1998-), ks. Marek Kądzielawa (1998), ks. Jacek Kmiecik (1998-2000), Anna Kumor (1998-2000), Małgorzata Leyko (1998-1999), Kazimierz Ligęza (1998-1999), Barbara Nykiel (1998-), Małgorzata Przeworska (1998-), Halina Rębisz (1998-), Kazimierz Sasor (1998-), Celina Szymańska (1998-), ks. Kazimierz Świętek (1998-), Krzysztof Wadas (1998-), Józefa Wrażeń (1998-), Małgorzata Ćwięka (1999-), Regina Gardulska (1999-), Jan Kołodziej (1999), Danuta Kusek (1999), Zdzisław Loc (1999), Beata Machała (1999-), ks. Józef Masłoń (1999), Eliza Mikowska (1999), Stanisław Słąba (1999-2000), Bogusław Soleński (1999-), ks. Krzysztof Dynarowicz (2000-), Krystyna Golba (2000), ks. Stanisław Góral (2000-), Grzegorz Kardyś (2000-), Dorota Kokoszka (2000), Monika Rzeźnik (2000-), Monika Sosińska (2000-), Bogusława Stala (2000-), ks. Stanisław Stec (2000-), Ewa Kierys (2001-), Teresa Kocoń (2001-), Teresa Niedbała (2001-), Edyta Żelasko (2001-), Stanisław Adamczak (2002-), Joanna Chojecka (2002-), Zdzisław Chmaj (2002-), Magdalena Ćwięka (2002-), Aneta Juźwiak (2002-), Czesław Kopacz (2002-), Agnieszka Kusek (2002-), Roman Sawicki (2002-), Marta Spaniał-Skrzypek (2002-), Grzegorz Stryjski (2002-), Agnieszka Wiktor (2002-), Agnieszka Pacholec (2002-)Monika Wielopolska (2002-), Maciej Zubrzycki (2002-), Magdalena Batog (2003-), Marzena Bukała (2003-), Aneta Nosek (2003-), Fryderyk Kapinos (2003-), Alina Marek (2003-), Bogdan Tomecki (2003-), ks. Zbigniew Rusin (2003-), Ewa Witoszyńska (2003-), ks. Mirosław Żuchowski (2003-), Józef Czerwiec (2004-), Paweł Skowron (2004-), Anna Strycharz (2004-), Paulina Szczerba (2004-), Michał Matusik (2005-), Beata Cetnar (2005-), Sylwia Madycka (2005-), Krzysztof Lipka (2006-), Agnieszka Lamot-Kulawiec (2006-), ks. Antoni Mulka (2006-), Zenon Polak (2006-), Elena Skowron (2006-), Magdalena Sroczynska (2006-), Liliana Trębska (2006-), Andrzej Wyzga (2006-), Justyna Budak (2007-), Lucjan Gołębiowski (2007-), Barbara Krawiec (2007-), Danuta Muszyńska (2007-),Marta Pluta (2007-), Dariusz Stefaniak (2007-), Robert Wilaszek (2007-), Marcin Woźniak (2007-).
Nauczyciele w latach 1993-2015 (wcześniej niewymienieni i ze zmianami w nazwiskach): Mieczysław Pikor (1993-1994, 1998-1999, 2008-2010), Bolesław Rzeszut (1998-1999, 2009-2012), Aleksander Flisek (2002-2012), Marta Stalec (2007-2010), Mirosław Całka (2008-2009), Stanisława Całka (2008-), Magdalena Czerwińska-Zięba (2008-), ks. Marcin Gądek (2008-), Jadwiga Hajduk (2008-), Janusz Kania (2008-2009), ks. Sławomir Lech (2008-2009), Jerzy Orłowski (2008-), Magdalena Piątek (2008-2009), Witold Sito (2008-2009), Łukasz Szpik (2008-2008), Paweł Wal (2008-), Anna Wardzała (2008-2009), Jolanta Wilk (2008-), Tadeusz Borowiec (2009-2013), Ryszard Chybicki (2009-), Anna Dymek (2009-), Dawid Flis (2009-), ks. Maciej Knapik (2009-2010), Anna Soja (2009-), Jarosław Sroka (2009-), Jarosław Szczerba (2009-2011), Danuta Wantrych (2009-2012), ks. Andrzej Bajorek (2010-2011), Sylwia Białas (2010-), Monika Bogdan (2010-), Andrzej Frankiewicz (2010-2012), Diana Kolano (2010-), Magdalena Łanucha (2010-2011), Małgorzata Śmist (2010-2011), Wiesław Zieliński (2010-), Dorota Czaja (2011-2012), ks. Robert Krzyszkowski (2011-2012), Agnieszka Mirowska (2011-), Janusz Morytko (2011-), Bożena Gancarz (2013-), Agnieszka Oszczudłowska (2013-), Zygmunt Sumiec (2013-), Małgorzata Wiech (2013-), Jacek Zając (2013-), ks. Mariusz Gródek (2013-), Przemysław Madej (2014-), Ryszard Juzwa (2014-), Joanna Szadkowska (2014-), Anna Karwacka (2014-), Marzena Gadziała (2014-), Marcin Myśliwiec (2014-).
Grono nauczycielskie 2021/2022 (układ alfabetyczny): Małgorzata Ambroży, Diana Augustyńska, Beata Basztura, Józef Basztura, Stanisław Bator, Mirosław Bednarczyk, Anna Bełza, Monika Bogdan, Agnieszka Brzozowska, Aleksander Buczek, Anna Burek, Małgorzata Buś, Stanisława Całka, Zdzisław Chmaj, Wiesław Chmiel, Ewa Chybicka, Ryszard Chybicki, Piotr Ciach, Monika Cibicka, Agnieszka Cichoń, Edyta Cichoń-Kierys, Witold Cichoń, Paweł Ciemięga, Józef Czerwiec, Magdalena Czerwińska-Zięba, Elżbieta Dubiel, Anna Dudek, Dariusz Dudzik, Justyna Dyka-Szymańska (pedagog), Anna Dymek, Renata Gaj, Alicja Galica, Tomasz Gałat, Regina Gardulska, Arlena Gąsowska-Gil, Krystyna Golba (pedagog), Sylwia Gołas, Grażyna Gurbiel, Jadwiga Hajduk, Agnieszka Hryniszyn, Józefa Jagusiak, Ewelina Jaroń-Miotła (psycholog), Danuta Jastrząb, Katarzyna Jaszcz, Marcin Jaśkiewicz, Grzegorz Kardyś, Marzena Kasprzyk, Jan Kołodziej, Janusz Kotarba, Urszula Kozik, Barbara Krawiec, Piotr Krempa, Jolanta Krępa, Barbara Krupa, Janusz Krysa, Grażyna Kulczyk, Anna Kurdziel-Rokita, Danuta Kusek, Anna Latawiec, Marta Lewandowska, Maria Loc, Zdzisław Loc, Mariusz Łuc, Beata Machała, Przemysław Madej, Tomasz Madej, Jolanta Majewska, Michał Matusik, Eliza Mikowska, Katarzyna Misiak, Janusz Morytko, Kazimiera Mosio, Aneta Mroczka, Danuta Muszyńska, Barbara Nykiel, Anna Olechowska, Joanna Olko, Adriann Oparowska-Maniak, Waldemar Pacholec, Agnieszka Pieróg, Maria Pilchowiec, Urszula Piwnica, Marta Pluta, Urszula Połeć, Marta Popiołek, Stanisław Rajda, Maria Rejman, Monika Rządzka, Aneta Sieńkowska, Elena Skowron, Paweł Skowron, Agnieszka Słąba, Milena Soboń (psycholog), Grzegorz Sobut, Marta Spaniał-Skrzypek, Magdalena Sroczyńska –Kieszek, Anna Sroka, Jarosław Sroka, Tomasz Stala, Wiesław Strycharz, Grzegorz Stryjski, Aneta Szarek-Ćwiąkała, Joanna Szatkowska, Jarosław Szczerba, Katarzyna Szewc, Lilianna Sztuka, Celina Szymańska, Anna Śliwińska, Jolanta Śpiewak, Kazimierz Tęczar, Bogdan Tomecki, Ewa Turek, Krzysztof Wadas, Paweł Wal, Małgorzata Weryńska, Dorota Wicherska, Monika Wielopolska, Anna Wilk, Jolanta Wilk, Mieczysław Wilk, Magdalena Winiarz, Mariusz Wojciechowski, Marcin Woźniak, Ewa Wójcik, Katarzyna Wrażeń, Jagoda Wróblewska-Kapusta, Andrzej Wyzga, Jacek Zając, Bożena Zborowska, Marek Zembura, Wiesław Zieliński, Maciej Zubrzycki, Agnieszka Żelasko.
Najbardziej znani absolwenci: Andrzej Marek Bałata – czołowy polski śpiewak jazzowy i twórca plastyk; Czesław Basztura – profesor Politechniki Wrocławskiej; Marian Bąk – długoletni dyrektor ZST; Leszek Jung – pułkownik, profesor wyższych uczelni w Warszawie; Jan Gruszecki – profesor Politechniki Rzeszowskiej; Grzegorz Lato – jeden z najlepszych zawodników w historii polskiej piłki nożnej, król strzelców Mistrzostw Świata – 1974, senator RP i prezes PZPN; Stanisław Micek – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Lucjan Surowiec – naczelnik i pierwszy prezydent miasta Mielca (1985 r.).
Największe sukcesy w latach 1967-2013: laureaci Olimpiady Wiedzy Technicznej (wielokrotnie), laureaci Ogólnopolskiego Współzawodnictwa o tytuł „Najlepszego ucznia w zawodzie” (wielokrotnie), medaliści Mistrzostw Polski juniorów w lekkoatletyce, piłce nożnej, pływaniu i siatkówce.
Ważniejsze sukcesy zespołowe ZST (od 2014 r.): *2013/2014 – I miejsce w projekcie edukacyjnym „Szkolna Liga Historyczna Mówią Wieki”; *2014/2015 – I miejsce w finałach wojewódzkich piłki ręcznej dziewcząt i unihokeju chłopców; *2020/2021 – II miejsce w Międzynarodowym Konkursie Programowania Zespołowego Code Quest 2021. *2022/2023 – I miejsce w ogólnopolskich zawodach esportowych Predator Games 2023.
Ważniejsze sukcesy uczniów (od 2014 r.; nie podano nazwisk): *Laureaci i finaliści olimpiad przedmiotowych: O. Wiedzy o Żywieniu, f. (2013/2014); O. Teologii Katolickiej, f. (2015/2016); O. Wiedzy o Prawie, f. (2016/2017); O. Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej, f. (2016/2017); O. Medialna, f. (2016/2017); O. Wiedzy o Prawie (2017/2018), O. Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej, f. (2017/2018), O. Medialna, f. (2017/2018); O. Wiedzy o Żywieniu i Żywności, f. (2018/2019); O. Wiedzy o Żywieniu i Żywności, f. (2020/2021); O. Olimpiada Wiedzy o Żywieniu i Żywności, l. (2021/2022).
*Laureaci, finaliści i wyróżnieni w konkursach i turniejach międzynarodowych i ogólnopolskich: OK Poetycki „Monte Cassino – Bohaterowie spod znaku Czerwonego Maku”, w. (2013/2014); OK Historyczny „Polska Nasza Niepodległa. Polacy w walce o niepodległość 1795-1918/1922”, w. (2013/2014); O. Konkurs Historyczny „Żołnierze Wyklęci i Podziemie Niepodległościowe na Kresach po 1944 r.”, I miejsce (2013/2014); OK Historyczny „Chlubne lata legionowe – wizerunek Legionów Józefa Piłsudskiego w polskim krajobrazie”, f. (2013/2014); OK Plastyczny im. Leona Prauzińskiego, w. (2013/2014), OK Historyczny „Miejsca zsyłek wczoraj i dziś”, w. (2013/2014); MK Diversity, I miejsce (2014); OT Wiedzy Pożarniczej „Młodzież Zapobiega Pożarom”, III miejsce (2013/2014); O. Młodzieżowy Turniej Motoryzacyjny, II miejsce (2013/2014); MT Kulinarny „Kulinarny zawrót głowy”, f. (2014/2015); OT Wiedzy Pożarniczej „Młodzież Zapobiega Pożarom”, I miejsce (2014/2015); OK na wideoklip „Nie boję się muzyki”, I miejsce (2014/2015); OK z Robotyki – Diversity 2015, I, II i III miejsce (2014/2015); OK Wiedzy o Zasadach Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, f. (2015/2016); OK z Robotyki – Diversity 2016, II miejsce (2015/2016); OK z Robotyki – Diversity 2017, II, III i f. (2016/2017); OK Manga, III miejsce (2016/2017); OK z Robotyki – Diversity 2018, III miejsce (2017/2018); O. Młodzieżowy Turniej Motoryzacyjny, I miejsce (2017/2018); OK „Talent za talent”, f. (2017/2018); OK Recytatorski, w. (2018/2019); OK Capture The Flag „153+1”, V miejsce (2019/2020); OK w programowaniu Pix Programming Challenge, f. (2019/2020); OK Literacki dla młodzieży o Nagrodę Giętkiego Pióra inspirowany pisarstwem Karola Wojtyły, w. (2020/2021); Turniej e-sportowy „League of Legends”, f. (2020/2021); OK na prezentację multimedialną „Chrzest Polski”, III miejsce, w. (2020/2021); OK „Młody Konstruktor” im. Jeffa Pino, I miejsce (2020/2021); OK Matematyczny im. prof. Jana Marszała, f. (2020/2021); OK Języka Angielskiego Forget-me-not, w. (2020/2021); OK „Podziemna armia. Ludzie, miejsca i walki Armii Krajowej”, II miejsce (2021/2022); OK Internetowy Historyczny „Polacy ratujący Żydów przed zagładą podczas II wojny światowej”, II miejsce (2021/2022); OK Polonistyczny MULTITEST, w. (2021/2022); OK Wiedzy Lotniczej „Learn&Flay”, III miejsce (2021/2022); OK Explory, f. (2021/2022); OK Gier Eksperymentalnych Edukacyjnych Komputerowych, f. (2021/2022). Ponadto uzyskano indywidualną akredytację w programie ERASMUS+ w zakresie Edukacja Szkolna na lata 2022-2027.
*Stypendyści Prezesa Rady Ministrów: 2013/2014 – Rafał Cisło, Barbara Halada; 2014/2015 – Rafał Dubiel, Sylwia Erazmus; 2015/2016 – Dominika Czyżewska, Barbara Pryga; 2016/2017 – Dominika Czyżewska, Andżelika Śpiewak: 2017/2018 – Łukasz Mojek, Dominika Mazur; 2018/2019 – Faustyna Tomecka, Kamil Duszkiewicz; 2019/2020 – Faustyna Tomecka, Jakub Popiołek; 2020/2021 – Julia Rzeszutek, Monika Kusek, Wiktoria Kawa, Ernest Lelek; 2021/2022 – Dagmara Dudek, Julia Rzeszutek, Krystian Czachor, Maciej Jarzyna.
ZESPÓŁ SZKÓŁ ZAWODOWYCH, zob. CENTRUM KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO
ZESPÓŁ TAŃCA NOWOCZESNEGO „FLAMINGI”, grupa artystyczna Samorządowego Centrum Kultury w Mielcu, utworzona w 2005 r. przez Annę Leszkiewicz, która nadal jest jej instruktorem i choreografem. Repertuar stanowią spektakle i etiudy taneczno-teatralne. „Flamingi” biorą udział w różnego rodzaju przeglądach i konkursach artystycznych. Ważniejsze osiągnięcia to: dwukrotnie III miejsce w Międzywojewódzkim Przeglądzie Dziecięcych i Młodzieżowych Zespołów Tanecznych w Leżajsku (2008, 2009), II nagroda w XXXI Konfrontacjach Dziecięcych i Młodzieżowych Zespołów Tanecznych „Tańcowały Dwa Michały” w Przemyślu (2008), II miejsce w 16. Międzywojewódzkim Przeglądzie Dziecięcych i Młodzieżowych Zespołów Tanecznych „Mikołajkowe Spotkania Taneczne” w Krośnie (2008), II miejsce w III Wojewódzkim Przeglądzie Dziecięcych i Młodzieżowych Form Tanecznych w Głogowie Małopolskim (2009) i III nagroda w XII Międzynarodowym Festiwalu Tańca w Warnie (Bułgaria, 2011). Ponadto zespół uczestniczył w Międzynarodowym Festiwalu Tańca w Tiszaföldvar (Węgry, 2010), brał udział w musicalach Się kręci Grease (Mielec, 2011), Hakuna Matata (Mielec, 2014) i „W tym roku świat nie będzie” (2018) oraz spektaklu wokalno-tanecznym Michael Jackson Show (Mielec, 2014). Kolejne sukcesy to: … *2018 r.: VII Ogólnopolski Festiwal Tańca „Intermedium” w Krośnie – I miejsce.
ZĘDZIANOWSKI JAN, pochodził z mieleckiej rodziny mieszczańskiej, studiował w Akademii Krakowskiej. W 1629 r. uzyskał magisterium sztuk wyzwolonych i doktorat z filozofii.
ZĘDZIANOWSKI SZYMON, pochodził z mieleckiej rodziny mieszczańskiej, studiował w Akademii Krakowskiej. W 1615 r. uzyskał magisterium sztuk wyzwolonych i doktorat z filozofii.
ZIELECKI ALOJZY, urodzony 22 III 1933 r. w Ulczu, syn Józefa i Pelarii (Pelagii?) z domu Gularczyk. Absolwent Liceum Pedagogicznego w Sanoku z maturą w 1953 r. Był wyróżniającym się uczniem, toteż został delegowany na Zlot Młodych Przodowników – Budowniczych Polski Ludowej w Warszawie w 1952 r. Studiował historię w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie i w 1957 r. uzyskał tytuł magistra historii. W tym samym roku został zatrudniony jako nauczyciel historii w Liceum Ogólnokształcącym, a następnie Technikum Ekonomicznym w Twardogórze. W 1973 r. na podstawie rozprawy pt. „Efektywność pracy domowej w nauczaniu historii” otrzymał stopień naukowy doktora. Od 1974 r. pracował jako adiunkt w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie. W 1983 r. otrzymał tytuł naukowy doktora habilitowanego na podstawie rozprawy pt. „Struktura treści a myślenie historyczne”. Otrzymał też tytuł profesora UR. Zajmował się historią miast galicyjskich oraz ruchem niepodległościowym i organizacjami paramilitarnymi przed I wojną światową. Pełnił ważne funkcje na uczelni, m.in. był prodziekanem i dziekanem (4 kadencje) na Wydziale Socjologiczno-Historycznym Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz kierownikiem Zakładu Dydaktyki i Historii WSP (później UR) od 1983 r. do 2004 r. Był promotorem około 300 magistrów i 4 doktorów. Przewodniczył przez kilka kadencji Komisji Dydaktycznej Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Historycznego. Był także rzeczoznawcą MENiS w zakresie szkolnych podręczników historii. Autor książek, m.in.: „Środki dydaktyczne w nauczaniu i uczeniu się historii” (Rzeszów 1976), „Struktura treści a myślenie historyczne” (Rzeszów 1978), „Dydaktyka historii. Poradnik dla studentów (Rzeszów 1981), „Role i funkcje podręcznika historii” (Rzeszów 1984). Redaktor lub współredaktor wielu prac zbiorowych, m.in.: Metodologiczne i dydaktyczne problemy historii regionalnej”. Uczestniczył w pracach nad monografią Mielca. Napisał artykuły: „Mieleckie podczas I wojny światowej” w monografii „Mielec. Dzieje miasta i regionu”, tom 1 (Mielec 1984); „Administracja miasta i powiatu”, „Zaludnienie i warunki życia ludności” i „Odbudowa i rozwój życia gospodarczego” w monografii „Mielec. Studia i materiały z dziejów miasta i regionu”, tom 2 (Mielec 1988). Wyróżniony m.in.: Krzyżem Oficerskim OOP, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i odznaką „Zasłużony dla Województwa Rzeszowskiego”. Zmarł 20 X 2019 r. Pochowany na cmentarzu Wilkowyja w Rzeszowie.
ZIELIŃSKA TERESA MIECZYSŁAWA (z domu HAPTAŚ), urodzona 1 I 1961 r. w Mielcu, córka Mariana i Marii z domu Depa. Absolwentka II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika (profil biologiczno-chemiczny) w Mielcu z maturą w 1979 r. Pracę zawodową rozpoczęła w 1982 r. jako nauczycielka matematyki w Szkole Podstawowej w Hucinie (gmina Niwiska, powiat kolbuszowski). W 1986 r. przeszła do Szkoły Podstawowej nr 7 im. I. Łukasiewicza w Mielcu, także jako nauczycielka matematyki. Ukończyła studia na Wydziale Matematyczno-Fizycznym (kierunek – matematyka) Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie z tytułem magistra (1988 r.) oraz w 2000 r. studia podyplomowe z zakresu zarządzania oświatą w Wyższej Szkole Gospodarki i Zarządzania w Krakowie. W związku z reformą oświaty od 2000 r. powierzono jej funkcję wicedyrektora ds. dydaktycznych w nowo utworzonym (w obiektach byłej SP nr 7) Gimnazjum nr 2 w Mielcu. Wniosła duży wkład w organizację nowej szkoły i uzyskanie przezeń ponadprzeciętnych wyników dydaktycznych i wychowawczych. Jako nauczycielka matematyki systematycznie przygotowywała uczniów do konkursów matematycznych organizowanych przez Kuratorium Oświaty w Rzeszowie i Ogólnopolskiej Olimpiady Matematycznej organizowanej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, a liczna grupa jej uczniów zdobyła tytuły laureatów lub finalistów. Wyróżniona m.in. Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz Nagrodami Podkarpackiego Kuratora Oświaty w Rzeszowie. Zmarła 4 XI 2014 r. Pochowana na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
ZIELIŃSKI JAN, urodzony 25 I 1909 r. w Sielcu koło Tarnobrzega, syn Józefa i Marii z domu Motyka. Absolwent Państwowego Gimnazjum im. hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnobrzegu z maturą w 1929 r. W latach szkolnych należał do harcerstwa i pełnił funkcje przybocznego, a następnie drużynowego I DH im. gen. Henryka Dąbrowskiego. Po maturze podjął pracę w Wojewódzkim ZMW „Wici” na stanowisku kierownika działu personalnego. W latach 1932-1933 odbył służbę wojskową w kompanii podchorążych rezerwy piechoty 17 Pułku Piechoty w Rzeszowie im. Marcina Borelowskiego i otrzymał stopień plutonowego podchorążego, a następnie służył w 38 Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich w Przemyślu i został przeniesiony do rezerwy w stopniu starszego sierżanta podchorążego. W 1935 r. ukończył studia na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego z tytułem magistra nauk prawnych. Ponadto dwukrotnie uczestniczył w ćwiczeniach w 3. Pułku Piechoty Legionów w Jarosławiu i został awansowany do stopnia podporucznika rezerwy. Od 1 IX 1937 r. pracował w Służbie Granicznej jako starszy strażnik, a następnie pomocnik i zastępca komendanta w Zborowie. 1 VI 1939 r. został mianowany szefem ochrony Państwowych Zakładów Lotniczych – Wytwórni Płatowców nr 2 w Mielcu. Po napadzie Niemiec hitlerowskich na Polskę 1 IX 1939 r., zgodnie z rozkazem ewakuował się z częścią załogi do Rumunii. Udało mu się przedostać do Francji i tam zgłosił się do tworzącego się polskiego wojska. Został przydzielony do I batalionu 2 Pułku Wielkopolskich im. Bolesława Chrobrego w 1 Dywizji Grenadierów i powierzono mu dowództwo plutonu w 2 kompanii. Brał udział w walkach z niemiecką 268 Dywizją Piechoty na linii Maginota na odcinku Sary, m.in. na rubieży Loning-Vittersbourg, a następnie pod Lagarde. Zginął 18 VI 1940 r. w czasie patrolu. Odznaczony pośmiertnie Orderem Virtuti Militari V klasy. Miejsce pochówku nie jest znane.
ZIELIŃSKI KAMIL ANTONI, urodzony 17 I 1989 r. w Kolbuszowej, syn Krzysztofa i Krystyny z domu Przywara. W 2008 r. ukończył II Liceum Profilowane w Zespole Szkół Budowlanych im. Żołnierzy Armii Krajowej w Mielcu. Treningi lekkoatletyczne rozpoczął w LKS Mielec pod kierunkiem Stanisława Zioły i w krótkim czasie awansował do krajowej czołówki biegaczy biegaczy średniodystansowych w kategoriach młodzieżowych. Najważniejsze sukcesy (medale) w kategorii juniorów młodszych: *2005: Halowe Mistrzostwa Polski (Spała) – złoty medal w biegu na 2000 m, Mistrzostwa Polski w Biegach Przełajowych (Białystok) – złoty na 5000 m, Mistrzostwa Polski (Warszawa) – srebrny na 3000 m; *2006: Halowe Mistrzostwa Polski (Spała) – złoty na 2000 m, Mistrzostwa Polski (Łódź) – złoty na 3000 m. Najważniejsze sukcesy (medale) w kategorii juniorów: *2007: Mistrzostwa Polski (Biała Podlaska) – złoty na 1500 m, złoty na 3000 m, Memoriał Janusza Kusocińskiego (Warszawa) – I miejsce na 3000 m; *2008: Mistrzostwa Polski (Toruń) – złoty na 3000 m (8.28,61). Wielokrotnie reprezentował Polskę w kategorii juniorów. Ważniejsze starty: *2006:Mecz Polska – Niemcy (Zittau) – I miejsce na 3000 m, *2007: Mistrzostwa Europy (Holandia) – 9. miejsce w finale na 1500 m; *Mistrzostwa Świata (Bydgoszcz) – odpadł w eliminacjach na 1500 m. Posiada najlepszy wynik w historii polskiej lekkoatletyki w kategorii do lat 18 na dystansie 1500m – 3.43,09, osiągnięty w czasie zawodów we Wrocławiu (23 VI 2007 r.). Przeszedł do klubu KB Sporting Międzyzdroje. Ważniejsze sukcesy (po 2008 r.): *2009 r.: Mistrzostwa Polski (Bydgoszcz) – złoty medal na 1500 m (3.50,51). Ponadto startował, jako reprezentant Polski, w Mistrzostwach Świata U-20 w Bydgoszczy (2008) i Mistrzostwach Europy U-23 w Kownie (2009), ale odpadł w eliminacjach.
ZIELIŃSKI KAZIMIERZ JÓZEF, urodzony 14 VII 1950 r. w Sarnowie, powiat mielecki, syn Wincentego i Anny z domu Hyjek. Absolwent Liceum Ogólnokształcącego nr 26 w Mielcu (później I LO im. S. Konarskiego), maturę zdał w 1968 r. Studia na Wydziale Ekonomiki Produkcji Akademii Ekonomicznej w Krakowie ukończył z tytułem magistra w 1972 r. i został zatrudniony na tej uczelni jako pracownik naukowy. W 1980 r. uzyskał stopień doktora nauk ekonomicznych na podstawie rozprawy: Modelowanie procesu rozwoju rolnictwa (na przykładzie makroregionu południowo-wschodniego). Habilitację z zakresu nauk ekonomicznych otrzymał w 2002 r. na podstawie rozprawy: Elastyczność podaży produktów rolniczych w Polsce. Obie prace zostały wydane drukiem przez Akademię Ekonomiczną w Krakowie. W 1999 r. był współorganizatorem Wyższej Szkoły Gospodarki i Zarządzania w Mielcu i pełnił w niej funkcję dyrektora Instytutu Ekonomii i Zarządzania. Jego głównym obszarem badawczym jest rolnictwo. Wykłada przedmioty: polityka społeczna, polityka ekonomiczna i konkurencyjność polskiego rolnictwa. Jest współautorem m.in.: 5 książek oraz 6 podręczników i skryptów, a także autorem ponad 70 artykułów, opublikowanych m.in. w pismach i wydawnictwach naukowych: „Problemy Ekonomiczne”, „Zeszyty Naukowe UJ”, „Zeszyty Naukowe AE”(Kraków), „PISM”(Kraków), „Nowe Rolnictwo”, „Wieś Współczesna”, „Seminar Papers”, „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej”, „Życie Szkoły Wyższej” i „Prace Naukowe AE we Wrocławiu”. Wygłosił szereg referatów na konferencjach naukowych w kraju (m.in.: Kraków, Międzyzdroje, Rzeszów, Wrocław) i za granicą (Baltimore). Jest promotorem kilkudziesięciu prac magisterskich i dyplomowych oraz rozprawy doktorskiej, opiekunem naukowym 2 uczestników studiów doktoranckich i recenzentem szeregu prac. Uczestniczy w pracach zespołów i komisji, m.in. Komisji Rady Wydziału Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych do spraw przewodów doktorskich. Jest członkiem Polskiego Klubu Ekologicznego, Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego oraz Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierowania. Na stanowisku dyrektora Instytutu Ekonomii i Zarządzania pracował do 2005 r. W latach 2005-2008 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, a od 2008 r. był dziekanem tego Wydziału i pełnił tę funkcję do 2016 r. Ponadto od 2010 r. do 2020 r. kierował Katedrą Przedsiębiorczości i Innowacji UEK. W 2015 r. otrzymał tytuł profesora nauk ekonomicznych nadany przez Prezydenta RP, a w 2020 r. – tytuł doktora honoris causa Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Hryhorija Skoworody w Perejasławiu. Wielokrotnie był recenzentem wniosków jednostek naukowych o nadanie uprawnień do przyznawania stopnia naukowego doktora i doktora habilitowanego (dla potrzeb Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego). Także wielokrotnie był recenzentem w postępowaniach o nadanie stopnia naukowego doktora i doktora habilitowanego oraz tytułu profesora. Ważniejsze publikacje: Instrumenty Polityki Rolnej Unii Europejskiej stosowanej w Polsce, Europejska Polityka Spójności oraz jej efekty w Polsce (współautor), Działania dostosowawcze polskich przedsiębiorstw w okresie kryzysu (redaktor), Strategie rozwoju MSP. Ujęcie teoretyczne i empiryczne (redaktor), Makroekonomiczne i sektorowe czynniki wpływające na rozwój przedsiębiorczości (redaktor), Procesy modernizacyjne rolnictwa (autor, Warszawa 2014), Formy i przejawy współczesnej przedsiębiorczości w Polsce (redaktor naukowy, Warszawa 2014), Problemy wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw (red. naukowy, Warszawa 2015), Finansowe aspekty rozwoju przedsiębiorczości (red. naukowy, Warszawa 2016), Ekonomia przyszłości: państwo efektywne czy sprawiedliwe (współred. naukowy, Kraków 2018), Przedsiębiorczość a nowe technologie (red. naukowy (Warszawa 2019). Współpracuje z wieloma uczelniami w kraju i za granicą (Bratysława, Perejasław, Charkow, Kijów, Kiszyniow i in.). Wygłosił referaty na międzynarodowych konferencjach naukowych, m.in. w Kijowie, Bratysławie i Dniepropietrowsku. Wyróżniony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Złotym Medalem Wydziału Gospodarki Narodowej Uniwersytetu Ekonomicznego w Bratysławie, Medalem 75-lecia Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego w Radomiu, Medalem 95-lecia Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie i Medalem 10-lecia Powiatu Mieleckiego (restytuowanego w 1998 r.) oraz Nagrodą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
ZIELIŃSKI KONRAD PAWEŁ, urodzony 2 III 1971 r. w Mielcu, syn Kazimierza i Alicji z Gładyszewskich. Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. S. Konarskiego w Mielcu, maturę zdał w 1990 r. Studiował na Wydziale Historii i Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, uzyskując w 1995 r. stopień magistra. W czerwcu 1999 r. uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie rozprawy: Życie kulturalne ludności żydowskiej na Lubelszczyźnie w latach I wojny światowej. Po studiach doktoranckich pracował w Instytucie Historii, a od 2000 r. w Zakładzie Kultury i Historii Żydów UMCS. Jego głównymi zainteresowaniami badawczymi są: dzieje ludności żydowskiej na ziemiach polskich w XIX i XX w., mniejszości narodowe w Polsce oraz ruchy migracyjne w Europie Środkowo-Wschodniej w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Był dwukrotnym stypendystą Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (1999, 2000) oraz stypendystą kilku innych fundacji. Przebywał na stypendiach, kursach i pobytach naukowych w Warszawie, Budapeszcie, Wiedniu i Berlinie. Uzyskiwał granty, m.in. z Columbia University. Stale współpracuje z University of Manchester, Nottingham University i Centre for East European Jewish w Wilnie. Uczestniczył w wielu konferencjach w kraju i za granicą, m.in. w Holandii, Izraelu, Rosji, USA i Wielkiej Brytanii. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich w Krakowie i European Association for Jewish Studies z siedzibą w Oxfordzie. Napisał około 70 prac, opublikowanych w kraju i za granicą, w tym 4 monografie oraz książki: W cieniu synagogi. Obraz życia kulturalnego społeczności żydowskiej Lublina w latach okupacji austro–węgierskiej (Lublin 1998), Żydzi Lubelszczyzny 1914-1918 (Lublin 1999), Jeszywas Chachmej Lublin – Uczelnia Mędrców Lublina (współautor, Lublin 2003), Stosunki polsko-żydowskie na ziemiach Królestwa Polskiego w czasie I wojny światowej (Lublin 2005), Ortodoksja – emancypacja – asymilacja. Studia z dziejów ludności żydowskiej na ziemiach polskich w okresie rozbiorów (współautor, Lublin 2003). W listopadzie 2006 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy: Stosunki polsko-żydowskie na ziemiach Królestwa Polskiego w czasie I wojny światowej. Był pracownikiem naukowym w Zakładzie Badań Etnicznych Wydziału Politologii UMCS w Lublinie. W 2009 r. otrzymał tytuł profesora UMCS. Aktualnie jest kierownikiem Zakładu Badań Etnicznych Wydziału Politologii oraz Pracowni Badań Dziejów i Kultury Żydów PWSZ im. Sz. Szymonowica w Zamościu. Tematyką badań naukowych obejmuje m. in. dzieje i kulturę Żydów w Polsce i w Rosji, relacje etniczne oraz działalność polskich komunistów w ZSRR. Pełni funkcję redaktora naczelnego rocznika „Studia Żydowskie. Almanach” wydawanego przez PWSZ w Zamościu. W ostatnich latach opublikował (jako redaktor, współredaktor, autor) m.in.: Wokół akulturacji i asymilacji Żydów na ziemiach polskich (2010), Medinat Israel: państwo i tożsamość (2013), O Polską Republikę Rad. Działalność polskich komunistów w Rosji Radzieckiej 1918-1922 (2013), Przemoc antyżydowska i konteksty akcji pogromowych na ziemiach polskich w XX wieku (2016) i The Lost World. Polish Jews. Photographs from 1918-1939 (2016). Jest członkiem zwyczajnym m.in. European Association for Jewish Studies, członkiem Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich w Krakowie oraz uczestnikiem i kierownikiem projektów badawczych krajowych i zagranicznych. 21 I 2015 r. otrzymał tytuł profesora nauk społecznych. Pracuje na stanowisku kierownika Zakładu Badań Etnicznych Wydziału Politologii UMCS w Lublinie i jest nauczycielem akademickim. Pełni też funkcje kierownika Działu Naukowo-Badawczego Muzeum Getta Warszawskiego oraz wiceprzewodniczącego Rady Programowej Żydowskiego Instytutu Historycznego (2017-2021).
ZIELIŃSKI TADEUSZ, major, ps. „Obuch” i „Liliput”, w maju 1944 r. objął stanowisko inspektora Inspektoratu AK Mielec-Tarnobrzeg. Uczestniczył w przygotowaniach do akcji „Burza”, m.in. w przekazaniu oddziałowi „Hejnał” broni i innego wyposażenia wojskowego na krótko przed zdobywaniem Mielca. W sierpniu 1944 r. doprowadził do powstania kompanii pod dowództwem por. „Bławata” (Kazimierz Bogacz), która miała iść z pomocą do walczącej Warszawy. 12 XII 1944 r. mjr „Obuch” został aresztowany przez NKWD. Po deklaracji, że weźmie udział w organizowaniu dywizji piechoty podporządkowanej gen. M. Roli-Żymierskiemu, został wypuszczony. Mimo starań nie udało mu się zmobilizować żołnierzy. Dowództwo konspiracyjnego Podokręgu AK mianowało mjr. „Malinę” nowym inspektorem Inspektoratu Mielec, a mjr „Obuch został ponownie aresztowany przez NKWD i przekazany polskim organom bezpieczeństwa. Wypuszczono go z więzienia jesienią 1945 r. Dalsze losy nieznane.
ZIELIŃSKI WIESŁAW EDWARD, urodzony 5 II 1964 r. w Mielcu, syn Edwarda i Marii z domu Nowak. Absolwent Liceum Zawodowego Zespołu Szkół Technicznych w Mielcu z maturą w 1983 r. Pracę zawodową rozpoczął w 1983 r. w Szkole Podstawowej w Hucinie (gmina Niwiska, powiat kolbuszowski) jako nauczyciel techniki. Studiował na Wydziale Matematyczno-Fizycznym (kierunek – technika) Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie i w 1992 r. uzyskał tytuł magistra. W tym samym roku przeszedł z Huciny do Szkoły Podstawowej nr 13 w Mielcu i od tego czasu uczył informatyki. Dwukrotnie ukończył studia podyplomowe z informatyki; w 1996 r. na Politechnice Warszawskiej i w 2000 r. na Uniwersytecie Wrocławskim. Także w 2000 r., po reformie oświatowej, został zatrudniony w Gimnazjum nr 4 w Mielcu jako nauczyciel informatyki. Ponadto od 2008 r. jest nauczycielem zawodowych przedmiotów informatycznych w Zespole Szkół Technicznych w Mielcu. Od 1996 r. systematycznie przygotowuje uczniów do udziału w konkursach z informatyki organizowanych przez Kuratorium Oświaty w Rzeszowie i osiąga znakomite wyniki. W latach 1996-2018 aż 45 jego podopiecznych zdobyło tytuły laureatów. Jest inicjatorem szeregu nowatorskich przedsięwzięć w zakresie nowoczesnych technologii w oświacie. Wyróżniony m.in. Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Nagrodą Ministra Edukacji Narodowej II stopnia i Nagrodą Podkarpackiego Kuratora Oświaty w Rzeszowie.
ZIELIŃSKI ZBIGNIEW, urodzony 6 IV 1957 r. w Kosinie koło Łańcuta, syn Władysława i Genowefy ze Szczepańskich. Absolwent Liceum Ogólnokształcącego nr 32 w Przeworsku. Studia filologiczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie ukończył w 1981 r. z tytułem magistra filologii rosyjskiej. W latach 1981-1983 pracował w Szkole Podstawowej nr 4 w Łańcucie, a następnie odbył roczne szkolenie w Szkole Podchorążych Rezerwy Ośrodka Szkolenia Wojsk Lądowych w Elblągu i praktykę w jednostce wojskowej w Słubicach. 1 IX 1984 r. został zatrudniony w Szkole Podstawowej nr 8 w Mielcu jako nauczyciel języka rosyjskiego. Przygotowywani przez niego uczniowie startowali z powodzeniem w konkursach przedmiotowych Był też opiekunem samorządu uczniowskiego. W latach 1992-2001 pełnił funkcję wicedyrektora ds. wychowawczych w Szkole Podstawowej nr 8 (do 1996) i Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1 im. st. sierż. Stanisława Działowskiego. W 1998 r. ukończył kurs kwalifikacyjny z zakresu zarządzania oświatą w Rzeszowie. Od 1 IX 2001 r., po wygraniu konkursu, został mianowany dyrektorem tegoż ZSO nr 1, a 1 IX 2006 r. i 1 IX 2011 r. powierzono mu to stanowisko na kolejne 5 lat. Zarządzana przezeń placówka otrzymała certyfikat „Szkoły z Klasą”: Gimnazjum nr 3 w 2003 r., a V Liceum Ogólnokształcące w 2004 r. W 2016 r. przeszedł na emeryturę. Jest tłumaczem przysięgłym języka rosyjskiego. Wyróżniony m.in. Srebrną Odznaką Polskiego Związku Piłki Siatkowej oraz nagrodami lokalnych władz samorządowych. Ukończył studia podyplomowe z zarządzania oświatą w WSGiZ w Mielcu (2009 r.) oraz studia podyplomowe z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa na Uniwersytecie Rzeszowskim (2010 r.). Pełni funkcję dyrektora Niepublicznej Szkoły Podstawowej Mistrzostwa Sportowego im. Grzegorza Lato w Mielcu.
ZIELONA BUDKA ZBIGNIEW GRYCAN MIELEC SP Z O.O., popularna i jedna z największych w kraju firm produkujących lody. Została założona w 1947 r. w Warszawie przez Edmunda Plewickiego i Kazimierza Kozieła, a pierwszym jej obiektem była budka pomalowana na zielono (stąd nazwa) przy zbiegu ulic Puławskiej i Madalińskiego. Niepowtarzalny smak lodów i ich wysoka jakość już po kilku latach zapewniły firmie popularność. W 1962 r. przy odbudowanej ze zniszczeń wojennych ul. Puławskiej zbudowano większą lodziarnię, ale nazwa „Zielona Budka” pozostała. W 1980 r. jej właścicielem został Zbigniew Grycan – cukiernik i pod jego kierownictwem nastąpił dalszy rozwój firmy. Na początku lat 90. otwarto przy ul. Puławskiej 11 salon lodowy, a wkrótce potem lodziarnie w Gdyni i Warszawie (drugą). W 1992 r. uruchomiono fabrykę lodów w Aninie. W 1998 r. utworzono spółkę akcyjną, a do zainwestowania w dalszy rozwój pozyskano francuski Bank Paribas. „Zielona Budka” S.A. była założycielem i jedynym udziałowcem spółki z o.o., działającej w Mielcu. Zezwolenie na prowadzenie działalności na terenie SSE EURO-PARK MIELEC otrzymała 3 II 1998 r. Zbudowała obiekt we wschodniej części SSE i w lipcu 1999 r. rozpoczęła produkcję lodów w pełnej gamie. Uroczyste otwarcie firmy w Mielcu odbyło się 27 VII 2000 r. W kwietniu 2004 r. Zielona Budka stała się własnością Roncadin GmbH, firmy mającej siedzibę w Niemczech i plasującej się na wysokiej pozycji wśród wytwórców lodów w Europie Zachodniej. To znacznie zwiększyło możliwości eksportowe mieleckiej firmy. W 2006 r. Roncadin GmbH połączył się z brytyjską firmą lodową Richmond Foods i mielecki zakład wszedł w skład koncernu lodowego R&R Ice Cream. Produkuje lody na rynek krajowy i zagraniczny (Czechy, Grecja, Litwa, Rosja, Słowacja, Szwecja). Posiada szereg certyfikatów potwierdzających najwyższą jakość wyrobów. W 2016 r. R&R i Nesle utworzyły nową firmę joint-venture pod nazwą FRONERI i tym samym Zielona Budka otrzymała taką nazwę. Główna siedziba spółki znajduje się w Wielkiej Brytanii, a jej zakłady znajdują się w dwudziestu kilku krajach. Mielecki zakład jest jednym z dwóch znajdujących się w Polsce i cieszy się dużą popularnością.
ZIELONA (ULICA), ulica miejska o długości 305 m na osiedlu Wojsław. Jako droga dojazdowa funkcjonowała wiele lat. Nazwę otrzymała 27 III 1985 r., po przyłączeniu Wojsławia do Mielca. W ramach budowy w 2006 r. otrzymała nawierzchnię z kostki brukowej, co uczyniło ją wdzięczną trasą do spacerów. Należy przypomnieć, że ul. Zielona była kiedyś boczną ul. M. Reja, ale 21 IV 1982 r., w związku z budową osiedla J. Krasickiego (potem Lotników) została zlikwidowana.
ZIEMBA WOJCIECH (arcybiskup dr), urodzony 15 X 1941 r. w Wampierzowie, parafia Wadowice Górne, powiat mielecki, syn Antoniego i Julii z domu Kapinos. Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego w Mielcu (1954-1956), a następnie Liceum Ogólnokształcącego w Bystrzycy Kłodzkiej (1956-1958). Po maturze przez dwa lata pracował w Wydziale Finansowym Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Mielcu. W 1960 r. wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego HOSIANUM w Olsztynie. W latach 1963-1965 odbył służbę wojskową w Dęblinie. Święcenia kapłańskie przyjął 18 VI 1967 r. Po święceniach pracował jako wikariusz w parafii św. Katarzyny w Kętrzynie, a następnie w olsztyńskiej parafii św. Jakuba w Olsztynie. W latach 1970-1974 studiował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, w 1974 r. uzyskał tytuł doktora teologii biblijnej. Studiował również w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie (1980-1981). Po studiach wykładał przedmioty biblijne Warmińskim Seminarium Duchownym HOSIANUM w Olsztynie, gdzie jednocześnie pełnił kolejno funkcje prefekta, wicerektora (1981-1982) i rektora (1982-1986). 23 VI 1982 r. został mianowany biskupem pomocniczym diecezji warmińskiej, a sakrę biskupią przyjął 4 VII 1982 r. we współkatedrze św. Jakuba w Olsztynie. Głównym konsekratorem był kardynał Józef Glemp Arcybiskup Metropolita Warszawski i Prymas Polski. Jako zawołanie biskupie obrał słowa: DIVES IN MISERICORDIA DEUS – BÓG BOGATY W MIŁOSIERDZIE. Po reorganizacji diecezji w Polsce 25 III 1992 r. został mianowany Biskupem Ełckim. Ingres do katedry ełckiej odbył się 23 IV 1992 r. W uroczystość Najświętszej Maryi Panny Matki Miłosierdzia 16 XI 2000 r. Ojciec Święty Jan Paweł II mianował go Arcybiskupem Metropolitą Białostockim. 9 XII 2000 r. odbył się ingres do katedry białostockiej. 30 V 2006 r. został mianowany przez papieża Benedykta XVI Arcybiskupem Metropolitą Warmińskim. Kanoniczne objęcie diecezji miało miejsce 9 VI 2006 r. Uroczysty ingres do współkatedry św. Jakuba w Olsztynie odbył się 11 VI 2006 r., a 29 VI 2006 r. z rąk Ojca Świętego Benedykta XVI otrzymał w Rzymie paliusz metropolitalny. W Konferencji Episkopatu Polski pełnił funkcje przewodniczącego Komisji Misyjnej, przewodniczącego Zespołu Biskupów Polskich ds. Kontaktów z Biskupami Litwy oraz członka Komisji Ekonomicznej. Aktualnie jest członkiem Zespołu ds. Kontaktów z Konferencją Episkopatu Litwy i członkiem Komisji Ekonomicznej. Opublikował m.in. dwie książki: W służbie Bogu bogatemu w miłosierdzie (Ełk 1997) i U polskich misjonarzy w Afryce (Ełk 1998), ponad 100 artykułów w opracowaniach zbiorowych i wydawnictwach, m.in.: „Studia Warmińskie” (Olsztyn 1973, 1975, 1984, 1987, 1995), „Studio lectionem facere” (Lublin), „Studia Teologiczne” (Lublin 1982), „Croce e nuowa evangelizzazione” (Rzym 1994), Petintia et Caritas. W hołdzie Księdzu Kardynałowi Henrykowi Gulbinowiczowi Arcybiskupowi Metropolicie Wrocławskiemu w 25-lecie sakry biskupiej. (Wrocław 1995), Przyszłość natchnieniem dla teraźniejszości (Ełk 1996), „Światło Narodów” (1996), Jezus Chrystus Jedyny Zbawiciel świata, wczoraj, dziś i na wieki. Program duszpasterski na rok 1996/1997 (Katowice 1996), „Lithuania” (1997), „Studia Polonijne” (Lublin 1998), Ks. Dr Prałat Paweł Śliwa. Człowiek niezwykłej dobroci (Tarnów 1999), „L’Osservatore Romano” (Rzym 1999), Księga Pamiątkowa ku czci Kard. Henryka Gulbinowicza (2000), Czas Miłosierdzia (2001, 2002, 2005), „EPISTEME 27” (2003, 2007), „Studia Teologiczne” (2003), „Gazeta Współczesna” (2003, 2006), „Medyk Białostocki” (2003), „Civitas Chrystiana” (2005), „W Służbie Miłosierdzia” (2006), „Posłaniec Warmiński” (2006, 2007, 2008), „Warmińskie Wiadomości Diecezjalne” (2006, 2008), „Totus Tuus” (2007), „Dzień Pański” (2007), „Nazaret” (2006) oraz kilkanaście wstępów do książek. W 2011 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. W 2015 r. został Honorowym Obywatelem Gminy Wadowice Górne. Ponadto został wyróżniony m.in.: Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego” oraz tytułem Honorowego Obywatela Mikołajek, Białegostoku i Lidzbarka Warmińskiego. 5 X 2016 r. na ręce Ojca Świętego Franciszka złożył rezygnację z urzędu Metropolity Warmińskiego i po jej przyjęciu z dniem 15 X 2016 r. przeszedł na emeryturę. Odtąd posiadał tytuł arcybiskupa seniora archidiecezji warmińskiej. Zmarł 22 IV 2021 r. Pochowany w krypcie arcybiskupów warmińskich konkatedry pw. św. Jakuba Apostoła w Olsztynie.
ZIEMBICKI STEFAN, urodzony 18 IV 1932 r. w Łodzi, syn Aleksandra i Stefanii z domu Walczak. Absolwent Technikum Mechanicznego w Łodzi. W latach 1947-1949 należał do 42. Łódzkiej Drużyny Harcerskiej im. św. J. Bosko, posiadał stopień wywiadowcy. Edukację lotniczą rozpoczął w okresie szkolnym od pracy mechanika w Lotniczych Zakładach Doświadczalnych w Łodzi. W latach 1951-1953 kształcił się w Oficerskiej Szkole Lotniczej w Dęblinie, a potem w Radomiu i otrzymał stopień podporucznika. Służył jako pilot w 41 Pułku Myślistwa Lotniczego w Malborku (dowódca eskadry), 29 Pułku Myślistwa Lotniczego w Ornecie (szef strzelania pułku), 40 Pułku Myślistwa Lotniczego w Świdwinie koło Koszalina (zastępca dowódcy ds. szkolenia) i 3 Brandenburskiej Dywizji ( szef strzelania dywizji). Zdobył klasy pilota wojskowego: III w 1955 r., II w 1956 r. i I w 1958 r. Specjalizował się w samolotowej akrobacji indywidualnej i zbiorowej. Przez około 10 lat był także instruktorem pilotażu na samolotach Mig-21. Awansował kolejno na stopnie: porucznika (1955), kapitana (1960), majora (1963) i podpułkownika (1969). W 1975 r. przeniósł się do Mielca (21 PW) i podjął pracę pilota doświadczalnego w WSK ”PZL-Mielec”. W 1977 r. uzyskał klasę mistrzowską w lotnictwie doświadczalnym. W 1983 r. z powodów zdrowotnych zrezygnował z latania na samolotach naddźwiękowych, a w 1990 r. z lotnictwa wojskowego. W latach 1990-1997 pracował (umowa-zlecenie) w firmie „Agrotech” Szczecin. M.in. w 1990 r. pracował jako oblatywacz w Indiach. Bilans czasu w powietrzu zamknął ilością około 6000 godzin. Latał m.in. na samolotach: Lim-1, Lim-2, Lim-5, Lim-6, Mig-21, TS-11 „Iskra”, An-2, M-15, „Mewa” (Seneka-2) i An-28. Udziela się społecznie, pełniąc funkcje sekretarza w Wojskowym Kole Łowieckim nr 144 „Sęp” oraz w Kole nr 1 Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych w Mielcu. Wyróżniony m.in.: Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem 40-lecia Polski Ludowej, Medalem „Zasłużony Pilot Wojskowy”, Złotym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”, Złotym i Srebrnym Medalem „Za Zasługi dla Obronności Kraju”, a ponadto Złotym i Srebrnym Medalem Zasługi Łowieckiej oraz Brązową Odznaką „Za Zasługi dla ZŻWP”. Zmarł 28 IV 2020 r. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
ZIEMIA MIELECKA, zob. ABRAKADABRA
ZIEMIAŃSKI RYSZARD, urodzony 12 XI 1957 r. w Krośnie, syn Adama i Heleny z domu Feruś. Absolwent Liceum Zawodowego w Krośnie, maturę zdał w 1976 r. Studiował na Wydziale Mechanicznym Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie (kierunek: budowa samolotów i śmigłowców) i uzyskał tytuł magistra inżyniera. W latach 1982-1989 pracował w WZL–3 w Dęblinie jako technolog. W 1989 r. został przeniesiony do 145 Przedstawicielstwa Wojskowego w Dębicy na stanowisko pomocnika specjalisty. Od 1991 r. pracuje w 21 Przedstawicielstwie Wojskowym w Mielcu, przemianowanym na 149 Przedstawicielstwo Wojskowe, na stanowiskach przedstawiciela wojskowego, starszego przedstawiciela wojskowego i szefa 149 PW. Dokształcał się, kończąc m.in. studia podyplomowe z zakresu wychowania obronnego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie. Posiada uprawnienia instruktora strzelectwa sportowego i instruktora obrony cywilnej. Wyróżniony m.in.: Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotym Medalem „Za Zasługi dla Obronności Kraju” i Srebrnym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”.
ZIEMSKA MATYLDA (z domu JAGLARZ), urodzona 7 IV 1893 r. w Rabce, córka Franciszka i Karoliny z Nowickich. W 1911 r. przybyła z mężem, nauczycielem gimnazjalnym, do Mielca. W 1912 r. także z mężem przeniosła się do Tarnowa. Po śmierci męża na froncie w 1915 r. zajęła się działalnością opiekuńczą i charytatywną. W okresie międzywojennym powróciła do Mielca. Wiele czasu poświęcała młodzieży. W latach 1937? – 1939 była prezesem Koła Przyjaciół Harcerstwa w Mielcu. Zmarła 21 IV 1953 r. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Mielcu przy ul. H. Sienkiewicza.
ZIEMSKI JERZY JAN, urodzony 16 IV 1958 r. w Miechowie–Charsznicy koło Krakowa, syn Zdzisława i Heleny z Kupskich. Absolwent Technikum Energetycznego w Krakowie, maturę zdał w 1978 r. Studia na Wydziale Techniki i Energetyki Rolnictwa Akademii Rolniczej w Krakowie ukończył w 1983 r. z tytułem magistra inżyniera mechanizatora rolnictwa. W latach 1983-1985 pracował w Państwowym Ośrodku Maszynowym w Chodowie. W 1985 r. przeniósł się do Mielca i podjął pracę w Rejonowym Przedsiębiorstwie Melioracyjnym. Od 1987 r. pracuje w „Społem” PSS Mielec. Był kierownikiem i organizatorem Zakładu Chłodniczego, a następnie kierownikiem Działu Inwestycji i Remontów. Od 1997 r. pełni funkcję prezesa Zarządu „Społem” PSS Mielec.
ZIEMSKI JÓZEF, urodzony 5 I 1886 r. w Tęgoborzu, woj. krakowskie. Absolwent Gimnazjum w Bochni, maturę zdał (z odznaczeniem) w 1904 r. Studiował na Wydziale Filozoficznym UJ w Krakowie. W roku szkolnym 1911/1912 pracował w c.k. Gimnazjum w Mielcu jako nauczyciel języków: polskiego, łacińskiego, greckiego i niemieckiego. Był członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i instruktorem I Mieleckiej Drużyny Skautowej im. T. Kościuszki w Mielcu. Propagował różne dyscypliny sportowe, w tym piłkę nożną. Latem 1912 r. przeniósł się wraz z żoną Matyldą do Tarnowa i od 1 IX podjął pracę w c.k. Gimnazjum I w Tarnowie jako nauczyciel języka łacińskiego i greckiego. W sierpniu 1914 r. został powołany do wojska austriackiego i brał udział w I wojnie światowej. Po odniesieniu ciężkich ran zmarł 15 VIII 1915 r. Miejsce pochówku nieznane.
ZIENTARA EDMUND, urodzony 25 I 1929 r. w Warszawie. Treningi piłkarskie rozpoczął w „Polonii” Warszawa i w 1948 r. awansował do pierwszego zespołu grającego w I lidze. W 1950 r. został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej i skierowany do gry w I-ligowej „Legii” Warszawa. W latach 1953-1955 występował w barwach „Gwardii” Warszawa. Od 1956 r. do 1962 r. ponownie grał w „Legii” Warszawa (jako pomocnik) i przyczynił się do zdobycia mistrzostwa Polski w 1956 r. i wicemistrzostwa w 1960 r. Występował 43 razy w I reprezentacji Polski, strzelił 3 bramki i przez kilka lat pełnił funkcję kapitana tej drużyny. W 1960 r. uczestniczył w Igrzyskach Olimpijskich w Rzymie. Po zakończeniu kariery zawodniczej w 1962 r. wyjechał do Australii, gdzie w „Polonii” Melbourne był grającym trenerem. W 1965 r. powrócił do Polski i po ukończeniu studium trenerskiego podjął pracę w „Legii” Warszawa jako asystent trenera Jaroslava Vejvody. Po odbyciu stażu trenerskiego na Węgrzech i w Bułgarii w 1969 r. objął stanowisko I trenera „Legii”. W 1970 r. zdobył z tą drużyną mistrzostwo Polski, a w 1971 r. wicemistrzostwo. Później był trenerem „Pogoni” Szczecin, a w latach 1975-1977 trenował zespół „Stali” Mielec i wniósł duży wkład w zdobycie przez niego tytułu mistrza Polski w 1976 r. (drugiego w historii klubu). Po powrocie do Warszawy został zatrudniony w Wydziale Szkolenia PZPN, a następnie był selekcjonerem drużyny młodzieżowej i olimpijskiej (eliminacje do IO-1980 w Moskwie) oraz szefem Wydziału Szkolenia PZPN. Zmarł 3 VIII 2010 r. Spoczywa na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie.
ZIĘBA HENRYK, urodzony 19 I 1948 r. w Mielcu, syn Walentego i Anny z domu Chwałek Absolwent Liceum Ogólnokształcącego w Krośnie. Treningi siatkówki rozpoczął w FKS „Stal” Mielec w 1963 r. W 1966 r. przyczynił się do zdobycia przez drużynę juniorów „Stali” brązowego medalu w Mistrzostwach Polski Juniorów w Siatkówce. Także w 1966 r. podjął pracę w WSK Mielec jako pracownik fizyczny. Jego drugą pasją życiową była muzyka. W latach 1965-1967 występował w mieleckim zespole muzycznym „Pulpity”, które m.in. zdobyły II miejsce na „Gitariadzie Podkarpacia” w Krośnie. W latach 1968-1970 odbył zasadniczą służbę wojskową i grał w zespole siatkówki WKS „Czarni” Radom. Po odbyciu służby powrócił do Mielca i pracy w WSK oraz zasilił II-ligową „Stal”, która w latach 1971-1973 awansowała do I ligi, zdobyła Puchar CRZZ i wywalczyła 4. miejsce w I lidze (najwyższe w historii). W 1973 r. przeniósł się do Krosna i z drużyną „Karpat” awansował do II ligi (1974). Po zakończeniu kariery sportowej w 1977 r. wstąpił do zawodowej służby wojskowej. Jako podoficer, a następnie chorąży, pełnił kolejno obowiązki starszego operatora, technika i dowódcy stacji radiolokacyjnych w 1. Korpusie Wojsk Obrony Powietrznej Kraju. Nie zaprzestał amatorskiej gry w siatkówkę i propagował tę dyscyplinę w środowisku wojskowym. Uzyskał klasę mistrzowską specjalisty wojskowego. Służbę wojskową zakończył w 1995 r. w stopniu chorążego sztabowego. Wyróżniony Srebrnym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” i Srebrnym Medalem „Za Zasługi dla Obronności Kraju”. W 2002 r. powrócił do rodzinnego Mielca. Jest członkiem Koła nr 1 ZBŻZ I OR WP w Mielcu.
ZIĘBA MICHAŁ, urodzony w 1900 r. w Brniu Osuchowskim. Z zawodu był rolnikiem. W latach 20. należał do aktywnych działaczy PSL „Piast”. W latach 1931-1938 został wybrany do kierownictwa powiatowego Stronnictwa Ludowego, a w 1938 r. powierzono mu funkcję prezesa powiatowego SL. Był jednym z organizatorów strajków chłopskich w powiecie mieleckim w 1933 r. oraz innych protestów przeciwko sanacji. Centralne władze SL wysłały go do tworzenia kół SL na terenie Mazowsza, ale w trakcie prowadzenia agitacji został aresztowany przez policję i „odstawiony ciupasem” do Mielca. W czasie okupacji hitlerowskiej należał do ROCh i BCh. Po II wojnie światowej przez pewien czas był członkiem PSL (St. Mikołajczyka). Po „odwilży” w 1956 r. został wiceprezesem Zarządu Powiatowego ZSL w Mielcu oraz wiceprzewodniczącym Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Mielcu. Był także długoletnim członkiem Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Mielcu. Zmarł w 1976 r.
ZIĘBA ZBIGNIEW JAN, urodzony 1 IV 1958 r. w Kolbuszowej, syn Mariana i Józefy. Absolwent Technikum Mechanicznego w Nowej Dębie z maturą w 1978 r. Studiował na Wydziale Melioracji Wodnych Akademii Rolniczej w Krakowie i w 1983 r. uzyskał tytuł magistra inżyniera. Pracę zawodową rozpoczął 1 VII 1983 r. w Nadleśnictwie Mielec jako stażysta. Z dniem 1 IX 1983 r. został zatrudniony w Przedsiębiorstwie Robót Melioracyjnych w Mielcu i z tą firmą związał całe swoje życie zawodowe. Pracował na stanowiskach: stażysty (1-14 IX 1983 r.), inżyniera budowy (1 X 1983 r. – 31 VII 1984 r.), majstra budowy (1 VIII 1984 r. – 31 I 1986 r.), kierownika budowy (1 II 1986 r. – 30 XI 1993 r.), zastępcy kierownika Działu Przygotowania i Realizacji Produkcji (1 XII 1993 r. – 30 IX 1996 r.), kierownika Działu Realizacji Produkcji Podstawowej, Pomocniczej, Marketingu i Inwestycji Własnych Przedsiębiorstwa Robót Melioracyjnych i Inżynieryjnych Sp. z o.o. w Mielcu (1 X 1996 r. – 26 V 2006 r.; z dniem 1 X 1996 r. PRM zostało przekształcone w sp. z o.o.), członka Zarządu i zastępcy dyrektora ds. technicznych (27 V 2006 r. – 19 VI 2015 r.) oraz prezesa Zarządu PRMiI Sp. z o.o. w Mielcu ( 20 VI 2015 r. – 30 VIII 2015 r.). Zmarł 30 VIII 2015 r. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
ZIMMERMAN JOHAN, kolonista niemiecki z Czermina, burmistrz miasta Mielca od marca 1941 do lipca 1944. Nie przejawiał nienawiści do Polaków i nadgorliwości w służbie hitlerowcom. Starszy jego syn (Rudolf) został funkcjonariuszem gestapo w Rzeszowie i stał się jednym z „katów ziemi mieleckiej” (odrębny biogram). Niektórzy mielczanie twierdzili, że ojciec obawiał się syna – gestapowca. Młodszy syn (Hans), przygotowujący się do studiów inżynierskich pod kierunkiem prof. Alfonsa Zajączkowskiego, nie krył się z dezaprobatą dla poczynań brata i krytyką nazizmu. Po wojnie J. Zimmerman zamieszkał w Austrii i tam zmarł.
ZIMMERMAN RUDOLF, urodzony w 1918 r. w Czerminie (Hohenbach), syn Johana, kolonisty niemieckiego. Uczęszczał do Gimnazjum i Liceum im. S. Konarskiego w Mielcu. Pod koniec lat 30. uczestniczył w specjalnych szkoleniach tzw. „Piątej Kolumny” w Niemczech. Tuż przed najazdem Niemiec na Polskę uczestniczył w akcji terrorystycznej na dworcu w Tarnowie. Po wybuchu bomby zegarowej, którą zdeponował w bagażu w przechowalni, zginęło wiele osób, a dworzec został zniszczony. Po przejściu w 1940 r. przeszkolenia, od 1941 r. służył w gestapo i pełnił funkcję tłumacza na placówce gestapo. Wśród hitlerowskich funkcjonariuszy wyróżniał się szczególnym okrucieństwem i żądzą zabijania. W latach 1941-1944 zastrzelił lub zamordował w inny sposób kilkuset Żydów i kilkudziesięciu Polaków w Mielcu i okolicach. Wprawdzie organizacje podziemne mogły wykonać na niego wyrok, ale obawiano się, że w odwecie zginęłoby wielu polskich zakładników. Na początku sierpnia 1944 r., przed nadejściem frontu, uciekł z Mielca. Wycofał się z pracy w gestapo i do końca wojny służył jako szeregowy żołnierz w Wehrmachcie. Po wojnie przebywał przez pewien czas w obozie jenieckim, a następnie powrócił do rodziny mieszkającej w Bitterfeld koło Lipska i podjął pracę w kopalni. Wkrótce potem zapisał się do partii rządzącej i był jej aktywnym działaczem. W 1966 r. poprosił znajomą, niegdyś także kolonistkę niemiecką z okolic Mielca, która jechała na wycieczkę do Polski, aby wstąpiła do Czermina i zobaczyła, co dzieje się z byłym majątkiem Zimmermanów. Fotografowanie przez nieznaną kobietę gospodarstwa w Czerminie wzbudziło podejrzenia i sprawę zgłoszono do organów ścigania. Rozpoczęto obserwowanie kobiety i we współpracy z organami bezpieczeństwa NRD doprowadzono do zatrzymania R. Zimmermana. Jego proces, jako zbrodniarza wojennego, odbył się w Berlinie w dniach 1 – 27 VII 1967 r. Wśród 21 świadków z Polski było m.in. 14 osób z Mielca, 2 osoby z Krzemienicy i 1 osoba z Radomyśla. Ich zeznania oraz zeznania byłych kolegów – gestapowców, służących w czasie okupacji w Mielcu, całkowicie potwierdziły stawiane Zimmermanowi zarzuty: zamordowanie w latach 1941-1944 na terenie ziemi mieleckiej kilkuset osób narodowości żydowskiej i polskiej oraz sadystyczne znęcanie się nad przesłuchiwanymi więźniami, aresztowanymi często bez powodu. Skazano go na karę dożywotniego więzienia. Zmarł w czasie odbywania kary.
ZIMNY STANISŁAW, urodzony 4 IV 1955 r. w miejscowości Zawadka, pow. strzyżowski, syn Ludwika i Heleny z domu Długosz. Absolwent Technikum Samochodowego w Rzeszowie, maturę zdał w 1975 r. W latach 1975-1978 pracował w WSK Mielec jako mechanik. Od 1978 r. do 2000 r. pełnił funkcję kierownika Rejonowej Kolumny Transportu Sanitarnego w Mielcu, a w latach 2000-2004 był kierownikiem transportu ZOZ SP 2 w Mielcu. Od 2004 r. jest kierowcą karetki. Ukończył studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej z tytułem inżyniera (1982) i studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Rzeszowskiej z tytułem magistra (1985). Jest Honorowym Dawcą Krwi i oddał jej dotychczas 65 600 ml (2007). Wyróżniony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Odznaką Zasłużonego HDK IV, III, II i I stopnia.
ZIOBRO CZESŁAW, urodzony 28 IX 1929 r. w Gnojnicy koło Ropczyc, syn Ludwika i Bronisławy z domu Siuśko. W 1946 r. ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową w Ropczycach. Równocześnie odbywał praktykę w prywatnym zakładzie krawieckim. W latach 1946-1956 pracował jako czeladnik krawiecki w Spółdzielni Pracy w Dębicy, z przerwą na zasadniczą służbę wojskową, którą odbył w WOP (1950-1952). W 1956 r. zamieszkał w Mielcu i podjął pracę w prywatnym zakładzie krawieckim (?) Mazura. Od 1957 r. do 1989 r. prowadził własny zakład krawiecki przy placu Gen. Karola Świerczewskiego (później Rynek). Uzyskał dyplom mistrza krawieckiego męskiego we wszystkich specjalnościach (1958) oraz ukończył kurs pedagogiczny i kilka kursów zawodowych. W latach 1989-1993 przebywał w USA, a po powrocie ponownie uruchomił zakład, ale już w Domu Rzemiosła i prowadził go do emerytury w 1995 r. W czasie prowadzenia zakładu wykształcił kilkunastu krawców. Dużo czasu poświęcał działalności społecznej. Był współzałożycielem Rzemieślniczej Spółdzielni Zaopatrzenia i Zbytu w Mielcu (później Rzemieślnicza Spółdzielnia „Wielobranżowa”), jej wiceprezesem, długoletnim członkiem Rady Spółdzielni i przewodniczącym Rady w latach 80. Był członkiem Zarządu Cechu Rzemiosł Różnych w Mielcu. Wybierano go radnym do PRN w Mielcu i WRN w Rzeszowie (lata 70.). Był również długoletnim członkiem Prezydium Powiatowego i Miejskiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego w Mielcu i przewodniczącym Koła Rzemieślniczego SD. Działając we władzach rzemieślniczych, znacząco przyczynił się do wybudowania Domu Rzemiosła przy ul. 3 Maja i ul. Krótkiej. Był też współzałożycielem Mieleckiej Spółdzielni Mieszkaniowej (1959-1960). W środowisku zamieszkania m.in. przewodniczył Społecznemu Komitetowi Budowy Sieci Wodociągowej, Kanalizacyjnej i Gazowej oraz SK Budowy Ulicy Pasiecznej. Wyróżniony m.in.: Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem 40-lecia Polski Ludowej, Złotym i Srebrnym Medalem im. Jana Kilińskiego, Medalem „Za Zasługi dla Rzemiosła Polskiego”, Odznaką „Zasłużony Działacz Ruchu Spółdzielczego” i Odznaką „Zasłużony Działacz SD”. Zmarł 11 IV 2013 r. Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
ZIOBROŃ ANDRZEJ MARIAN, urodzony 20 III 1943 r. w Radomyślu Wielkim, powiat mielecki, syn Wojciecha i Marii z Wolińskich. Absolwent Technikum Mechanicznego w Mielcu z maturą i dyplomem technika mechanika w 1962 r. W latach szkolnych był harcerzem w XII Męskiej Drużynie Harcerskiej im. Dywizjonu 303 i zajmował się modelarstwem lotniczym. Od 1965 r. do 1995 r. pracował w biurze konstrukcyjnym WSK Mielec (później Zakład Doświadczalny WSK i Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Sprzętu Komunikacyjnego), od stanowiska konstruktora do funkcji kierownika Działu Opisów i Eksploatacji. W 1970 r. ukończył studia na Wydziale Zaocznym Politechniki Krakowskiej w Mielcu z tytułem inżyniera mechanika. Uzyskał uprawnienia tłumacza tekstów technicznych i uprawnienia rzeczoznawcy zespołu w specjalności sprzęt lotniczy i szybowcowy. Ukończył szereg kursów specjalistycznych. Prowadził szkolenia, m.in. szkolenie pilotów i mechaników radzieckich na samolocie M-15 we Lwowie. Za jego staraniem w 1972 r. pozyskano do Radomyśla Wielkiego unikatowy samolot M-2, wyprodukowany w WSK Mielec, jeden z dwóch zachowanych egzemplarzy. (Ekspozycja M-2 na radomyskim rynku została w 1998 przekształcona na Pomnik Pilotów Polskich Walczacych na Zachodzie, a później kilkakrotnie uzupełniano ją elementami patriotycznymi.) Był aktywnym członkiem różnych organizacji społecznych: SIMP, Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego, Polskiego Związku Filatelistów, Związku Harcerstwa Polskiego i Fabrycznego Klubu Sportowego Stal Mielec. W 1994 r. został wybrany na radnego Rady Miejskiej w Radomyślu, a następnie na przewodniczącego Komisji Rewizyjnej Rady, ale przed upływem kadencji zrezygnował z tych funkcji w związku z wyjazdem do USA. Tam wspólnie z synem założył i prowadził firmę. Ponadto pracował społecznie w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku, m.in. założył Polonijny Klub Kolekcjonerów, zrzeszający miłośników pamiątek i militariów polskich z trzech stanów. Współpracował też z różnymi organizacjami na terenie USA (Polonus, muzea polskie) i Polski. Po powrocie ze Stanów zajął się działalnością społeczną w Radomyślu Wielkim. Jest jednym z założycieli oraz prezesem stowarzyszenia „Nasze Miasto Radomyśl Wielki”, które prowadzi m.in. modelarnię lotniczą, klub szachowy i różne formy działalności na rzecz seniorów. Założył przy stowarzyszeniu archiwum elektroniczne materiałów o „Małej Ojczyźnie” – Radomyślu Wielkim i jego okolicach. Od 2009 r. wydaje karty pocztowe z najpiękniejszymi wieńcami prezentowanymi na Podkarpackim Konkursie Wieńca Dożynkowego, a ponadto wydał tomik poezji radomyskich twórców. W 2020 r. założył Cyfrowe Archiwum Społeczne na portalu Otwartego Systemu Archiwizacji (OSA), gdzie zamieszcza ciekawe materiały o Radomyślu Wlk. i jego okolicy.Od 2015 r. prowadzi internetową „Encyklopedię miasta i gminy Radomyśl Wielki”. W 2019 r., podróżując po terenach radomyskiej gminy, odnalazł w Dulczy Wielkiej wiekową, wspaniałą lipę, którą Nadleśnictwo Mielec zgłosiło do ogólnopolskiego konkursu „Drzewo Roku”. W wyniku plebiscytu lipa ta otrzymała najwięcej głosów i tytuł „Drzewa Roku 2020” w Polsce. Wyróżniony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką „Za Zasługi dla Rozwoju Przemysłu Maszynowego”, Złotą Odznaką Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego, Medalem „Merentibus” Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku, Medalem z okazji XXX-lecia Samorzadu Terytorialnego w Radomyślu Wielkim, Nagrodą Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, tytułem Mister Kreatywności Podkarpacia” (2009), tytułem „Wolontariusz Podkarpacia 2012” oraz nominacjami do tytułu „Mielczanina Roku” (2010), tytułu „Osobowość Roku 2020” w plebiscycie rzeszowskich „Nowin” i nagrody im. Heleny Radlińskiej.
ZIOBROŃ JAN EUGENIUSZ, urodzony 1 I 1937 r. w Tarnowie, syn Wojciecha i Marii z Wolińskich. Absolwent Liceum Pedagogicznego w Mielcu, maturę zdał w 1954 r. W latach 1954-1978 pracował w szkołach podstawowych w miejscowościach: Dulcza Wielka (nauczyciel-przewodnik Organizacji Harcerskiej, 1954-1956), Szczytna Śląska (nauczyciel, 1956-1958), Słabowo (kierownik szkoły, 1958-1960), Charzyno (nauczyciel, 1962-1963), Dzierżaniny (nauczyciel, 1962-1963), Piaski Drużków (dyrektor szkoły, 1963-1972), Żarówka (dyrektor szkoły, 1972-1973) i Radomyśl Wielki (nauczyciel, 1973-1978). W 1977 r. ukończył studia na Wydziale Geograficzno-Biologicznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, uzyskując tytuł magistra geografii. W 1978 r. powierzono mu stanowisko sekretarza Urzędu Miejsko-Gminnego w Radomyślu Wielkim. Wtedy to przyczynił się do powstania w Radomyślu Filii Zespołu Szkół Rolniczych w Brniu i w latach 1981-1984 był jej kierownikiem. 1 IX 1984 r. przeszedł na tzw. wcześniejszą emeryturę po 30 latach pracy w zawodzie nauczycielskim. W 1985 r. skupił wokół siebie miłośników historii ziemi radomyskiej, założył Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Radomyskiej i prowadzi je do dziś. Doprowadził do powstania szeregu Miejsc Pamięci Narodowej, m.in. trzech pomników: Zagłady Gminy Żydowskiej w Radomyślu Wielkim (1987), Armii Krajowej (1989) i Lotników PSP na Zachodzie, ekshumacji M. Ziętkiewicza (I komendanta ZWZ-AK w Radomyślu Wlk.) oraz zaprojektował, ufundował i zorganizował odsłonięcie 9 tablic pamiątkowych. Intensywnie promuje Radomyśl Wielki w kraju i na świecie. Urządził i prowadził społecznie przez 15 lat Regionalną Izbę Pamięci Narodowej. Znajdowała się ona w budynku szkoły, a następnie została przeniesiona do domu J. Ziobronia i oczekuje na nowy lokal. Napisał i wydał: Radomyśl Wielki – monografia (1981, w 400. rocznicę założenia miasta, pierwsze tego rodzaju wydanie o Radomyślu W.), Sławni Radomyślanie – tom 1. (2003), tom 2. (2004) i tom 3. (2006), Dzieje chóru ECHO w Radomyślu Wielkim (2006), Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Radomyślu Wielkim (2008 r.) i Dzieje Gminy Żydowskiej w Radomyślu Wielkim (2009 r.). Opracowywał i wydawał miesięcznik „Ziemia Radomyska”. numerów miesięcznika „Ziemia Radomyska”. Doprowadził do budowy pomnika Lotników PSP na Zachodzie, wywodzących się z Ziemi Radomyskiej (1998 r.). Jest pomysłodawcą i autorem zmian nazw ulic w Radomyślu Wielkim: ul. Zbigniewa Matuli, ul. Ludwika Lonczaka, ul. Mikołaja Kopernika, ul. Armii Krajowej i ul. Józefa Piłsudskiego. Wyróżniony m.in.: Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem „Pro Memoria”, Odznaką „Zasłużony Działacz Ruchu Spółdzielczego”, Złotą Odznaką Honorową Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej, Srebrną Honorową Odznaką Przyjaciół Harcerstwa, Odznaką „Za Zasługi dla Związku Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych”, tytułem „Człowieka Roku 1998” (dyplom i medal) w plebiscycie czytelników „Gazety Krakowskiej” w 1999 r., certyfikatem „Niepokorny XX wieku”, Ogólnopolską Nagrodą II stopnia im. Aleksandra Patkowskiego, Honorowym Medalem „Za Zasługi dla Miasta i Gminy Radomyśl Wielki” oraz Honorowym Tytułem „Osobowości Radomyskiej Kultury”. Zmarł 25 VI 2020 r. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Radomyślu Wielkim.
ZIOŁO STANISŁAW, urodzony 7 I 1952 r. we Wrocławiu, syn Józefa i Anieli z domu Fąfara. Po ukończeniu szkoły zawodowej w 1969 r. został zatrudniony we Wrocławskiej Stoczni Rzecznej jako ślusarz mechanik. Równocześnie od jesieni 1968 r. trenował lekkoatletykę w KS „Budowlani” Wrocław, specjalizując się w biegach średnich. Jako junior plasował się w pierwszej „10” tabel krajowych juniorów w biegach na 1500 m i 3000 m. W 1972 r. został powołany do zasadniczej służby wojskowej i trenował w WKS „Oleśniczanka”, znacznie poprawiając rekordy życiowe. Po służbie wojskowej został pozyskany do FKS „Stal” Mielec i zatrudniony w mieleckiej WSK. Startował do 1978 r., zdobywając szereg sukcesów indywidualnych oraz plasował się w czołówce polskich biegaczy na dystansie 3000 m. Jego rekord życiowy – 8.00,4 (Spała, 1974) znajduje się nadal w tabelach 100 najlepszych w historii polskiej lekkoatletyki, a rekord życiowy na 1500 m – 3.45,6 jeszcze dziś dawałby wysokie miejsce w niejednych międzynarodowych zawodach. W 1980 r. ukończył Liceum Ekonomiczne w Mielcu i zdał maturę. Od 1979 r. rozpoczął działalność szkoleniową jako trener młodych biegaczy „Stali” Mielec, a od 1989 r. do 1997 r. pełnił dodatkowo funkcję trenera koordynatora sekcji lekkoatletycznej „Stali”. Po ogłoszeniu upadłości FKS „Stal” w 1997 r. uczestniczył w założeniu Lekkoatletycznego Klubu Sportowego (LKS) Mielec i przejęciu przezeń zawodników byłej „Stali” – ponownie podjął się pełnienia funkcji trenera biegów i trenera koordynatora. W dotychczasowej karierze trenerskiej (od 1979 r. do dziś) wychował wielu reprezentantów Polski i czołowych biegaczy, którzy w Mistrzostwach Polski w różnych kategoriach wiekowych (od młodzika do seniora) zdobyli ponad 60 medali, w tym 17 tytułów mistrza Polski. Najbardziej utytułowani to: Helena Sabaj, Krzysztof Ćwikła, Wiesław Figurski, Jakub Burghardt, Krzysztof Stefanowicz i Kamil Zieliński. W 2000 r. został wybrany wiceprezesem ds. sportowych w Podkarpackim Okręgowym Związku Lekkiej Atletyki, a w 2006 r. powierzono mu funkcję wiceprezesa LKS Mielec. Za osiągnięcia szkoleniowe został wybrany w plebiscycie dziennika „Nowiny” Trenerem Roku Podkarpacia w 2000 r., a ponadto dwukrotnie wybrano go „Trenerem Roku” w plebiscycie Tygodnika Regionalnego „Korso” i przyznano mu tytuł „Trenera Roku Ziemi Mieleckiej” w Radiu Puls FM (2002). Wyróżniony także m.in.: Srebrnym Krzyżem Zasługi, Brązowym Krzyżem Zasługi, Srebrną Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej” i Honorową Odznaką „Za Zasługi w Sporcie Szkolnym”.
ZIOBROŃ WOJCIECH, urodzony 15 IV 1901 r. w Dulczy Wielkiej, pow. mielecki, syn Tomasz i Agnieszki z domu Kieraś. Od 1915 r. uczęszczał do c.k. Gimnazjum w Mielcu. Był członkiem drużyny skautowej i innych organizacji młodzieżowych w Mielcu. W lipcu 1920 r. zgłosił się na ochotnika do wojska i otrzymał przydział do 238 Pułku Małopolskich Oddziałów Armii Ochotniczej, w którym powierzono mu funkcję oficera – zaopatrzeniowca. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej na kresach wschodnich i w obronie Lwowa. W październiku 1920 r. przeniesiono go do 52 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych, a w listopadzie tego roku został zwolniony z wojska. Pod koniec roku 1921 wstąpił do Zakonu OO Karmelitów w Krakowie. Ukończył II Państwowe Gimnazjum św. Jacka w Krakowie oraz rozpoczął studia teologiczne. Wysłano go do Rzymu, gdzie mieszkał w Kolegium OO Karmelitów i kontynuował studia teologiczne. Ukończył je w 1925 r., ale w 1926 r. z ważnych powodów rodzinnych zrezygnował z zakonu i powrócił w rodzinne strony. Został zatrudniony w Urzędzie Pocztowym w Radomyślu Wielkim, a po pewnym czasie awansował na stanowisko naczelnika. W latach 1925-1939 odbył szereg ćwiczeń wojskowych i kilkakrotnie awansował, do stopnia porucznika włącznie. Udzielał się też społecznie, m.in. w Związku Rezerwistów, Strzelcu, Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” i na rzecz Pożyczki Narodowej 1933, za co otrzymał Pamiątkową Odznakę Pożyczki Narodowej. W 1936 r. przeniesiono go do Urzędu Pocztowego i Telegraficznego Poczty Głównej w Tarnowie na stanowisko naczelnika. Po napadzie Niemiec hitlerowskich na Polskę 1 IX 1939 r. ewakuował dokumentację pocztową z Tarnowa do Lwowa. W okolicach Lwowa polskie ekipy ewakuujące akta urzędów i instytucji zostały zaatakowane przez nacjonalistów ukraińskich. Dzięki szczęśliwemu zbiegowi okoliczności udało mu się uciec i powrócić do Radomyśla. Był współorganizatorem tamtejszej placówki podziemnego Związku Walki Zbrojnej i w okresie III-VI 1940 r. jej dowódcą. Zagrożony aresztowaniem ukrywał się w okolicach Radomyśla i pomagał w pracach na roli. W 1944 r. powrócił do AK (wcześniej ZWZ) i pełnił funkcję inspektora Wojskowej Straży Ochrony Powstania. Posługiwał się pseudonimem „Józef”. Po II wojnie światowej, ostrzeżony o możliwości aresztowania przez Służbę Bezpieczeństwa, wyjechał na Ziemie Odzyskane i został zatrudniony w Pocztowym Urzędzie Przewozu Poczty Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów we Wrocławiu. Zmarł 9 VI 1948 r. Pochowany na Starym Cmentarzu w Tarnowie.
ZIOMEK GRZEGORZ, urodzony 17 IV 1983 r. w Mielcu, syn Klemensa i Leonardy z domu Kot. Absolwent Zespołu Szkół Ekonomicznych w Mielcu z maturą w 2002 r. Studiował rachunkowość w Wyższej Szkole Ekonomii i Administracji w Kielcach i w 2005 r. uzyskał tytuł licencjata. Pracę zawodową rozpoczął w lipcu 2002 r. w firmie „POLO” S.J. jako fakturzysta. Kolejnymi miejscami pracy i stanowiskami były: Lear Automotive Poland (2003-2005, operator maszyn tnących), Retech Sp. z o.o. (2005-2007, kierownik magazynu, kierownik zmiany), Lasham Idt (Anglia) – serwis statków powietrznych – boeing 737 (2008 r.) i Metalpol Sp. z o.o. (2008 r., ślusarz). W styczniu 2009 r. został zatrudniony w Polskich Zakładach Lotniczych w Mielcu i pracował na stanowiskach: montera płatowców (2009 r.), koordynatora lean (2009-2010), kierownika projektu „Wdrożenie inżynierii przemysłowej” (2011 r.) i kierownika sekcji (2012-2013). Równocześnie studiował na Uniwersytecie Ekonomicznym i w 2012 r. ukończył studia magisterskie na kierunku: zarządzanie produkcją. W styczniu 2013 r. został kierownikiem działu i powierzono mu funkcję zastępcy dyrektora technologicznego (2013-2015), a następnie pełnił funkcję lidera zespołu (2015-2016). Od stycznia 2017 r. pracuje na stanowisku szefa programu. W 2017 r. ukończył studia na kierunku: Mechanika i Budowa Maszyn w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie z tytułem inżyniera. Ponadto w maju 2019 r. założył własną firmę „Pan Ziomek Grzegorz Ziomek” w Mielcu. Angażuje się społecznie. Jest założycielem i prezesem Stowarzyszenia Odrodzony Mielec, które od 2015 r. realizuje niekonwencjonalne, ale użyteczne i potrzebne projekty, m.in.: protesty „Stop trucicielom”, murale o tematyce patriotycznej, konkursy fotograficzne na tematy związane z Mielcem oraz różne formy pomocy społecznej. W wyborach samorządowych w 2018 r. został wybrany na radnego VII kadencji (2018-2023) Rady Miejskiej w Mielcu, a następnie powierzono mu funkcję wiceprzewodniczącego Rady. Od wielu lat jest pasjonatem biegów długodystansowych. W młodości, jako zawodnik LKS Stal Mielec, startował na średnich i długich dystansach w halowych, letnich i przełajowych Mistrzostwach Polski w kategorii juniorów młodszych. Jako dorosły ukończył m.in. trzy biegi maratońskie i dwa maratony na rolkach.
ZIOMEK MIROSŁAW, urodzony 29 VIII 1960 r. w Dębicy, syn Stefana i Wandy z domu Moskal. Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Konarskiego w Mielcu, maturę zdał w 1979 r. Był członkiem szkolnego chóru mieszanego, prowadzonego przez Pawła Lisa. W latach 1980–1985 studiował w Instytucie Muzykologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i uzyskał tytuł magistra muzykologii. Wtedy też zatrudniono go jako II dyrygenta Chóru Akademickiego Akademii Rolniczej w Lublinie. W 2002 r. został dyrektorem i kierownikiem artystycznym tego zespołu i pełnił tę funkcję do 2018 r. W 1988 r. założył Chór Archikatedry Lubelskiej i prowadził go do 2003 r. Oba kierowane przezeń zespoły koncertowały wielokrotnie w kraju i za granicą, prezentując dzieła wokalne i wokalno-instrumentalne od średniowiecza po muzykę współczesną. Ukończył Podyplomowe Studia Chórmistrzowskie w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy (1990) i kurs dla kadry zarządzającej w instytucjach kultury oraz uzyskał stopień magistra licencjata w zakresie muzyki sakralnej na KUL (1999). W latach 1994-1998 sprawował funkcję zastępcy dyrektora Stowarzyszenia Międzynarodowe Centrum Sztuki Sakralnej przy Archikatedrze Lubelskiej. W 2003 r. uzyskał kwalifikacje I stopnia sztuk muzycznych (równoznaczne ze stopniem doktora nauk) w Akademii Muzycznej w Poznaniu. Powierzono mu funkcję zastępcy dyrektora ds. ekonomicznych Filharmonii Lubelskiej, a w 2004 r. został jej dyrektorem. Od 2018 r. jest kierownikiem i dyrygentem chóru Zespołu „Mazowsze”. Poza pracą artystyczną od 1997 r. do 2017 r. prowadził także działalność naukowo-dydaktyczną jako asystent, a następnie adiunkt w Zakładzie Muzyki Organowej, Sakralnej i Improwizacji Wydziału Artystycznego UMCS w Lublinie. Ponadto od 2003 r. był sekretarzem Rady Nadzorczej Radia Lublin S.A. Funkcję dyrektora Filharmonii Lubelskiej pełnił do XI 2008 r. W 2009 r. wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego, a następnie został wybrany na przewodniczącego Zarządu Regionu Lubelskiego SD. Wyróżniony m.in.: Nagrodą Miasta Lublina w 2011 r. za całokształt osiągnięć artystycznych, Odznaką Honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, Medalem 700-lecia Miasta Lublin i tytułem Ambasadora Kultury Miasta Lublin i Lubelszczyzny.
ZJEDNOCZONE STRONNICTWO LUDOWE, ugrupowanie polityczne utworzone w Warszawie na Kongresie Jedności Ruchu Ludowego (27-29 XI 1949 r.) w wyniku połączenia Polskiego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Ludowego. Uznało ono wiodącą rolę klasy robotniczej w sojuszu robotniczo-chłopskim i PZPR jako siłę przewodnią, skazując się tym samym na drugoplanową rolę w życiu społeczno-politycznym. W późniejszych latach podejmowano kilkakrotnie próby większego usamodzielnienia się, ale bez większych efektów. W grudniu 1949 r. utworzono tymczasowe struktury terenowe Stronnictwa, m.in. w Rzeszowie powstał tymczasowy wojewódzki komitet zjednoczeniowy, a w Mielcu – powiatowy z prezesem Adamem Kurdzielem. W 1950 r. odbył się pierwszy Powiatowy Zjazd ZSL w Mielcu. Wybrano Powiatowy Komitet Wykonawczy oraz prezesa, którym został Franciszek Biduś. W pierwszych latach funkcjonowania ZSL skupiła w powiecie mieleckim około 1 500 członków, z czego na wsi – około 1380. Programy działalności ukierunkowane były głównie na problemy wsi i gospodarkę żywnościową. Postulaty wsi kierowano do władz poprzez radnych i posłów. W ramach porozumień międzypartyjnych i programu FJN – ZSL otrzymywało określoną ilość mandatów radnych w Wojewódzkiej Radzie Narodowej w Rzeszowie, Powiatowej Radzie Narodowej i Miejskiej Radzie Narodowej w Mielcu oraz w poszczególnych Gminnych Radach Narodowych. Dla przykładu – w 60-osobowej Powiatowej Radzie Narodowej w kadencji 1963-1973 pracowało 15 radnych z ZSL. W latach 1961-1969 posłem na Sejm z powiatu mieleckiego był Antoni Rybak – ówczesny prezes Powiatowego Komitetu ZSL w Mielcu. W latach 70. odżyły znów chęci uzyskania większej samodzielności i wpływów na wsi. Mobilizowano się poprzez zebrania organizacyjne, uroczystości z okazji Święta Ludowego (Zielone Świątki), obchody rocznic wielkich wydarzeń w ruchu ludowym oraz spotkania zasłużonych działaczy ludowych. Aktywność ta została znacznie osłabiona przez likwidację powiatów i wszystkich organizacji powiatowych w 1975 r. Utworzono wówczas Miejsko-Gminny Komitet ZSL w Mielcu, który skupiał 3 koła miejskie w Mielcu (około 80 członków) i 8 kół wiejskich w Gminie Mielec (około 250 członków). Taki stan utrzymał się do 1990 r. W tym czasie mielczanie pełnili różne funkcje w organizacji wojewódzkiej. Członkami Wojewódzkiego Komitetu ZSL w Rzeszowie byli: Franciszek Śliwa (15 lat) oraz Barbara Marszałek, Stanisław Ciejka i Jan Gancarz (po 4 lata). a instruktorami ZW ZSL byli sekretarze MGK w Mielcu – Stanisław Ciejka (1980-1987) i Stanisław Kardyś (1987-1990). Ponadto S. Ciejka w latach 1987-1989 kierował Rejonowym Ośrodkiem Działania ZSL.
Prezesi PK ZSL w latach 1949-1975: Adam Kurdziel, Franciszek Biduś, Jan Bator, Stanisław Kut, Władysław Gwizdak, Antoni Rybak, Feliks Gałda.
Sekretarze PK ZSL w latach 1949-1975: Antoni Rybak, Roman Jaromi, Józef Rokoszak, Mieczysław Skomra, Józef Koper, Mieczysław Czachor, Stefan Ziomek, Stanisław Jarosz, Franciszek Śliwa.
Prezes MGK ZSL (1975-1990): Stanisław Staniszewski.
Sekretarze MGK ZSL (1975-1990): Stanisław Ciejka, Stanisław Kardyś.
ZŁOMAŃCZUK JAN, urodzony 21 V 1950 r. w Komorowie, powiat pruszkowski. Absolwent Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie – Filia w Białej Podlaskiej. Jako trener piłki nożnej uzyskał licencję UEFA-PRO. Karierę trenerską rozpoczął w klubie Roztocze Szczebrzeszyn (1973-1975). Kolejnymi trenowanymi przezeń zespołami były: AZS-AWF Biała Podlaska (1975-1979), Glinik Gorlice (1979-1983), Igloopol Dębica (1983-1985), Motor Lublin (1985-1987), Hetman Zamość, reprezentacja Polski U-16 (II trener) i Siarka Tarnobrzeg (II trener). W 1995 r. został II trenerem ekstraklasowej Stali Mielec (I trenerem był Franciszek Smuda). Po rezygnacji F. Smudy (11 IV 1995 r.) do końca sezonu 1994/1995 pełnił funkcję I trenera. Mimo dużych kłopotów organizacyjnych i finansowych klubu pomógł uratować ekstraklasę dla Mielca. W sezonie 1995/1996 był I trenerem Stali Mielec, ale po osłabieniu kadrowym zespołu nie zdołał utrzymać Stali w ekstraklasie (przedostatnie – 17. miejsce i spadek do II ligi). Po sezonie opuścił Mielec i został zatrudniony w Tomasovii Tomaszów Lubelski. Następnymi etapami kariery trenerskiej były: GKS Bełchatów (2000-2001), Wigry Suwałki (2001-2002), powtórnie GKS Bełchatów (2008 r.), Wisła Płock (2009-2010), powtórnie Roztocze Szczebrzeszyn (2011 r.), po raz trzeci GKS Bełchatów (2012 r.), po raz drugi AMSPN Hetman Zamość (2014) i Tomasovia Tomaszów Lubelski (2014-2015) i po raz trzeci Hetman Zamość (2015-2016).
ZŁOTNICKI JAN (ksiądz), urodzony 7 XI 1901 r. w Złotnikach koło Mielca, syn Andrzeja Szczura i Marii z Surowców. Absolwent Gimnazjum Państwowego w Mielcu, maturę zdał w 1922 r. Po studiach teologicznych w 1926 r. przyjął święcenia kapłańskie. Jako wikariusz pracował m.in. w Leszczynie koło Trzciany. W 1933 r. został mianowany proboszczem w Cerekwi. Doprowadził do wybudowania kościoła parafialnego w latach 1948-1952, a następnie urządzenia jego wnętrza. W 1973 r. zrezygnował z probostwa i przeszedł na emeryturę. Przeniósł się do Leszczyny koło Trzciany i tam rezydował. Zmarł 9 IV 1988 r. Spoczywa na cmentarzu w Cerekwi.
ZŁOTNICTWO, rzemiosło artystyczne wytwarzające kosztowne przedmioty i ozdoby z metali (głównie ze złota i srebra) pojawiło się w Mielcu pod koniec XVI w. i rozwinęło działalność w XVII w. Świadczy o tym m.in. nazwisko Złotnik, wielokrotnie pojawiające się w dokumentach mieleckiego rzemiosła, np.: Grigiel Złotnik, Jędrzej Złotnik i Matias Złotnik. W II poł. XVII w. prawdopodobnie zanikło z powodu biedy po „potopie” szwedzkim i coraz intensywniejszej działalności handlarzy wędrownych. W latach 80. i 90. XX w. wytwarzaniem oryginalnych przedmiotów i ozdób z metali zajmowali się renomowani mieleccy rzemieślnicy – Alfred Bielec i Zdzisław Korpanty.
ZNACZKI MIELECKIE, pojawiły się w pierwszych miesiącach po odzyskaniu przez Polskę niepodległości (11 XI 1918 r.). Nie było jeszcze wówczas polskich znaczków, a opłaty za usługi pocztowe musiały być pobierane. Wprawdzie znaczki austriackie zostały wycofane z obiegu zarządzeniem Dyrekcji Poczt i Telegrafów we Lwowie (20 I 1919 r.), ale używano ich nadal z polskimi nadrukami. W Mielcu takie nadruki wykonywał Roman Semenow. Oryginalność tych nadruków spowodowała, że później „znaczki mieleckie” wykupywali nawet filateliści krakowscy.
ZOMBEK KURT, urodzony 2 VIII 1930 r. w Zabrzu, syn Alojzego i Jadwigi z domu Stanek. W latach 60. był trenerem pływania w Klubie Pływackim „Neptun” Stargard Szczeciński i wychował m.in. Władysława Wojtakajtisa, który startował na Igrzyskach Olimpijskich w Meksyku – 1968 r. i Monachium – 1972 r. Zarządowi Stal Mielec udało się namówić K. Zombka do przyjazdu do Mielca i zatrudniono go w 1968 r. jako trenera – koordynatora sekcji pływania. (Stal dysponowała od 1967 r. nowym krytym basenem 25-metrowym przy hali sportowo-widowiskowej oraz od 1969 r. nowym zespołem basenów odkrytych.) Opracował program powszechnej nauki pływania dla dzieci (prawdopodobnie pierwszy w Polsce) i na tej bazie – plan rozwoju sekcji pływania. Na program składały się: obowiązkowa nauka pływania dzieci klas I i II szkół podstawowych, stworzenie kryteriów selekcyjnych dla klas III, w których miały się znaleźć najbardziej utalentowane dzieci, utworzenie w przyszłości klas o poszerzonym programie nauczania wychowania fizycznego w Szkołach Podstawowych nr 3, 6 i 7 w Mielcu. Program został zatwierdzony przez władze oświatowe i wprowadzony od roku szkolnego 1969/1970. Od 1974 r. K. Zombek i Stal Mielec zbierali owoce konsekwentnej realizacji tego programu. Pierwsze medale (srebrne) na Mistrzostwach Polski Młodzików wywalczyli: Gabriela Zombek (córka K. Zombka) i Zbigniew Giża. Później mieleccy pływacy regularnie startowali w mistrzostwach Polski w różnych kategoriach wiekowych i zdobywali liczne medale i czołowe lokaty, a następnie ustanawiali rekordy Polski i reprezentowali Polskę na zawodach międzynarodowych. Pod jego kierunkiem wykształciła się grupa mieleckich trenerów, która kontynuuje realizację programu rozpoczętego w 1969 r. W 1984 r. K. Zombek wyjechał z Polski do RFN i zamieszkał w Meinz. W latach1989-1993 pracował jako trener pływania w klubie Mainzer Schwimmverein 1901. Zmarł 19 II 2019 r.
ZORZA, zespół piłki nożnej zorganizowany w 1918 r. W 1919 r. zmienił nazwę na „Kruki” (później „Gryf”).
ZORZYCKI JERZY BOGUSŁAW, urodzony 26 IV 1963 r. w Mielcu, syn Pawła i Barbary z Zawadzkich. Absolwent II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Mielcu, maturę zdał w 1982 r. Studiował na Wydziale Zootechniki Akademii Rolniczej w Lublinie i w 1988 r. uzyskał tytuł magistra inżyniera. Ukończył też studium pedagogiczne w Centrum Doskonalenia Nauczycieli Oddział w Rzeszowie (1990 r.). Pracę zawodową rozpoczął w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Mielec jako referent techniczny (1988-1989). W latach 1989-1998 pracował jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Pławie i dodatkowo uczył w Zespole Szkół Ekonomicznych w Mielcu (1992-1993). W 1998 r. przeszedł do Urzędu Gminy w Borowej i do 2000 r. był kierownikiem Gminnego Zespołu Obsługi Szkół. Od 2000 r. pracuje w Starostwie Powiatowym w Mielcu. W latach 2000-2004 był inspektorem, a w latach 2004-2010 – dyrektorem Wydziału Organizacyjnego i Spraw Obywatelskich. W tym czasie ukończył: studia podyplomowe w zakresie wiedzy o integracji europejskiej w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (2002 r.), studia podyplomowe w zakresie europejskiego prawa samorządowego w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk Warszawie (2004 r.) oraz studia podyplomowe Akademii Liderów Samorządowych w Wyższej Szkole Bankowej w Poznaniu Wydział Zamiejscowy w Chorzowie (2012). W 2010 r. powierzono mu funkcję sekretarza powiatu mieleckiego i pełnił ją do 2015 r. Od 2020 r. pracuje na stanowisku dyrektora Wydziału Komunikacji Starostwa Powiatowego w Mielcu.
ZÖLLNER KAZIMIERA (z domu JÓŹWIAK), urodzona 3 I 1949 r. w Domaszkowie, woj. dolnośląskie, córka Stefana i Marii z domu Stablej. Absolwentka Liceum Ogólnokształcącego w Bystrzycy Kłodzkiej z maturą w 1967 r. Równocześnie kształciła się muzycznie. Ukończyła: Państwową Szkołę Muzyczną I st. (w zakresie gry na skrzypcach) w Bystrzycy Kłodzkiej (1964 r.), Studium Nauczycielskie (Wydział Wychowania Muzycznego) we Wrocławiu (1969 r.), Państwową Szkołę Muzyczną II st. (Wydział Instrumentalny, w zakresie gry na altówce) im. K. Szymanowskiego w Rzeszowie (1978 r.) i Akademię Muzyczną (Wydział Wychowania Muzycznego) im. F. Chopina w Warszawie z tytułem magistra sztuki i wyróżnieniem w 1983 r. Tematem pracy magisterskiej była historia aktywności artystycznej mieleckiego chóru „Melodia” w latach 1933-1983. Pracę zawodową rozpoczęła jako wychowawca i nauczyciel wychowania muzycznego w placówkach oświatowo-wychowawczych we Wrocławiu (1969-1970) i Mielcu (1970-1975). W 1974 r. została zatrudniona w Państwowej Szkole Muzycznej I st. w Mielcu (od 1990 r. – PSM I i II st.) na etacie nauczyciela gry na skrzypcach i altówce. Od 1988 r. do 1992 r. pełniła funkcję kierownika szkolnej Sekcji Instrumentów Strunowych. W 2003 r. uzyskała awans zawodowy na stopień nauczyciela dyplomowanego. W 2006 r. przeszła na tzw. wcześniejszą emeryturę, ale podjęła pracę w mieleckiej PSM w niepełnym wymiarze godzin. Wniosła znaczący wkład w rozwój mieleckiego szkolnictwa muzycznego i upowszechnianie muzyki wśród dzieci i młodzieży. Zorganizowała i prowadziła pierwszą w historii szkoły klasę altówki i opracowywała dlań materiały nutowe, m.in. dokonywała transkrypcji utworów muzycznych na altówkę z akompaniamentem fortepianowym, bowiem w tym czasie takie opracowania były rzadkością. Wielu jej uczniów kontynuowało z powodzeniem naukę gry na skrzypcach i altówce w szkołach muzycznych wyższych stopni, zasilało orkiestry i zespoły kameralne oraz podejmowało pracę w szkolnictwie muzycznym, także w Mielcu. Szczególne sukcesy odnieśli: Paweł Czarny, który w 2009 r. jako jedyny Polak zakwalifikował się do You Tube Symphony Orchestra I edycji i wystąpił w niej na koncercie w Carnegie Hall w Nowym Jorku oraz zajął II miejsce (kat. altówka) w VII Międzynarodowym Konkursie im. M. Spisaka w Dąbrowie Górniczej (2013 r.) oraz Monika Mazur, która otrzymała wyróżnienie w VIII Międzynarodowym Altówkowym Konkursie im. M. Rakowskiego w Poznaniu. Poza nauczaniem indywidualnym prowadziła szereg zespołów kameralnych, które występowały z okazji uroczystości świeckich i religijnych lub w ramach umuzykalnienia dzieci i młodzieży. Była organizatorem lub współorganizatorem koncertów z udziałem swoich uczniów. Także osobiście grywała w szkolnych zespołach muzycznych. Poza pracą w mieleckiej PSM współpracowała z wieloma ośrodkami kultury i stowarzyszeniami, występując jako instrumentalistka w orkiestrach i innych zespołach muzycznych, m.in. Mieleckiej Orkiestrze Kameralnej Mieleckiego Towarzystwa Muzycznego, kapelach zespołów folklorystycznych (ZPiT „Rzeszowiacy” w Mielcu, ZPiTL „Wisan” w Skopaniu, ZPiT „Siarkopolanie” WDK w Tarnobrzegu). Jej praca magisterska została w dużym zakresie wykorzystana do publikacji „Złoty Jubileusz Chóru „Melodia” w Mielcu 1933-1983” (Mielec 1983). Wyróżniona m.in.: Złotym Krzyżem Zasługi (dwukrotnie – 1990, 2020), Złotym Medalem za Długoletnią Służbę, Odznaką Honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, Nagrodą II st. Ministra Kultury, Nagrodą Wydziału Kultury i Sztuki UW w Rzeszowie, Nagrodą Kuratora Oświaty i Wychowania w Rzeszowie oraz nagrodami lokalnymi.
ZÖLLNER MIECZYSŁAW EDWARD, urodzony 1 I 1949 r. w Mielcu, syn Piotra i Katarzyny z domu Zapletal. Absolwent Technikum Mechanicznego MPC w Mielcu z maturą w 1968 r. i tytułem technika mechanika (specjalność: obróbka metali skrawaniem). W 1970 r. ukończył Studium Nauczycielskie we Wrocławiu (kierunek mechaniczny). W 1970 r. został zatrudniony w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Smoczce koło Mielca jako nauczyciel zajęć praktyczno-technicznych. W maju 1981 r. Rada Pedagogiczna SOSW wybrała go na stanowisko dyrektora i po zatwierdzeniu przez Kuratora Oświaty i Wychowania w Rzeszowie objął obowiązki od 1 VIII 1981 r. Kierował placówką przez 25 lat, aż do przejścia na emeryturę w 2006 r. Równocześnie studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza w Rzeszowie (kierunek: wychowanie techniczne) i w 1982 r. uzyskał tytuł magistra techniki o specjalności pedagogicznej. Ukończył także studia podyplomowe w zakresie pedagogiki specjalnej – rewalidacji upośledzonych umysłowo w Wyższej Szkole Pedagogicznej im. KEN w Krakowie (1987) i studia podyplomowe w zakresie zarządzania oświatą i przedsiębiorczości w Wyższej Szkole Gospodarki i Zarządzania w Mielcu (2001). W lutym 2002 r. uzyskał stopień nauczyciela dyplomowanego. Całe swoje życie zawodowe (36 lat) poświęcił jednej placówce. Jako nauczyciel, a szczególnie jako dyrektor, wniósł duży wkład w wielokierunkowy rozwój ośrodka. Doprowadził do rozbudowy i modernizacji jego koszarowej zabudowy (pozostałość po koszarach wojskowych z czasów II wojny światowej) oraz budowy nowego budynku szkoły, dwóch nowych segmentów internatu i budynku rehabilitacyjnego. (Dalsze prace zostały zatrzymane w 1999 r., kiedy organem prowadzącym placówkę został samorząd powiatowy.) Przyczynił się też do unowocześnienia metod i form pracy dydaktyczno-wychowawczej oraz rozwoju współpracy ośrodka ze środowiskiem mieleckim i pokrewnymi placówkami w kraju i za granicą (Homok na Węgrzech). Wyróżniony m.in.: Złotym Krzyżem Zasługi i Złotą Odznaką ZNP oraz Nagrodą Ministra Oświaty i Wychowania III stopnia (1977) i I stopnia (1989, 1991).
ZWIĄZEK BOJOWNIKÓW O WOLNOŚĆ I DEMOKRACJĘ, powstał w 1949 r. ze zjednoczenia 11 organizacji kombatanckich skupiających polskich uczestników wojen światowych, walk o wolność i niepodległość oraz wyzwolenie społeczne. Za naczelne zadania Związku uznano: kultywowanie i szerzenie idei pokoju, internacjonalizmu, patriotyzmu i postępu, współdziałanie z innymi organizacjami i instytucjami w zakresie budowy socjalizmu, zbieranie materiałów dotyczących historii walk o wolność i demokrację, otaczanie czcią Miejsc Pamięci Narodowej, pomoc dla kombatantów i ich rodzin oraz współpracę z organizacjami kombatanckimi za granicą w imię pokojowego współistnienia. Pierwsze koło ZBoWiD w Mielcu powstało w 1950 r. i zrzeszało 30 członków z całego powiatu mieleckiego. Początkowo sytuacja społeczno-polityczna w kraju nie sprzyjała rozwojowi organizacji, ale od połowy lat 50. aktywność Związku i liczba członków zaczęły z wolna rosnąć. Powstało kilka kół na terenie powiatu, a w Mielcu ożywiły się komisje problemowe Zarządu Powiatowego: organizacyjna, społeczno-wychowawcza i współpracy z młodzieżą, historyczna i socjalno-bytowa. Zwiększyły się też obowiązki Zespołu Weryfikacyjnego w związku z napływem nowych członków o różnej przeszłości bojowej. W 1958 r. mielecki Oddział Związku otrzymał sztandar. Kolejny etap w rozwoju organizacji rozpoczął się od drugiej połowy lat 60. Wtedy to udało się uzyskać dla członków więcej świadczeń, zapomóg pieniężnych, wczasów leczniczych i sanatoryjnych oraz rent wyjątkowych. Uzyskane efekty wpłynęły na znaczny wzrost liczby członków ze 180 w 1964 r. do 722 w 1971 r. Ten dynamiczny rozwój ilościowy spowodował, że utworzono kilka kolejnych kół gminnych. W Mielcu rozwijający się Związek zaczął odgrywać coraz znaczniejszą rolę w życiu społeczno-politycznym. Oprócz tradycyjnego uczestnictwa we wszystkich świętach i uroczystościach państwowych podjął starania o wprowadzenie uroczystości lokalnych i z jego inspiracji wprowadzono obchody rocznicy wyzwolenia Mielca. W ścisłej współpracy z ZP PTTK w Mielcu organizowano imprezy patriotyczne, m.in. „Szlakiem Pąsowej Róży” do Miejsc Pamięci Narodowej w okolicach Mielca, m.in. Pustkowa, Krzemienicy, Rzemienia i Radomyśla Wielkiego. Mieleccy kombatanci włączyli się do prac Obywatelskiego Komitetu Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa w Mielcu, a stanowiąc większość w jego składzie przyczynili się do upamiętnienia kilkudziesięciu Miejsc Walk i Męczeństwa na terenie Mielca i powiatu mieleckiego. Zintensyfikowano pracę wychowawczą w szkołach odbywając corocznie około 200 spotkań, na których zapoznawano młodzież ze swoją działalnością bojowa. Przez pewien czas wydawano własny „Biuletyn Informacyjny”. W 1975 r., po utworzeniu nowych województw, m.in. tarnowskiego i tarnobrzeskiego, część kół terenowych odłączyła się od mieleckiej organizacji. Pod koniec 1975 r. ZO ZBoWiD w Mielcu prowadził działalność w 12 kołach – 4. w Mielcu i 8. w sąsiednich gminach. Stan ten utrzymał się do końca lat 70. W latach 80. w naturalny sposób ilość członków zmniejszała się. Stan zdrowia wielu osób nie pozwalał na intensywną działalność, toteż zdecydowanie ograniczono ilość spotkań z młodzieżą. Uczestniczono jednak nadal w uroczystościach państwowych i lokalnych.
Prezesi: Stanisław Dolina, Emeryk Kolozsi, Kazimierz Lipczyński, Adam Tyburczy, Czesław Mazur, Jan Magda.
ZWIĄZEK BYŁYCH ŻOŁNIERZY ZAWODOWYCH I OFICERÓW REZERWY WOJSKA POLSKIEGO – KOŁO NR 1, powstało 18 III 1981 r. przy Wojskowej Komendzie Uzupełnień w Mielcu, a jego pierwszymi członkami było 24 oficerów. Głównymi celem organizacji była integracja środowiska byłych żołnierzy zawodowych i ich rodzin oraz współpraca z organizacjami kombatanckimi i paramilitarnymi, a także z lokalnymi władzami samorządowymi, m.in. w organizacji świąt i rocznic państwowych związanych z Wojskiem Polskim. Koło wprowadziło do swego stałego kalendarza takie uroczystości i imprezy jak: Dzień Zwycięstwa, Święto Wojska Polskiego i Dzień Weterana oraz spotkanie noworoczno-opłatkowe połączone z koncertami i Dzień Kobiet. Działacze Koła byli też jednymi z inspiratorów powstania Rady ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych przy kierowniku Urzędu Rejonowego, a potem przy staroście powiatowym i pełnili różne funkcje w Radzie. Doprowadzono do odsłonięcia dwóch tablic pamiątkowych: „Żołnierzom ziemi mieleckiej poległym za Ojczyznę” na Ścianie Pamięci Narodowej w Szkole Podstawowej nr 3 w Mielcu i „Żołnierzom Wojska Polskiego poległym na ziemi mieleckiej” na murze ogrodzenia bazyliki mniejszej św. Mateusza w Mielcu. Projekty obu tablic wykonał kpt. w stanie spoczynku Zdzisław Stachura. Organizowano też pogrzeby zmarłych członków Koła oraz starano się pomagać ich rodzinom. Szczególnie wartościowe sukcesy odnosili członkowie Koła, najczęściej por. rez. Mirosław Kluz i mł. chor. rez. Mariusz Chlebek, w ogólnopolskich zawodach strzeleckich. Od lat 90. zintensyfikowano współpracę z mediami, co zaowocowało większą ilością publikacji na temat działalności Koła w m.in. ogólnopolskim miesięczniku „Głos Weterana i Rezerwisty” oraz lokalnych tygodnikach: „Korso”, „Głos Mielecki” i „Wizjer Regionalny”. Szczególną aktywność w tym zakresie przejawiał ppłk Bronisław Kowalczuk, który napisał większość tych artykułów. Z okazji 10., 15. i 20. rocznicy powstania i działalności Koła opracowano i wydano okolicznościowe publikacje. Także Kronika Koła we wszystkich konkursach wojewódzkich zajmowała czołowe lokaty. W czasie VIII Krajowego Zjazdu 22-23 IX 2009 r. w Warszawie zmieniono nazwę stowarzyszenia na Związek Żołnierzy Wojska Polskiego. Mielecka organizacja pozostała Kołem, wchodzącym w skład ZŻWP w Rzeszowie, a prezesem pozostał płk rez. Józef Pado.
Prezesi: płk rez. Adam Tyburczy, ppłk rez. Julian Kusiak, płk rez. Jan Frask, mjr rez. Stanisław Gawryś, ppłk rez. Bronisław Kowalczuk, płk rez. Józef Pado.
ZWIĄZEK HARCERSTWA RZECZYPOSPOLITEJ (ZHR), utworzona w 1989 r. ogólnopolska organizacja wychowawcza nawiązująca do tradycyjnych form pracy i idei harcerskiej. Podstawową jednostką wychowawczą ZHR jest drużyna. Strukturę organizacyjną ZHR stanowią dwa główne piony: męski i żeński. W Mielcu funkcjonuje od 1992 r. ZHR powstał na bazie struktur ZHP – rok założenia 1918, po połączeniu tej organizacji z ZHR. Wcześniejsze próby inicjowania tej organizacji w Mielcu były nieskuteczne. W 1995 r. środowisko skupiało łącznie około 350 harcerek i harcerzy. Bieżąca działalność drużyn opierała się na tradycyjnych formach i metodach pracy harcerskiej. Służbę harcerską realizowano poprzez wsparcie rodzin w wychowaniu dzieci, a także m.in. zbiórki odzieży i żywności dla bezdomnych i potrzebujących, pomoc powodzianom (zbiórka darów, współorganizacja kolonii dla dzieci powodzian), coroczne kwestowanie na rzecz schroniska św. Brata Alberta w czasie Wszystkich Świętych, akcje o charakterze patriotycznym. Włączano się w akcje ogólnopolskie, m.in. Marsze Życia, Biała Służba, Dzień Papieski, „Świąteczna paczka” (wyjazdy z podarkami do Polaków na Ukrainie) i Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy.W1993 r. i 1994 r. Szczep Harcersko Zuchowy „Jędrusie” przeprowadził uliczne spektakle upamiętniające odbicie przez oddział „Jędrusie” w 1943 r. więźniów z mieleckiego więzienia Gestapo. W 1996 r. zorganizowana została wystawa „Harcerstwo Niepokorne w Mielcu. ZHP rok założenia 1918 – ZHR. 1989 – 1996.” Z okazji 80. rocznicy odzyskania niepodległości zorganizowano przed pomnikiem Jana Kilińskiego (Wolności) happening „Przyjazd Józefa Piłsudskiego do Mielca” oraz wydano pierwszy numer jednodniówki „Polonia Restituta” (od 2003 r. wydawanej co roku z okazji Święta Niepodległości). W dniach 3-15 VIII 1999 r. reprezentacja tego środowiska uczestniczyła w Jubileuszowym Zlocie X-lecia ZHR w Lednicy, a w 2004 r. w III Narodowym Zlocie Harcerzy w 60. rocznicę Powstania Warszawskiego. W 1997 r., 2005 r. i 2006 r. mieleccy instruktorzy ZHR uczestniczyli w wyprawach do Katynia, skąd przywieźli ziemię i drzewka. ZHR był współorganizatorem wmurowania tablic upamiętniających mieleckie ofiary morderstw NKWD w Katyniu w Mielecką Ścianę Katyńską. Od 2003 r. w przeddzień Święta Niepodległości organizowane są wieczornice przy mogiłach mieleckich legionistów. Pod koniec 2006 r. wspólnie z ZHP powołano Komitet Obchodów 100-lecia Powstania Skautingu i Harcerstwa w Mielcu, z którego inicjatywy organizowane są uroczystości patriotyczne i imprezy związane z historią skautingu i harcerstwa. Od 2007 r. w Pałacyku Oborskich przed Świętem Niepodległości odbywają się „Wieczory pieśni patriotycznej”. W październiku 2006 r. w XXV rocznicę powstania 14 MDH „HADES” im. gen. Stanisława Sosabowskiego we fronton kościoła św. Marka (nad Wisłoką) wmurowany został pamiątkowy Krzyż Harcerski i pamiątkowa tabliczka. W 2008 r. mielecki ZHR liczył 5 drużyn żeńskich skupionych w Mieleckim Związku Harcerek „Akacja” i 2 drużyny męskie, zrzeszone w Mieleckim Związku Drużyn Harcerzy „Gryf”. Mieleckie instruktorki i instruktorzy pełnili służbę we władzach naczelnych ZHR. Wydawano pisma i broszury: „Gryfitek”, „Orla Perć”, „Zew”, „Dzieci Pioruna”, „Kochaj”, „Zdzich”, „Hades”, „Gryf”, „Żagiew”, „Polonia Restituta”. W 2009 r. rozwiązano Mielecki Związek Drużyn Harcerzy „Gryf”, a 1 MDH „HADEM” im. Józefa Grzesiaka „Czarnego” włączono do Rzeszowskiego Hufca Harcerzy. W 2011 r. została powołana nowa drużyna harcerek – 16 MHD „Róża Wiatrów” im. Anny Zakrzewskiej ps. „Hanka Biała” oraz 13 MDH „Szczęście”. W tymże roku uczestniczono w Zlocie z okazji 100-lecia harcerstwa w Polsce. W latach 2012-2013 zostały powołane trzy nowe drużyny: 10 Mielecka Gromada Zuchenek „Chmurki z Tęczowej Krainy”, 8 Mielecka Drużyna Wędrowniczek „Adwena” i 3 Mielecka Drużyna Wędrowników. 27 X 2013 r. zorganizowano grę miejską „Czas Bohaterów”. W kolejnym roku ZHR odchodził 25-lecie działalności, a mieleckie drużyny uczestniczyły w jubileuszowym Zlocie w Warszawie i z okazji 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Brał też udział w akcjach charytatywnych, m.in. „Akcja Paczka”.Także w 2014 r. Rozkazem Naczelnika Harcerzy zmieniono nazwę Rzeszowskiego Hufca Harcerzy na Mielecko-Ropczycki Hufiec Harcerzy. W 2015 r. powołano dwie drużyny męskie – 5 MDH „Notos” i 23 Mielecką Drużynę Wędrowników, ale rozwiązała się najstarsza mielecka drużyna harcerek – I MDH „Gwiazdozbiór” im. Emilii Plater. W tym okresie doszło do rozwiązania się kilku innych drużyn i w efekcie w 2016 r. Mielecki Hufiec Harcerek i Zuchenek „Akacja” liczył 3 drużyny harcerek i 2 drużyny zuchenek, zaś do Mielecko-Ropczyckiego Hufca Harcerzy należało 2 drużyny harcerzy i drużyna wędrowników ze środowiska mieleckiego. W 2018 r. MHHiZ „Akacja” połączył się z Rzeszowsko-Zabronieckim Związkiem Drużyn Harcerek „Quo Vadis” i liczył 7 drużyn. Rok 2019 był dla ZHR rokiem 30-lecia działalności i już tradycyjnie wszystkie mieleckie drużyny wzięły udział w okolicznościowym Zlocie w Rybakach koło Olsztyna. Dla upamiętnienia 30-lecia w Mielcu zorganizowano w ramach obchodów Święta 3 Maja miejską grę terenową pod tajemniczym hasłem „3Maj się wskazówek”. Z okazji 75. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego reprezentacja mieleckich harcerek uczestniczyła w Zlocie Warszawskim. W październiku 2019 r. została powołana 8. MDH „Ad Astra”. W czasie pandemii niezwykle groźnej choroby COVID-19 zaangażowano się w służbę Harcerskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, m. in. szyjąc maseczki (w początkach pandemii), robiąc zakupy i pomagając osobom potrzebującym. Warunki pandemiczne nie sprzyjały rozwojowi organizacji. Co prawda do Mieleckiego Hufca Harcerek i Zuchenek „Akacja” dołączyła RDH „Zielona Dwójka” oraz powołano nową drużynę wędrowniczek V SDW „Łuna”, ale rozwiązały się dwie najstarsze drużyny harcerek: 1 MDH „Burza” im. Józefy Kantor i 11 MDH „Głębia” im. Ludwiki Uzar Krysiakowej oraz dwie męskie – 5 MDH „Notos” i 23 MDW. W styczniu 2022 r. powołano nową drużynę wędrowniczek – IV MDW „Busola”. Według stanu na koniec stycznia 2022 r. Mielecki Hufiec Harcerek i Zuchenek „Akacja” liczył 6 drużyn harcerek i 2 drużyny wędrowniczek, z czego 2 drużyny harcerek i jedna wędrowniczek działały na terenie Mielca , a pozostałe w Rzeszowie i Sędziszowie Małopolskim. Mielecko-Ropczycki Związek Drużyn Harcerzy liczył 4 jednostki, z czego jedna na terenie Mielca. Mielecki Hufiec Harcerek i Zuchenek „Akacja” wchodzi w skład Podkarpackiej Chorągwi Harcerek, a Mielecko-Ropczycki Związek Drużyn Harcerzy jest częścią Podkarpackiej Chorągwi Harcerzy.
ZWIĄZEK HARCERSTWA POLSKIEGO (ZHP), organizacja – w haśle HARCERSTWO
ZWIĄZEK INWALIDÓW WOJENNYCH, powstał w 1919 r. w Warszawie z pilnej potrzeby opieki nad tysiącami żołnierzy inwalidów powracających do domów po zakończeniu I wojny światowej. W skład ZIW weszły różne organizacje powstałe wcześniej w różnych miejscach w kraju, w tym Związek Kalek i Byłych Wojskowych w Mielcu. Mieleckie koło ZIW posiadało własny sztandar i aktywnie uczestniczyło w życiu miasta, a szczególnie w uroczystościach patriotycznych. Niektórzy jego członkowie prowadzili działalność handlową, bowiem władze oddawały sprawniejszym inwalidom wojennym sklepy z artykułami monopolowymi. Najbardziej aktywnymi działaczami tego okresu byli: Józef Janik, Stanisław Jasiński, Jan Kalicki, Leopold Leszkiewicz, Stanisław Łuszcz i Wojciech Pająk. W czasie okupacji hitlerowskiej wielu inwalidów wojennych angażowało się w działalność konspiracyjną. Sztandar przechował przez całą wojnę Józef Loc. Po II wojnie światowej znów pojawił się wielki problem z zapewnieniem systematycznej opieki i pomocy materialnej wielkiej ilości żołnierzy inwalidów. Podstawą prawną ponownego powstania ZIW RP (18 XII 1944 r.) był dekret PKWN o inwalidach wojennych. W Mielcu Koło ZIW powstało w 1945 r. z inicjatywy m.in. Jana Jasińskiego (pierwszego przewodniczącego), Stanisława Foryta, Leopolda Leszkiewicza, Franciszka Borowca, Józefa Loca, Jana Wieczerzaka, Michała Piątka, Józefa Tacika i Romana Kowalskiego. Oni też stanowili pierwszy zarząd Koła. W latach 1945-1950 zrzeszało ono około 600 członków z całego powiatu poza Przecławiem, gdzie utworzono odrębne koło liczące około 140 członków. Dla zdobycia środków finansowych na pomoc członkom organizowano imprezy i zbiórki uliczne. Działalność tę wspierał Zarząd Okręgu w Rzeszowie poprzez specjalne kartki żywnościowo-odzieżowe i inne formy pomocy materiałowo-finansowej, poradnictwo prawne i zapomogi pogrzebowe. Utrzymano także przywilej pierwszeństwa przy otrzymywaniu koncesji na prowadzenie sklepów z artykułami monopolowymi. W 1950 r. zawieszono w całym kraju działalność ZIW, a opiekę nad inwalidami przejęło Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej. Przejęto na Skarb Państwa majątek ZIW, a sztandary i dokumentacja, przekazane przez Koła do Zarządu Okręgu ZIW, zostały zapewne zniszczone. Opieka ministerialna w ocenie zainteresowanych była minimalna i w wielu wypadkach dalece niewystarczająca. Korzystając z przemian w życiu politycznym i społecznym, w 1956 r. ponownie reaktywowano Związek. W Mielcu zebranie organizacyjne Koła odbyło się w marcu 1957 r., a w skład zarządu weszli: Jerzy Korzępa – przewodniczący, Jan Wieczerzak, Władysław Łyczak, Leopold Leszkiewicz, Franciszek Borowiec, Jan Pieróg, Jan Mach i Eugeniusz Petrykowski. Powrócono do wcześniej stosowanych form pomocy dla członków, głównie materialnej i zdrowotnej. Systematycznie rozwijająca się działalność spowodowała, że do Związku zgłosiło akces ponad 200 osób, a aktyw organizacji powiększał się. W 1962 r. na przewodniczącego wybrano Stanisława Majora, a w zarządzie nastąpiło sporo zmian. Ważnym wydarzeniem było otrzymanie w 1966 r. drugiego sztandaru, ufundowanego przez władze polityczno-administracyjne Mielca z okazji 23. rocznicy powstania Ludowego Wojska Polskiego. Utworzono nowe koła – w WSK Mielec i Borowej, a w latach 70. – w Tuszowie Narodowym i gminie Mielec. Aktywność w tym czasie wykazywali: Jan Mielniczek, Józef Rajpold, Tadeusz Bieganowski, Stanisław Gawryś, Władysław Hubicki, Kazimierz Korzeniowski, Kazimierz Liniewicz, Władysław Łyczak, Karol Batog i Andrzej Kwieciński. W 1972 r. ZIW PRL otrzymał status stowarzyszenia wyższej użyteczności. Mieleckie Koło uczestniczyło w życiu społeczno-politycznym miasta, uroczystościach z okazji świąt i rocznic państwowych i lokalnych. Włączano się też do organizacji czynów społecznych. Wielu członków ZIW wybierano do samorządów mieszkańców. Prowadzono też pracę wychowawczą, odbywając corocznie kilkadziesiąt spotkań z młodzieżą i dziećmi. Szczególnie uroczyste były „Spotkania Dwóch Pokoleń” organizowane w 1974 r. w mieleckich szkołach z okazji 30-lecia Dnia Zwycięstwa. Dalsze umocnienie się organizacji nastąpiło w rezultacie wprowadzenia w życie ustaw sejmowych o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (1974) i o dalszym zwiększaniu świadczeń dla kombatantów i byłych więźniów obozów koncentracyjnych. Po reformie administracyjnej i likwidacji powiatów w 1975 r. zasięg terytorialny Koła (później Oddziału) ZIW w Mielcu zmienił się znacznie. Ubyły koła z gmin, które zostały włączone do innych województw. Rosnąca aktywność organizacji spowodowała konieczność wzmocnienia zarządu komisjami problemowymi: organizacyjno-propagandową, socjalno-bytową, odznaczeń i wyróżnień, kobiecą oraz historii i kroniki. Istotną sprawą było też nawiązanie ścisłej współpracy z Liceum Medycznym w Mielcu w zakresie sprawowania opieki nad członkami Związku. W latach 80. do zarządu weszli m.in. Stanisław Becker, Janina Domagała, Zygmunt Rogowski i Henryk Sitko. Z biegiem lat liczba członków zmniejszała się i w pierwszych latach XXI w. spadła do kilkudziesięciu. Z inicjatywy mieleckiego Oddziału 27 II 2004 r. Rada Miejska nadała parkowi przy ul. S. Staszica nazwę „Inwalidów Wojennych RP” i na jego terenie w maju 2004 r. zbudowano pamiątkowy obelisk. 24 IV 2009 r., z okazji 90. rocznicy powstania ZIW RP, odsłonięto pamiątkową tablicę na murze przy bazylice mn. św. Mateusza w Mielcu. Z tej okazji wydano broszurę Związek Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej 1919-2009, autorstwa członków mieleckiego Oddziału – Barbary Kowalik i Jerzego Klementowskiego (Mielec 2009).
Siedzibą Oddziału przez wiele lat był lokal przy ul. A. Asnyka 2, a w 2014 r. przeniesiono się do budynku przy ul. S. Żeromskiego.
Przewodniczący w latach 1945-1950: Jan Jasiński (1945-1949), Roman Kowalski (1949-1950).
Przewodniczący w latach 1956-2007: Mieczysław Leszkiewicz (1956-1957), Jerzy Korzępa (1957-?), Stanisław Major (1962-1995), Stanisław Becker (1995-2001), Jan Mejza (2001-2016).
ZWIĄZEK KOMBATANTÓW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ I BYŁYCH WIĘŹNIÓW POLITYCZNYCH, ODDZIAŁ W MIELCU powstał w 1990 r. po zakończeniu działalności Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Zdecydowana większość członków b. ZBoWiD została przyjęta do nowej organizacji. Wśród 600 członków największe grupy stanowili byli żołnierze: kampanii wrześniowej 1939 r., I i II Wojska Polskiego, Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Wojsk Ochrony Pogranicza i Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, byli więźniowie obozów koncentracyjnych oraz funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej i Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej. Ponadto objęto opieką ponad 200 żon po zmarłych kombatantach. Prezesem wybrano Stanisława Kortykę, który do 2015 r. pełnił tę funkcję. W związku z uchwaleniem nowych przepisów o uprawnieniach kombatanckich przeprowadzono weryfikację członków i część członków mieleckiej organizacji została pozbawiona uprawnień. Pierwszą siedzibą był lokal w budynku byłego Komitetu Miejskiego PZPR, a później przeniesiono się do pawilonu WSK – DAMM-2 przy ul. F. Chopina i niedługo potem do pomieszczeń w bloku przy ul. F. Chopina 8. Organizacja wykazuje aktywność w środowisku, m.in. uczestniczy w upamiętnieniach miejsc pamięci narodowej oraz uroczystościach z okazji świąt i rocznic państwowych i lokalnych.
ZWIĄZEK MIAST POLSKICH, organizacja zrzeszająca dobrowolnie miasta polskie, mająca na celu m.in. lobbing legislacyjny oraz promocję gospodarczą i kulturalną miast. Powstał w 1917 r. i prowadził ożywioną działalność przez cały okres międzywojenny. W czasie okupacji hitlerowskiej i okresie Polski Ludowej nie funkcjonował. Do otworzenia Związku przystąpiono w czasie przemian ustrojowych na początku lat 50. XX w. Kongres Restytucyjny odbył się na początku 1991 r. w Poznaniu i tam umieszczono statutową siedzibę Związku. Główne zadania pozostały bez zmian. W ramach lobbingu legislacyjnego m.in. delegaci ZMP wchodzą w skład Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (11 zespołów roboczych), przedstawiając stanowiska i projekty zmian ustaw dotyczących samorządów miast. Związek inicjuje wspólne działania miast w przypadkach niekorzystnych regulacji prawnych i wspiera miasta występujące z uzasadnionymi interwencjami do Trybunału Konstytucyjnego lub Prezydenta RP. Formami spotkań przedstawicieli miast są: kongresy, konferencje, warsztaty i szkolenia. Związek popularyzuje dobre i ciekawe rozwiązania problemów miejskich poprzez konkursy, wystawy, prowadzenie bazy danych dobrych praktyk i publikacje. Dla pozyskania informacji prowadzi badania ankietowe, m.in. coroczny System Analiz Samorządowych (SAS), którego celem jest stworzenie możliwości analizowania i porównywania jakości usług w wielu sektorach życia miejskiego oraz ocenienie stanu rozwoju miast. Współpracuje z zagranicą, głównie poprzez uczestnictwo w Radzie Gmin i Regionów Europy (CEMR) oraz przedstawicieli w Kongresie Władz Lokalnych i Regionalnych Europy (), i Światowym Związku Miast i Władz Lokalnych (UCLG). Ponadto podjął współpracę z amerykańską Narodową Ligą Miast (). Inspiruje i wspiera współpracę partnerską miast członkowskich. Organizuje wspólną powierzchnię wystawową na targach polskich i zagranicznych. Wydaje publikacje, m.in.: Projekty inwestycyjne miast polskich (oferty gospodarcze), miesięcznik „Samorząd Miejski”, wkładkę informacyjną na łamach „Przeglądu Komunalnego” oraz książki i broszury. Prowadzi też e-Biuletyn i stronę internetową . Od 1991 r. jednym z członków ZMP jest miasto Mielec. W dniach 23-24 IV 2010 r. w Mielcu odbyło się posiedzenie Zarządu Związku. W 2011 r. do ZMP należało 298 miast, w tym Mielec. Przedstawicielami Mielca w Związku byli: wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Jan Wróblewski (1990-1994), przewodniczący Rady Miejskiej Andrzej Osnowski (1994-1998) i przewodniczący Rady Miejskiej Zdzisław Nowakowski (1998-2010, członek Zarządu w latach 2006-2010), a w kadencji 2010-2014 członkiem Zarządu był wiceprezydent Bogdan Bieniek. Od 2014 r. miasto Mielec reprezentował prezydent Mielca Daniel Kozdęba, w 2018 r. p.o. prezydenta Fryderyk Kapinos, a od 2019 r. kolejny prezydent Mielca Jacek Wiśniewski.
ZWIĄZEK MŁODZIEŻY POLSKIEJ, powstał na Kongresie Zjednoczeniowym we Wrocławiu w 1948 r. z połączenia organizacji młodzieżowych: Związku Walki Młodych, Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, Związku Młodzieży Polskiej RP „Wici” i Związku Młodzieży Demokratycznej. Zadaniem ZMP było skupianie, kształcenie i wychowanie młodzieży do odbudowy i rozbudowy kraju oraz kształcenie ideowo-polityczne w duchu patriotyzmu, internacjonalizmu i tzw. światopoglądu naukowego (marksistowskiego) pod kierownictwem i opieką merytoryczną PZPR. Realizując wytyczne PZPR, zakładano koła w środowiskach młodzieżowych, prowadzono świetlice, w których upowszechniano prasę partyjną i młodzieżową oraz organizowano szkolenia ideowo-polityczne, różne formy kulturalno-oświatowe i sportowo-rekreacyjne. Do mieleckiej organizacji ZMP weszły: 22 koła ZWM (około 700 członków), 73 koła ZMW RP „Wici” (około 3400 członków) i 9 kół OMTUR (około 300 członków). Łącznie liczyła więc około 4400 członków. Dodać należy, że na terenie powiatu mieleckiego nie funkcjonował ZMD. W pierwszych latach Zarząd Powiatowy w Mielcu i organizacji zakładowej w WSK działały bardzo aktywnie. Zakładano nowe koła, organizowano świetlice, prowadzono różne formy pracy ideologiczno-politycznej i kulturalno-oświatowej. W WSK wprowadzono współzawodnictwo indywidualne i zespołowe. Mimo tych działań w pierwszych latach ilość członków malała (głównie na wsiach) i na początku 1951 r. spadła do około 2940. Ofensywna działalność w latach 1951-1952, szczególnie w WSK i innych mieleckich zakładach pracy oraz szkołach, przyniosła efekty w zwiększeniu ilości członków do 5571 (1952), a następnie 5960 (1954). Do tego znacznego wzrostu przyczyniło się m.in.: masowe wstępowanie do organizacji przez przybywającą do pracy w WSK młodzież z różnych stron kraju i włączenie harcerstwa do ZMP. W 1954 r. do mieleckiej organizacji należało: 2804 robotników, 1414 chłopów, 1199 uczniów i 387 pracowników umysłowych. Rosła aktywność organizacji, która obejmowała swym oddziaływaniem młodzież nie tylko w miejscu pracy, ale także w hotelach robotniczych, Miasteczku Młodego Robotnika i internatach szkolnych. Rozwijała też nowe formy działalności, m.in. młodzieżowe brygady produkcyjne, okolicznościowe warty produkcyjne, czyny społeczne i akcje społeczne na terenach wiejskich oraz zloty. W 1955 r. liczba członków wzrosła do 7202 (w tym: 2156 chłopów, 2067 robotników, 1639 uczniów i 1340 pracowników umysłowych). Na taki stan wpłynął znaczny wzrost członków w środowiskach inteligenckich i wiejskich oraz w szkołach. Spadło natomiast zainteresowanie organizacją wśród robotników. W atmosferze wydarzeń październikowych 1956 r. w Polsce i powszechnej krytyki stalinizmu oraz innych błędów i wypaczeń ustrojowych, także w ZMP, który był krzewicielem tej ideologii wśród młodzieży, organizacja została rozwiązana. W WSK Mielec część jej byłych działaczy 6 XII 1956 r. założyła Rewolucyjny Związek Młodzieży.
ZWIĄZEK MŁODZIEŻY SOCJALISTYCZNEJ, utworzony został na początku 1957 r. z połączenia Rewolucyjnego Związku Młodzieży (RZM) i Związku Młodzieży Robotniczej (ZMR), które powstały pod koniec 1956 r. po rozwiązaniu ZMP. Pozostawał pod kierownictwem PZPR i był jej naturalnym zapleczem kadrowym. Integrował młodzież pracującą i uczącą się w miastach. Głównym celem jego działalności było wychowanie młodzieży w duchu patriotyzmu, internacjonalizmu i moralności socjalistycznej opartej na nauce marksizmu-leninizmu. Powszechnie stosowanymi formami pracy były: szkolenia ideowo-polityczne, szkoły aktywu, uniwersytety robotnicze, socjalistyczne współzawodnictwo pracy, czyny społeczne, Ochotnicze Hufce Pracy i patronaty nad budownictwem mieszkaniowym oraz różne rodzaje działalności kulturalno-oświatowej i sportowo-rekreacyjnej. W WSK Mielec 5 I 1957 r. przekształcono Koło Zakładowe RZM na Zakładową Organizację ZMS, a I Konferencja Powiatowa ZMS odbyła się 29 III 1957 r. Do nowej organizacji początkowo wpisywano się z oporami, a wręcz niechętnie odnosiły się do niej dyrekcje szkół średnich, przykro doświadczone agresywną działalnością ZMP. W dniu konferencji mielecka organizacja powiatowa liczyła zaledwie około 100 członków. Oferta programowa, w której dominowały formy kulturalno-oświatowe i sportowo-rekreacyjne oraz różne formy współzawodnictwa, przyciągała coraz więcej młodzieży. Ważniejszymi akcjami i wydarzeniami były: współzawodnictwo młodzieżowych brygad produkcyjnych o tytuł Brygady Pracy Socjalistycznej, Zloty Młodych Przodowników Pracy, czyny społeczne „Młodzież 5-latce”, wręczenie sztandaru ZMS WSK (22 VII 1961 r.), coroczne „Żakinady”, wybudowanie ośrodka ZMS „Klub pod Sosnami” w lasku komunalnym, udział w budowie bloków mieszkaniowych, budowa obiektów sportowych w ramach akcji „1000 boisk”, Turnieje Wiedzy Społeczno-Politycznej, Turnieje Młodych Mistrzów Techniki, program „Młodzież dla Postępu” i różne formy kształcenia ideologiczno-politycznego. Pod koniec 1958 r. do ZMS w powiecie mieleckim należało 943 członków, a w 1966 r. – 2809. Szczególne sukcesy odnosiła organizacja zakładowa ZMS WSK. Już w latach 60. uznawano ją za jedną z najlepszych w kraju, a w 1975 r. zwyciężyła w ogólnopolskim współzawodnictwie „Mój Sukces Socjalistycznej Ojczyźnie”.
Przewodniczący ZP ZMS w latach 1957-1975: Kazimierz Smaczniak, Zenon Iwanicz, Władysław Dziadkowiec, Janusz Kapuściński, Stanisława Dukata, Janusz Kapinos, Zbigniew Weryński, Mieczysław Struzik.
ZWIĄZEK MŁODZIEŻY WIEJSKIEJ (ZMW), organizacja młodzieżowa założona w czasie Krajowej Narady Młodzieży Wiejskiej w Warszawie w dniach 10-11 II 1957 r. Przedstawiciele młodzieży wiejskiej z terenu powiatu mieleckiego zawiązali organizację 4 IV 1957 r. i wybrali Tymczasowy Zarząd Powiatowy ZMW z przewodniczącym Józefem Węgrzynem na czele. Od pierwszych lat nowa organizacja cieszyła się dużym zainteresowaniem na terenie powiatu. W 1958 r. działało 39 kół skupiających 842 członków, a w 1960 r. było już 63 koła i 1472 członków. Zorganizowana w ZMW młodzież uczestniczyła w wielu przedsięwzięciach na rzecz swojego środowiska. Tworzono Ludowe Zespoły Sportowe i bazę sportową, organizowano świetlice i zespoły artystyczne, festyny i zabawy taneczne. Wspierano powstawanie klubów PUPiK „Ruch” i „Młodego Rolnika”, a niemal regułą był udział kilku działaczy ZMW w społecznych radach klubów. Współpracowano z Towarzystwem Wiedzy Powszechnej, ZSL i PZPR w organizacji prelekcji i odczytów oraz różnych form szkolenia politycznego. Uczestniczono w uroczystościach z okazji świąt państwowych i lokalnych. Poszczególne koła brały udział w czynach społecznych na rzecz swoich środowisk, m.in. w ramach „Wiosny czynów”, „Każdy kłos na wagę złota” oraz „Hasło – Zjazd, Odzew – Czyn”. Znaczącą rolę odgrywała młodzież w procesie unowocześniania życia na wsi, a zwłaszcza elektryfikacji i wprowadzania nowości do produkcji rolniczej. Pod koniec lat 60. na terenie powiatu mieleckiego funkcjonowało około 70 zespołów przysposobienia rolniczego i innych form kształcenia zawodowego rolników. W latach 70. dynamiczny rozwój WSK Mielec i innych mieleckich przedsiębiorstw oraz miasta Mielca spowodował gwałtowny wzrost zapotrzebowania na pracowników. Ten proces wpłynął na niemal masowe przenoszenie się najaktywniejszej młodzieży do Mielca, a we wsiach powstanie dużych grup tzw. chłoporobotników pracujących w systemie trzyzmianowym. Dwa źródła zarobków wpływały na wzrost zamożności podmieleckich wsi, ale równocześnie systematycznie obniżały aktywność społeczną młodzieży wiejskiej, chociaż nadal niemal masowo należała do ZMW. W 1969 r. mielecka organizacja liczyła 4487 członków w 125 kołach, a w 1974 r. – 5173 członków w 130 kołach. W 1973 r. przyjęto nazwę Związek Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej. W połowie 1975 r. – na skutek likwidacji powiatów – Zarząd Powiatowy ZSMW zakończył działalność, a koordynacją działalności kół zajęły się zarządy gminne. 28-29 IV 1976 r., z inspiracji PZPR, na zjeździe przedstawicieli organizacji młodzieżowych (ZMS, ZSMW, SZMW) założono jeden Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej (ZSMP), a pozostałe organizacje, w tym ZSMW, przestały funkcjonować. Próbę odbudowania ZMW w powiecie mieleckim podjęto w 1980 r., ale w samym Mielcu wysiłki te nie powiodły się.
Przewodniczący Zarządu Powiatowego ZMW (ZSMW): Józef Węgrzyn, Julian Lenart, Władysław Łabęcki, Tadeusz Łakomy, Józef Smaczny.
ZWIĄZEK NAUCZYCIELSTWA POLSKIEGO, powstał 1 X 1905 r. w czasie konspiracyjnego zjazdu nauczycieli z Królestwa Polskiego w Pilaszkowie, pow. łowicki. Zalegalizowano go 9 XII 1905 r. jako Polski Związek Nauczycielski. Na zebraniu delegatów nauczycieli galicyjskich w Krakowie 28 XII 1905 r. utworzono Krajowy Związek Nauczycielstwa Ludowego w Galicji. W powiecie mieleckim pierwsze ognisko Związku powstało w Radomyślu Wielkim w 1905 r. W Mielcu utworzono ognisko na przełomie 1911 i 1912 r., a pierwszym jego przewodniczącym został Jan Ślósarek – dyrektor szkoły powszechnej męskiej. W roku 1912 zorganizowano w Mielcu zjazd powiatowy i wybrano Zarząd Powiatowy ZNP. Na jego przewodniczącego wybrano Stanisława Kamudę. Mieleccy nauczyciele wykazywali dużą aktywność w organizowaniu ruchu związkowego i w wieloosobowej delegacji uczestniczyli zarówno w I jak i II Krajowym Zjeździe Nauczycieli we Lwowie (1907 i 1912). Już w pierwszych latach działalności doprowadzono do pozytywnych zmian w pracy i sytuacji ekonomicznej nauczycieli. W okresie I wojny światowej działalność związkowa niemal całkowicie zanikła. Wznowiono ją w 1919 r. w całym powiecie, a koordynacją pracy związkowej zajął się Zarząd Powiatowy. W latach międzywojennych pozycja Związku Nauczycielstwa Polskiego (taką przyjęto nazwę) była coraz silniejsza, co przekładało się na status nauczyciela. II wojna światowa przerwała działalność związkową. W czasie okupacji hitlerowskiej, mimo ostrych zakazów i wielkiego niebezpieczeństwa ze strony niemieckich organów policyjnych, zdelegalizowany ZNP utworzył Tajną Organizację Nauczycielską (TON), która zorganizowała i prowadziła tajne nauczanie. W powiecie mieleckim w ramach TON działało kilkudziesięciu nauczycieli. Po II wojnie światowej ZNP znów się rozwinął i objął niemal wszystkich nauczycieli. W sferze ekonomicznej nie udało mu się wiele uzyskać, ale wywalczył pakiet korzystnych uprawnień pracowniczych. W 1950 r. utworzono Pracownicza Kasę Zapomogowo-Pożyczkową, a 11 III 1959 r. powstała Sekcja Emerytów ZNP. (Obie te formy przetrwały do dziś.) Z inicjatywy prezesa Eugeniusz Kahla w 1969 r. zakupiono zabytkową willę przy ul. T. Kościuszki 25 i urządzono w niej Dom Nauczyciela. Po przeprowadzeniu remontu i modernizacji na I piętrze urządzono biura ZNP i Klub Nauczyciela „Belfer”, który uroczyście otwarto w 1973 r. Placówka ta zaktywizowała działalność kulturalną, a zwłaszcza polepszyła warunki funkcjonowania chóru i zespołu muzycznego oraz grupy plastycznej. Także w 1973 r. w Dniu Nauczyciela odbyła się uroczystość wręczenia sztandaru Zarządowi Oddziału ZNP w Mielcu. W latach 1980-1981 w środowisku nauczycielskim obok ZNP rozpoczął działalność NSZZ „Solidarność”. Wraz z ogłoszeniem stanu wojennego (13 XII 1981 r.) działalność związków zawodowych została zdelegalizowana. Wznowienie działalności przez mielecki Oddział ZNP nastąpiło 6 I 1983 (nieformalnie, gdyż oficjalnie ZNP rozpoczął działalność od 5 VIII 1983 r., już po odwołaniu stanu wojennego). W latach 80. mozolnie odbudowywano jego struktury i formy pracy, ale niemała część nauczycieli nie powróciła do Związku. W tym czasie poza zespołami artystycznymi wyróżniała się sekcja sportu i turystyki. W latach 90. przeprowadzono kompleksowy remont budynku i jego instalacji, a parter wydzierżawiono na prywatną restaurację. Nieustającą aktywnością wyróżniała się Oddziałowa Sekcja Emerytów i Rencistów ZNP z przewodniczącą Jadwigą Jankowską na czele. Rozwinął działalność chór nauczycielski „Akord”, który pod kierunkiem Pawła Lisa stał się jednym z najlepszych w kraju chórów nauczycielskich (odrębne hasło). 18 XI 2000 r. sali klubowej nadano imię Eugeniusza Kahla – długoletniego prezesa, zmarłego w 1985 r. Z okazji 100-lecia Związku 19 X 2005 r. w auli ZST odbyła się okolicznościowa uroczystość, a najstarsi i najbardziej zasłużeni członkowie zostali wyróżnieni odznaczeniami państwowymi i związkowymi.
Prezesi: Jan Ślósarek (1911-1924), Józef Jarmuła (1924-1939), Roman Ochalik (1944-1947), Konstanty Popiel (1947-1950), Marcin Sarama (1950-1952), Józef Zaskalski (1952-1953), Jakub Borowicz (1953-1956), Jan Jemioło 1956-1958), Eugeniusz Kahl (1958-1977), Leopold Szobak 1977-1980), Stefania Wacławska (1980-1981), Michał Burda (1983-1986), Adam Jemioło (1986-1988), Helena Gorzelany (1988-1990), Stanisław Karwacki (1990-2005), Stanisław Rajda (2005-nadal).
ZWIĄZEK OCHOTNICZYCH STRAŻY POŻARNYCH RP ODDZIAŁ POWIATOWY, utworzony został w 1998 r. po przywróceniu powiatów w Polsce. 11 XII 1998 r. w przecławskim zamku odbył się I Zjazd Powiatowy, wybrano władze i przyjęto program działalności. W maju 1999 r. zorganizowano powiatowe obchody Dnia Strażaka. Potwierdzeniem sprawności organizacyjnej był powszechny udział strażaków w zabezpieczaniu wałów i ratowaniu mienia w czasie powodzi w 2000 r. Tak było również przy kilku następnych powodziach na ziemi mieleckiej. Strażacy ochotnicy brali także udział w gaszeniu pożarów i usuwaniu szkód po klęskach żywiołowych. Priorytetowym zadaniem Oddziału było pozyskiwanie lub pomoc w pozyskiwaniu wyposażenia dla jednostek OSP, niezbędnego do akcji ratowniczych. Poza działalnością podstawową systematycznie uczestniczono w różnych formach prewencji przeciwpożarowej, m.in. turniejach wiedzy i konkursach plastycznych, zdobywając wiele nagród. Szczególnym osiągnięciem było zwycięstwo Alicji Kozioł w finale Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej (VI 2008 r.). Organizowano uroczystości o charakterze patriotycznym, m.in.: przekazanie VI Międzynarodowemu Rajdowi Katyńskiemu sztandaru ufundowanego przez strażaków z powiatu mieleckiego (VIII 2006), złożenie hołdu na polskich cmentarzach wojskowych we Włoszech (VII 2007 r.) oraz odsłonięcie i poświęcenie Kopii Krzyża Katyńskiego na Ścianie Katyńskiej przy bazylice mniejszej św. Mateusza (X 2007 r.). Uczestniczono w różnych formach rywalizacji, m.in. zawodach sportowo-pożarniczych oraz festiwalach artystycznych. Reprezentująca powiat mielecki Orkiestra OSP Dobrynin wielokrotnie wygrywała w konkurencji ogólnopolskiej, m.in. zdobyła Grand Prix Festiwalu Orkiestr Dętych w Krynicy (VI 2005 r.). Cenną inicjatywą było przekazanie motocykli dla polskich misjonarzy w Afryce w czasie festynu charytatywnego „Miva Polska” w Mielcu (VII 2005 r.). Tradycją stały się coroczne pielgrzymki strażaków na Jasną Górę. W czasie pielgrzymki w kwietniu 2008 r. poświęcony został nowy sztandar mieleckiego Oddziału, a uroczystość jego wręczenia połączona z 140-leciem ochrony przeciwpożarowej na ziemi mieleckiej odbyła się w 2008 r. w Mielcu na alei Niepodległości przed Domem Kultury SCK. W 2018 r. uroczyście obchodzono 150-lecie OSP w powiecie mieleckim (1868-2018). Główna uroczystość, połączona z wojewódzkimi obchodami Dnia Strażaka odbyła się na stadionie MOSiR – Gryf przy ul. Warszawskiej. Z okazji jubileuszu wydano album 150 lat Ochotniczych Straży Pożarnych w powiecie mieleckim (1868-2018) opracowany przez Józefa Witka (autora niniejszej Encyklopedii) we współpracy z Zarządem Oddziału Powiatowym, Zarządami Oddziałów Gminnych i poszczególnymi OSP. Publikacja ta zajęła I miejsce w ogólnopolskim konkursie na publikacje o OSP w 2018 r.
Prezes: Franciszek Augustyn (1998-nadal).
Wiceprezesi: *1998-2001 – Antoni Krówka, Kazimierz Popiołek; 2001-2006 – Antoni Krówka, Roman Rżany i Tadeusz Uzar; *2006-2011 – Roman Rżany, Tadeusz Uzar i Eugeniusz Ryba; *2011-2016 – Eugeniusz Ryba, Tadeusz Uzar i Jan Mucha; *2016-2021 – Janusz Bik, Jan Mucha, Eugeniusz Ryba; *2021-2026 – Janusz Bik, Eugeniusz Ryba, Jan Bik.
Sekretarze: *1998-2006 – Władysław Walas; *2006-2016 – Piotr Toczyński; *2016-2021 – Magdalena Bednarz; *2021-2026 – Piotr Toczyński;
Skarbnicy: *1998-2006 – Edward Pietras; *2006-2021 – Agata Lenart; *2021-2026 – Justyna Michalak;
Kapelan: ks. Kazimierz Skrzypek (-2015), ks. Waldemar Ciosek – (2015-nadal); zastępca kapelana: ks. Stanisław Kaczka (2019-nadal).
ZWIĄZEK SOCJALISTYCZNEJ MŁODZIEŻY POLSKIEJ (ZSMP), organizacja młodzieżowa powstała na zjeździe założycielskim 28-29 IV 1976 r. w wyniku połączenia Związku Młodzieży Socjalistycznej, Socjalistycznego Związku Młodzieży Wojskowej i Związku Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej. W Mielcu I Miejska Konferencja Sprawozdawczo-Wyborcza odbyła się w grudniu 1977 r. Głównym zadaniem postawionym organizacji przez PZPR było prowadzenie działalności ideowo-politycznej i wychowawczej w duchu marksizmu-leninizmu oraz przygotowywanie kandydatów na członków partii. Drugim głównym kierunkiem działalności była aktywizacja społeczno-zawodowa młodzieży, a jej formami były m.in.: współzawodnictwo pracy, wynalazczość, ruch racjonalizatorski, współzawodnictwo kulturalne, artystyczne, sportowe i rekreacyjne. Powodzeniem w mieleckim środowisku ZSMP cieszyły się zwłaszcza: „Akcja Młodzież”, Turniej Młodych Mistrzów Techniki, Turniej Młodych Mistrzów Organizacji (z sukcesami na szczeblu centralnym), udział w „Pociągach Przyjaźni” i akcje, m.in. „Wypoczynek” i turnieje piłkarskie o Puchar ZG ZSMP. Znanymi w środowisku przedsięwzięciami ZSMP były turnieje wiedzy, a zwłaszcza Olimpiada Wiedzy Społeczno-Politycznej oraz Olimpiada Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym. Ważną inicjatywą młodzieżową było także budownictwo patronackie. Po powstaniu ZSMP w 1977 r. organizacja miejska w Mielcu liczyła 7324 członków w 175 kołach, a w 1979 r. – 7992 członków w 195 kołach, ale po wydarzeniach w latach 1980-1983 ilość członków i kół systematycznie malała. Przemiany ustrojowe po 1989 r. wpłynęły początkowo na dalsze zmniejszenie się aktywności organizacji, a później na niemal całkowity jej zanik, chociaż jeszcze w 1991 r. Związek uczestniczył w wyborach do parlamentu w bloku lewicowym.
Przewodniczący ZM ZSMP (1976-1989): Mieczysław Struzik, Edward Soja, Stanisław Dziobak, Cezary Kończyk, Piotr Szostak, Janusz Czajowski.
ZWIĄZEK STRZELECKI, organizacja paramilitarna działająca od 1910 r. we Lwowie. Jej celem było szkolenie wojskowe polskiej młodzieży. W pierwszych miesiącach I wojny światowej doszło do połączenia Związku Strzeleckiego z Polskimi Drużynami Strzeleckimi w Polską Organizację Wojskową. Niemal wszyscy jej członkowie zgłosili akces do Legionów J. Piłsudskiego i brali udział w wojnie. Po raz drugi utworzono Związek Strzelecki w 1919 r. jako państwową organizację społeczno-wychowawczą, kontynuującą tradycje przedwojenne, prowadzącą przysposobienie wojskowe i wychowanie fizyczne. Programowo ZS związany był z obozem J. Piłsudskiego.
*Oddział w Mielcu powstał w 1912 r. Należeli do niego m.in. młodzi urzędnicy i rzemieślnicy oraz starsi gimnazjaliści. Pierwszym komendantem został Stanisław Rink, a drugim – Marian Martini. Opiekę nad szkoleniem sprawował Stanisław Tessaro (ps. „Zosik”), a następnie Leopold Kula (ps. „Lis”) – obaj z Rzeszowa. Niemal wszyscy członkowie mieleckiego ZS zgłosili się do Legionów J. Piłsudskiego i byli uczestnikami I wojny światowej.
*Oddział im. Płk. Lisa-Kuli Leopolda w Mielcu, powstał z inicjatywy Piotra Żelaski i Jana Podolskiego 14 III 1927 r. Prezesem wybrano Tadeusza Bilińskiego, a komendantem mianowano Tadeusza Gardulskiego. Po krótkim okresie aktywności działalność organizacji niemal zanikła, toteż z inicjatywy prezesa Powiatowego Zarządu Związku Strzeleckiego Franciszka Lęcznara powołano nowy zarząd z prezesem Wacławem Mirowskim oraz komendanta Józefa Olszewskiego. Brak środków finansowych i niewielkie zainteresowanie środowiska nie pozwalały temu i następnym zarządom na rozwinięcie działalności. Sytuacja zmieniła się po wyborze kolejnego zarządu 17 VI 1933 r., kiedy prezesem wybrano Józefa Wierzbickiego – dyrektora Gimnazjum i Liceum im S. Konarskiego. Ważnym wydarzeniem było rozpoczęcie działalności świetlicowej Związku (5 VII 1933 r.) w świetlicy gimnazjalnej, użyczonej przez dyrektora J. Wierzbickiego. Odtąd działalność Oddziału ożywiła się. Związanie z bardzo dobrą bazą szkolną sprawiło, że ćwiczenia odbywały się regularnie dwa razy w tygodniu, a w świetlicy spotykano się przy grach stolikowych i czytaniu czasopism. Zorganizowano też kółko śpiewacze. Efektem różnych form integracji Oddziału były wzmożone kontakty z Oddziałami ZS w innych miastach, wspólny udział w licznych uroczystościach patriotycznych i pokazach. W 1935 r. przeniesiono świetlicę do lokalu przy ul. Aptecznej. Zaopatrywano ją w czasopisma, m.in.: „Strzelec”, „Ilustrowany Kurier Codzienny” i „Światowid”, a także gry stolikowe. Wprowadzono niedzielne spotkania połączone z pogadankami na tematy patriotyczne. Przed wybuchem wojny i w pierwszych dniach po najeździe Niemiec hitlerowskich na Polskę członkowie Oddziału uczestniczyli w przygotowaniach miasta do obrony. Po wejściu wojsk niemieckich do Mielca organizacja przestała funkcjonować, a po II wojnie światowej nie wznowiła działalności.
Prezesi: Tadeusz Biliński (1927-1931), Wacław Mirowski (1931-1932), Tadeusz Gardulski (p.o. 1932), Jan Barycki (1932-1933), Józef Wierzbicki (1933), Stanisław Woźniak (1934-).
Komendanci: Tadeusz Gardulski (1927-1930), Bronisław Szwakop (1930-1931), Józef Olszewski (1931-1934), Leon Solarski (1934-).
Inni zasłużeni działacze: Jan Podolski, Władysław Woś, Stanisław Woźniak, Piotr Żelasko.
*Oddział Żeński im. Michaliny Mościckiej, powstał 4 X 1933 r. z inicjatywy Stefanii Cymbalskiej – komendantki powiatowej Związku Strzeleckiego. Prezesem została Matylda Ziemska, a komendantem S. Cymbalska. W pierwszym okresie działalności Oddział liczył 14 strzelczyń, a później powiększył się do 26. Odbywano regularne ćwiczenia, uczestniczono w spotkaniach w świetlicy oddziału męskiego, włączano się do akcji charytatywnych. Zaprzestano działalności we wrześniu 1939 r.
*Pododdział w Mielcu Akademickiego Oddziału Związku Strzeleckiego w Krakowie, powstał 9 IX 1932 r. z polecenia A.O.Z.S. w Krakowie. Kierownikiem mianowano Tadeusza Gardulskiego, a komendantem – Pawła Koncewicza. Do pododdziału wstąpiło 20 kobiet i mężczyzn. Ten stan utrzymywał się w następnych latach. W 1934 r. funkcję kierownika powierzono P. Koncewiczowi, a komendantem został Stanisław Mazur. Organizacja przestała działać we wrześniu 1939 r. po wejściu wojsk niemieckich do Mielca.
*Zarząd Powiatowy Związku Strzeleckiego, powstał w 1930 r. Jego organizatorem był Franciszek Lęcznar – nauczyciel gimnazjalny, który w latach 20. utworzył oddziały w kilku miejscowościach na terenie powiatu mieleckiego. W pierwszym roku działalności obejmowano 8 oddziałów, a w latach 1931-1933 doprowadzono do powstania 14 oddziałów męskich i 6 żeńskich oraz 1 pododdziału akademickiego. Stan ten, z niewielkimi zmianami, utrzymał się do wybuchu II wojny światowej.
Prezesi (kierownicy): Stanisław Pisula (1930), Franciszek Lęcznar (1930-1931), Leon Lachnit (1931), Stanisław Wierzycki (1931-1932), Jan Skrzypek (1932-1933), Leon Lachnit (1933), Józef Wierzbicki (1933-).
Komendant: por. Stanisław Obrzut.
ZWIĄZEK SYBIRAKÓW, stowarzyszenie skupiające Polaków, którzy zostali zesłani przymusowo na Syberię przez władze carskiej Rosji lub komunistycznego państwa radzieckiego (od 1917 r.). Powstał w 1928 r. i działał do wybuchu II wojny światowej. Po wojnie nie mógł wznowić działalności. Znów tysiące Polaków zostało aresztowanych za względów politycznych przez UB i NKWD, a następnie wywiezionych w głąb ZSRR. Tam w łagrach, charakteryzujących się ekstremalnymi warunkami i terrorem strażników, wiele osób zmarło lub straciło zdrowie. Ci, którzy przeżyli, powrócili w większości w latach 1947-1948, ale byli też i tacy, których zwolniono dopiero w latach 50. Reaktywacja Związku Sybiraków w Polsce nastąpiła 17 XII 1988 r. Jako główne cele przyjęto: reprezentowanie i obronę interesów członków, pomoc członkom w nabywaniu praw i świadczeń oraz współpracę z innymi stowarzyszeniami. Koło Terenowe w Mielcu utworzono 24 XI 1990 r., a pierwszym przewodniczącym został Edward Wasylczyk. Koło liczyło początkowo 66 osób, a jego siedzibą był lokal przy ul. F. Chopina. W pierwszym okresie działalności pomagano wielu osobom w kompletowaniu dokumentów. Okazało się, że miejscami ich zesłania były m.in.: Borowicze, Stalinogorsk, Obwód Archangielsk, Krasnojarski Kraj, Narymskij Kraj, Ałtajski Kraj i Kazachstan. W 1991 r. nawiązano kontakty ze środowiskiem polonijnym w Irkucku i przesyłano tam dary. W 1992 r. goszczono grupę dzieci i młodzieży z Irkucka. W następnych latach wysyłano kolejne dary do środowisk polskich w Rosji. Delegacja Koła regularnie uczestniczyła w uroczystościach miejskich z okazji świat państwowych. Opiekę duchową nad mieleckimi Sybirakami objął ks. Stanisław Jurek – proboszcz parafii św. Mateusza. Do tradycji wprowadzono coroczne spotkania opłatkowe i pielgrzymki do Częstochowy na Jasną Górę. Na skutek starań Koła w 1999 r. władze miasta Mielca przydzieliły mieszkanie polskiej rodzinie Żygadłów z Kazachstanu. Ze względu na stan zdrowia w 2000 r. Edward Wasylczyk zrezygnował z funkcji, a przewodnictwo Koła objęła Halina Białorucka. Niedługo potem ustąpiła z funkcji z powodu choroby, a prezesem wybrano Bronisławę Blukot. Nowym miejscem spotkań stał się Spółdzielczy Dom Kultury MSM. Z inicjatywy Koła 25 XI 2000 r. odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia tablicy pamiątkowej na murze ogradzającym kościół św. Mateusza. Treść tablicy: „Hołd Polakom, którzy zginęli na Syberii w czasach zaborów carskich i deportacji przez NKWD w latach 1939-1945 składa Związek Sybiraków w Mielcu. Przechodniu! Gdy nas zabraknie, hołd oddaj im ty. 17 IX 2000 r.” Kolejną inicjatywą Koła było wybudowanie na cmentarzu komunalnym przy ul. Królowej Jadwigi pomnika upamiętniającego ofiary Syberii, a uroczystość jego odsłonięcia i poświęcenia odbyła się 17 IX 2003 r. Treść napisu na pomniku: „Polakom zesłanym na Sybir w latach 1600-1956, Mielec 17.09.2003 r. Rodacy”. Od tego wydarzenia corocznie 17 IX – w rocznicę napaści wojsk ZSRR na Polskę (17 IX 1939 r.) – mieleccy Sybiracy organizują przy tym pomniku uroczystości upamiętniające polskich męczenników na Syberii.
Prezesi Koła: Edward Wasylczyk (1990-2000), Halina Białorucka (2000), Bronisława Blukot (2000-2016).
ZWIĄZEK UCZESTNIKÓW WALKI ZBROJNEJ (ZUWZ), powstał w Mielcu w 1945 r. Założyli go zweryfikowani żołnierze różnych ugrupowań partyzanckich w czasie II wojny światowej i okupacji hitlerowskiej (AK, AL, GL i BCh) i osoby współpracujące z tymi ugrupowaniami. Podstawowymi zadaniami były: opieka nad wdowami i sierotami po poległych partyzantach, pomoc materialna i moralna członkom, urządzanie Miejsc Pamięci Narodowej i czuwanie nad ich stanem, nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów z podobnymi organizacjami oraz uczestniczenie w życiu politycznym i społecznym środowiska. Pierwszy zarząd stanowili: prezes – Zygmunt Anuszewski (KPP), wiceprezes – Stefan Zięba (Oddział „Jędrusie”, AK), sekretarz – Nikifor Niciejewski (AK). Starano się o różne dary, głównie z UNRRA i rozdzielano ich wśród podopiecznych. Doprowadzono do wykonania orła na pomniku Wolności (poprzedni został zestrzelony przez Niemców) oraz wykonano metalową tablicę i uroczyście wmurowano ją w cokół pomnika. Ekshumowano zwłoki zakładników (m.in. mielczan) rozstrzelanych przez hitlerowców w Charzewicach i po uroczystościach żałobnych pochowano na cmentarzu parafialnym w Mielcu w mogile żołnierzy AK, a później na mogile wybudowano pomnik. W 1949 r. ZUWZ wszedł (wraz z wieloma innymi organizacjami kombatanckimi) w skład nowo powstałego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD).
ZWIĄZEK WALKI MŁODYCH, komunistyczna organizacja młodzieżowa stanowiąca zaplecze PPR i jej podporządkowana. Pierwsze koła ZWM powstały w 1943 r. w Warszawie. Pierwsze koło w Mielcu powstało w listopadzie 1944 r. z inicjatywy fabrycznej organizacji Polskiej Partii Robotniczej przy PZL WP 2. Liczyło 20 członków, a jego przewodniczącym został Kazimierz Lipczyński. Ponadto wyróżniali się: Zdzisław Drozdek, Jadwiga Dudek, Tadeusz Dyjak, Leon Łogwiński, Stanisław Niedbała, Mieczysław Noworyta, Piotr Olczak, Lucjan Polczak, Kazimierz Sobczyk, Adam Sobusiak i Jerzy Weryński. W pierwszym okresie działalności organizacja uczestniczyła w zabezpieczeniu fabryki, osiedla i miasta, a także wspomagała działalność PPR, MO, ORMO i UBP. W 1945 r. powstał Zarząd Powiatowy ZWM i jego pierwszym przewodniczącym został także K. Lipczyński, kierownikiem organizacyjnym Adam Sobusiak, a instruktorem Jerzy Weryński. Poza działalnością polityczną młodzi aktywiści ZWM angażowali się w tworzenie zespołów artystycznych (wystawiali sztuki teatralne) i klubów sportowych. M.in. M. Noworyta i K. Lipczyński byli współzałożycielami RKS PZL „Zryw” (później „Stal” i jednymi z lepszych w drużynie piłki nożnej. Przede wszystkim starano się jednak o powiększenie szeregów w samym Mielcu i na terenie powiatu mieleckiego, walcząc o wpływy wśród młodzieży szkół średnich. W 1946 r. powstało koło w Gimnazjum i Liceum Koedukacyjnym im. S. Konarskiego, a jego liderami byli Włodzimierz i Bogusław Czyhinowie – synowie dyrektora szkoły oraz Roman i Włodzimierz Wodiczkowie. Także w 1946 r. utworzono koło w Liceum Handlowym, a jego czołowymi działaczami byli Stefan Woźniak i Tadeusz Sobusiak. Szczególną aktywność agitatorską i propagandową wykazano w czasie przygotowań do referendum ludowego (30 VI 1946 r.). Wspierano też PPR w innych przedsięwzięciach umacniających władzę, m.in. w naborze do oficerskich szkół Wojska Polskiego, akcji osadniczej na Ziemiach Odzyskanych i współzawodnictwie pracy. W tzw. młodzieżowym wyścigu pracy szczególną aktywność wykazali Mieczysław Noworyta i Lucjan Polczak. Pod koniec 1946 r. na terenie powiatu mieleckiego działało 22 koła ZWM, a w 1948 r. liczba członków przekroczyła 1200 osób. W dniach 20-22 VII 1948 r., na Kongresie Zjednoczeniowym we Wrocławiu, ZWM został połączony innymi oficjalnie działającymi organizacjami młodzieżowymi: OM TUR, ZMW „Wici” i ZMD w Związek Młodzieży Polskiej (ZMP). W kongresie tym uczestniczyli z mieleckiego ZWM m.in. Janina Filipowska i Stefan Woźniak oraz Teresa i Edward Cisińscy, którzy wspólnie z Ferdynandem Ferencem z OM TUR wręczyli prezydentowi Bolesławowi Bierutowi model samolotu „Łoś” – upominek z mieleckiej fabryki samolotów.
ZWIĄZEK ZAWODOWY PRACOWNIKÓW FIZYCZNYCH, organizacja mająca na celu pomaganie bezrobotnym w załatwianiu pracy i organizowanie robót. Powstał w Mielcu wiosną 1926 r. z inicjatywy Jana Gaca, Jana Chruściela i Marcina Pacyny. Politycznie wiązał się z Polską Partią Socjalistyczną. Działał w okresie międzywojennym.
ZWIĄZEK ŻOŁNIERZY GÓRNIKÓW REPRESJONOWANYCH W LATACH 1949-1959, stowarzyszenie skupiające byłych żołnierzy Batalionów Pracy – Jednostek Zastępczej Służby Wojskowej utworzonych w 1949 r. Formacje te kierowano do najcięższych i szkodliwych dla zdrowia prac, m.in. do kopalni, kamieniołomów, przemysłu ciężkiego i budownictwa. Do tego rodzaju służby wojskowej powoływano młodych mężczyzn z rodzin przedwojennych posiadaczy ziemskich, przemysłowców, kupców i policjantów, a także osób o obliczu politycznym i moralnym oraz przeszłości politycznej niezgodnej z ustrojem Polski Ludowej. W czasie odbywania tej niebezpiecznej służby dochodziło do wielu wypadków, a w kopalniach uranu – śmiertelnego napromieniowania. Po październikowej „odwilży”, kiedy o prawdziwych celach tej służby dowiedziały się różne organizacje międzynarodowe, zmieniono nazwę na „Wojskowy Korpus Górniczy”, a pod koniec 1959 r. zlikwidowano ten rodzaj służby wojskowej. Po przemianach ustrojowych w 1989 r. rozpoczęto starania o utworzenie stowarzyszenia i 3 XII 1990 r. w Białymstoku zarejestrowano Polski Związek Byłych Więźniów Młodocianych i Żołnierzy Okresu Stalinowskiego Represjonowanych za Przekonania. Na zjeździe założycielskim 28 VI 1992 r. utworzono Oddział Wojewódzki Związku w Rzeszowie z siedzibą w Mielcu. Jego pierwszym prezesem został Jerzy Kazana. W pierwszych latach działalności gromadzono dokumentację członków, otaczano opieką potrzebujących oraz wystarano się o uzyskanie niektórych uprawnień osób represjonowanych oraz dodatki do rent i emerytur. Do tradycji związku weszło czczenie Dnia Wojska Polskiego i św. Barbary. W czasie II Zjazdu (10 XII 1994 r.) organizacja wojewódzka, nadal z siedzibą zarządu w Mielcu, liczyła około 200 osób. W czasie posiedzenia Zarządu Wojewódzkiego 3 V 1995 r. postanowiono wystąpić z dotychczasowych struktur i utworzyć Związek Żołnierzy – Górników Represjonowanych w Latach 1949-1959 – niezależną organizację o charakterze rejonowym, działającą na terenie województw: rzeszowskiego, tarnowskiego i tarnobrzeskiego. Przewodniczącym Zarządu Regionu został Jerzy Kazana, a siedzibą – lokal w budynku DAMM-2 przy ul. F. Chopina 20/13. W 1995 r. ufundowano sztandar, który na uroczystości 3 XII w kościele MBNP został poświęcony przez ks. prałata Jana Białoboka. Odtąd poczet sztandarowy organizacji uczestniczy w uroczystościach patriotycznych w Mielcu i jego regionie oraz różnych uroczystościach na terenie kraju. 1 IX 1999 r. uroczyście odsłonięto tablicę pamiątkową na murze przy kościele św. Mateusza, a poświęcił ją ks. prałat Stanisław Jurek. Treść tablicy: „Pamięci Żołnierzy-Górników represjonowanych w latach 1949-1959 , którzy ponieśli śmierć w czasie odbywania przymusowej służby wojskowej w batalionach pracy – Koledzy. Mielec 1 IX 1999”. W rezultacie wieloletnich starań 20 VI 2001 r. Sejm RP przyjął ustawę o kompleksowym uregulowaniu statusu byłych żołnierzy-górników, m.in. uznając ten rodzaj służby wojskowej za „szczególny rodzaj represji z przyczyn politycznych”. W 2002 r. wydano książkę W pocie czoła. Represjonowani z przyczyn politycznych. Księga Pamiątkowa wydana z okazji X-lecia Związku. W pierwszych latach XXI w. stowarzyszenie nadal aktywnie uczestniczyło w życiu społeczno-politycznym Mielca i jego regionu. Niestety, z roku na rok ubywało członków (z przyczyn naturalnych – choroby, zgony). 4 XII 2018 r., po zorganizowaniu uroczystej Barbórki podjęto uchwałę o rozwiązaniu stowarzyszenia w Mielcu. Sztandar i mundury przekazano do Izby Pamięci w Szkole Podstawowej nr 3 im. Wojska Polskiego w Mielcu, a pozostający na koncie fundusz przekazano na konto charytatywnej Fundacji COR Infantis.
Prezes: Jerzy Kazana (1992-2018).
ZWIĄZKU STRZELECKIEGO (ULICA), „ślepa” ulica miejska (długość – 270 m) na osiedlu J. Kilińskiego. Prowadzi od ul. M. Reja, w kierunku północno-wschodnim do grupy domów jednorodzinnych wybudowanych w ostatniej ćwierci XX w. na dawnych polach mieszczańskich. Dalej wznoszą się wielorodzinne budynki (bloki) osiedla Lotników Mieleckiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Przez setki lat biegła tędy droga polna, w latach międzywojennych nazwana ul. Jana Dekerta. Dochodziła do ul. H. Sienkiewicza obok internatu żeńskiego mieleckiego Liceum Ogólnokształcącego nr 26. Budowa osiedla MSM wymusiła likwidację części tej ulicy. Nowy kształt i nazwę: 6 sierpnia nadała jej Miejska Rada Narodowa 19 VI 1970 r. W ramach realizacji Ustawy dekomunizacyjnej z dnia 1 IV 2016 r. Zarządzeniem zastępczym nr P.II.4131.2.249.2017 z dnia 13 grudnia 2017 r. Poz. 4392 Wojewody Podkarpackiego zmieniono nazwę ulicy na ul. Związku Strzeleckiego.
ZWIĄZEK STRZELECKI, organizacja o charakterze społeczno-wychowawczym i paramilitarnym, powstała 23 IV 1910 r. we Lwowie z inicjatywy Józefa Piłsudskiego. Oddział w Mielcu powstał w 1912 r. W czasie I wojny światowej jego członkowie walczyli w Legionach Polskich J. Piłsudskiego. W 1927 r. ponownie utworzono oddział Związku Strzeleckiego i do wybuchu II wojny światowej prowadzono ożywioną działalność społeczną i paramilitarną. (Szerzej w oddzielnym haśle: ZWIĄZEK STRZELECKI w niniejszej „Encyklopedii”.)
ZWYCIĘSTWA (ULICA), ulica miejska na osiedlu Wolności. Biegnie od ul. G. Naruszewicza do ul. X. Dunikowskiego, krzyżując się kolejno z ulicami: S. Starzyńskiego, W. Broniewskiego i C. K. Norwida. Ma 705 m długości. Powstała w połowie lat 70., a nazwę nadano jej 20 IV 1977 r. Aktualny kształt, nową nawierzchnię asfaltową i chodniki z kostki po obu stronach otrzymała w 2005 r. Po obu jej stronach wybudowano wiele ciekawych architektonicznie budynków mieszkalnych i wciąż powstają nowe.
„ZWYCIĘZCA” (pierwsza nazwa MUZAL), rzeźba plenerowa art. rzeźbiarza Janiny Mireckiej z Warszawy, wykonana z ceramiki w ramach II Ogólnopolskich Spotkań Rzeźbiarskich „Mielec-1979” i wypalona w Zakładach Płytek Ceramicznych w Opocznie. Usytuowano ją przed głównym wejściem do Szkoły Podstawowej nr 6 im. F. Żwirki i S. Wigury (sportowej). Artystka, na prośbę organizatorów, nadała rzeźbie młodego mężczyzny nazwę „Zwycięzca” (wcześniej planowała „Muzal”), aby tym zmobilizować młodych sportowców do osiągania jak najlepszych wyników.
ZWYCZAJE I WIERZENIA ZWIĄZANE ZE ŚWIĘTAMI CHRZEŚCIJAŃSKIMI, w Mielcu i okolicy są bardzo różne ze względu na duże zróżnicowanie kulturowe społeczeństwa miasta i okolic. (W latach 1937-1990 przybyło do Mielca kilkadziesiąt tysięcy osób z okolic i kilka tysięcy z terenu całej Polski, m.in. z Wielkopolski i tzw. Kresów Wschodnich.) Niniejsze opisy dotyczą zwyczajów i obyczajów, które zostały przyjęte przez większość społeczeństwa.
*A d w e n t (od łacińskiego adwentus – przyjście), najpierw okres 40 dni, a później 4 tygodni przed Bożym Narodzeniem, przeznaczony na odpowiednie przygotowanie się do przyjścia na świat Chrystusa. Był okresem umiarkowanego postu i powstrzymywania się od „wszelakich uciech”. Aż do lat 60. XX w. przestrzegano tego z całą surowością, a i dziś, choć znacznie złagodzono rygory religijne, nie urządza się hucznych wesel czy zabaw. Niezmiennie od setek lat wielkim szacunkiem i frekwencją cieszą się roraty – nabożeństwa ku czci Matki Bożej, odprawiane codziennie przed świtem (w Mielcu o godz. 6 rano dla dorosłych i po południu dla dzieci)).
*Ś w i ę t e j B a r b a r y (4 grudnia), święto w przeszłości mało znane w Mielcu i bardziej wiązane z przepowiadaniem pogody (Barbara po wodzie – Boże Narodzenie po lodzie lub odwrotnie, Gdy Barbara się rozdeszczy – na Gody mróz trzeszczy) i górniczą Barbórką. Spopularyzowano je w latach 60. i 70. XX w., kiedy w pobliżu Mielca eksploatowano złoża ropy naftowej, a w Mielcu funkcjonowało Przedsiębiorstwo Kopalnictwa Naftowego. Corocznie uroczyście organizowano Barbórkę, ale były to imprezy świeckie. Uroczystości barbórkowe religijno-świeckie wprowadził do mieleckiego środowiska w latach 90. XX w. Związek Żołnierzy Górników Represjonowanych w latach 1949-1959 i taki wymiar czczenia świętej Barbary pozostaje do dziś.
*Ś w i ę t e g o M i k o ł a j a (6 grudnia), zwyczaj obdarowywania podarkami bliskich, a zwłaszcza dzieci, rozpowszechnił się na polskich ziemiach w XIX w. Opowiadano dzieciom, że w nocy z 5 na 6 grudnia przychodzi św. Mikołaj i przynosi grzecznym dzieciom cenne podarunki, a niegrzecznym – rózgę. W nocy podkładano podarki pod poduszki i starano się, aby osoby obdarowywane (dzieci, dorośli) nie zauważyły, kto i kiedy to zrobił. Organizowano też obdarowywanie przez „żywego” św. Mikołaja. Był to najczęściej mężczyzna o niskim tembrze głosu, ubrany w szaty biskupie lub czerwony strój i mitrę na głowie, z naturalnymi lub sztucznymi wąsami i długą brodą. Chodził z podarkami od domu do domu, był podejmowany przez całą rodzinę i wręczał podarki dzieciom, często uprzednio przepytując ze znajomości pacierza. W okresie Polski Ludowej w zakładach pracy starano się zachować zwyczaj obdarowywania dzieci, ale ze względów ideologicznych nadawano mu całkowicie świecki charakter. Organizowano zabawy choinkowe z Dziadkiem Mrozem (zastąpił św. Mikołaja), a odpytywanie z pacierza zamieniono na pytania o sprawowanie w szkole i domu. Prywatnie natomiast w większości domów nadal kultywowano św. Mikołaja. Pod koniec lat 80. XX w., na fali przemian ustrojowych, św. Mikołaj powrócił także na zakładowe zabawy choinkowe i tak dzieje się do dziś.
*K a r t k i b o ż o n a r o d z e n i o w e, zwyczaj wysyłania kartek świątecznych pojawił się w 1875 r. w Stanach Zjednoczonych, wkrótce potem w Polsce, najwcześniej w Galicji. Współcześnie tradycyjne kartki zastępowane są życzeniami wysyłanymi drogą elektroniczną lub telefonicznie. W Mielcu od kilkunastu lat istnieje obyczaj wysyłania do wszystkich mieszkańców specjalnych kartek z życzeniami świąteczno-noworocznymi od prezydenta miasta i przewodniczącego rady miejskiej.
*S p o t k a n i a o p ł a t k o w e, w ostatnich czasach (po 1990 r.) spopularyzowano „spotkania opłatkowe” połączone z kolędowaniem. Imprezy takie są organizowane przez instytucje, firmy, partie polityczne, organizacje społeczne oraz stowarzyszenia. Szczególnie uroczystą oprawę mają, organizowane w Mielcu, doroczne spotkania świąteczno-noworoczne samorządowych władz miasta i proboszczów parafii z dyrektorami mieleckich urzędów, instytucji, właścicielami i prezesami firm oraz przedstawicielami stowarzyszeń. Na program składają się: przegląd wydarzeń minionego roku, wyróżnienia prezydenta dla zasłużonych osób, słowo duszpasterskie, koncert i spotkanie opłatkowe.
*K i e r m a s z ś w i ą t e c z n y, od 2008 r. Starostwo Powiatowe w Mielcu organizuje Jarmark Przedświąteczny, na którym kilkudziesięciu wystawców prezentuje własnoręcznie wykonane wyroby (kartki z życzeniami, choinki, ozdoby, dekoracje, wyroby cukiernicze oraz tradycyjne potrawy świąteczne, m.in. pierogi). Kiermasz połączony jest z częścią artystyczną (jasełka, koncert kolęd), licznymi konkursami dla dzieci, a także kwestą na rzecz ubogich i potrzebujących.
*W i g i l i a (24 grudnia), dzień poprzedzający Boże Narodzenie stał się w Polsce jednym z najbardziej wzruszających dni w roku i tak pozostaje do dziś. Sprawiła to w pierwszym rzędzie bliskość jednego z największych świąt chrześcijańskich, ale także zwyczaje związane z tym dniem, rozwijane i kultywowane przez setki lat w Polsce. Nie inaczej było w samym Mielcu i okolicy, a tutejsze zwyczaje są swoistą mieszanką tradycji przywiezionych z różnych stron kraju. Wierzono, że jest to szczególny dzień, a jego przebieg będzie rzutował na cały rok. Od rana unikano ciężkich prac, a podstawowym zajęciem było dekorowanie głównego pomieszczenia i przygotowanie wieczerzy wigilijnej. Wszyscy zachowywali się wobec siebie przyjaźnie i wystrzegano się jakichkolwiek kłótni. Aby dzieci były grzeczne i nie psuły tego nastroju, od rana je przestrzegano: W Wigilijo dzieci bijo i wsadzajo pod balijo. Do wody w miednicy, w której myli się domownicy, wrzucano garść metalowych pieniędzy, aby ich nie brakowało przez cały rok. Wystrzegano się pożyczania czegokolwiek od sąsiadów, aby uniknąć długów w nadchodzącym roku. Ważna była pierwsza wizyta z zewnątrz, bowiem wierzono, że mężczyzna przynosi szczęście, a kobieta – same kłopoty. (Dochodziło do tego, że wręcz zamawiano poranne wizyty mężczyzn.) Do pierwszych lat XX w. nieodłącznym elementem dekoracji świątecznej były tzw. pająki ze słomy i kolorowego papieru, wieszane u powały (sufitu), albo podłaźniczki, czyli ozdobione gałązki drzewa, podwieszane jak pająki. W I połowie XX w. upowszechniły się bogato zdobione choinki, najpierw wycięte w lesie (jodła, świerk), a od lat 70. sztuczne. Wieczerzę wigilijną rozpoczynano po wypatrzeniu, najczęściej przez dzieci, pierwszej gwiazdy. Przy stole gromadzili się wszyscy domownicy, a ponadto było przygotowane symboliczne dodatkowe miejsce dla nieznanego gościa lub zmarłych członków rodziny. Rozpoczynano zbiorową modlitwą pod przewodnictwem najstarszego mężczyzny lub właściciela danego domu (mieszkania), następnie łamano się opłatkiem, wybaczano sobie krzywdy i składano życzenia na nadchodzący rok. Po opłatkowych życzeniach następował posiłek. W odległej przeszłości jedzono potrawy z jednej miski, ale z czasem każdy domownik otrzymał oddzielną miskę (talerz). W bogatszych domach wieczerza składała się z 12 potraw, a w biedniejszych z 5 do 7. Niemal obowiązkowymi potrawami były: barszcz z grzybami, groch lub groch z kapustą, kasza, fasola, pierogi z kapustą, serem lub innym farszem, kompot z suszonych owoców i ryba. Do wielu mieleckich domów wprowadzono też kutię (pszenica z miodem i makiem). Starano się nie zjeść wszystkiego, a resztkami karmiono zwierzęta, których było niemało w wielu mieszczańskich domach i gospodarstwach. Sporo osób wierzyło też, że w wigilijną noc zwierzęta mówią ludzkim głosem. Dziś większość z tych zwyczajów i wierzeń wigilijnych niemal całkiem zanikła, ale wspólna rodzinna wieczerza z opłatkiem, choinką i pasterką pozostały i tworzą niepowtarzalny klimat „jednego takiego dnia w roku”.
*B o ż e N a r o d z e n i e (25 XII) od setek lat jest powszechnie uznawane za jedno z największych świąt. Szczególnymi formami czczenia tego święta są: udział w Mszy Świętej o północy (pasterce), rodzinne spędzanie czasu, śpiewanie kolęd i unikanie ciężkich prac. Do niedawna żywy był zwyczaj robienia „nocnych psot” przez osoby powracające z pasterki. Bywało w Mielcu, że długo szukano bramy i innych części ogrodzenia albo wozu czy później samochodu lub wycieraczki sprzed drzwi. Nie zanikł jeszcze zwyczaj przepowiadania pogody na najbliższe 12 miesięcy na podstawie obserwacji aury w dniach Godów, czyli od 25 XII do 5 I. Tak więc aura 25 XII zwiastowała pogodę w styczniu, 26 XII – w lutym, 27 XII – w marcu, itd.
*Ś w i ę t e g o S z c z e p a n a (26 XII) to drugi dzień świąt, ale obchodzony już bez większych rygorów. Od rana sprzątano dom po uroczystościach, a następnie uczestniczono w Mszy Świętej i odwiedzano lub przyjmowano rodzinę lub znajomych. Dla upamiętnienia św. Szczepana jako pierwszego męczennika (ukamienowanego) rzucano owsem na wychodzących z kościoła. Zwyczaj ten był żywy jeszcze na początku lat 70. XX w., ale potem niemal całkiem zanikł i teraz tylko czasem zdarza się przy ślubach zawieranych w tym dniu, po wyjściu młodej pary z kościoła czy Urzędu Stanu Cywilnego. Pozostał natomiast zwyczaj święcenia owsa, „aby służył zwierzętom domowym za pokarm i lekarstwo i aby został zasiany na wiosnę jako zapowiedź obfitego plonu“.
*N o w y R o k (1 stycznia, Święto Bożej Rodzicielki, Święto Chrztu Pańskiego), początek roku (ustalony przez Rzymian w II w. p.n.e.), w przeszłości – podobnie jak w całej Polsce – witano go o północy wystrzałami z armatek i broni palnej, a w naszych czasach – organizowany jest pokaz ogni sztucznych nad placem AK. Niezmiennie od lat na balach sylwestrowych i innych imprezach wznoszone są toasty różnymi rodzajami alkoholu, ostatnio najczęściej szampanem. Toastom towarzyszą życzenia zdrowia, szczęścia i pomyślności, a nierzadko – błogosławieństwa Bożego. Jeszcze w latach 70. XX w., kiedy wielu mielczan zajmowało się rolnictwem i sadownictwem, składano sobie życzenia wierszem: „Na szczęście, na zdrowie, na ten Nowy Rok, żeby się wam udawały kapusta i groch”. Kapusta dawała bowiem dużo witam, a groch – siłę.
*K o l ę d o w a n i e (styczeń, w tym Trzech Króli), w przeszłości odbywało się w różnych formach. Niemal codziennie po kolacji, a w święta nawet po obiedzie, przy choince (prawdziwej, z płonącymi świeczkami) zbierała się cała rodzina i śpiewała kolędy lub pastorałki. Do lat 50. XX w. popularne były grupy młodych kolędników z gwiazdą i szopką. Przed wejściem do mieszkania śpiewali kolędę, a po wpuszczeniu do wewnątrz śpiewali kolejne kolędy lub występowali z krótkim przedstawieniem (najczęściej kukiełkowym) na temat Bożego Narodzenia. Gospodarze nagradzali ten występ poczęstunkiem i drobnymi monetami. Później, głównie za sprawą telewizji, zaprzestano chodzenia z przedstawieniami, chociaż w szczątkowej formie zwyczaj ten jest podtrzymywany przez grupy dzieci lub młodzieży, ale raczej w celach zarobkowych niż dla podtrzymania tradycji. W pierwszym dziesięcioleciu XXI w. z inicjatywy świeckich organizacji religijnych rozpowszechnił się ruch dziecięcych „kolędników misyjnych” śpiewających kolędy i zbierających datki pieniężne na misje. Jedyną formą „chodzenia po kolędzie”, która przetrwała wszystkie przemiany w XX w., są coroczne odwiedziny duszpasterskie kapłanów pracujących na terenie danej parafii. Poprzedzają je wizyty ministrantów, którzy pytają mieszkańców o zgodę na takie spotkanie.
Popularne stały się koncerty kolęd w wykonaniu poszczególnych zespołów artystycznych, a od kilku lat ich zwieńczeniem stały się koncerty zbiorowe w wykonaniu wszystkich najlepszych chórów pt. „Mieleckie kolędowanie”, które odbywają się w mieleckich kościołach. Inną ciekawą formą kolędowania był zapoczątkowany w latach 90. XX w. i funkcjonujący przez 12 lat Międzyszkolny przegląd kolęd i pastorałek.
*J a s e ł k a (styczeń-luty), przedstawianie Bożego Narodzenia poprzez nieruchome figury wprowadzili do Polski już w XIII w. franciszkanie. Oni też rozpoczęli przedstawienia jasełkowe w formie spektaklu teatralnego. W Mielcu teatralne „Jasełka” (najczęściej na podstawie sztuki L. Rydla „Betlejem polskie”) spopularyzowano w okresie międzywojennym XX w. Najczęściej wykonawcami byli uczniowie gimnazjum, a reżyserami profesorowie gimnazjalni. Tradycję wystawiania „Jasełek” wznowiła po wyzwoleniu Mielca spod okupacji hitlerowskiej w 1944 r. prof. Jadwiga Jawor, która napisała „Jasełka” i z młodzieżą gimnazjalną wystawiła je wielokrotnie, mimo padających na Mielec niemieckich pocisków. Tradycję tę podtrzymały w latach 50. siostry józefitki, przedstawiając z dziećmi „Jasełka” w ochronce przy ul. K. Marksa (aktualnie ul. Lwowska). Później zaniechano „Jasełek” i dopiero od 1981 r. powrócono do ich wystawiania. Niezapomniane i wzruszające były zwłaszcza spektakle jasełkowe w styczniu i lutym 1982 r. (początek stanu wojennego) w wykonaniu zespołów artystycznych Robotniczego Centrum Kultury. Odtąd „Jasełka” wystawiane są corocznie przez różne zespoły, głównie dziecięce i młodzieżowe oraz Kluby Seniora.
*S z o p k a b e t l e j e m s k a, makieta przedstawiająca miejsce narodzin Chrystusa, była od wieków obiektem szczególnego kultu. Początkowo szopki budowano w formie żłobków otoczonych zwierzętami – świadkami narodzin Jezusa. Z czasem rozbudowywano je coraz bardziej – powstawały groty, stajenki, a w nich pojawiały się kolejne postacie: Maria, Józef, pasterze, trzej królowie. Szczególnym rodzajem szopek są istniejące od XIX w. tzw. szopki krakowskie, inspirowane zabytkową architekturą Krakowa. W Mielcu, oprócz tradycyjnych szopek budowanych we wszystkich kościołach, narodził się także zwyczaj konkursów na szopki bożonarodzeniowe (głównie na wzór krakowskich) organizowanych przez SCK, szkoły lub inne instytucje.
*G r o m n i c z n a (2 lutego, Święto Ofiarowania Pańskiego, święto Matki Boskiej Gromnicznej), zwyczaje związane z gromnicą (świecą) zapaloną w kościele w czasie tego święta maryjnego mają wielowiekową tradycję i są praktykowane nadal w niejednym mieleckim domu, choć wyraźnie zanikają. W drewnianych domach mieszczańskich zapaloną gromnicą kreślono (smolono) krzyż na głównej belce sufitowej (tragarzu) w celu zapewnienia opieki nad domem i jego mieszkańcami. Jeszcze w latach 60. XX w. w czasie burzy ustawiano przy oknie płonącą gromnicę, aby ta chroniła dom przed uderzeniem pioruna i pożarem. Długo utrzymał się zwyczaj (zdarza się jeszcze dziś) wkładania płonącej gromnicy do rąk umierających. Żywy pozostał natomiast obrządek zapalania świec gromnicznych w czasie nabożeństwa maryjnego i trzymania gromnic przez cały rok w pobliżu obrazów religijnych. Przysłowia: Gdy na Gromnicę z dachu ciecze, zima się jeszcze powlecze; Gdy na Gromniczną mróz, chowaj sanie, szykuj wóz; Gromnica to zimy połowica i najbardziej optymistyczne: Od Gromnic nie dbam o nic.
*Ś w i ę t e g o B ł a ż e j a (3 lutego), od niepamiętnych czasów do dziś czci się tego świętego jako skutecznego lekarza chorób gardła. Poświęcone w kościele w dniu 3 lutego jabłka są przetrzymywane w specjalnych warunkach i jedzone przy wszelkich kłopotach z gardłem. Przysłowia: Gdy deszcz pada na świętego Błażeja, to słaba wiosny nadzieja; Jak śnieg pada na świętego Błażeja, to na rychłą wiosnę nadzieja.
*Z a p u s t y (k a r n a w a ł, o s t a t k i), okres od święta Trzech Króli do Popielca to wielusetletnia i do dziś żywa tradycja zabaw i kuligów. Nasilenie tych imprez następuje w tzw. tłusty czwartek, kiedy wręcz obowiązkiem jest skonsumowanie pączków lub chrustu (faworków), a następnie w tzw. ostatki, czyli ostatnie dnie (od soboty do wtorku) przed Środą Popielcową. Osoby szanujące tradycję kończą zabawy z ostatnią minutą wtorku.
*P o p i e l e c (Ś r o d a P o p i e l c o w a), dzień rozpoczynający Wielki Post jest niezmiennie do dziś dniem pokuty i refleksji nad ludzkim przemijaniem. Podkreśla to szczególnie obrzęd posypywania głów popiołem w czasie Mszy Świętej oraz post ścisły, w wielu domach skrupulatnie przestrzegany.
*W i e l k i P o s t (40 dni od Środy Popielcowej), kiedyś bardzo przestrzegany, mimo wielu rygorów, np. wstrzymywano się od spożywania mięsa, nabiału i jaj. Zakazane były jakiekolwiek formy zabaw i spotkań towarzyskich. Nie urządzano wesel, chrzcin i innych rodzinnych uroczystości. Odmawiano sobie wszelkich uciech, a nawet zasłaniano lustra (w Wielki Piątek, a w niektórych domach także w pozostałe piątki). Popularny był zwyczaj zasiewania rzeżuchy lub zboża do ziemi w małych miedniczkach, doniczkach lub większych talerzach, aby wyrosłą zieleń użyć do wielkanocnej dekoracji. Nabożeństwami, które gromadziły najwięcej osób były piątkowe Drogi Krzyżowe i niedzielne Gorzkie Żale. Z czasem stopniowo łagodzono rygory, ale do dziś zorganizowanie zabawy w tym okresie uznawane jest za coś niewłaściwego. W ostatnich latach coraz częściej organizowane są Drogi Krzyżowe ulicami Mielca i przedstawienia Męki Pańskiej – misteria pasyjne (szczególnie bogate w parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy, ale popularne także w pozostałych).
*T o p i e n i e m a r z a n n y, w przeszłości obyczaj związany z czwartą niedzielą Wielkiego Postu („Laetere”, Biała Niedziela), kiedy to zima z wolna ustępowała, a w przyrodzie było widać coraz więcej zwiastunów wiosny. W postaci marzanny widziano zimę i śmierć, a jej wrzucenie do wody oznaczało symboliczne wygonienie zimy (śmierci) i nadzieję na odrodzenia się przyrody. Najczęściej marzanną była kukła ze słomy ubrana w imitację kobiecego stroju. W Mielcu i okolicy kukłę wrzucano do rzeki Wisłoki, aby wraz z ostatnimi kawałkami kry lodowej popłynęła do morza. W naszych czasach topienie marzanny (także w Wisłoce) odbywa się 21 marca, czyli w pierwszym dniu kalendarzowej wiosny. Czynią to w formie zabawowej grupy dzieci i młodzieży pod okiem nauczycieli i opiekunów.
*N i e d z i e l a P a l m o w a (ostatnia niedziela przed Wielkanocą), upamiętniająca triumfalny wjazd Jezusa do Jerozolimy, na ziemiach polskich wykształciła zwyczaj wykonywania palm (tyczek bogato zdobionych zielenią, kwiatami i wstążkami). W samym Mielcu zwyczaj ten przez wiele lat nie przyjmował się, a zamiast palm przynoszono na nabożeństwa wiązanki wierzbowych gałązek z baziami. W pierwszych latach XXI w. wzrosło w Mielcu zainteresowanie palmami po zachętach duchownych i wprowadzeniu konkursów na najpiękniejszą palmę (m.in. parafia Ducha Świętego). Z roku na rok powiększa się liczba osób wykonujących coraz wyższe i piękniejsze palmy.
*W i e l k i C z w a r t e k (ostatni czwartek przed Wielkanocą, początek tzw. Triduum Paschalnego), dzień upamiętniający Ostatnią Wieczerzę, ustanowienie Najświętszego Sakramentu i sakramentu kapłaństwa, czczony jest od niepamiętnych czasów uroczystą Mszą Wieczerzy Pańskiej i przeniesieniem Najświętszego Sakramentu do kaplicy adoracji, tzw. ciemnicy, którą urządza się w bocznej kaplicy lub ołtarzu. Po nabożeństwie do późnych godzin nocnych trwa adoracja, a ponadto wiele osób przychodzi wtedy go kościoła choćby na chwilę modlitwy. W przeszłości Wielkiemu Czwartkowi towarzyszyły różne ludowe zwyczaje i wierzenia. Co prawda w Mielcu zanikły niemal całkowicie już w latach międzywojennych, ale jeszcze w latach 50. XX w. w niejednym domu wystrzegano się pieczenia chleba i ciast w tym dniu, bowiem wierzono, że można zrobić krzywdę duszkom domowym (ubożętom).
*W i e l k i P i ą t e k (ostatni piątek przed Wielkanocą), upamiętniający Mękę Pańską jest dla wierzących dniem największego żalu i żałoby, ascezy i powagi. Najważniejszą częścią nabożeństwa jest adoracja krzyża, a po zakończonej liturgii następuje ułożenie krzyża przed ołtarzem i jego indywidualna adoracja poprzez uklęknięcie i ucałowanie. Wiele osób całuje wszystkie zranione miejsca uwidocznione na rzeźbie Jezusa Chrystusa. Ten prastary zwyczaj w ostatnich latach nie tylko nie słabnie, ale nawet gromadzi coraz więcej osób, stąd tworzą się duże kolejki i tak się dzieje aż do północy, kiedy kościoły są zamykane. Szczególnym zajęciem tego dnia było wykonywanie pisanek, czyli malowanie jajek i wyskrobywanie różnych wzorów. Zwyczaj ten przetrwał do dziś w niejednym mieleckim domu, a niektóre pisanki zachwycają bogactwem ornamentyki.
*W i e l k a S o b o t a (ostatni dzień przed Wielkanocą), choć to jeszcze nie Wielkanoc, ale w polskiej tradycji radosny dzień. Tak zresztą dzieje się od setek lat. Od rana przygotowywany jest koszyk z pokarmami do święcenia. Najczęściej są to: baranek z cukru lub innego tworzywa, chleb, sól, jajka, pisanki i kawałek kiełbasy, a dodatkowe przybranie stanowią gałązki mirtu lub bukszpanu. Z koszykiem, przykrytym ozdobną serwetką, rodziny lub ich przedstawiciele udają się do kościoła i tam uczestniczą w uroczystym poświęceniu pokarmów. Po poświęceniu sporo osób pozostaje jeszcze do indywidualnej adoracji krzyża, a inni zatrzymują się na modlitwę przy pustym Grobie Pańskim. Według prastarego zwyczaju grobu pilnuje straż, którą w Mielcu od ponad stu lat stanowią strażacy z Ochotniczej Straży Pożarnej.
*W i e l k a n o c (Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego) to najstarsze i największe święto chrześcijańskie. Rozpoczyna się Rezurekcją – Mszą Świętą o Zmartwychwstaniu Pańskim. Dawniej działo się to o północy lub o godzinie szóstej rano, a w ostatnich latach Rezurekcja odprawiana jest bezpośrednio po liturgii Wielkiej Soboty i kończy się procesją wokół kościoła oraz biciem dzwonów. Szczególnie uroczyste było i pozostaje do dziś rodzinne śniadanie, które rozpoczyna się modlitwą, dzieleniem jajka i składaniem życzeń. Obowiązkowym daniem pozostaje żur (zabielany śmietaną) z jajkami i kiełbasą. W niektórych domach odnawiana jest stara tradycja „szukania zajączka”, czyli ukrytych prezentów.
*P o n i e d z i a ł e k W i e l k a n o c n y, nazywany też drugim dniem Świąt Wielkanocnych, przez stulecia łączony był głównie ze zwyczajami śmigusa i dyngusa. Śmigus (w Mielcu nazywany też lejkiem), czyli oblewanie się wodą – symbolem oczyszczenia, miał zapewnić powodzenie w kolejnych miesiącach roku. (Gdzie się woda leje, tam się dobrze dzieje.) Oblewanym dziewczętom zwiastował rychłe zamążpójście, a kobietom zamężnym pomyślność w prowadzeniu domu. Zwyczaj ten przetrwał do dziś, ale z roku na rok słabnie. Nie dotrwał do naszych czasów drugi zwyczaj – dyngus, czyli dawanie okupu młodym ludziom za złożone wielkanocne życzenia. (Odmowa groziła oblaniem wodą, wrzucaniem do wody, biciem palmami lub gałązkami.) Przykre wypadki i choroby oraz potępienie ze strony duchownych i starszych osób spowodowały, że zwyczaj ten został zarzucony.
*Z i e l o n e Ś w i ą t k i (Zesłanie Ducha Świętego, Pięćdziesiątnica), jedno z największych i najbardziej uroczyście obchodzonych świąt chrześcijańskich, od setek lat związane ze świętem rolników i pasterzy. Towarzyszą mu różne zwyczaje, niektóre wywodzące się nawet z czasów pogańskich. Jeszcze z latach 60. XX w. dekorowano zielenią domy, podwórka i płoty. Wnętrza przystrajano głównie gałązkami brzozowymi i tatarakiem. Dziś czyni się tak w nielicznych domach i to tylko symbolicznie. Do lat 50. XX w. powszechnym zwyczajem w drugim dniu świąt było palenie sobótek, czyli ognisk rozpalanych na nieużytkach. Ogień sobótkowy miał ochronić przed złymi mocami i nieszczęściami. Wykonywano też słomiane pochodnie, z którymi młodzi mężczyźni biegali po łąkach i polach. Wierzono bowiem, że odymianie będzie chronić przed gradobiciem. W latach 30. XX w. chłopskie partie polityczne organizowały w Zielone Świątki wiece i manifestacje, które przekształciły się później w święto ruchu ludowego. W niektórych miejscowościach przygotowywano „Sobótki” jako plenerowy spektakl teatralny (m.in. w Wojsławiu). Religijno-polityczny charakter tych świąt pozostał do dziś na polskiej wsi, zaś w miastach ma niemal wyłącznie wymiar religijny. W Mielcu wyjątkiem jest parafia Ducha Świętego, w której uroczystościom religijnym towarzyszą: jarmark odpustowy, koncerty i inne imprezy.
*B o ż e C i a ł o (Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa), wprowadzone w Polsce w 1320 r., a szczególnie uroczyście obchodzone od XVI w. w królewskim Krakowie i zapewne także w Mielcu, który utrzymywał z Krakowem żywe i różnorodne kontakty. (Dodać można, że Sebastian Mielecki był kasztelanem krakowskim od 1568 r.) Najbardziej wymownym wyrazem oddania czci Eucharystii stały się procesje ulicami miast i wiejskimi drogami. Masowy udział w procesji był też publicznym świadectwem okazywania wiary, co miało szczególną wymowę w latach walki władz państwowych i partyjnych z Kościołem. Najważniejszym w procesji jest Najświętszy Sakrament (w monstrancji) niesiony przez proboszcza (lub innego księdza) pod baldachimem. Nieodłącznymi elementami procesji pozostają do dziś: grupy duchownych, ministrantów i lektorów, dzieci w strojach z I Komunii oraz małe dziewczynki w białych sukienkach lub innych strojach (do niedawna ludowych krakowskich) i wiankami z kwiatów na głowach, sypiące płatki kwiatów oraz mali chłopcy w komeżkach, dzwoniący małymi dzwonkami. Procesje zatrzymują się na krótkie nabożeństwa przy czterech plenerowych ołtarzach, które są bogato umajone młodymi drzewkami brzozy, ściętymi specjalnie na ten cel. Zachowuje się nadal odwieczny zwyczaj zabierania gałązek z tych drzewek i umieszczania ich w domu przy obrazach religijnych lub przy odrzwiach. Po ostatnim dniu oktawy Bożego Ciała, kiedy święci się wianki, także i one są zawieszane w domach w widocznych miejscach. Gałązki i wianki mają zapewnić ochronę przed nieszczęściami.
*N o c ś w i ę t o j a ń s k a (święto narodzin św. Jana Chrzciciela), najkrótsza noc w roku (w naszym położeniu geograficznym) była w czasach pogańskich świętem słońca i miłości (Noc Kupały). Palono ogniska i bawiono się, nie zawsze przyzwoicie, a odważni i sprawni skakali ponad ogniem. O północy szukano kwiatu paproci, bowiem wierzono, że jego znalezienie pomoże w szczęśliwym zamążpójściu. Dziewczęta puszczały wianki na wodę, a chłopcy na łódkach wyłapywali je, co oznaczało rychły ożenek. Wywodzących się z czasów pogaństwa zwyczajów nie akceptowali duchowni, a z biegiem lat wsparli ich także starsi, mający niejedno przykre doświadczenie z „nocy miłości”. Tak więc do naszych czasów nie dotrwała zdecydowana większość zwyczajów świętojańskich. Pozostał tylko, i to w szczątkowej postaci, zwyczaj puszczania wianków na rzekach, czasem z płonącymi świecami w środku, co w nocy sprawia niezwykły widok. Można też wspomnieć o niedawno organizowanych przez mieleckich turystów rajdach „Szukamy kwiatu paproci”.
*M a t k a B o s k a Z i e l n a (Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, 15 VIII) wiąże się z prastarym obrzędem święcenia ziół, kwiatów, zbóż i i owoców. W ten sposób nawiązywano do apokryfu, w którym napisano, że apostołowie nie znaleźli w grobie ciała Matki Bożej, lecz tylko kwiaty i zioła. Mimo upływu lat i zmian cywilizacyjnych piękny zwyczaj święcenia owoców pól i ogrodów jest nadal kultywowany, także w mieleckim środowisku.
*D o ż y n k i, odwieczny polski zwyczaj świętowania zakończenia żniw zachował się do dziś, a nawet w ostatnich latach jest wciąż wzbogacany. Do II wojny światowej we wsiach, także w podmieleckich, m.in. Wojsławiu (dziś osiedle w Mielcu), odprawiano uroczystą Mszę Świętą dziękczynną, a następnie korowód uczestników przechodził do dworu, gdzie odbywała się dalsza część uroczystości. Głównymi symbolami dożynek były wieńce, wykonane z różnych zbóż, owoców i kwiatów. Z biegiem lat twórcy wieńców starali się, aby były to niepowtarzalne dzieła sztuki i wzbudzały powszechny zachwyt. Kształty i tematy były więc bardzo różne, od motywów religijnych poczynając (krzyż, monstrancja, model kościoła lub kapliczki), a na całkowicie świeckich kończąc (snopek, dziesiątek, zagroda, wiatrak). Wieńce o tematyce religijnej składano w darze proboszczom w czasie nabożeństw, a pozostałe – właścicielom lub zarządcom dworów. Wręczano też chleb upieczony z nowego ziarna. Przy tym wykonywano przyśpiewki z podziękowaniami i życzeniami, ale czasem także z przytykami pod adresem ekonomów i dozorców. Po przyjęciu wieńców właściciele (zarządcy) dworów dziękowali i częstowali jedzeniem uczestników dożynkowego pochodu, a następnie bawiono się przy dźwiękach kapeli. Po II wojnie światowej, w warunkach nowego ustroju politycznego, władze partyjne i państwowe nadały dożynkom całkowicie świecki charakter. (Odrębne uroczystości poświęcenia plonów i wieńców odbywały się także w kościołach.) Wprowadzono kilka rodzajów dożynek: gromadzkie (gminne), powiatowe, wojewódzkie i centralne, a ich organizację powierzano władzom administracyjnym. Mielec organizował dożynki wojewódzkie w 1986 r., a uroczystość odbyła się na stadionie przy ul. Warszawskiej. Na program złożyły się: pochód z wieńcami dożynkowymi z gmin województwa rzeszowskiego, powitanie gości przez orszak konny, wręczenie chleba wojewodzie rzeszowskiemu przez starostę i starościnę, przemówienie wojewody, wręczenie gościom wieńców i wykonywanie przyśpiewek przez delegacje oraz koncert w wykonaniu ZPiT „Rzeszowiacy”. Po zmianach ustrojowych w Polsce w latach 90. XX w. powrócono do dawnego religijno-świeckiego programu dożynek i tak pozostaje do dziś. W Mielcu organizatorem powiatowych uroczystości jest Starostwo Powiatowe, a tradycyjnej ceremonii dożynkowej towarzyszy impreza artystyczna „Mieleckie Rozmaitości Folkowe” oraz wystawa plonów na boisku sportowym przy ul. J. Kilińskiego.
*W s z y s t k i c h Ś w i ę t y c h (1 XI) i D z i e ń Z a d u s z n y (2 XI), szczególne czczenie pamięci zmarłych w tych dniach ma swe korzenie w czasach pogańskich. Wierzono, że w tym czasie zmarli przybywają na ziemię w postaci duchów. Starano się, aby im niczego nie brakowało i na mogiłach układano różne potrawy. Palono też ogniska, aby duchy mogły się ogrzać. Zwyczaj ten przetrwał do dziś w postaci palenia zniczy na grobach. Także wiara w duchy przetrwała do naszych czasów, a umacnia ją literatura o niewytłumaczalnych zjawiskach związanych z umierającymi lub zmarłymi osobami. Współcześnie w dzień Wszystkich Świętych odprawiane są Msze Święte, a po jednej z nich (parafie korzystające z tego samego cmentarza mają tę samą godzinę) odbywają się procesje na cmentarze i tam odbywa się druga część ceremonii religijnej z modlitwami za dusze zmarłych. W tym dniu przy wielu grobowcach (zastąpiły pojedyncze groby) gromadzą się całe rodziny, bowiem odwieczny zwyczaj każe przyjechać na tę uroczystość nawet z odległych stron kraju czy zagranicy. Grobowce mają bogatą dekorację, którą tworzą kwiaty (szczególnie chryzantemy) i znicze. Także i w Dzień Zaduszny odbywają się nabożeństwa w kościołach oraz odwiedziny cmentarzy. W ostatnim dwudziestoleciu wyraźnie rozwinęły się zwyczaje związane z publicznym okazywaniem czci zmarłym i pamięci o nich. Cmentarze odwiedza się bardzo często, kilka razy w roku zmieniana jest dekoracja kwiatowa, a na wielu grobowcach znicze płoną niemal bez przerwy.
*Ś w i ę t e g o M a r c i n a (11 XI) to kiedyś niezwykłe święto i szczególny dzień w roku. Kończono wówczas stary rok gospodarczy, wzajemnie rozliczano się z należności i zawierano nowe umowy. Unikano w tym dniu pracy, bowiem wierzono, że może się przydarzyć coś niedobrego, na przykład złe moce mogą zepsuć koła młyńskie, wóz czy narzędzia. Wolny czas po rozliczeniach przeznaczano na uczty i zabawy. (Święty Marcin płaci, a Bachus w karczmie traci.) Z czasem zmieniły się terminy rozliczeń i zanikł zwyczaj zabawy i uczty w tym dniu. Dziś 11 XI kojarzy się nam jednoznacznie z Narodowym Świętem Niepodległości i tylko Kościół wspomina św. Marcina.
*Ś w i ę t e g o A n d r z e j a (30 XI) czczono przez setki lat jako jednego z apostołów – męczenników oraz patrona dziewic. Wierzono też we wróżby, których prawdziwość jest największa w ostatnie dni listopada. Już w dawnej Grecji młode dziewczęta widziały w św. Andrzeju orędownika w dobrym wyborze męża, a potwierdzeniem tego miały być wróżby w jego dniu. Zwyczaj wróżenia w andrzejki przyjął się też w Polsce i jest nadal bardzo popularny. Najczęściej wróży się z lanego na wodę wosku, którego kształty po zakrzepnięciu kojarzą się postaciami lub przedmiotami. Często wieczór andrzejkowy łączy się ze spotkaniem towarzyskim lub zabawą przy muzyce. Istnieje też wiele przysłów związanych ze św. Andrzejem, np.: Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu leży; Gdy w Andrzeja deszcz lub słota, w grudniu drogi bez błota; Na świętego Andrzeja błyska pannom nadzieja.
ZYBERT SŁAWOMIR, urodzony 29 VII 1961 r. w Żurominie (Mazowsze), syn Stanisława i Marianny z domu Frączek. Uczęszczał do II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Mielcu, a następnie do Zespołu Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego w Raciborzu i tam zdał maturę w 1980 r. Treningi pływackie rozpoczął w FKS Stal Mielec. Najważniejsze sukcesy sportowe to: *1976 r. Halowe Mistrzostwa Polski Juniorów (Lublin) – III m. na 400 m stylem dowolnym, Ogólnopolskie Igrzyska Młodzieży Szkolnej (Poznań): III – 1500 m st. dow., Letnie Mistrzostwa Polski Juniorów (Mielec): II – 1500 m st. dow., III – 200 m i 400 m st. dow.; *1977 r. Mistrzostwa Polski Seniorów (Puławy): II – 1500 m st. dow.; *1978 r. MP Seniorów (Szczecin): III – 1500 m st. dow.; *1979 r. HMP Seniorów (Puławy): mistrz Polski – 1500 m st. dow. (15.52,22), LMP Seniorów (Oświęcim): III m. – 200 m, 400 m i 1500 m st. dow.; *1980 r. LMP Seniorów (Tarnów): III m. – 100 m st. dow. Ponadto wielokrotnie zdobywał medale drużynowe jako członek sztafet Stali Mielec na różnych dystansach. Był reprezentantem Polski, m.in. w 1978 r. płynął w zwycięskiej sztafecie 4 x 200 m w Pucharze Europy w Turku-Abo (Finlandia). Studia w Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie rozpoczął w 1980 r., ale na skutek poważnej kontuzji przerwał je. W latach 1982-1984 pracował w FKS Stal Mielec jako ratownik wodny z oddelegowaniem do nauki pływania, a od 1984 r. do 1988 r. był pracownikiem WSK „PZL-Mielec” oddelegowanym do prac sportowych. Od 1988 r. przebywa za granicą.
ZYBURA ADAM, urodzony 29 V 1947 r. w Tarnobrzegu. Absolwent Liceum Ogólnokształcącego nr 26 (później I LO) w Mielcu z maturą w 1965 r. Studia na Wydziale Budownictwa Przemysłowego i Ogólnego Politechniki Śląskiej w Gliwicach ukończył w 1970 r. z tytułem magistra inżyniera budownictwa lądowego ze specjalnością budownictwo mostowe. W 1971 r. został zatrudniony przez macierzystą uczelnię jako stażysta w Katedrze Konstrukcji Budowlanych i jeszcze w tym samym roku jako asystent, a w następnym roku -starszy asystent. W 1978 r. uzyskał doktorat nauk technicznych na Wydziale Budownictwa Politechniki Śląskiej na podstawie rozprawy pt. „Zmiany naprężeń w konstrukcjach żelbetowych wywołane agresywnym środowiskiem chemicznym”. Także w roku 1978 został adiunktem w Katedrze Konstrukcji Budowlanych. Przedmiotem jego badań i zajęć na studiach było głównie budownictwo betonowe, a zwłaszcza problematyka trwałości konstrukcji z betonu i mechanizmy działania środowiska nieobojętnego chemicznie na żelbet. W 1992 r. na podstawie dotychczasowego dorobku naukowego i pracy pt. Modelowanie wpływu procesów korozyjnych na trwałość konstrukcji żelbetowych otrzymał stopień doktora habilitowanego na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Krakowskiej. W styczniu 1995 r. mianowano go profesorem nadzwyczajnym Politechniki Śląskiej. W latach 1994-2009 kierował Zakładem Konstrukcji Betonowych w Katedrze Konstrukcji Budowlanych, a od 1 IX 2003 r. do 31 VIII 2017 r. pełnił funkcję kierownika tejże Katedry. W tym okresie zorganizował od podstaw i rozwinął „szkołę trwałości konstrukcji”. W 2008 r. otrzymał tytuł naukowy profesora nauk technicznych z rąk Prezydenta RP, w następnym roku – stanowisko profesora zwyczajnego Politechniki Śląskiej. Jest uznanym autorytetem z zakresu trwałości konstrukcji budowlanych. Autor lub współautor 14 monografii i podręczników oraz około 270 publikacji wydanych w kraju lub poza jego granicami. Brał udział, m.in. jako kierownik, w 12 projektach badawczych Komitetu Badań Naukowych i Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Promotor 8 przewodów doktorskich. Był inicjatorem i organizatorem ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Doktorantów Wydziałów Budownictwa (2000-2007), organizowanej także w kolejnych latach. Poza pracą na uczelni angażuje się m.in. jako: inżynier w zakresie konstrukcyjno-budowlanym, ekspert w sprawach stanu technicznego i naprawy konstrukcji żelbetowych, projektant, konsultant ds. konstrukcji i egzaminator na uprawnienia budowlane. Jest członkiem wielu stowarzyszeń i organizacji związanych z budownictwem, m.in. Sekcji Konstrukcji Betonowych i Sekcji Inżynierii Materiałów Budowlanych i Fizyki Budowli Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN, a także Rad Programowych kilku czasopism naukowych. Wyróżniony m.in.: Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Złotym za Długoletnią Służbę, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Nagrodą im. Prof. Danileckiego Komitetu Trwałości Budowli ZG PZITB, nagrodami Ministra Budownictwa i Rektora Politechniki Śląskiej, Srebrną Odznaką Honorową za Zasługi dla Województwa Śląskiego i Odznaką Zasłużonego dla Politechniki Śląskiej.
ZYCH TADEUSZ FRANCISZEK, urodzony w 1960 r. Absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, historyk, doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Rzeszowskiego w Katedrze Nauk Humanistyczno-Społecznych, wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnobrzegu. Dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Tarnobrzega, założyciel i prezes Tarnobrzeskiego Towarzystwa Historycznego oraz inicjator i redaktor naczelny Tarnobrzeskich Zeszytów Historycznych. Dziedzinami, w których się specjalizuje, to historia najnowsza i historia gospodarcza oraz historia Tarnobrzega i okolicznych miast, w tym Mielca. Jest regularnie zapraszany do Mielca na prelekcje przez Muzeum Regionalne SCK i stowarzyszenia. Napisał szereg artykułów do „Rocznika Mieleckiego”, m.in.: Śmierć Juliusza Tarnowskiego w bitwie pod Komorowem 1863 r., Organizacja Odwet. W 60. rocznicę śmierci Władysława Jasińskiego „Jędrusia”, Początki konspiracji zbrojnej na terenie powiatu mieleckiego w latach 1939-1940, Dwie akcje na więzienie w Mielcu w relacji Jana Mazura „Stalowego” (19 i 29 III 1943 r.), Rozbicie mieleckiego więzienia w relacji Romana Dydo – Rożnieckiego. Autor książki Pierwsi po „Hubalu” „Odwet – Jędrusie” 1939-1945 (Tarnobrzeg – Połaniec 2021), w której opisuje m.in. rozbicie więzienia w Mielcu w czasie okupacji hitlerowskiej (29 III 1943 r.).
ZYCHOWICZ BOGUSŁAW STANISŁAW, urodzony 18 V 1961 r. w Mielcu, syn Edwarda i Genowefy z domu Maćków. Uczęszczał do II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Mielcu, a następnie do Szkoły Mistrzostwa Sportowego w Raciborzu i tam zdał maturę w 1980 r. Treningi pływackie rozpoczął w Stali Mielec. Od 1978 r. należał do czołówki krajowej w stylu motylkowym. Najważniejsze sukcesy indywidualne – medale: *1978: Letnie Mistrzostwa Polski Seniorów (Szczecin) – złoty na dystansie 200 m mot. (2.11,9), brązowy na 100 m mot. (1.00,2); *1979: Halowe MP (Puławy) – złoty na 100 m mot. (0.56,43), LMP (Oświęcim) – srebrny na 100 m mot. (0.58,11); *1980: HMP (Warszawa) – złoty na 100 m mot. (0.57,42), złoty na 200 m mot. (2.05,06), LMP (Tarnów) – złoty na 100 m mot. (0.57,62), złoty na 200 m mot. (2.06,30). Wielokrotny rekordzista Polski. Reprezentował Polskę na Igrzyskach Olimpijskich w Moskwie (19 VII – 3 VIII 1980 r.), ale nie zakwalifikował się do finału. Zdobył też wiele medali w sztafetach Stali Mielec. Ponadto wielokrotnie startował w reprezentacji Polski. W 1985 r. ukończył studia w Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu (kierunek trenerski) i uzyskał tytuły magistra wychowania fizycznego i trenera pływania II klasy. W latach 1986-1995 pracował w Wojskowym Klubie Sportowym Śląsk Wrocław jako trener pływania oraz w Sportowej Szkole Podstawowej nr 81 we Wrocławiu jako nauczyciel pływania. Od 1995 r. podjął pracę w Szkole Podstawowej nr 3 we Wrocławiu i UKS Orkan Wrocław, także jako nauczyciel i trener pływania. Od 2000 r. prowadzi własną szkółkę pływania Delfin” we Wrocławiu. Wyróżniony m.in. Brązowym Medalem Mistrza Sportu.
ZYDROŃ ANTONI, urodzony 8 II 1915 r. w Krakowie, syn Łukasza i Antoniny z domu Rojowicz. Absolwent Gimnazjum Mechanicznego w Krakowie. W latach szkolnych grał w piłkę nożną w RKS Legia Kraków. Od 1934 r. pracował w firmie ślusarsko-budowlanej „Chomik” w Krakowie, a w 1937 r. przeniósł się do Podlaskiej Wytwórni Samolotów, gdzie pracował przy montażu samolotu bojowego PWS-26. W 1938 r. został powołany do czynnej służby wojskowej w 5 batalionie telegraficznym w Krakowie, a następnie skierowany do szkoły radiotelegraficznej. Brał udział w kampanii wrześniowej jako telegrafista w Armii „Kraków”. W okolicach Rawy Ruskiej został ranny. Po wydostaniu się z niemieckiego okrążenia wraz z oddziałem dostał się do niewoli rosyjskiej, a następnie został przekazany Niemcom. Uciekł z transportu do Niemiec i ukrywał się w Niepołomicach. Tam ponownie aresztowano go i uwięziono w obozie w Płaszowie. 1 X 1940 r. został przewieziony do Flugzeugwerk Mielec i skierowany do remontu szybowców desantowych. W związku z pożarem w hangarze w grudniu 1940 r. został aresztowany, ale zwolniono go i przeniesiono do produkcji obudowy na silniki lotnicze. Należał do ZWZ-AK i jako kurier (ps. „Ksiądz”) przewoził pociągiem meldunki na trasie: Sucha Beskidzka-Kraków-Mielec-Warszawa. Po wypędzeniu Niemców z Mielca pozostał w mieleckiej fabryce (później WSK) i pracował na stanowiskach: kierownika rozdzielni w H-2, sekretarza Rady Zakładowej, zastępcy kierownika Wydziału 32, kierownika Wydziału 31, kierownika Wydziału 35, kierownika zmianowego zakładu i zastępcy szefa produkcji, kierownika Wydziału 31 (po raz drugi), kierownika zespołu magazynów, kierownika Działu Wynalazczości i zastępcy kierownika DW. Ukończył Studium Towarzystwa Nauk Organizacji i Kierownictwa w Warszawie (1961). W 1980 r. przeszedł na emeryturę. Przejawiał niezwykłą aktywność społeczną. Był współzałożycielem Teatru Amatorskiego „Maska” i jednym z jego pierwszych aktorów, inspiratorem (z Józefem Krępą) powstania „Głosu Załogi” i redaktorem pierwszych numerów tej gazety, współorganizatorem mieleckiej Delegatury Automobilklubu Rzeszowskiego, działaczem SIMP, sekretarzem FKS Stal oraz długoletnim korespondentem gazet sportowych: „Tempa”, „Przeglądu Sportowego” i „Sportu” oraz „Nowin Rzeszowskich”. Wyróżniony m.in.: Krzyżem Kawalerskim OOP, Medalem 40-lecia Polski Ludowej, Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945, Złotą Odznaką ZZ Metalowców, Złotym Medalem „Za Zasługi w Kulturze Fizycznej i Turystyce”, Złotą Odznaką Honorową Polskiego Związku Motorowego, Złotą Odznaką Honorową Automobilklubu Polskiego, Medalem im. Dr. Henryka Jordana, Złotą Odznaką Honorową Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów oraz Medalem za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (50 lat z Barbarą Muż). Zmarł 10 XI 2002 r. Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
ZYDROŃ JERZY, urodzony 2 I 1945 r. w Mielcu, syn Antoniego i Barbary z domu Muż. Absolwent Technikum Mechanicznego w Mielcu, maturę zdał w 1965 r. W latach 1965-1973 pracował w WSK jako stażysta, młodszy konstruktor i konstruktor. Po studiach zaocznych na Politechnice Krakowskiej, które ukończył w 1973 r. z tytułem inżyniera, pracował w Rzeszowskich Zakładach Ceramiki Budowlanej Oddział w Mielcu, a następnie był kierownikiem Działu Technicznego Spółdzielni Transportu Wiejskiego Oddział w Mielcu. W 1981 r. powrócił do WSK Mielec i pracował na stanowisku starszego technologa. W 1984 r. został wybrany sekretarzem Rady Zakładowej Służb Administracyjno-Technicznych i oddelegowany do pracy społecznej. Od 1989 r. pełnił z wyboru stanowisko przewodniczącego Rady Zakładowej Służb Ekonomiczno-Technicznych WSK Związku Zawodowego Przemysłu Elektromaszynowego. W lipcu 2000 r. przeszedł na świadczenia przedemerytalne, a w 2008 r. na wcześniejszą emeryturę. Od szkolnych lat należy do ZHP. Pełnił szereg funkcji, m.in. drużynowego 6. Męskiej Drużyny Harcerskiej Młodzieżowej Służby Ruchu Drogowego i kwatermistrza – członka Komendy Hufca ZHP Miele oraz skarbnika. Był współorganizatorem wielu obozów harcerskich. Posiada stopień harcmistrza. W latach 1960-1969 był zawodnikiem sekcji koszykówki Stali Mielec. Grając w pierwszym zespole i pełniąc funkcję jego kapitana, przyczynił się do awansu do ligi wojewódzkiej, a następnie międzywojewódzkiej. W 1967 r. uzyskał uprawnienia sędziowskie do prowadzenia zawodów w koszykówce i sędziował wiele meczów w ligach województwa rzeszowskiego. W latach 1974-1994 był aktywnym działaczem Automobilklubu Rzeszowskiego Oddział w Mielcu oraz Polskiego Związku Motorowego. Przez wiele lat jako korespondent sportowy współpracował z redakcjami: „Tempa”, „Sportu”, „Przeglądu Sportowego” i „Nowin Rzeszowskich”. Przez dwie kadencje był ławnikiem Sądu Wojewódzkiego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, a następnie ławnikiem Sądu Rejonowego w Mielcu – Wydział Pracy. Wyróżniony m.in.: Brązowym Krzyżem Zasługi, Srebrną Odznaką Honorową Automobilklubu Polskiego, Srebrną Odznaką Honorową Polskiego Związku Motorowego, Medalem „Zasłużony dla Wymiaru Sprawiedliwości” i Medalem „Za Zasługi dla OPZZ”.
ZYGMUNTOWSKA (ULICA), ulica miejska na osiedlu Smoczka. Biegnie od ul. Powstańców Warszawy do ul. Kard. S. Wyszyńskiego, krzyżując się z ulicami: Władysława Warneńczyka, Smoczka i Dąbrówki. Rangę ulicy i patronat otrzymała 28 I 1987 r. W latach 2001 – 2002 zbudowano nawierzchnię asfaltową oraz chodniki z kostki i płytek.
Nazwa ZYGMUNTOWSKA jest wyrazem podziwu dla czasów rządów Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta, kiedy państwo polskie było potęgą europejską w niemal wszystkich dziedzinach życia.