HADRAWA ADAM, urodzony 1 VIII 1913 r. w Komarnie, województwo lwowskie. Absolwent Państwowej Szkoły Technicznej we Lwowie, maturę zdał w 1934 r. i otrzymał tytuł technika mechanika. Ukończył też kurs wojskowy i szkolenie szybowcowe. W 1937 r. został zatrudniony w Podlaskiej Wytwórni Samolotów w Białej Podlaskiej jako młodszy konstruktor. W czasie okupacji hitlerowskiej należał do AK. Po II wojnie światowej pracował w różnych zakładach przemysłowych, m.in. w Krakowie i na Śląsku. W 1950 r. ukończył studia I stopnia na Politechnice Śląskiej i uzyskał tytuł inżyniera mechanika. W 1951 r. podjął pracę w WSK Mielec. Jako jeden z nielicznych wówczas fachowców lotniczych był dla mieleckich konstruktorów pedagogiem i wychowawcą. Kolejnym miejscem zatrudnienia była WSK w Świdniku, gdzie jako kierownik Działu Inwestycji przyczynił się do rozwoju tego zakładu. W 1953 r. został przeniesiony do Fabryki Samochodów Ciężarowych w Lublinie i tam zaprojektował odlewnię, a następnie był jej głównym mechanikiem. W 1959 r. powrócił do WSK Świdnik i pracował na stanowiskach: kierownika Działu Postępu Technicznego, kierownika Ośrodka Szkolenia Zawodowego, dyrektora Zespołu Szkół Technicznych oraz kierownika Zakładowego Ośrodka Informacji Naukowo-Technicznej i Ekonomicznej. W 1969 r. ukończył studia II stopnia (kierunek pedagogiczny) na UMCS w Lublinie i uzyskał tytuł magistra. Angażował się społecznie, głównie w Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Mechaników Polskich. Pełnił m.in. funkcje przewodniczącego Zarządu Koła Zakładowego w WSK Świdnik, przewodniczącego Zarządu Koła Zakładowego w FSC Lublin i członka Zarządu Oddziału Wojewódzkiego w Lublinie. W sierpniu 1978 r. przeszedł na emeryturę. Nie zaprzestał działalności w SIMP i w 1983 r. został przewodniczącym zarządu nowo utworzonego Koła Seniorów przy Oddziale Wojewódzkim w Lublinie. Gromadził materiały do wydawnictwa o WSK Świdnik i kroniki SIMP, opracowywał biogramy zasłużonych osób, zainicjował pisanie pamiętników inżynierów. Wyróżniony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotą Honorową Odznaką SIMP, Złotą Honorową Odznaką NOT oraz tytułem Zasłużonego Seniora SIMP. Zmarł w 1989 r. Spoczywa na cmentarzu na Majdanku w Lublinie.
HAJDUK PAWEŁ, urodzony 26 IV 1896 r. w Borkach Nizińskich, powiat mielecki, syn Andrzeja i Katarzyny z domu Krępa. Uczył się w c.k. Gimnazjum w Mielcu, Korpusie Kadetów Kawalerii w Modlingu koło Wiednia i szkole realnej w Tarnowie. Należał do skautingu i Związku Strzeleckiego. Od 19 IX 1914 r. rozpoczął służbę w wojsku austriackim i brał udział w pierwszych potyczkach z oddziałami rosyjskimi. Pod koniec listopada tego roku został wzięty do niewoli przez Rosjan, ale niedługo potem uciekł i 15 V 1915 r. powrócił do wojska austriackiego. W czerwcu 1915 r. zdał maturę w Wiedniu, po czym został skierowany do 57 pułku piechoty, a potem przeniesiony do 17 pułku piechoty. Otrzymał stopień kaprala (1915), a następnie plutonowego (1916). Ukończył szkołę oficerów rezerwy w Lubaczowie (III 1916 r.) i brał udział w walkach na froncie wschodnim. Został ranny (VII 1916 r.), a w okresie rekonwalescencji uczęszczał na kurs uzupełniający w Opawie. W styczniu 1917 r. otrzymał awans na stopień chorążego, a po miesiącu, kiedy walczył na froncie albańskim, na stopień podporucznika. Z powodu choroby w październiku 1918 r. został urlopowany, ale po odzyskaniu niepodległości przez Polskę zgłosił się do polskiego wojska i walczył w obronie Przemyśla i Lwowa. W wojnie polsko-bolszewickiej walczył w 7 pułku piechoty jako dowódca kompanii i dniach 20-21 IX 1920 r. wsławił się brawurowymi akcjami, za co otrzymał Srebrny Krzyż Orderu Virtuti Militari. W latach II Rzeczypospolitej służył w wojsku, najdłużej w Korpusie Ochrony Pogranicza. Otrzymał odznaczenia: Krzyż Walecznych, Złoty Krzyż Zasługi, Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości i Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921. W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. walczył w 72 pułku piechoty. Po najeździe sowieckim na Polskę (17 IX 1939 r.) dostał się do niewoli i uwięziono go w obozie NKWD w Starobielsku. W kwietniu lub maju 1940 r. został przewieziony do Charkowa (numer ewidencyjny akt – 386/3509) i rozstrzelany. Pochowany został w Charkowie (ZSRR, aktualnie – Ukraina).
HAJEC JAN, urodzony 1 XII 1891 r. w Książnicach k/Mielca, syn Jana i Marianny. Absolwent gimnazjum w Krakowie. Po maturze w 1910 r. rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, ale ich nie ukończył. W tym okresie aktywnie działał w Drużynach Strzeleckich. W 1911 r. został zatrudniony w Mielcu na stanowisku urzędnika adwokackiego. Kontynuował także działalność niepodległościową w mieleckim Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” i doskonalił umiejętności bojowe w czasie ćwiczeń sportowo-obronnych drużyn sokolich. W 1913 r. przeniósł się do Nowego Targu i tam utworzył drużynę strzelecką w ramach Polskich Drużyn Strzeleckich. Ukończył też kurs podoficerski i został mianowany zastępcą komendanta okręgu PDS. Po wybuchu I wojny światowej (1 VIII 1914) i ogłoszeniu mobilizacji przez Józefa Piłsudskiego przyprowadził drużynę z Nowego Targu do Krakowa, gdzie został włączony (wraz z drużyną) do 2 kompanii kadrowej. Po przekształceniu polskich oddziałów w Legiony Polskie (walczące u boku Austro-Węgier i Niemiec przeciwko Rosji) drużyna J. Hajca weszła w skład 1 pułku piechoty, a później 5. p.p. I Brygady Legionów i uczestniczyła w bitwach pod Nowym Korczynem i Opatowcem (19-23 IX 1914, J. Hajec został ranny), Krzywopłotami (16-19 XI), Łowczówkiem (22-25 XII), nad rzeką Nidą (3 III-11 V 1915), pod Włostowem, Kozinkiem i Swojkowem (11-23 V), Konarami (23 V-23 VI), Korsami i Stróżami (23-27 VI), Tarłowem (1-21 VII), Janowem i Zemborzynem (2 VII), Wyżnianką (7-11 VII), Urzędowem (16-19 VII), Bobinem (24-30 VII), Jastkowem (30 VII-2 VIII), Majdanem Krasienińskim (3 VIII), Kamionką i Siedliskami (4-8 VIII), Ciepielami i Maniewiczami (24 VIII), Zarzeczem i nad rzeką Stochód (16-19 IX), pod Kopczą i Czebeniem (20-28 IX), Stowyhorożem (1-6 X), pod Koszyszczami (10 X – 27 XI), ponownie Stowyhorożem (27 XI-10 XII), Jeziercami (11 II – 20 IV 1916) i Kostiuchnówką, gdzie 5 VII 1916 r. poległ bohaterską śmiercią w czasie osłaniania ewakuującej się z okrążenia komendy 5 p.p. z dowódcą płk. Leonem Berbeckim na czele. Pochowany został na cmentarzu wojskowym na Wołyniu. Za wielką odwagę, zdolności przywódcze i głęboko patriotyczną postawę Jan Hajec był wielokrotnie wyróżniany. 31 X 1914 r. został mianowany dowódcą plutonu, 5 I 1915 r. otrzymał stopień podporucznika, a 16 XII – porucznika. Pośmiertnie odznaczono go Krzyżem Virtuti Militari V klasy (nr 6472), Orderem Odrodzenia Polski, Krzyżem Niepodległości i Złotym Krzyżem Zasługi. W 2018 r. w Książnicach upamiętniono go zasadzeniem Dębu Niepodległości, Kamieniem Pamięci i muralem na ścianie budynku Zespołu Szkolno-Przedszkolnego.
HADASIK STANISŁAW (ksiądz), urodzony w 1784 r. Święcenia kapłańskie przyjął w 1810 r. Pracował jako wikary w Pilźnie i Przecławiu, a w 1820 r. został administratorem i wkrótce potem proboszczem w Jaślanach. W 1823 r. otrzymał przeniesienie na probostwo w Rzochowie. Od 1834 r. pełnił funkcję wicedziekana dekanatu mieleckiego. Dwa lata później zrezygnował z tych funkcji i objął parafię w Dobczycach. Zmarł 30 VI 1847 r. Pochowany prawdopodobnie na cmentarzu w Dobczycach.
HALA SPORTOWO – WIDOWISKOWA („HANGAR ARENA”), największy w Mielcu i jeden z największych w Polsce południowo-wschodniej kryty obiekt do celów sportowych, rekreacyjnych, kulturalnych i rozrywkowych. Inicjatorem jej budowy był Mieczysław Gronek – dyrektor WSK Mielec. Pod koniec lat 50. podjęto decyzję o jej lokalizacji na terenie obok głównego boiska piłkarskiego (przy ul. J. Kusocińskiego) oraz przekazano na ten cel stalową konstrukcję pozyskaną z byłych hangarów lotniczych pod Kętrzynem. 6 XI 1960 r. dokonano wmurowania aktu erekcyjnego pod budowę hali, a 9 XI 1963 r. oddano do użytku jej główną część – boisko do gier zespołowych o wymiarach 47 m x 23 m (powierzchnia 1081 m2) i dwie trybuny o łącznej ilości 2356 miejsc (po zamontowaniu krzesełek – 2200 miejsc). 17 IV 1967 r. przekazano do eksploatacji drugą część hali – basen kryty o wymiarach 25 m x 12,5 m i dwie boczne sale treningowe, jedna o powierzchni 373 m2, a druga – 356 m2. Łączna powierzchnia hali to ok. 4,5 tys. m2, wysokość – 10,65 m, długość – 90 m i szerokość – 50 m. Głównym projektantem hali był Zbigniew Tomaszewski. Głównym wykonawcą robót budowlanych było Rzeszowskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego, a głównym wykonawcą robót montażowych – Przedsiębiorstwo „Energomontaż” z Katowic. Głównym inwestorem była mielecka WSK, a ponadto środki finansowe na budowę hali przekazali: Główny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki, Powiatowa Rada Narodowa w Mielcu, Miejska Rada Narodowa w Mielcu i Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy. Wysoki standard obiektu upoważniał go do organizacji nie tylko meczów krajowych i międzynarodowych, ale nawet międzypaństwowych. W latach 1963-2000 w mieleckiej hali rozegrano m.in. kilkanaście spotkań reprezentacji Polski w siatkówce kobiet i mężczyzn oraz piłce ręcznej mężczyzn, Jubileuszowe 40. Mistrzostwa Polski w Boksie oraz dwukrotnie Puchar Interwizji w Gimnastyce Artystycznej. Hala została wyposażona w dużą składaną scenę i około 1,5 tysiąca krzeseł (rozkładanych na parkiecie), co umożliwiało organizację koncertów dla około 4,5 tysiąca widzów. Przed mielecką publicznością występowały m.in.: PZPiT „Mazowsze”, PZPiT Śląsk” i Centralny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego oraz czołowe zespoły polskiej muzyki rozrywkowej. Hala była również miejscem ważnych konferencji politycznych i związkowych, akademii i uroczystości ogólnopolskich oraz kilku edycji Mieleckich Targów Wielobranżowych. Administratorem hali w latach 1963-1997 była specjalna komórka organizacyjna WSK Mielec, którą kierowali: Edward Wasylczyk, Józef Król, ponownie E. Wasylczyk, Henryk Drożdżowski i Edward Świątek. Od 1996 r., na podstawie porozumienia WSK i Zarządu Miasta Mielca o przekazaniu obiektu na rzecz miasta, halą zarządza Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, którego dyrektorem był Janusz Godek, następnie Zygmunt Kołodziej, a od 2016 – Andrzej Jędrychowski. W latach 2005-2012 wykonano szereg prac remontowo-modernizacyjnych wewnątrz obiektu, m.in. wymieniono parkiet i siedzenia na trybunach. Stan techniczny hali wciąż się pogarszał i na podstawie ekspertyzy z dniem 31 XII 2015 r. decyzją Prezydenta Miasta Mielca została zamknięta. Prace rozbiórkowe trwały od grudnia 2016 r do końca lutego 2017 r. W miejscu starej hali władze Gminy Miejskiej Mielec postanowiły zbudować nowy obiekt.
HALA SPORTOWO-WIDOWISKOWA (nowa), obiekt usytuowany na miejscu rozburzonej starej hali przy ul. L. Solskiego. 18 X 2018 r. Gmina Miejska Mielec podpisała umowę na budowę nowej hali z wykonawcą konsorcjum firm: Mosty Łódź SA – lider, Balzola Polska Sp. z o.o. w Warszawie – partner, Construccionesy Promociones Balzola SA Bilbao (Hiszpania) – partner. Wartość prac do zrealizowania wg umowy – 136 723 503,60 zł. W pierwszej połowie 2019 r. rozpoczęto budowę. Hala składa się z hali (areny) widowiskowo-sportowej, sali treningowej z zapleczem oraz basenu. Część basenowa składa się z basenu pływackiego (25 m x 21 m), basenu do nauki pływania (21 m x 7,5 m), basenu rekreacyjnego z brodzikiem dla dzieci i 2 wanien z hydromasażem (średnica – 2,5 m). Inne wybrane parametry techniczne: wysokość – 18,10 m, ilość kondygnacji – 3 (1 podziemna), kubatura brutto – ok. 145 185 m3; miejsc dla widzów w hali głównej – 3 056, a w pływalni – 404, w hali treningowej – 48. Uroczyste otwarcie hali odbyło się 2 VIII 2023 r. Pierwszymi (i niezwykle atrakcyjnymi) imprezami, już w dniach 4 i 5 VIII, były towarzyskie międzypaństwowe mecze piłki siatkowej kobiet Polska – Turcja, czyli trzeciej i pierwszej drużyny Ligi Narodów – 2023. Pierwszy mecz wygrała Turcja 3:2, a drugi Polska 3:1. Na podstawie uchwały Rady Miejskiej w Mielcu – hala otrzymała imię Kazimierza Kazimierskiego – wybitnego działacza i symbolu sukcesów Stali Mielec w latach 60., 70. i 80. XX w. Uroczystość odsłonięcia pamiątkowego muralu o Patronie odbyła się w czasie Gali Mieleckiego Sportu w dniu 5 I 2024 r.
HALA TARGOWA, jeden z największych obiektów handlowych w Mielcu, zbudowany w latach 1991-1992 na terenie przy ul. Wolności. Inwestorem zastępczym (w zastępstwie inwestorów prywatnych wykupujących poszczególne stoiska) był Zarząd Miasta Mielca. Projekt wykonał zespół pod kierownictwem Apolinarego Rzadkowskiego. Wykonawcą była firma budowlana Juliusza Podolskiego z Mielca. W hali o powierzchni ok. 4000 m2 urządzono początkowo 53 lokale. Otwarcie hali odbyło się 1 IV 1992 r. Przed halą od ul. Wolności urządzono bazar letni o powierzchni 2 150 m2, od strony północnej – płytę boczną z parkingiem o powierzchni 1 800 m2 i od strony wschodniej – płytę tylną o powierzchni 1 400 m2. Administratorem hali był początkowo Miejski Zarząd Budynków Mieszkalnych, a od 19 IV 1996 r. – „Hala Targowa” Spółka z o.o. Pierwszym prezesem Zarządu Spółki został Jan Banaś. Udziałowcami Spółki w momencie jej założenia było 48 podmiotów gospodarczych. W 2005 r. przeprowadzono remont hali, m.in. wykonano nową elewację, a w następnych latach wyremontowano otoczenie hali. Kolejną przebudowę i modernizację jej otoczenia (m.in. bazaru) wykonano w latach 2020-2021.
Prezesi zarządu: Jan Banaś (1996-2002), Stanisław Sztuka (2002-2020), Teresa Szewczyk (2021-nadal)
HALIK JANUSZ MICHAŁ(ksiądz), urodzony 1 IV 1951 r. w Kiełkowie, powiat mielecki, syn Józefa i Stanisławy z domu Łopata. Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego w Mielcu, maturę zdał w 1969 r. Po ukończeniu studiów teologicznych na Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie przyjął święcenia kapłańskie. Ponadto studiował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i uzyskał tytuł magistra teologii dogmatycznej. Od 1975 r. do 1994 r. pracował jako wikariusz w parafiach rzymskokatolickich w Łączkach Kucharskich, Tarnowie – Mościcach, Nowym Sączu (pw. Matki Bożej Niepokalanej) i Łososinie Górnej. W 1994 r. został mianowany proboszczem parafii św. Andrzeja Boboli w Szarwarku k/Dąbrowy Tarnowskiej, a w 2012 r. został przeniesiony na probostwo w parafii św. Stanisław Kostki w Tarnowie. Funkcję tę pełnił do 2014 r., ale ze względu na stan zdrowia musiał zrezygnować. W czasie pracy w szkołach otrzymał stopień nauczyciela dyplomowanego.Był także kapelanem DPS przy ul. Czarna Droga w Tarnowie oraz dekanalnym asystentem Akcji Katolickiej. Od 16 VIII 2014 r. był emerytem – rezydentem w parafii św. Mateusza w Mielcu, a następnie powrócił do rodzinnego Kiełkowa i jest rezydentem w tamtejszej parafii.
HALISZ JANUSZ, urodzony 6 III 1968 r. w Mielcu, syn Władysława i Marii z domu Dydo. Absolwent II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Mielcu, maturę zdał w 1987 r. Od 1 X 1987 r., z przerwą na służbę wojskową, pracuje w Muzeum Regionalnym w Mielcu – Oddział Fotograficzny („Jadernówka”). Służbę wojskową odbył w latach 1988-1990 w Marynarce Wojennej, początkowo w CSS MW, a następnie na ORP „Gryf”. Od wielu lat w różnych formach popularyzuje wiedzę o Mielcu i jego regionie. Jest autorem lub współautorem około 120 wystaw muzealnych, głównie fotograficznych, a także autorem opracowań, m.in. Dwa pokolenia Jadernych i Franciszek Kazana 1887-1957 oraz współautorem opracowań: Mielec – śladami starej fotografii, Polonia Restituta i Poczet Królów Polskich, które zostały wydane jako suplement do wystaw o takich samych tytułach. Jest także autorem albumu Mielec w starej fotografii, zawierającego fotografie Augusta i Wiktora Jadernych, wydanego w 1998 r. W latach 1997-1998 prowadził autorskie programy historyczne w mieleckiej telewizji kablowej. Opublikował szereg artykułów na temat historii Mielca i regionu w miejscowej prasie: „Korso”, „Wizjerze Regionalnym”, „Megatiku” i „Gazecie Mieleckiej”. Od 1999 r. studiował na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jest członkiem Towarzystwa Miłośników Ziemi Mieleckiej. W 2003 r. został kierownikiem Działu Fotografii Muzeum Regionalnego w Mielcu, mieszczącym się w „Jadernówce” (dwa połączone budynki pozyskane od rodzin Jadernych i Skrzyniarzów). Ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i uzyskał tytuł magistra historii (2004) oraz Podyplomowe Studium Muzeologiczne UJ w Krakowie z tytułem kustosza (2007). W 2006 r. wspólnie z Piotrem Miodunką opracował książkę Gmina Mielec. Pamiątki przeszłości w krajobrazie wsi (Mielec 2006). Uczestniczył w pracach nad nowym programem „Jadernówki” po remoncie kapitalnym i modernizacji w latach 2010-2011. W 2011 r. wydano książkę jego autorstwa Z historii mieleckiej fotografii 1869-1989, a w 2018 r. August Jaderny. Fotografista. Po restrukturyzacji Samorządowego Centrum Kultury w Mielcu, od I 2019 r. pracuje na stanowisku kierownika Muzeum Historii Fotografii „Jadernówka”. Jest współautorem książek: Pozdrowienia z Mielca, z Jerzym Skrzypczakiem (Mielec 2018) i Mielec 1939-1945. Tajemnice militarne i historie wojenne, z Andrzejem Krempą (Mielec 2019). Współpracuje z innymi muzeami na terenie woj. podkarpackiego, m.in. jest autorem wystaw w Muzeum Zamku w Baranowie Sandomierskim, Muzeum Regionalnym w Dębicy i Muzeum Okręgowym w Krośnie oraz aranżacji wnętrza domu fotografa w Miasteczku Galicyjskim w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Wyróżniony m.in. Odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.
HALOTA JANUSZ, urodzony 22 V 1962 r. w Mielcu, syn Józefa i Marii z domu Łabaj. Absolwent Zasadniczej Szkoły Przyzakładowej ZST w Mielcu. Od 1977 r. pracował w WSK Mielec, od 1995 r. w Zakładzie Lotniczym „PZL-Mielec” Sp. z o.o., a od 1999 r. w Polskich Zakładach Lotniczych Sp. z o.o. Jest długoletnim Honorowym Dawcą Krwi, członkiem Klubu HDK im. J. Aleksandrowicza przy WSK „PZL-Mielec”. Pierwszy raz oddał krew 10 IV 1981 r. Do końca 2000 r. oddał 26 950 ml krwi. Wyróżniony Odznakami HDK I, II i III stopnia.
HAŁADEJ IZYDOR, urodzony 10 V 1895 r. w Pełkiniach, pow. jarosławski, syn Jana i Zofii z Krzyszkowskich. Absolwent c.k. Gimnazjum w Mielcu, maturę zdał w 1913 r. Studia na Akademii Handlowej w Antwerpii przerwał w październiku 1914 r., aby zgłosić się do powstających Legionów Polskich J. Piłsudskiego. Początkowo wcielono go do batalionu uzupełniającego 4 pułku piechoty, a po ukończeniu kursu oficerów w Wiedniu został przydzielony do Komendy Grupy Legionów w stopniu aspiranta, a następnie podchorążego. 28 VIII 1915 r. powrócił do 4 p.p. na funkcję oficera prowiantowego i pełnił ją do końca 1915 r. W 1916 r. został awansowany do stopnia podporucznika, ale 11 I 1917 r. z powodu złego stanu zdrowia został zwolniony ze służby. 29 VIII 1919 r. zgłosił się do Wojska Polskiego i pracował w Sekcji Opieki w Departamencie Sanitarnym, m.in. jako kierownik Biura Loterii na Inwalidów Wojennych. 29 V 1922 r. zweryfikowano go w stopniu kapitana ze starszeństwem od 1 VI 1919 r. Po ukończeniu kursu w Wyższej Szkole Intendentury w 1925 r. został awansowany do stopnia majora. Od marca 1929 r. pracował na stanowisku kierownika referatu w Departamencie Intendentury Ministerstwa Spraw Wojskowych, a w lipcu tego roku został mianowany szefem Wydziału Budownictwa Wojskowego w tymże departamencie. W 1931 r. zakończył służbę wojskową i założył firmę handlową, specjalizującą się w eksporcie żywności. Ponadto pozostawał członkiem Komisji Zakupu Koni dla Wojska. W sierpniu 1939 r. został zmobilizowany i skierowany do służby pomocniczej. Wobec szybko zbliżających wojsk niemieckich i wejścia wojsk radzieckich na polskie ziemie wschodnie – 17 IX ewakuował się wraz rodziną do Rumunii, a następnie – poprzez Turcję i Palestynę – dotarł do II Korpusu Wojska Polskiego. Otrzymał przydział do Centrum Wyszkolenia Broni i Służb i zajmował się żołnierską kasą oszczędnościową. Otrzymał awans do stopnia podpułkownika. Przeszedł szlak bojowy II Korpusu, którego koniec wojny zastał we Włoszech. Po wojnie zamieszkał z rodziną w Anglii i prowadził niewielki hotel. Wyróżniony m.in. Krzyżem Niepodległości, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 i Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, a także odznaczeniami brytyjskimi i włoskimi. Zmarł 26 III 1982 r. Spoczywa na jednym z londyńskich cmentarzy.
HAŁADEJ JAN, urodzony 20 IV 1864 r. w Rudniku nad Sanem, syn Mikołaja i Katarzyny. W latach 1885-1892 studiował na Wydziale Inżynierii c.k. Szkoły Politechnicznej i otrzymał tytuł inżyniera melioranta. Jako inżynier Krajowego Biura Melioracyjnego we Lwowie (i bliski współpracownik dr. inż. Andrzeja Kędziora) kierował częścią prac melioracyjnych na terenie powiatu mieleckiego na przełomie XIX i XX w. Był kierownikiem odcinków budowy rowów: rzochowsko-zarówniańskiego, chorzelowsko-jaślańskiego i wojsławsko-cyranowskiego. W 1907 r.(?) zamieszkał w Mielcu i aktywnie włączył się w jego życie gospodarcze i społeczne. Początkowo pełnił funkcję radcy budowlanego w Krajowym Biurze Melioracyjnym w Mielcu, w latach 20. był nadradcą Dyrekcji Robót Publicznych w Mielcu, a w latach 30. – inspektorem samorządu gminy. Posiadał duży autorytet, toteż powierzano mu odpowiedzialne funkcje. Wielokrotnie wybierano go do Rady Miejskiej, w czasie I wojny światowej był członkiem Rady Przybocznej delegata rządowego, w latach 1916-1918 sprawował funkcję przewodniczącego komisji mężów zaufania do spraw odszkodowań wojennych, w listopadzie 1918 r. był członkiem delegacji miejskiej w sprawie ustalenia porządku w mieście (po odzyskaniu niepodległości przez Polskę), w latach 20. przewodniczył Radzie Szkolnej Miejscowej oraz uczestniczył w pracach Komisji Opieki Społecznej, a w okresie od 12 VII 1929 r. do 13 XII 1930 r., po rozwiązaniu Rady Miejskiej, pełnił funkcję kierownika tymczasowego Zarządu Miejskiego. Pełniąc tę rolę, witał w imieniu mielczan prezydenta RP Ignacego Mościckiego, goszczącego w Mielcu 29 VII 1929 r. Przyczynił się do wybudowania wielu obiektów użyteczności publicznej, m.in. nadzorował budowę bursy gimnazjalnej, przewodniczył komisji budowlanej budowy gmachu szkolnego przy ul. J. Kilińskiego dla seminarium nauczycielskiego (aktualnie jest to budynek SP Nr 1), prowadził budowę lotniska turystycznego, był jednym z inicjatorów rozbudowy i modernizacji budynku Szkoły Męskiej (aktualnie SP Nr 2) oraz budowy pomnika J. Kilińskiego (Wolności). Przyczynił się też do wybudowania i utrzymywania Domu Sierot (tzw. „ochronki”). Był autorem szeregu projektów budowlanych, m.in. projektu przebudowy sieci ulicznej w Mielcu i planu rozkopania Górki Cyranowskiej dla powiększenia terenu lotniska turystycznego. Politycznie angażował się w ruchu ludowym, m.in. w 1916 r. prezesował miejscowemu Związkowi Ludowemu, a w 1922 r. był kandydatem na posła z ramienia PSL „Piast”. Udzielał się także w pracach zarządów wielu instytucji i organizacji społecznych, m.in. Kasy Stefczyka (był jej współzałożycielem w 1909 r.), Spółdzielni „Konsum Urzędniczy”, Mieszczańskiego Towarzystwa „Ojczyzna” (był jego wiceprezesem przez 25 lat) i LOPP, a ponadto był aktywnym członkiem Oddziału „Caritas”, Towarzystwa św. Wincentego a` Paulo, Towarzystwa Bursy, Towarzystwa Szkoły Ludowej i Okręgowego Towarzystwa Rolniczego. W uznaniu dla tych nieprzeciętnych zasług mieleckie organizacje społeczne wyróżniały go okolicznościowymi dyplomami, a Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” i Mieszczańskie Towarzystwo „Ojczyzna” nadały mu tytuły Honorowego Członka. W czasie okupacji i po II wojnie światowej, głównie ze względu na podeszły wiek, nie angażował się w działalność społeczną. Zmarł 29 IX 1961 r. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Mielcu przy ul. H. Sienkiewicza.
HAŁADEJ ZOFIA, urodzona 17 VI 1869 r. Wywodziła się z rodziny Odrowążów Krzyszkowskich. Wspierała męża (Jana) w jego licznych przedsięwzięciach na rzecz miasta Mielca. Była inspiratorką i organizatorką wielu akcji opiekuńczych i charytatywnych. W 1914 r. pracowała w komitecie organizacyjnym wyposażającym w ekwipunek mieleckich ochotników do oddziałów J. Piłsudskiego, sama szyła m.in. plecaki i wykonywała inne potrzebne rzeczy. W czasie I wojny światowej, działając z ramienia Towarzystwa św. Wincentego a` Paulo, założyła Dom Sierot i zabiegała o jego utrzymanie. Od początku wojny pracowała jako sanitariuszka w mieleckim szpitalu, za co została odznaczona przez Czerwony Krzyż Srebrnym Medalem i dyplomem honorowym. Opiekowała się kaplicą gimnazjalną, wykonywała i naprawiała ornaty. W latach 30. pełniła funkcję prezydentki Sodalicji Pań, a ponadto pracowała w sekcji opieki nad służącymi. Zmarła 10 X 1935 r. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Mielcu przy ul. H. Sienkiewicza.
HAŁADEJA JANA (ULICA), niewielka (243 m), wąska ulica na osiedlu Cyranka, w grupie domów za Hotelem „Polskim” i laskiem komunalnym. Łączy ulice: Leona Lachnita, Walerego Wróblewskiego i Stanisława Skarżyńskiego. Po obu jej stronach znajdują się okazałe domy jednorodzinne z ogródkami. Posiada nawierzchnię asfaltową i chodniki po obu stronach. Status ulicy i nazwę otrzymała 28 III 1973 r. W 2012 r. wykonano remont, w ramach którego położono nową nawierzchnię asfaltową i chodniki z płytek betonowych.
HAŁAS ANTONI (ksiądz), urodzony 31 I 1905 r. w Berlinie. Absolwent gimnazjum w Bydgoszczy. Po studiach teologicznych w 1928 r. przyjął święcenia kapłańskie. Jako wikariusz pracował w parafiach w Pępowie, Zbąszyniu, Kościanie i przy kościele św. Marcina w Poznaniu. 1 IX 1935 r. został mianowany proboszczem nowo utworzonej parafii Matki Boskiej Częstochowskiej w Naramowicach, posiadającej jedynie nowo wybudowany kościół ze skromnym wyposażeniem. Pozyskał wszystkie niezbędne paramenty kościelne i wyposażenie wnętrza świątyni. Doprowadził do wybudowania plebanii, a następnie urządzenia otoczenia kościoła i budowy cmentarza. Rozwinął życie religijne parafii oraz współpracował z Akcją Katolicką i innymi stowarzyszeniami. Rozpoczętą w marcu 1939 r. budowę domu katolickiego przerwała wojna. Od początku okupacji hitlerowskiej życie parafialne zostało sparaliżowane. W lutym 1940 r. został wywieziony (wraz z wieloma mieszkańcami Poznania) do Mielca, gdzie pełnił posługę kapłańską w parafii św. Mateusza. Po wyzwoleniu Mielca spod okupacji hitlerowskiej od września 1944 r. pełnił funkcje katechety i prefekta bursy Gimnazjum i Liceum im. S. Konarskiego w Mielcu. Zginął 13 XI 1944 r. w wyniku wybuchu pocisku w piwnicy bursy w czasie niemieckiego ostrzału artyleryjskiego zza Wisłoki. Pochowany na mieleckim cmentarzu, a po wojnie spoczął w specjalnym grobowcu na cmentarzu w Naramowicach.
HAŁUN JADWIGA, urodzona 10 X 1920 r. w Podleszanach, córka Karola i Heleny z domu Żola. W latach 1945-1947 była sekretarzem Zarządu Spółdzielni Kobiecej Wyrobów Dzianych w Mielcu. W tym czasie ukończyła Państwową Szkołę Zawodową w Makowie – Oddział w Mielcu, a w 1948 r. specjalistyczny kurs w Centrum Szkolenia w Łodzi. W latach 1949-1952 pracowała w Domu Matki i Dziecka w Lubzinie, a w latach 1952-1960 w Domu Dziecka w Przemyślu. W 1960 r. powróciła do Mielca i przez 20 lat pełniła funkcję kierownika Poradni Krawieckiej (posiadała tytuł mistrza krawieckiego), a następnie w 1980 r. przeszła na emeryturę. Udzielała się w pracy społecznej. W latach 1946-1986 należała do Ligi Kobiet (później Ligi Kobiet Polskich) w Mielcu i pełniła w niej różne funkcje. Działała też w Komitetach Członkowskich PSS „Społem” w Mielcu. Od roku 1976 jest członkiem Klubu Seniora „Złota Jesień” przy Spółdzielczym Domu Kultury MSM, a od 1987 r. jest jego przewodniczącą. Za długoletnią pracę społeczną wyróżniona została odznaczeniami organizacyjnymi, m.in. Honorową Odznaką Ligi Kobiet. Zmarła 30 III 2011 r. Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
HAMEL WERNER, urodzony 4 X 1940 r. w Löhne (Niemcy), syn Fridricha i Friedy z domu Nagel. Ukończył szkołę zawodową w zawodzie ślusarz w Löhne, a następnie Szkołę Związków Zawodowych w Lohe i Dortmundzie. Pracę zawodową rozpoczął w 1957 r. jako ślusarz w fabryce w Bad Oeynhausen. W 1971 r. przeszedł do miejskiej oczyszczalni ścieków w Löhne na stanowisko zastępcy kierownika. W latach 1975-1996 był radnym Rady Miejskiej w Löhne i przewodniczącym komisji socjalnej tej Rady, a w latach 1982-1996 członkiem komisji do spraw młodzieży. Od 1992 r. do 1996 r. sprawował funkcję społecznego burmistrza Löhne, a w 1996 r. został wybrany na etatowego burmistrza tego miasta. Poza działalnością administracyjną wiele czasu poświęcał współpracy międzynarodowej. Był inicjatorem nawiązania kontaktów partnerskich z miastami Condega (Nikaragua), Columbus (USA) i Röbel (Niemcy) oraz jednym z inicjatorów i organizatorów współpracy z Mielcem. W 2004 r. przeszedł na emeryturę. W latach 2004-2011 przewodniczył organizacji charytatywnej AWO. Utrzymuje systematyczne kontakty z Mielcem, m.in. uczestniczył w uroczystościach 10-lecia współpracy Mielec – Löhne w Mielcu (29-30 IX 2012 r.). Wyróżniony godnością Honorowego Obywatela Miasta Condega (Nikaragua) i Honorowego Obywatela Miasta Spittal (Austria) oraz Medalem „Przyjaciel Miasta Mielca”.
HANDEL, wymiana towarów lub ich sprzedaż w osadzie i potem w mieście Mielcu ma tak długą historię jak jego istnienie, bowiem doliną rzeki Wisłoki, obok Mielca, wiódł prastary szlak handlowy. Zintensyfikowanie handlu w Mielcu nastąpiło po założeniu miasta przez Jana i Bernardyna Mieleckich (18 XI 1470 r.) W akcie lokacyjnym założyciele tak określili warunki handlu: „… Na targ tygodniowy w tym naszym mieście (wyznaczamy) sobotę, na którym wszyscy przybywający będą mogli swobodnie i bez przeszkód sprzedać przywiezione rzeczy swoje, własne towary i inne, po iszczeniu jednak opłaty targowej zwanej targowym, zwyczajem innych miast. Natomiast jarmarków czyli targów rocznych (nadajemy) dwa w roku. Jeden na Święto Świętej i Nierozdzielnej Trójcy, drugi na Święto Św. Mateusza Ewangelisty w jesieni (21 IX)…” Rozwój miasta, a zwłaszcza rzemiosła, skutecznie przyciągał coraz większą ilość kupców i to z kolei wpływało na wzrost obrotów towarowych. Tak działo się do połowy XVII w. Centrum handlowym był rynek i kramy przystawione z trzech stron do ratusza. Handlowano codziennie, ale w targowe soboty i w czasie dorocznych jarmarków zjeżdżali kupcy z odległych miejscowości. (Odnotowano na przykład, że w latach 1614-1624 przybywali do Mielca kupcy krakowscy Piotr Bezokowicz i Jan Pusz.) Na co dzień handlowano prawie wszystkim, a zwłaszcza wyrobami mieleckiego rzemiosła i produktami z podmieleckich wsi. Dokumenty z tamtych lat poświadczają istnienie w Mielcu takich rzemiosł jak bednarstwo, błoniarstwo, garncarstwo, grzebieniarstwo, kołodziejstwo, kowalstwo, krawiectwo, kuśnierstwo, miecznictwo, młynarstwo, piekarnictwo, piwowarstwo, rymarstwo, rzeźnictwo, słodownictwo, stolarstwo, sukiennictwo, ślusarstwo, tkactwo i złotnictwo. Jeśli dodać do tego różnorakie towary przywiezione z zewnątrz, to oferta handlowa ówczesnego Mielca była dość bogata. Dodać trzeba, że zdarzały się także kramy z towarami wschodnimi, sprowadzonymi poprzez rynek jarosławski. Z kolei mieleccy kupcy wyjeżdżali do pobliskich miast i osad, gdzie zbywali towary wyprodukowane w Mielcu i jego okolicach, m.in. olej, miód, susz, skóry, konopie i wosk oraz artykuły rzemieślnicze. Wyjeżdżano także do większych miast: Pilzna, Rzeszowa, Tarnowa czy Jarosławia, a nawet do Krakowa. Prawdopodonie najaktywniejszym spośród mieleckich kupców był Jan Błoniarz, goszczący w samym Krakowie kilkadziesiąt razy. Wielokrotnie bywali tam także Jadwiga Kramarka i Sebastian Fastrzygowicz (Pastrzygowicz?). W ostatniej ćwierci XVI w. zaznaczyli swą obecność w Mielcu pierwsi handlarze żydowscy. Tendencje rozwojowe wsparte zostały kolejnymi przywilejami handlowymi. W 1611 r. miasto otrzymało drugie targi cotygodniowe we wtorki i trzeci doroczny jarmark. Zniszczenia w czasie najazdu szwedzkiego (1655) i rajdów wojsk księcia Rakoczego spowodowały zahamowanie rozwoju miasta i jego działalności handlowej. Zmiany na lepsze nastąpiły sto lat później, kiedy wyraźnie wzrosła liczba mieszkańców. Nadal wiodącą rolę odgrywali miejscowi kupcy i rzemieślnicy, ale systematycznie rosła ilość handlarzy żydowskich. Na mieleckim rynku gościli też handlarze przyjezdni, choć na skutek starań miejscowych cechów byli obłożeni podwyższonymi opłatami targowymi. Ostatnie lata XVIII w. i 1 poł. XIX w. były okresem stagnacji. Korzystnym impulsem był natomiast akt cesarza Ferdynanda z 6 V 1845 r., który ustanawiał odbywanie pięciu jarmarków w roku: „…2 II (po święcie Matki Boskiej Gromnicznej), 7 czerwca (po święcie Trójcy Świętej), 15 VIII (po święcie Wniebowzięcia), 21 IX (po święcie Mateusza Apostoła) i 11 XI oraz cotygodniowe targi w czwartki”. Kolejnymi sprzyjającymi czynnikami dla rozwoju handlu były: utworzenie powiatu mieleckiego (1853 r.), powołanie nowożytnego samorządu miejskiego (1867) i oddanie do użytku linii kolejowej Dębica – Rozwadów, ze stacją osobowo-towarową w Mielcu (1887). Ponieważ okazało się, że jeden dzień targowy w tygodniu nie wystarcza, Rada Miejska wprowadziła dodatkowo cotygodniowy targ w poniedziałek, ale nie dla wszystkich towarów. Nadal centrum handlowym pozostawał rynek, ale coraz częściej zdarzało się, że nie mieścił wszystkich handlujących. W ostatnich dniach 1882 r. rozpoczęto starania o uruchomienie drugiego placu targowego. Coraz popularniejsze stawały się sklepy i lokale gastronomiczne, które lokalizowano przy rynku i głównych ulicach. Pod koniec XIX w. samych tylko szynków było 18 i to głównie prowadzonych przez Żydów. Funkcjonowały też herbaciarnie, jadłodajnie i winiarnie. Wśród 45 sklepów dominowały korzenne i mięsne (tzw. jatki). Mimo trudnej sytuacji gospodarczej w Mielcu i jego powiecie rozwinięto hodowlę bydła i trzody chlewnej oraz handlowano tym żywym towarem przez okrągły tydzień. Wysyłano też transporty z mięsem wieprzowym i cielęcym nawet do stołecznego Wiednia. Na przełomie wieków XIX i XX w mieleckim handlu pojawiły się spółki i spółdzielnie handlowe, co zaostrzyło rywalizację w produkcji i handlu. I wojna światowa, zwłaszcza w latach 1914 i 1915, kiedy przez Mielec kilkakrotnie przetoczył się front, doprowadziła do zniszczenia i upadku wielu placówek handlowych i gastronomicznych. W latach 1917-1918 część z nich uzyskała odszkodowania wojenne z Centrali Krajowej dla Gospodarczej Odbudowy Galicji i ponownie uruchomiła działalność. Nieustające duże potrzeby wojenne powodowały jednak chroniczny brak towarów, a zwłaszcza żywności. Taki stan zaopatrzenia miasta utrzymywał się w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości. Szerząca się lichwa i podejrzenia o ukrywanie przez niektórych sklepikarzy żydowskich towarów w celu podniesienia ich cen sprawiły, że 1 V 1919 r. doszło do rozruchów i rozbijania żydowskich sklepów. Normalizująca się sytuacja społeczno-gospodarcza sprawiła, że pod koniec lat 20. handel znów wyraźnie się rozwijał. Czynnych było ponad 40 sklepów i około 20 restauracji, w większości żydowskich, choć nie brakowało także katolickich. Te ostatnie skupione były głównie przy ul. J. Piłsudskiego (aktualnie ul. A. Mickiewicza), T. Kościuszki i Targowej. Cotygodniowe targi odbywały się tradycyjnie w czwartki, nadal na rynku. W latach 30. ponowiono starania o wyprowadzenie handlu z rynku, w celu poprawienia stanu higieny, estetyki i bezpieczeństwa w centrum miasta, a także znacznego zwiększenia terenu dla handlujących. Burmistrzowi Franciszkowi Kazanie udało się do tego doprowadzić w połowie lat 30., mimo dużego oporu niektórych radnych (zwłaszcza kupców) i nawet prób odwołania go z funkcji. Przeniesienie handlu na plac targowy przy zbiegu ul. Sandomierskiej i S. Sękowskiego oznaczało bowiem utratę wielu klientów dla sklepów i placówek gastronomicznych umieszczonych przy rynku i przyległych ulicach. Handel bydłem odbywał się przy ul. G. Narutowicza (teren ten nazywano „targowicą”), a drób i nabiał oraz inne drobne towary (w tym warzywa i owoce) sprzedawano na niewielkim placu pomiędzy ul. Sandomierską, Krótką (zwaną też „kurzą”) i 3 Maja. Region mielecki miał rozwiniętą hodowlę bydła, toteż niektórzy mieleccy kupcy eksportowali ten żywy towar do Austrii, Czechosłowacji i Włoch. W czasie budowy kolonii (osiedla) fabrycznej PZL pod koniec lat 30. powstały pierwsze sklepy w tej nowej części miasta. W czasie II wojny światowej, a zwłaszcza w okresie okupacji hitlerowskiej wszelkie oficjalne formy handlu były z roku na rok ograniczane, głównie z powodu braku większości towarów, zwłaszcza żywnościowych. (Władze okupacyjne wprowadziły ich reglamentację poprzez karty żywnościowe.) Pozostawiono istniejące miejsca targowe i czwartkowe targi, ale ruch na nich był niewielki. Pojawił się też handel nielegalny, nierzadko z Niemcami. Po 9 III 1942 r., kiedy hitlerowcy wyprowadzili z miasta społeczność żydowską, wszystkie sklepy i restauracje żydowskie zostały zlikwidowane. Część z nich została zagospodarowana przez miejscowych kupców i wysiedleńców z Poznańskiego, a część przeznaczono na inne cele. W pierwszych latach po wyzwoleniu spod okupacji hitlerowskiej w organizacji mieleckiego handlu nie zaszły poważniejsze zmiany. Dominowały bowiem prywatne sklepy i lokale gastronomiczne. Powołano co prawda Państwową Centralę Handlową, ale nie odgrywała ona poważniejszej roli. Istotnym wydarzeniem było połączenie się w 1948 r. kilku małych spółdzielni związkowych („Konsum”, „PZL”, „Kolejarz i Drogowiec”, „Robotnik”) w Powszechną Spółdzielnię Spożywców (PSS), która odtąd z każdym rokiem powiększała sieć placówek handlowych i gastronomicznych. Nasiliła się też rywalizacja placówek handlu uspołecznionego z prywatnym. Na początku lat 50. „bitwa o handel” zakończyła się zmuszeniem (przez organy państwowe) właścicieli sklepów prywatnych do przekazania ich instytucjom handlu uspołecznionego. W 1951 r. powstało Państwowe Przedsiębiorstwo Miejski Handel Detaliczny (MHD), które szybko rozwinęło sieć punktów detalicznych, w dużej części w lokalach po sklepach prywatnych. Równocześnie dynamiczny rozwój WSK i jego osiedla fabrycznego spowodował dalszy wzrost ilości placówek handlowych. Były one organizowane w specjalnych lokalach na parterach wielorodzinnych budynków mieszkalnych (bloków), najwięcej przy głównej ulicy osiedla (od 1957 r. ul. 22 Lipca, od 1990 r. al. Niepodległości). W tym okresie pojawiły się sklepy specjalistyczne, m.in. „Foto-Optyka“, „Jubiler“, „Motozbyt“, Zakłady Usług Radiowo-Telewizyjnych i Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Handlu Meblami. Po „odwilży“ w 1956 r. rozpoczęto, choć z dużymi oporami, zwracanie lokali prywatnym kupcom. Początkowo były to rzadkie przypadki, ale z biegiem lat coraz częstsze, choć nie powszechne i nie we wszystkich dziedzinach handlu. Prywatny handel rozwijał się głównie poprzez drewniane kioski rozsiane po mieście i stragany na placu przy ul. L. Waryńskiego (Sandomierska) i Krótkiej, a z biegiem lat w sklepach w rejonie Starego Miasta. Ponadto placami targowymi, szczególnie ożywionymi w czwartki, były tereny przy ul. Torowej i przy ul. J. Kilińskiego (aktualnie pusty plac przy POD „Relaks“). Zlikwidowano natomiast „targowicę“ przy ul. G. Narutowicza i „rynek zbożowy“ przy ul. L. Waryńskiego (Sandomierska). Na przełomie lat 1972 i 1973 zreorganizowano handel państwowy. W miejsce MHD utworzono oddziały przedsiębiorstw wojewódzkich, m.in. Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Handlu Spożywczego, WP Handlu Artykułami Przemysłowymi, WP Tekstylno-Odzieżowego, WP Handlowo-Usługowego „Arged“, WP Artykułami Papierniczymi i Sportowymi, WP Handlu Opałem i Materiałami Budowlanymi, WP Handlu Obuwiem itp. Liderem w handlu spółdzielczym pozostawała PSS „Społem“, przekształcona w 1969 r. w Oddział WSS Rzeszów w Mielcu. Ona to wprowadziła pierwsze sklepy samoobsługowe (pierwszym był w 1960 r. sklep spożywczy przy placu gen. K. Świerczewskiego – rynek) i od lat 70. duże domy handlowe. Pierwszym był „Ikar“ przy ul. A. Mickiewicza (1975 r.), a kolejne, już w latach 80., powstawały na nowych osiedlach mieszkaniowych MSM: „Zenit” i „Dedal” przy ul. J. Gagarina (później al. Ducha Św.), „Świt” przy ul. Drzewieckiego i „Mini-Sam” przy ul. F. Dzierżyńskiego (później ul. S. Sękowskiego). Po reformie polskiego handlu w 1976 r. Oddział WSS przejął kilkadziesiąt sklepów spożywczych od innych przedsiębiorstw handlowych, a oddał kilkanaście przemysłowych. W rezultacie tych ofensywnych działań PSS „Społem” (powrócono do tej nazwy w 1981 r.) pod koniec 1988 r. posiadała 96 sklepów, 20 kiosków i 20 placówek gastronomicznych. Handel różnymi towarami prowadziły także inne spółdzielnie: PZGS „Samopomoc Chłopska“, Spółdzielnia Ogrodniczo-Pszczelarska, Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska, Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch”, „Rzemieślnicza Spółdzielnia „Wielobranżowa” oraz przedsiębiorstwa handlowe: WPHW, PHS, Zakład Handlu, „Dom Książki”, „Cepelia”, „Igloopol”, „Domar”, „Polmozbyt” i szereg pomniejszych firm. Powstał plac targowy przy ul. Dworcowej, zaś zlikwidowano plac przy ul. Torowej. Kryzys gospodarczy i społeczny w kraju po 1975 r. był odczuwalny z roku na rok coraz bardziej, szczególnie w handlu. Brakowało coraz więcej produktów, zwłaszcza żywności. Pojawiły się sklepy komercyjne, w których można było kupić mięso lub wędlinę, ale za cenę znacznie wyższą. W większości sklepów ustawiały się coraz dłuższe kolejki po każdy niemal towar. Wreszcie sytuacja rynkowa była tak zła, że od 1 IV 1981 r. wprowadzono sprzedaż reglamentowaną (na kartki) mięsa, wędlin, masła i produktów zbożowych, a w późniejszym czasie także innych produktów żywnościowych. W pierwszym okresie po wprowadzeniu stanu wojennego (13 XII 1981 r.) tworzyły się kolejki nawet po chleb, cukier i mąkę. Za artykułami gospodarstwa domowego i meblami kolejki stały dniem i nocą, nadzorowane przez specjalne komitety kolejkowe i dokumentowane zapisami w specjalnych zeszytach kolejkowych. Pojawił się nawet nieformalny zawód „stacza”, który wielogodzinne wystawanie w kolejce dyskontował pobraniem wynagrodzenia od zainteresowanych osób za odstąpienie miejsca w kolejce tuż przed wykupem danego towaru. Z biegiem lat 80., w miarę polepszania się zaopatrzenia, wycofywano reglamentację artykułów spożywczych. Trudna sytuacja w handlu zaczęła zdecydowanie poprawiać się pod koniec lat 80. Znaczny wpływ wywarła nań ustawa z 23 XII 1988 r. o działalności gospodarczej. Wyzwoliła ona aktywność wielu przedsiębiorczych osób i spowodowała powstawanie wielu sklepów prywatnych o estetycznym wyglądzie i z dobrym zaopatrzeniem. Pojawiły się też grupy handlarzy zza wschodniej granicy. Początkowo ulokowano ich przy ul. J. Lelewela i Małym Rynku, a od lutego 1990 r. przeniesiono na nowo otwarty czwartkowo-sobotni bazar na obiektach FKS „Stal”. W 1992 r. oddano do użytku Halę Targową przy ul. Wolności i równocześnie zlikwidowano plac targowy przy ul. Dworcowej. Z biegiem lat 90. systematycznie malała ilość placówek handlu uspołecznionego (w tym spółdzielczego), a rosła ilość sklepów prywatnych, także w lokalach odebranych w 1950 r. na handel uspołeczniony. Istotnym wydarzeniem dla mieleckiego handlu było otwarcie w 1996 r. okazałego Centrum Handlowego „Pasaż” przy ul. Dworcowej. Rosnąca konkurencja spowodowała wiele pozytywnych zmian w handlu, m.in. obfitość towarów, estetyczne wnętrza sklepów i polepszenie jakości obsługi. Wybudowano „Zielony rynek” przy ul. Sandomierskiej na tradycyjnym miejscu handlu warzywami i owocami. Powstało Mieleckie Towarzystwo Kupieckie. Przy końcu lat 90. wprowadziły się do Mielca supermarkety: „Biedronka” (kapitał portugalski), „Jedynka” (kapitał polski), „Szalony Max” – później „Albert” (kapitał niemiecki) i „Lider Market” (kapitał niemiecki) i MiniMal (kapitał niemiecki) oraz A&K (kapitał miejscowy). Spowodowało to znaczne pogorszenie się kondycji wielu małych sklepów prywatnych, a często nawet ich likwidację. W pierwszych latach XXI w. systematycznie rosła dominacja supermarketów. Wprawdzie zakończył działalność Sklep Polski Jedynka przy ul. Kazimierza Jagiellończyka, ale na jego miejscu powstał o wiele większy hipermarket TESCO, a później jego filia przy al. Ducha Świętego (wcześniej „Lider Market”). Powstały dwie sieci sklepów wielkopowierzchniowych: A&K (3 placówki) i „Biedronka” (6 placówek), a ponadto „Aura” przy ul. E. Biernackiego 2, FRAC przy ul. A. Kocjana (wcześniej „Szalony Max”, „Albert” i „Carrefour”) i „Smoczka” przy ul. W. Szafera. Funkcjonowały nadal dwa duże zespoły prywatnych sklepów i zakładów usługowych – CHU „Pasaż” przy ul. Dworcowej i Hala Targowa przy ul. Wolności. Zmniejszała się ilość małych sklepów prywatnych, głównie z artykułami spożywczymi, przemysłowymi i chemicznymi. Rosła natomiast ilość sklepów z zachodnią odzieżą używaną. Coraz większe znaczenie odgrywały towary produkcji chińskiej, obecne w niemal każdym sklepie odzieżowym i przemysłowym. Powstało nawet kilka sklepów chińskich, ale tylko DELIR Centrum Chińskie przy ul. Sienkiewicza 12 (czynny od 1 III 2012 r.) utrzymał się dłużej na mieleckim rynku i po kilku latach został zlikwidowany. Znaczną rolę odgrywały nadal targi czwartkowe i sobotnie na terenach MOSiR Mielec, najpierw przy stadionie głównym i na boiskach asfaltowych przy ul. L. Solskiego, a od wiosny 2013 r. na specjalnie przygotowanej płycie targowej przy ul. Sportowej. Skokiem jakościowym mieleckiego handlu było oddanie do użytku w 2016 r. kompleksu dużych placówek handlowych przy ul. Powstańców Warszawy. W listopadzie tego roku otwarto pierwszą galerię z prawdziwego zdarzenia – „Navigator”, a nieco później market „Leroy Merlin”. Trochę w cieniu tych wydarzeń otwarto w tym czasie kolejny duży sklep mieleckiej spółki A&K przy ul. Legionów. Ofensywa A&K trwała nadal w 2017 r., bowiem następny sklep tej firmy otwarto w Centrum Handlowym „Smoczka”. Kolejny kompleks obiektów handlowych wyrósł przy wjeździe do Mielca, od strony zachodniej, przy kompleksie obiektów Reg-Benz i ul. Legionów. W 2018 r. przy ul. Kazimierza Jagiellończyka i przejeździe przez tory kolejowe oddano do użytku kolejną „Biedronkę”. Systematycznie rozrastająca się sieć handlowych placówek wielkopowierzchniowych spowodowała likwidację wielu małych prywatnych sklepów. W 2020 r., w związku z pandemią koronawirusa COVID-19, wprowadzono we wszystkich placówkach handlowych obowiązek zakrywania nosa i ust maseczkami. W sierpniu 2020 r. rozpoczęła działalność „Żabka” w nowym budynku przy zbiegu ulic ks. P. Skargi i L. Staffa, a 31 VIII 2020 r. (o godz. 23,30 – jak skrzętnie ktoś odnotował) zakończył działalność hipermarket Tesco przy ul. Kazimierza Jagiellończyka. Po 2010 r., a zwłaszcza w okresie pandemii COVID-19 (2020, 2021) upowszechniły się usługi cateringowe, polegające na dowożeniu towarów i dań restauracyjnych na zamówienie do domów. Po osłabnięciu pandemii do ofensywy ruszyły placówki wielkopowierzchniowe. Przy zbiegu ulic S. Drzewieckiego i H. Sienkiewicza zbudowano i otwarto sklep niemieckiej firmy ALDI, a pod koniec 2022 r. rozpoczął działalność zbudowany na terenie po Tesco park handlowy VENDO PARK z 13 sklepami różnych firm. Bez większego hałasu, ale konsekwentnie rozszerzała swoją sieć „Żabka”.
HANEK FRANCISZEK TADEUSZ (ksiądz), urodzony 23 VII 1921 r. w Mielcu, syn Stanisława i Julii z domu Krużel. Absolwent Państwowego Gimnazjum i Liceum im. S. Konarskiego w Mielcu, egzaminy maturalne zdał w 1945 r. Po ukończeniu studiów na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie – 4 VI 1951 r. przyjął we Wrocławiu święcenia kapłańskie. W latach 1951-1953 pracował jako wikary w Bolesławcu Śląskim, a następnie we Wrocławiu. Od 1953 r., już jako proboszcz, prowadził pracę duszpasterską w parafiach diecezji wrocławskiej: Szewcach koło Trzebnicy (3 lata), Łosiowie (15 lat) i Kostomłotach (25 lat). Przyczynił się do odbudowy ze zniszczeń wojennych lub wyremontowania 13 kościołów i 1 kaplicy. Był ojcem duchownym. Pisał artykuły do lokalnych pism kościelnych. Otrzymał godność kanonika. W 1996 r. przeszedł na emeryturę i powrócił do rodziny w Mielcu. Jest rezydentem w parafii św. Mateusza w Mielcu. 23 VII 2021 r. radośnie i uroczyście obchodzono 100-lecie Jego urodzin. Odznaczony Krzyżem Komandorskim OOP. Zmarł 7 XII 2021 r.
HANEK LEON EDWARD, urodzony 19 IX 1925 r. w Mielcu, syn Stanisława i Julii z domu Krużel. Absolwent Państwowego Gimnazjum i Liceum im. S. Konarskiego w Mielcu, egzaminy maturalne zdał w 1946 r. W 1952 r. ukończył studia w zakresie muzykologii na Uniwersytecie Wrocławskim i uzyskał tytuł magistra, w 1954 r. ukończył dyrygenturę w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej we Wrocławiu, w 1970 r. zakończył przewód kwalifikacyjny II stopnia, a w 1988 r. otrzymał tytuł profesora. Działalność artystyczną rozpoczął w Białymstoku jako dyrektor i kierownik artystyczny Filharmonii Białostockiej (1956-1960), a pracę pedagogiczną w 1960 r. w Akademii Muzycznej we Wrocławiu. W uczelni tej pracował do 1999 r., m.in. jako prorektor (1970-1978), kierownik Katedry Wychowania Muzycznego (1980-1996), dziekan Wydziału Wychowania Muzycznego (1981-1986) i ponownie prorektor (1987-1990). W 1989 r. stworzył w AM pierwszy w Polsce Zakład Arteterapii. Wykładał także w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Zielonej Górze (1974-1980). Ponadto w latach 1960-1970 kierował redakcją muzyczną Rozgłośni Polskiego Radia we Wrocławiu. Był kierownikiem artystycznym Festiwali: Moniuszkowskiego w Kudowie Zdroju (1961-1967) oraz Muzyki Rosyjskiej i Radzieckiej w Lądku Zdroju (1966-1968), a także Ogólnopolskiego Przeglądu i Festiwalu Zespołów Amatorskich w Jeleniej Górze (1963-1965). Brał udział w organizacji Festiwali Chopinowskich w Dusznikach Zdroju (1961-1965). Zainicjował Festiwale Organowe we Wrocławiu (od 1964 r.). W wielu konkursach muzycznych uczestniczył jako juror. Był i pozostaje członkiem szeregu stowarzyszeń, m.in. Dolnośląskiego Towarzystwa Muzycznego (od 1961 r.) i SPAM (od 1970 r.). W 1979 r. był członkiem Instytutu Pedagogiki Muzycznej w Warszawie. W jego dorobku twórczym znajduje się ponad 80 prac z zakresu wychowania muzycznego, muzykoterapii, arteterapii i historii muzyki, zamieszczonych w wydawnictwach zbiorowych i czasopismach krajowych i zagranicznych. Opublikował książki: TRcje chopinowskie (Warszawa, 1980), Wrocławscy kompozytorzy, muzykolodzy i publicyści (Wrocław, 1985) i monografię Ignacy Feliks Dobrzyński (Wrocław 1980). Uprawiał publicystykę radiową i telewizyjną. Tworzył także muzykę, głównie kameralną. Część kompozycji nagrano w PR Wrocław w latach 1962-1970. Pisał też muzykę dla Teatru Lalek w Wałbrzychu (1967-1969). Uzyskał m.in. I Nagrodę w konkursie na sygnał TV Wrocław, II Nagrodę za piosenkę o Połczynie Zdroju (1968). Zdobył I miejsce w konkursie Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za publikację Festiwale Chopinowskie w Dusznikach (1976) i I miejsce w Turnieju Uczelni Artystycznych (1980). Wyróżniony m.in. Krzyżem Kawalerskim OOP (1985), Medalem 30-lecia Polskiego Radia Wrocław (1976), Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”, Brązowym Medalem za Zasługi dla Obronności Kraju oraz nagrodami Ministra Kultury i Sztuki I i II stopnia. Zmarł 21 XI 2013 r. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Borku Fałęckim przy ul. Zawiłej w Krakowie.
HANKE FRYDERYK, urodzony w 1864 r. Po uzyskaniu uprawnień nauczycielskich pracował w IV Gimnazjum w Krakowie (1901-1905), a następnie w I Gimnazjum w Rzeszowie (1905-1906). W 1906 r. został przeniesiony do Gimnazjum w Mielcu. Uczył języków: łacińskiego, niemieckiego i greckiego oraz kaligrafii i historii naturalnej (botanika). Od roku szkolnego 1909/1910 był nauczycielem, a następnie profesorem Gimnazjum w Wadowicach. Udzielał się społecznie jako członek komitetu „Patriotycznej Wojennej Zbiórki Metali” w Wadowicach. Przed rokiem szkolnym 1920/1921 został przeniesiony na stanowisko profesora w Gimnazjum Realnym w Chrzanowie. Dalsze losy nieznane.
HANSEL ERYK, urodzony 10 VI 1941 r. w Bielsku-Białej. W latach 60. grał w piłkę nożną w BBTS Bielsko. Do III-ligowej Stali Mielec przybył w 1965 r. i przyczynił się do jej sukcesów latach 1969-1973: awansu do II ligi (1969), awansu do I ligi (1970), zwycięstwa w grupie międzynarodowego Pucharu Lata (1971), 5. miejsca w I lidze (1972) i mistrzostwa Polski (1973). Był obrońcą i pełnił funkcję kapitana drużyny. Ogółem w barwach Stali zagrał około 250 meczów, w tym w I lidze – 74. W 1974 r. wyjechał do Kanady i zamieszkał w pobliżu Toronto. Pracował w zakładach samolotowych Boeinga. Grał (m.in. z Henrykiem Jałochą i Krzysztofem Rześnym) w polonijnej drużynie Falcons Toronto i zdobył z nią mistrzostwo i Puchar Kanady. Rekordowo długą karierę sportową zakończył w 1988 r.
HAŃDEREK MIECZYSŁAW WALENTY, urodzony 24 IX 1929 r. w Bielsku-Białej, syn Jana i Heleny ze Szklarskich. Absolwent Gimnazjum Mechanicznego (1948), Liceum Mechaniczno-Lotniczego w Bielsku-Białej (matura w 1951 r.) i Technicznej Szkoły Wojsk Lotniczych w Zamościu (1952). Po ukończeniu TSWL (w stopniu chorążego) został skierowany do pracy w 21 Przedstawicielstwie Wojskowym przy WSK Mielec. W tej instytucji pracował, z małą przerwą, blisko 40 lat, przechodząc przez wszystkie stopnie, od stanowiska pomocnika Szefa PW do funkcji Szefa PW w stopniu pułkownika. Z racji pełnionych funkcji uczestniczył w pracach komisji oceniającej walory techniczno-bojowe samolotów produkowanych przez WSK Mielec na eksport. Brał także udział w próbach seryjnych i kwalifikowanych tychże samolotów. Uzyskał uprawnienia nawigatora wojskowego i wylatał 3587 godzin na różnych typach mieleckich samolotów: An-2, An-28, TS-11 „Iskra” i M-15. W 1964 r. ukończył studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej i otrzymał tytuł inżyniera mechanika. W 1990 r. zakończył służbę wojskową. Poza pracą zawodową uczestniczył w różnych formach działalności społecznej. W 1955 r. był współzałożycielem, a później aktywnym członkiem Koła Łowieckiego „Sęp”. Od 1991 r. należał do mieleckiego Koła Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych i także wyróżniał się aktywnością. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalami 30-lecia i 40-lecia Polski Ludowej i licznymi odznaczeniami resortowymi. W 1986 r. wpisany do „Księgi Zasłużonych dla Miasta Mielca”. Zmarł 1 VIII 1999 r. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
HAŃKO vel HAŃKA (od 1995 r.) JÓZEF JAN, urodzony 9 IV 1941 r. w Przymiłowie, syn Józefa i Stanisławy z Kaczorowskich. Ukończył Technikum Budowy Maszyn w Łodzi z maturą w 1959 r., a następnie Techniczną Oficerską Szkołę Wojsk Lotniczych w Oleśnicy Śląskiej i otrzymał stopień podchorążego. Służył w Jednostce Wojskowej w Mirosławcu jako dowódca klucza osprzętu lotniczego. Od 1967 r. studiował w Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie (kierunek: uzbrojenie lotnicze) i w 1971 r. uzyskał tytuł magistra inżyniera. W latach 1971-1982 pracował jako starszy wykładowca w Centralnym Ośrodku Specjalistów Technicznych Wojsk Lotniczych w Oleśnicy Śląskiej. W 1982 r. został przeniesiony do 21 Przedstawicielstwa Wojskowego w Mielcu na stanowisko samodzielnego specjalisty ERNOiUL (elektro-radio-nawigacja-osprzęt i uzbrojenie lotnicze) i inżyniera pokładowego. W 1996 r. przeszedł na emeryturę w stopniu podpułkownika rezerwy Wojska Polskiego. Działał społecznie w Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych WP, a następnie w Związku Żołnierzy Wojska Polskiego jako członek zarządu – skarbnik Koła w Mielcu. Wyróżniony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi i medalami resortowymi. Zmarł 10 VII 2014 r. Pochowany na cmentarzu w Łodzi.
HAPTAŚ KRZYSZTOF, urodzony w 1975 r. w Mielcu, syn Stanisława i Marii. absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. S. Konarskiego w Mielcu z maturą w 1994 r. Studiował na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, na kierunkach: bibliotekoznawstwo i informacja naukowo-techniczna (magister, 1999 r.) oraz historia (magister, 2002 r.). Jest długoletnim pracownikiem merytorycznym Samorządowego Centrum Kultury w Mielcu, najpierw Miejskiej Biblioteki Publicznej SCK, a od 2003 r. Muzeum Regionalnego SCK. Od 2019 r. pełni funkcję kierownika Muzeum Historii Regionalnej „Pałacyk Oborskich”. Jest przewodnikiem wycieczek po Mielcu, współorganizatorem i uczestnikiem wielu konferencji naukowych, głównie na terenie Podkarpacia. Autor i współautor scenariuszy wystaw i imprez muzealnych. Członek redakcji „Rocznika Mieleckiego” od 2007 r. i autor wielu artykułów w tym periodyku, m.in. biogramów, przyczynków i komunikatów. Systematycznie współpracuje z licznymi czasopismami naukowymi i popularnonaukowymi. Jest autorem, współautorem i redaktorem ponad 300 artykułów naukowych, popularnonaukowych oraz książek, m.in.: Liber copulatorum parafii pw. św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty w Mielcu 1762-1777 (z Piotrem Miodunką, Mielec 2006), Dzieje lokalne pośród wydarzeń i procesów historycznych. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej pod patronatem honorowym Uniwersytetu Jagiellońskiego, wydane z okazji 550. Rocznicy zezwolenia królewskiego na założenie miasta Mielca (red., Mielec 2007), Zarys historii Parafii pw. św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty w Mielcu (z Piotrem Miodunką, Mielec 2011), Zarys historii Bursy gimnazjalnej im. ks. Stanisława Konarskiego w Mielcu (Mielec 2012), Karol Popiel (1887-1977). Polityk z Galicji (red, Mielec 2012), Walenty Działowski (1848-1918). Rzemieślnik. Powstaniec styczniowy. Ojciec rodziny (Mielec 2013), Kronika parafii Rzochów 1837-1971 ( Kolbuszowa 2014), Kościół parafialny pw. św. Wojciecha Biskupa Męczennika w Gawłuszowicach (Gawłuszowice 2015), Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Przecławiu (Przecław 2016), Organy i organiści Parafii pw. św. Marka Ewangelisty w Rzochowie (Mielec 2017), Sanktuarium Matki Bożej Królowej Rodzin Pani Ziemi Mieleckiej (z Markiem Graniczkowskim, Mielec 2017), Wiara i tradycja. Gawłuszowice. Parafia z osiemsetletnią historią (Gawłuszowice 2020), Mielecka podróż w czasie 1470-2020. 55 historii na 550 lat miasta Mielca (red., Mielec 2020). Członek Komisji ds. Dziedzictwa Diecezji Tarnowskiej V Synodu Diecezji Tarnowskiej (od 2018 r.). Uczestnik grantu badawczego pt. „Chłopi wobec kryzysów żywnościowych od XVII do połowy XIX wieku (na przykładzie południowej Polski)”, kierowanego przez dr. Piotra Miodunkę z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Laureat Nagrody im. dra Kazimierza Skowrońskiego przyznanej przez Zarząd Regionalnego Towarzystwa Kultury im. Juliana Macieja Goslara w Kolbuszowej (2017 r.).
HARCBAT, bieg harcerski organizowany od 1989 r. przez 14 Mielecką Drużynę Harcerzy „HADES” im. Gen. Stanisława Sosabowskiego Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. Odbywał się wiosną na terenach leśnych w okolicach Mielca i był rozpoczęciem sezonu wiosennych wędrówek. Każdorazowo trwał trzy dni i posiadał różną tematykę, m.in.: Oddział Partyzancki „Jędrusie”, Kosmos, Zjazd Gnieźnieński, Market Garden, Akcja pod Arsenałem. Na program składały się: leśny bieg na orientację, konkursy i festiwal piosenki harcerskiej. Uczestnikami były dotychczas drużyny ZHR i ZHP z Mielca oraz z innych miast. Bazą biegu był najczęściej obiekt Szkoły Podstawowej Nr 13 im. Jana Bytnara „Rudego” w Mielcu.
HARCERSKA AKCJA LETNIA, skoordynowana organizacja letniego wypoczynku dla harcerzy i zuchów, głównie w formach wyjazdowych obozów harcerskich i kolonii zuchowych oraz zajęć harcerskich i zuchowych w miejscu zamieszkania („Nieobozowa Akcja Letnia”). Pierwszy letni stały obóz harcerski zorganizowała mielecka Komenda Hufca ZHP w lipcu 1926 r. w Barcicach k/Nowego Sącza. W kolejnych latach organizowano obozy stałe, m.in. w Łącku k/Nowego Sącza, Zawadzie k/Dębicy, Mszanie Dolnej, Dobrej k/Limanowej, Sidzinie k/Jordanowa i Starym Sączu oraz wędrowne, m.in. na Huculszczyźnie. Od 1930 r. prowadzono żeńskie kolonie harcerskie, m.in. w Mszanie Górnej, Majdanie k/Lwowa i Łużnej k/Gorlic. Ostatni obóz przed wybuchem wojny zorganizowano w Hykach-Dębiakach (28 VI-12 VII 1939 r.). Ponadto mieleccy harcerze uczestniczyli w ogólnopolskich zlotach harcerskich, np. w Poznaniu (1929 r.). Po wyzwoleniu spod okupacji hitlerowskiej, ze względu na brak odpowiedniego sprzętu, nie organizowano obozów, ale poszczególne drużyny wyruszały na letnie wędrówki lub biwaki. Wznowienie organizacji letnich obozów harcerskich przez Komendę Hufca ZHP nastąpiło w roku 1957; żeński obóz ulokował się w Szymbarku, a męski w Sichowie. Od tego czasu co roku akcja organizacji obozów harcerskich prowadzona była systematycznie i z coraz większym rozmachem, a miejscami obozów były m.in.: Jabłonki, Cisna, Dwernik, Wetlina, Ostojów, Tursko, Uście k/Gorlic, Rebizanty n/Tanwią, Darłowek, Majdan Sopocki, Płaska, Krempna, Chotowa k/Dębicy, Zyndranowa (wielokrotnie), Drawsko Pomorskie i Widowo. Od 1986 r. obozy organizowane są na terenie stałej bazy KH ZHP Mielec w Błotach Karwieńskich nad Morzem Bałtyckim. Poza turnusami dla harcerzy i zuchów udostępniano bazę dla zorganizowanych grup dzieci i młodzieży oraz prowadzono „hotelik” dla gości, a dochody przeznaczano na zakup wyposażenia i najpilniejsze potrzeby hufca. Od 1958 r. uczestniczono też w ogólnopolskich harcerskich akcjach letnich, m.in.: w Operacji Bieszczady (mieleccy harcerze pracowali przy Sztabie Centralnym i prowadzili „hotelik dla gości”) i Operacji „Frombork 1001” oraz w Zlocie Grunwaldzkim. Oprócz obozów organizowano wielokrotnie kolonie zuchowe i stanice harcerskie dla dochodzących (w podmieleckich lasach) oraz codzienne zajęcia w pawilonie KH ZHP przy ul. A. Asnyka. Od 1989 r. odrębną „harcerską akcję letnią” prowadziły także mieleckie Hufce ZHR – Żeński i Męski. Organizowały one letnie obozy, biwaki i kolonie wyłącznie dla drużyn prowadzących działalność w roku szkolnym, oddzielnie dla harcerek i harcerzy. W latach 1989-2000 mieleckie drużyny ZHR wyjeżdżały m.in. do: Papierni k/Rzemienia, Olsztyka k/Częstochowy, Życin, Gabonia, Jabłonicy Ruskiej, Folusza, Cieklina, Bodaków, Brzózy Królewskiej, Żydowskich, Lipin, Momotów Górnych, Rożnowa, Arco we Włoszech, Toporowa, Harasiuków, Huty Komorowskiej, Wylowa, Krościenka, Jabłonki Orawskiej, Lednicy, Gródka i Roveretto w Dolomitach (Włochy). Ponadto od wielu lat KH ZHP organizuje półkolonie w czasie letnich wakacji.(Działalność ZHR dokładniej opisana w oddzielnym haśle.)
HARCERSKA „BIAŁA SŁUŻBA” – SPRAWNOŚĆ „BIAŁEJ SŁUŻBY”, sprawność harcerska zdobywana w czasie pielgrzymek papieża Jana Pawła II do Polski. Posiada ona dwa wymiary: duchowy, bowiem daje możliwość niepowtarzalnego i bezpośredniego zapoznania się z nauką Kościoła, głoszoną przez samego Ojca Świętego, a także fizyczny, ponieważ daje harcerzom szansę pracy na rzecz innego człowieka, np. pełnienie służby porządkowej, sanitarnej i informacyjnej, udzielanie pomocy zagubionym dzieciom i osobom dorosłym, roznoszenie wody i wykonywanie innych prac wynikających z potrzeb organizacyjnych. Wymyślona została przez niezależne środowiska harcerskie przed II pielgrzymką (1983 r.). Pierwsze zadania „Białej Służby” realizowane były właśnie w czasie II pielgrzymki, w Częstochowie. Mieleccy harcerze brali w niej udział po raz pierwszy w czasie III pielgrzymki (1987 r.) na spotkaniu z Ojcem Świętym w Tarnowie. „Białą Służbę” pełnili także w czasie IV pielgrzymki Jana Pawła II (1991 r.) na spotkaniach w Rzeszowie i Przemyślu. „BS” prowadzono także podczas VI Światowego Dnia Młodzieży na Jasnej Górze w Częstochowie i tam również pracowali harcerze z Mielca (około 80 osób). Podobnie było na Jubileuszowym Zlocie 80-lecia Harcerstwa w Olsztynie k/Częstochowy. W 1993 r., z inicjatywy ZHR, „BS” pełniona była poza granicami Polski – na Litwie i Łotwie. Dwa lata później, kiedy Jan Paweł II w czasie pielgrzymki do Czech gościł w Skoczowie, około 80 mieleckich harcerek i harcerzy pełniło służbę w trudnych warunkach atmosferycznych. W czasie VI pielgrzymki (czerwiec 1997 r.) grupa harcerek ZHR pełniła „BS” na Kongresie Eucharystycznym we Wrocławiu, a następnie w Krośnie pracowali harcerze z obu mieleckich organizacji harcerskich – ZHR i ZHP. Na sektorze obsługiwanym przez ZHR mieleccy harcerze zawiesili transparent z napisem: „Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej – Czuwamy”. W przemówieniu po Mszy Św. Jan Paweł II nawiązał do treści napisu i powiedział: „Patrząc na harcerskie czuwaj mówię wszystkim – czuwajcie”. Kolejny raz pełniono służbę w czerwcu 1999 r. w czasie VII pielgrzymki, najpierw na uroczystościach w Krakowie i Starym Sączu, a następnie w Sandomierzu, gdzie współorganizatorem „BS” był Podkarpacki Okręg ZHR. Tam służbę wykonywało około 100 harcerek i harcerzy z Mielca.
HARCERSKI RAJD PO ZIEMI MIELECKIEJ, coroczny rajd pieszy organizowany od 1972 r. przez Komendę Hufca Związku Harcerstwa Polskiego w Mielcu. Jego trasy przebiegały każdorazowo przez ziemię mielecką, a zwłaszcza przez tereny leśne. Uczestnikami były nie tylko drużyny z Mielca i okolic, ale także z innych miast i miejscowości województwa rzeszowskiego (później podkarpackiego). W każdym rajdzie brało udział kilkaset harcerek i harcerzy, np. w rajdzie inauguracyjnym około 400. W czasie rajdu prowadzona była rywalizacja w zakresie umiejętności praktycznych i sprawnościowych. W organizacji tego dużego przedsięwzięcia każdorazowo pomagały dyrekcje szkół i mieszkańcy miejscowości, przez które przechodził rajd. Zakończenie imprezy odbywało się zwykle na terenie Mielca w formie apelu, od połowy lat 90. poprzedzonego polową Mszą Świętą, z udziałem rodziców harcerzy i zuchów oraz innych przyjaciół harcerstwa. W późniejszych latach rajd nie odbywał regularnie, np. w 2015 r. miał numer 38. i przebiegał pod hasłem „12 zadań Herkulesa” z finałem z Zespole Szkół w Woli Mieleckiej.
HARCERSTWO, polski ruch społeczno-wychowawczy zwany początkowo skautingiem, zorganizowany w latach 1910-1911, na wzór skautingu stworzonego przez angielskiego generała Roberta Stephensona Smytha Boden-Powella w latach 1907-1908. Ideologia polskiego skautingu zamykała się w słowach „Służba Bogu, Ojczyźnie, Bliźnim”. Duży wpływ na jego program dydaktyczno-wychowawczy miały także ideologie Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, tajnej organizacji niepodległościowej „Zarzewie” i stowarzyszenia abstynenckiego „Eleusis”. W Mielcu pierwsza drużyna skautowa powstała już w październiku 1911 r. Jej założycielem był nauczyciel c.k Gimnazjum Państwowego w Mielcu Franciszek Siorek, a członkami – uczniowie tegoż gimnazjum. Za patrona przyjęto Tadeusza Kościuszkę, a pełna jej nazwa brzmiała: I Mielecka Drużyna Skautowa im. T. Kościuszki w gnieździe Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Mielcu. Działalność prowadzona była oficjalnie, za wiedzą dyrekcji i władz oświatowych, w ramach działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły. Po utworzeniu drużyna została zgłoszona do Związkowego Naczelnictwa Skautowego we Lwowie, które mianowało F. Siorka drużynowym. 16 III 1912 r. włączona została w strukturę PTG „Sokół” w Mielcu, który mianował F. Siorka komendantem drużyny, a Stefana Chciuka i Józefa Ziemskiego (nauczycieli gimnazjalnych i członków „Sokoła”) – instruktorami. W latach 1912-1914 drużyna umacniała się organizacyjnie i prowadziła żywą działalność. Wspierali ją także duchowni – przez pewien czas jej kapelanem był ks. Roman Sitko. Zastępy liczyły od 8 do 12 członków i przyjmowały za swe godła nazwy zwierząt (Wilk, Jastrząb, Orzeł itp.). Regulaminowy strój składał się z zielonego mundurka i kapelusza oraz pasa, a wyposażeniem była laska (150 cm) i plecak. Pozdrawiano się przyłożeniem do kapelusza prawej dłoni z wyprostowanymi trzema palcami i odpowiadano słowem „czuwaj”. Surowe zasady (np. całkowity zakaz picia alkoholu i palenia tytoniu) oraz trudna, ale ciekawa i urozmaicona działalność (zwłaszcza ćwiczenia w terenie, zbliżone skalą trudności do wojskowych) oraz marzenia o udziale w wywalczeniu niepodległości dla Polski fascynowały męską młodzież, toteż drużyna wciąż się powiększała. Nagrodą za wyrzeczenia i dobre sprawowanie były wycieczki, m.in. do Krynicy Zdroju, Sandomierza i Warszawy oraz na Węgry. Pierwsze ślubowanie skautowe odbyło się 31 V 1912 r. Wraz z rozwojem mieleckiego gimnazjum rozwijały się różne organizacje młodzieżowe, w tym konspiracyjne organizacje niepodległościowe: „Zarzewie”, „Orzeł Biały”- ?, „Związek Jastrzębi”, „Koło Filaretów”, „Promień”, „Teka”, „Przebojem”, „Świt”. Po wybuchu I wojny światowej i rozpoczęciu przez Józefa Piłsudskiego formowania polskiego wojska, grupa nauczycieli i uczniów gimnazjalnych – członków drużyny skautowej – znalazła się w szeregach Legionów Polskich i walczyła na różnych frontach, a następnie brała udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Mobilizacją objęto także F. Siorka, który przekazał prowadzenie drużyny Włodzimierzowi Kondratiukowi. W latach 1914-1915, kiedy przez Mielec kilkakrotnie przetoczył się front, nie prowadzono działalności. Próbował ją wznowić w roku szkolnym 1915/1916 Stanisław Franciszek Piechociński, ale próba nie powiodła się. Na dodatek w czasie pobytu wojsk obu walczących stron w Mielcu zaginął cały majątek drużyny. Wiosną 1917 r. prowadzenia drużyny podjęli się Józef Gnida i Jan Bohdan Wronka, a opiekę z ramienia Rady Pedagogicznej powierzono Józefowi Niemcowi. Rok później J. Gnida (drużynowy) i Jan Bolesław Gallus (zastępca) zintensyfikowali pracę drużyny i urządzili izbę harcerską oraz zakupili najpotrzebniejszy sprzęt. Po odejściu J. Gnidy do wojska drużynę przejął J. B. Gallus, który w 1919 r. także podjął służbę w Wojsku Polskim. Kolejnym drużynowym został Marian Jan Lubaska. W 1918 r., przed odzyskaniem niepodległości przez Polskę, powstał Związek Harcerstwa Polskiego i jeszcze w tym samym roku utworzył struktury terenowe. (Odtąd dotychczasowych skautów nazywano oficjalnie harcerzami. Nazwa harcerz powstała od słowa harc = pojedynek rycerzy ochotników przed bitwą, popis zręczności, zabawa.) Rosła popularność harcerstwa, toteż w 1918 r. ks. Jan Dec i Edward Krymski założyli Drużynę Rzemieślniczą im. Jana Kilińskiego dla chętnych spoza gimnazjum, m.in. uczniów (terminatorów) zakładów rzemieślniczych i szkoły męskiej. Z początkiem roku szkolnego 1919/1920 rozpoczęła działalność Żeńska Drużyna Harcerek im. Emilii Plater przy Prywatnym Seminarium Nauczania Żeńskiego w Mielcu. Pierwszą drużynową została Stanisława Wójcikówna. W 1921 r. rozpoczęła działalność II Żeńska Drużyna Harcerek im. Marii Konopnickiej. Drużyna męska, po powrocie J. Gallusa z wojny polsko-bolszewickiej, także wyraźnie się ożywiła. Rosła ilość chętnych, a nauczyciele i duchowni tworzyli pozytywny klimat wokół harcerzy. Dobrze oceniano tę działalność w społeczeństwie, toteż harcerstwu przybywało sympatyków i przyjaciół. W celu dostosowania organizacji pracy do struktur i wymagań ZHP – 18 XII 1921 r. utworzono hufiec ZHP w Mielcu. W jego skład weszły drużyny żeńskie i męska. Pierwszym komendantem (hufcowym) został Władysław Kania, nauczyciel gimnazjum. Przed harcerstwem postawiono ambitne zadanie wychowania młodego pokolenia Polaków na dobrych obywateli, patriotów i katolików, a przy tym wszechstronnie wykształconych i sprawnych fizycznie. Kontynuowano tradycyjne zajęcia harcerskie (zbiórki, zajęcia terenowe, zdobywanie sprawności i stopni), ale dołączono do tego organizację patriotycznych uroczystości i imprez oraz zajęcia artystyczne. W czasie uroczystości z okazji 131 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja – 3 V 1922 r. odbyło się uroczyste przyrzeczenie harcerskie. W styczniu 1923 r. komendantem hufca został Władysław Kawa, nauczyciel mieleckiego gimnazjum, który zintensyfikował zajęcia terenowe i turystykę krajoznawczą. 16 IV 1923 r. kapelanem hufca został ks. Walenty Chrobak. Kilka miesięcy później, z okazji 132 rocznicy Konstytucji 3 maja, harcerze uczestniczyli w przygotowaniu i wydaniu okolicznościowej „Jednodniówki” (prawdopodobnie było to pierwsze wydawnictwo mieleckiej młodzieży). W 1924 r. powstała Mielecka Drużyna Harcerzy im. Ks. Józefa Poniatowskiego, która oprócz własnego zaciągu przejęła część harcerzy z nieczynnej już Drużyny im. J. Kilińskiego. Na początku roku szkolnego 1924/1925 nastąpiła kolejna zmiana hufcowego, którym został ks. dr Wawrzyniec Dudziak. Jako jedno z priorytetowych zadań przyjęto zdobycie odpowiednich funduszy na wykonanie sztandaru dla hufca. Na początku 1925 r., na podstawie zalecenia władz ZHP, mielecki hufiec został podzielony na męski i żeński. Hufcowym pozostał ks. W. Dudziak, a funkcję hufcowej powierzono Antoninie Woźniakównie – harcmistrzyni, nauczycielce wychowania fizycznego w Żeńskim Seminarium Nauczycielskim. Uroczystość poświęcenia sztandaru odbyła się 14 VI 1925 r., a aktu poświęcenia dokonał ks. dr Roman Sitko, kanclerz Kurii Diecezjalnej w Tarnowie, dawny kapelan mieleckiego harcerstwa. Od tego czasu harcerski poczet sztandarowy uczestniczył we wszystkich uroczystościach miejskich i szkolnych. Z jego udziałem 12 VI 1927 r. uroczyście obchodzono 15-lecie mieleckiego harcerstwa. Odprawiono nabożeństwo, zorganizowano poranek z udziałem miejscowych przyjaciół harcerstwa i gości z sąsiednich miejscowości oraz ćwiczenia gimnastyczne. Działacz harcerski Edward Krymski wygłosił referat okolicznościowy, a ponadto wysłano specjalne depesze do prezydenta RP Ignacego Mościckiego i biskupa tarnowskiego Leona Wałęgi. W roku 1926 zorganizowano pierwszy letni obóz hufcowy w Barcicach k/Nowego Sącza (5-27 VII). Odtąd, z niewielkimi wyjątkami, aż do 1939 r. organizowano corocznie letnie obozy hufcowe (odrębne hasło). W styczniu 1927 r. harcerze wystawili „Jasełka”, a kilka miesięcy później wystąpili ze sztuką Tadeusza Bilińskiego „Śluby milczenia”. Dochód przeznaczono na potrzeby hufca męskiego. W jubileuszowym roku szkolnym 1926/1927 Męski Hufiec Harcerski tworzyli: komendant – ks. dr Wawrzyniec Dudziak, opiekun – prof. Piotr Jasiński, lekarz – dr Lucjan Gawendo, przyboczny – Michał Rojowski, sekretarz – Władysław Wróbel, drużynowy I Drużyny – Wincenty Tyran, drużynowy II Drużyny – Józef Świątek, I Drużyna im. T. Kościuszki – 34 harcerzy i II Drużyna im. ks. J. Poniatowskiego – 36 harcerzy, łącznie 70 harcerzy. W latach 1927-1929 dużą pomocą służył harcerstwu dr Władysław Szczygieł, nauczyciel gimnazjum. On to właśnie był jednym z inicjatorów wydawania gimnazjalnego czasopisma uczniowskiego „Dziewanna”, w którym artykuły publikowali m.in. harcerze. O tym, że nie zaniedbywano też podstawowych ćwiczeń harcerskich, przekonano się na II Zlocie Narodowym ZHP w Poznaniu (14-23 VII 1929 r.), kiedy to ekipa mieleckich harcerzy pod komendą Karola Małeskiego zdobyła I miejsce w konkurencji rozbijania obozu i II miejsce w pionierce obozowej. W listopadzie tegoż roku I MDH wystawiła sztukę Obrona Lwowa w reżyserii prof. Tadeusza Zawadzkiego, zaś w styczniu 1930 r. Jasełka. Dochód z biletów przeznaczono na spłatę zakupionych namiotów i na wakacyjny obóz. (Cieszące się dużym powodzeniem Jasełka były wystawiane także w kolejnych latach.) Z inicjatywy hufcowego ks. dr. W. Dudziaka 3 IV 1930 r. w hallu gmachu gimnazjalnego uroczyście odsłonięto tablicę poświęconą pamięci poległych w walkach o niepodległość Polski w latach 1914-1920: prof. J. Ziemskiego i 26 uczniów gimnazjum, w tym wielu harcerzy. Żeński Hufiec Harcerski rozpoczął działalność w roku szkolnym 1930/1931 w następującym stanie organizacyjnym: komendantka – Antonina Woźniakówna, I Drużyna im. E. Plater: opiekunka – Zofia Wagnerowa, drużynowa – Leokadia Borzęcka; II Drużyna im. K. Potockiej: opiekunka – Zofia Modrzejewska, drużynowa – Zofia Hammerówna; III Drużyna im. M. Mościckiej: opiekunka – Zofia Figwerowa, drużynowa – Krystyna Ziemska. Łącznie wymienione drużyny (I i II w seminarium nauczycielskim, III w 2 żeńskich szkołach podstawowych) liczyły 96 harcerek. Podstawowymi zajęciami harcerek były także zbiórki, zdobywanie sprawności i stopni. Organizowano także uroczystości patriotyczne, m.in. harcerki przygotowały wieczornicę z okazji 100 rocznicy powstania listopadowego, a także spektakle teatralne, np. w maju 1931 r. II Drużyna Żeńska wystawiła sztukę „Łobzowianie”, z której dochód przeznaczono na kolonię letnią. (Kolonie letnie organizowane były przez Hufiec Żeński od 1930 r.) Mieleccy harcerze uczestniczyli także w uroczystościach ogólnopolskich i międzynarodowych. 2 V 1931 r. ich delegacja brała udział w obchodach 10 rocznicy III powstania śląskiego w Katowicach, a w czerwcu tegoż roku Zofia Hammerówna i Zbigniew Ziemski gościli na Zlocie Skautów Słowiańskich w Pradze. Pod koniec roku szkolnego 1930/1931 męski hufiec liczył 60 harcerzy – 29 w I Drużynie im. T. Kościuszki i 31 w II Drużynie im. ks. J. Poniatowskiego. Hufcowym był nadal ks. dr W. Dudziak, opiekunem I Drużyny – prof. P. Jasiński, opiekunem II Drużyny – prof. A. Bulanda, przybocznym – Bolesław Miga, drużynowym I Drużyny – Kazimierz Sabbat, sekretarzem i drużynowym II Drużyny – Andrzej Zbyszewski, skarbnikiem i bibliotekarzem – Henryk Odemski i izbiennym – Roman Klapa. Na początku roku szkolnego 1931/1932 w ramach hufca męskiego utworzono III Drużynę (Zuchową) im. Kazimierza Pułaskiego, a funkcję opiekunki powierzono nauczycielce Marii Gwoździowskiej. W hufcu żeńskim nastąpiła istotna zmiana, bowiem po wyjeździe hm Antoniny Woźniakówny do Końskich komendantką hufca żeńskiego została Maria Szafer (Warchoł), a wkrótce potem funkcję tę pełniły Janina Toczek i Ewa Kowal (Korpanty). W grudniu 1931 r. harcerze zorganizowali imprezę „Wieczór św. Mikołaja”, a następnie wystawili sztukę Betlejem Polskie L. Rydla w reżyserii prof. P. Jasińskiego. Dochód przeznaczono na obóz letni. W lutym 1932 r., w związku z ustąpieniem uczniów klas maturalnych z funkcji harcerskich, do składu komendy męskiego hufca weszli: Zbigniew Ziemski – przyboczny i drużynowy II Drużyny, Włodzimierz Kania – sekretarz, Michał Lewicki – skarbnik i drużynowy I Drużyny oraz Stanisław Cielenkiewicz – izbienny, bibliotekarz i drużynowy III Drużyny. Rok szkolny 1933/1934 przyniósł znaczne zmiany. W styczniu 1934 r. przeniesiony został do Nowego Sącza ks. dr W. Dudziak, długoletni hufcowy. Komendantem Męskiego Hufca ZHP został prof. Zdzisław Wagner, nauczyciel gimnazjum. Zakończyły działalność I Drużyna im. T. Kościuszki i II Drużyna im. ks. J. Poniatowskiego, zaś powstała Drużyna Żeglarska im. Zawiszy Czarnego. Hufcową Żeńskiego Hufca ZHP została Irena Lewicka. W czasie wielkiej powodzi (13-15 VII 1934 r.) mieleccy harcerze opiekowali się osobami w podeszłym wieku, organizowali półkolonie dla dzieci i dożywianie dla ubogich. Rok 1935 źle zapisał się w historii harcerstwa żeńskiego. W związku z zakończeniem działalności przez Koncesjonowane Gimnazjum Prywatne Żeńskie im. E. Plater działalność hufca osłabła tak dalece, że został rozwiązany, a istniejące drużyny podporządkowano bezpośrednio Komendzie Chorągwi w Krakowie. W 1938 r. reaktywowano hufiec żeński i utworzono Pogotowie Harcerek w celu przeszkolenia harcerek do służby pomocniczej na wypadek wojny. Hufcową została Helena Myrdek. Również aktywność hufca męskiego, po okresie stagnacji w latach 1935-1937, wyraźnie wzrosła po przybyciu do Mielca w 1938 r. Karola Trojanowskiego (byłego hufcowego w Krakowie) i objęciu przezeń funkcji hufcowego. K. Trojanowskiemu udało się m.in. doprowadzić do zorganizowania letniego obozu harcerskiego w Hykach-Dębiakach (28 VI – 12 VII 1939 r.) Wkrótce po powrocie z obozu, niemal w przededniu wybuchu wojny, powołano Pogotowie Wojenne Harcerzy przy Związku Strzeleckim, podległe władzom wojskowym. Jego komendantem został hufcowy K. Trojanowski. Szybkie zakończenie wojny na ziemi mieleckiej (już 8 IX 1939 r. Niemcy zajęli Mielec) nie pozwoliło na dłuższe efektywne działania tej organizacji. W pierwszych miesiącach okupacji hitlerowskiej centralne władze ZHP przyjęły konspiracyjny kryptonim „Szare Szeregi” i wytyczyły program walki z okupantem, a także zaleciły tajne nauczanie i samokształcenie. Główna Kwatera otrzymała kryptonim „Pasieka”, chorągwie – „ule”, hufce – „roje”, drużyny – „rodziny”, a zastępy – „pszczoły”. Dla organizacji podziemnych struktur harcerskich Komenda Chorągwi w Krakowie wyznaczyła na rejon Dębica-Sędziszów-Mielec-Tarnobrzeg instruktora Józefa Kreta z Rzeszowa. W pierwszym okresie okupacji niektórych starszych mieleckich harcerzy zaangażowano do kolportowania prasy podziemnej, ale wpadka przy przewożeniu gazety „Odwet” w 1941 r. spowodowała aresztowania i w efekcie czasowe zaprzestanie tej działalności na terenie miasta. Jesienią 1939 r. i zimą 1939/1940 przybyła do Mielca duża grupa wysiedleńców z Poznańskiego, a w niej kilkunastu doświadczonych harcerzy. Po okresie adaptacji i nawiązaniu kontaktów z harcerzami mieleckimi udało się w 1942 r. zintegrować środowisko starszoharcerskie na terenie Starego Miasta. Do grupy tej należeli m.in. Stanisław Konarski, Jerzy Hołdowski, Mieczysław Hołdowski, Aleksander Niedzielski, Włodzimierz Piątek, Ryszard Stópka, Ryszard Kowalczyk, Jerzy Kowalczyk i Włodzimierz Szymanowski. Głównymi formami pracy były: wywiad dla potrzeb akcji dywersyjnych i zbrojnych, kolportaż prasy podziemnej i wstępne szkolenie wojskowe. Drugie środowisko starszoharcerskie, niezależne od pierwszego, powstało z grona instruktorów harcerskich – pracowników mieleckich zakładów lotniczych (Flugzeugwerk Mielec). W grupie tej działali m.in.: Lech Ziemski (delegat „Pasieki”), Ludomir Hołdowski, Czesława Motzek (Trzcińska), Juliusz Motzek, Zenobia Piątek (Król), Janina Piechowiak (Ceyrowska), Kazimiera Szczepan (Langer), Władysława Szymanowska (Kielawa) i Mirosława Waltratus. Prowadzono obserwację działań okupanta w fabryce i na lotnisku, a zebrane informacje przekazywano wywiadowi AK, kolportowano prasę podziemną, pomagano osobom ukrywającym się. Trzeci nurt podziemnego mieleckiego harcerstwa zrodził się wśród 12-letnich chłopców na terenie Starego Mielca (Józef Umiński, Zbigniew Maziarzewski, Stanisław Wnęk), którzy 7 IV 1940 r. założyli konspiracyjny Związek Przyszłych Polskich Żołnierzy, ale niedługo potem przekształcili go w zastęp harcerzy „Rysie”. Zastępowym został J. Umiński. Prowadzono typowe zajęcia harcerskie, zwłaszcza szkolenie terenowe, najczęściej w „kępie” nad Wisłoką. Organizowano też liczne akcje małego sabotażu. W roku 1942 Z. Maziarzewski utworzył drugi zastęp – „Orły” i został jego zastępowym. Uporządkowanie działań podziemnego harcerstwa nastąpiło w 1942 r., kiedy to powołano konspiracyjny hufiec harcerzy – „Rój”, współpracujący z Placówką AK „60” (Mielec). Funkcję komendanta objął phm Władysław Talaga (ps. „Beduin”). W skład komendy, która ukształtowała się w latach 1942-1944, wchodzili także: Janusz Ratajczak – zastępca komendanta, Mieczysław Świątek – przyboczny, Eugeniusz Markowski – sekretarz, kronikarz i skarbnik oraz Tadeusz Malinowski – drużynowy DH im. B. Chrobrego i Tadeusz Szermer – drużynowy DH w Wojsławiu. W 1943 r. W. Szymanowska zorganizowała zastęp harcerek „Szarotki”, który szkolił się w zakresie „samarytanki”. Na wiosnę 1944 r. powstały dwa kolejne zastępy harcerzy: „Bobry” i „Wilki”. Spowodowało to m.in. potrzebę powołania drużyny, która przyjęła imię J. Wiśniowieckiego. Jej drużynowym został J. Umiński, a przybocznym Zbigniew Maziarzewski. Komendzie hufca podlegały więc dwie drużyny: I DH im. B. Chrobrego (zastępy: „Lisy”, „Bobry” i Żbiki”) i II DH im. J. Wiśniowieckiego (zastępy: „Rysie”, „Orły” i „Wilki”). W okresie poprzedzającym ofensywę wojsk radzieckich na wschodniej części ziemi mieleckiej (V-VII 1944 r.) harcerze wykonywali liczne zadania wywiadowcze na zlecenie Komendy Obwodu AK „Mleko” (Mielec), ale podczas walk o ziemię mielecką (Akcja „Burza”, VIII 1944 r.) nie byli angażowani. 25 XII 1944 r. zorganizowano w Hykach-Dębiakach ognisko, w czasie którego Drużyna Harcerzy im. Bolesława Chrobrego otrzymała sztandar, a kilku jej członków złożyło przyrzeczenie harcerskie. Opisując historię konspiracyjnego harcerstwa nie sposób pominąć nieprzeciętnych zasług w walce z hitlerowskim okupantem szeregu osób wyrosłych w mieleckim harcerstwie. Do nich należą w pierwszej kolejności: Władysław Jasiński „Jędruś”– założyciel i pierwszy dowódca oddziału partyzanckiego „Jędrusie” i Józefa Czaja „Ziuta” z Padwi, jedna z organizatorek ruchu oporu w Padwi. Po wyzwoleniu Mielca spod okupacji hitlerowskiej środowisko harcerskie podzieliło się w ocenie sytuacji politycznej. Część (m.in. zastęp „Rysiów”) nie ujawniła się i pozostała w konspiracji. (Dalsza działalność tej grupy harcerzy została opisana przy haśle „Drużyna Harcerska im. J. Wiśniowieckiego.) Ujawnił się natomiast Z. Maziarzewski z zastępem „Orły” i po wystąpieniu z DH im. J. Wiśniowieckiego 1 XI 1944 r. utworzył jawnie działającą DH im. W. Sikorskiego. W grudniu 1944 r. Komenda Chorągwi w Rzeszowie mianowała K. Trojanowskiego komendantem Hufca ZHP w Mielcu i powierzyła mu zadanie budowy harcerstwa na terenie powiatu mieleckiego, a w Mielcu miał go wspierać Edward Krymski. W lutym 1946 r. K. Trojanowski otrzymał nakaz zawieszenia pracy w ZHP, a następnie przesłuchiwano go w PUBP. Nie został aresztowany, ale też na funkcję hufcowego już nie powrócił. W latach 1947-1949 hufcowymi byli: Leopold Mysiński, Tadeusz Sobusiak i Stanisław Jachyra. W kolejnych latach 40. powstawały co prawda drużyny harcerskie, ale w pogarszającej się sytuacji polityczno-gospodarczej nie rozwinęły szerszej działalności. Dużym osłabieniem dla organizacji były także wyjazdy najzdolniejszej młodzieży na studia. W 1950 r. ZHP zostało włączone w struktury Związku Młodzieży Polskiej (ZMP) i przemianowany na Organizację Harcerską (OH) ZMP. Z programu usunięto dotychczasową ideologię, symbolikę i metodykę harcerską, a także odsunięto od pracy z młodzieżą niepokornych instruktorów. Założono natomiast, że organizacja będzie obejmować działalnością młodzież do lat 14 i przygotowywać do członkostwa w ZMP. Dla potrzeb kulturalno-oświatowych OH zorganizowano „Dom Harcerza”, który mieścił się na parterze budynku przy alei J. Stalina 13 (dzisiejsza ul. A. Mickiewicza). Do czołowych działaczy harcerskich tego okresu należeli: Włodzimierz Bajger, Adam Jemioło, Zofia Jung, Tadeusz Markowski, Józef Mieszkowski i Józef Nakoneczny. Spora grupa instruktorów harcerskich, mimo zasadniczych oporów wobec ideologii ZMP, postanowiła nie opuszczać wychowanków i pozornie podporządkowała się nowej organizacji. Kiedy więc zaistniały możliwości usamodzielnienia się, doprowadzono w 1956 r. do powstania autonomicznej Organizacji Harcerskiej Polski Ludowej (OH PL), a na Zjeździe Działaczy Harcerskich w Łodzi (8-10 XII 1956 r.) reaktywowano samodzielny ZHP. Powrócono do tradycyjnych form pracy i symboliki harcerskiej. W założeniach ideologicznych nie przywrócono sformułowania „służba Bogu”, pozostawiając świecki charakter organizacji. W 1956 r. odbyło się w Mielcu, z inicjatywy Jana Armatysa – dyrektora szkoły ogólnokształcącej, spotkanie byłych instruktorów i harcerzy ZHP (działających w latach 40.), w którym wzięli udział m.in.: Jadwiga Augustyn, Halina i Feliks Borodzikowie, Eugeniusz Filipecki, Mieczysława Jankowska, Irena Kędzierska, Wanda Korpanty, Stefan Kulig, Halina Mielniczek, Marian Narowski, Maria i Stanisław Orczykowscy, Zdzisław Slany i Julian Szumełda. Przedmiotem narady było odbudowanie i rozwój mieleckiego harcerstwa. Nieco później do grupy tej dołączyli m.in.: Lucjan Borek, Zbigniew Danel, Ryszard Feizettel, Mieczysław Kluka i Edward Krymski. Wymienieni i inni terenowi działacze harcerscy, zachęceni klimatem „odwilży” w Polsce, z dużym zapałem podjęli pracę z młodzieżą i dziećmi. W 1956 r. powstała Komenda Hufca ZHP w Mielcu, a jej komendantem mianowano Tadeusza Markowskiego, ale jeszcze w tym samym roku hufcowym został E. Krymski. W 1957 r. zorganizowano pierwsze przyrzeczenie harcerzy, które odebrał kolejny komendant hufca Feliks Borodzik, a także pierwsze obozy: żeński w Szymbarku (komendantka: H. Mielniczek) i męski w Sichowie (komendant: J. Szumełda). 27 IV 1958 r. odbyła się uroczystość wręczenia przez WSK sztandaru dla Szczepu ZHP Osiedle. W tym roku harcerze uczestniczyli w pomocy powodzianom, zbierając dlań, w ramach „Akcji Żywioł”, pieniądze, odzież i żywność. Latem 1958 r. 13. Wodna DH (z drużynowym Z. Danelem) zorganizowała spływ kajakowy na trasie: Mielec-Sandomierz-Puławy-Warszawa-Zakroczyn-Bydgoszcz-Tczew-Gdańsk. Także w lecie tego roku uczestniczono – po raz pierwszy – w Harcerskiej Akcji Letniej Młodzieży Starszej „Bieszczady”. Istotnym wydarzeniem było powstanie Kręgu Instruktorskiego „Lawina” (z inspiracji Stanisława Włodarczyka). W 1959 r. komendantem hufca został J. Szumełda, w latach 1960-1961 funkcję tę pełniła Maria Orczykowska, a w roku szkolnym 1961/1962 Leonard Nowak. Utworzono stanicę techniczną ZHP (komendant – E. Orczykowski), uruchomiono Harcerską Fabrykę Fajnych Rzeczy (W. Korpanty), rozpoczęto wydawanie czasopisma „Sakwa Włóczykija” i uruchomiono pracownię fotograficzną „Pstryk” (Stanisław Strąk). Uczestniczono także w czynach społecznych, m.in. w budowie linii kolejowej Rzeszów-Werynia. W latach 1962-1965 funkcję komendantki hufca pełniła H. Mielniczek. Wtedy to umieszczono Komendę Hufca w pawilonie przy ul. A. Asnyka. Wiele wysiłku poświęcono teraz rozwojowi drużyn zuchowych, których ilość wzrosła od 51 (1962 r.) do 74 (1964 r.) i w następnych latach nadal rosła. W 1964 r. hufiec skupiał 71 drużyn harcerskich i 12 starszoharcerskich. Od 1964 r. organizowano także coroczną „Nieobozową Akcję Letnią” oraz Festiwal Piosenki Harcerskiej. Od 1965 r. (do 1980 r.) uczestniczono w Alercie Naczelnika ZHP, centralnej akcji programowej, której przesłaniem była każdorazowo ważna sprawa społeczna (np. opieka nad Miejscami Pamięci Narodowej, współpraca z kombatantami, współpraca z wojskiem, likwidacja szkód popowodziowych). W latach 1965-1968 hufcem kierował Zdzisław Białorucki, a w latach 1968-1971 komendantem hufca był Władysław Korzeń. W tym okresie czyniono wiele, aby zwiększyć ilość drużyn starszoharcerskich (ogólnopolska kampania „Natarcie od A do Z”), ale nie osiągnięto zadowalających rezultatów. Niewątpliwym sukcesem mieleckiego harcerstwa było natomiast zorganizowanie I Centralnych Manewrów Techniczno-Obronnych w lasach obok Mielca (14-16 IX 1968 r.). 25 X 1970 r. odbyła się podniosła uroczystość wręczenia sztandaru mieleckiemu Hufcowi ZHP. Od lutego do końca sierpnia 1971 r. hufcową była Krystyna Samogranicka, a 1 IX 1971 r. komendantką Hufca została ponownie H. Mielniczek. Lata 70. charakteryzowały się dynamicznym wzrostem ilości drużyn, zarówno harcerskich jak i zuchowych. W 1973 r. stan organizacyjny Hufca (obejmującego powiat mielecki) przedstawiał się następująco: 38 drużyn zuchowych, 17 drużyn harcerskich i 37 drużyn starszoharcerskich, a w 1979 r. było już 56 drużyn zuchowych (1.380 zuchów), 29 drużyn harcerskich (896 harcerzy) i 89 drużyn starszoharcerskich (2.567 harcerzy) oraz 272 instruktorów. Stało się tak mimo odejścia w 1975 r. wszystkich drużyn z terenu powiatu i stworzenia odrębnych hufców gminnych. Duży wzrost ilości drużyn starszoharcerskich nastąpił w rezultacie wprowadzenia w szkołach średnich od 1973 r. Harcerskiej Służby Polsce Socjalistycznej (HSPS), współtworzącej z innymi związkami młodzieży Federację Socjalistycznych Związków Młodzieży Polskiej. Z reguły przy każdej szkole działał szczep, a w zdecydowanej większości klas drużyny. W latach 1975-1980 odbyły się kampanie programowe szczepów przy szkołach, których celem było uzyskanie imienia bohatera szczepu i sztandaru. Od 1975 r. mieleccy harcerze uczestniczyli w Harcerskiej Akcji Bieszczady 40, obsługując Sztab Centralny Akcji. Hufiec był współorganizatorem szeregu dalszych ogólnopolskich przedsięwzięć, m.in. miejskich eliminacji Olimpiady Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym, kampanii „Harcerze Współgospodarzami Osiedla”, „Harcerskich Trybun Obywatelskich”, „Harcerskich Laurów Naukowych”, „Świąt Osiedli”, „Turnieju Wiedzy Obywatelskiej” (w drużynach młodszoharcerskich i zuchowych) i szeregu imprez z okazji Międzynarodowego Roku Dziecka – 1979. Duże powodzenie uzyskały coroczne przeglądy grup wokalnych „Śpiewające 6”. Wydarzeniami 1980 r. były IV Forum Harcerzy Starszych „My nie chcemy żyć na spocznij” i otrzymanie przez Szczep „Komputery” przy ZST prestiżowego tytułu „Zasłużonego Bieszczadom”. Lata 1980-1981 były w historii polskiego harcerstwa okresem ostrej krytyki takich działań jak m.in. dążenie do masowości, dyrektywność programowa i osłabienie pozycji drużyny. VII Zjazd ZHP (15-18 III 1981 r.) uchwalił m.in. wystąpienie ZHP z FSZMP. Zrezygnowano również z formuły HSPS i jego masowości. Na pogłębienie się kryzysu organizacji miał także wpływ stan wojenny (13 XII 1981 r. – 22 VII 1983 r.), w czasie którego niemal całe polskie społeczeństwo popadło w apatię i znacznie obniżyło aktywność społeczną. Z biegiem lat 80. zmniejszyła się liczebność harcerstwa, ale umocniło się ono programowo. Już w zimie 1982 r. zorganizowano Zimowe Pogotowie Harcerskie, które pomagało ludziom starszym i rozwoziło zagraniczne dary. W ramach akcji „Wyjdź w świat, zobacz, pomyśl i pomóż” drużyny starszoharcerskie otoczyły stałą opieką 70 starszych osób. W związku z wylewem Wisły zebrano i przekazano powodzianom w okolicach Płocka ponad 160 tys. zł i 45 paczek. 6 III 1982 r. podjęto uchwałę o ponownym połączeniu się hufców gminnych z miejskim. Pod koniec tego roku mielecki hufiec (połączony z gminnymi) liczył 81 drużyn zuchowych (947 zuchów), 67 drużyn harcerskich (683 harcerzy) i 45 drużyn starszoharcerskich (1.454 harcerzy) i 206 instruktorów. W 1983 r. komendantką Hufca Mielec została wybrana Maria Koziara. Uczestniczono wówczas w Alercie „Las potrzebuje pomocy”, wykonując różne prace w podmieleckich lasach. Sukcesem organizacyjnym i zwycięstwem w końcowej klasyfikacji zakończył się X Ogólnopolski Harcerski Turniej Lotniczy „Ikar”, który odbył się w Mielcu w czerwcu 1984 r. Statuetkę „Ikara” zdobyła 9 DH z mieleckiego Szczepu „Komputery” przy ZST. Szczep ten, za trzykrotne wygranie Turnieju w latach 1983-1985, zdobył puchar „Ikara” na własność. Angażowano się także w uroczyste obchody 40-lecia Chorągwi Rzeszowskiej. W latach 1985-1988 funkcję komendanta Hufca pełnili: Zygmunt Kołodziej, Rozalia Baszura i Krzysztof Grzebyk (p.o.) W lipcu 1985 r. mieleccy harcerze prowadzili Międzynarodowy Obóz Harcerski. Rok 1986 zapisał się rozpoczęciem akcji letniej w nowej stałej bazie wypoczynku letniego Hufca ZHP Mielec w Błotach Karwieńskich. W zimie 1986/1987 ogłoszono „Zimowe Pogotowie Harcerek i Harcerzy”, którego celem była pomoc potrzebującym, zarówno ludziom jak i zwierzętom. Rok 1987 zaznaczył się reaktywowaniem działalności 13 Kół Przyjaciół Harcerstwa. W roku 1988 uczestniczono w Ogólnopolskim Turnieju „O Srebrną Lilijkę”, składającym się z trzech bloków tematycznych: „Nasz zastęp”, „Wokół nas” i „Zastęp na harcach” oraz w Alercie „Zdrowa przyroda – zdrowy człowiek”, w czasie którego rejestrowano Pomniki Przyrody i opisywano ich stan. Mielecki hufiec był także współorganizatorem X Chorągwianych Manewrów Techniczno-Obronnych. Rok 1989 wpisał się w historię Polski rozpoczęciem głębokich przemian ustrojowych państwa. Także w polskim harcerstwie nastąpiły zasadnicze zmiany. Część dotychczasowych instruktorów i harcerzy ZHP, nie godzących się z jego ideologią i programem, odłączyło się i utworzyło kilka niezależnych organizacji harcerskich, spośród których zasięg ogólnopolski osiągnęły: „ZHP rok założenia 1918” i Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej (ZHR), które w ideologii i założeniach programowych nawiązały do pierwszych lat polskiego harcerstwa (m.in. przywróciły formułę „służby Bogu”). W Mielcu, z inicjatywy byłych instruktorów ZHP – Renaty Dzieszko i Ireneusza Dzieszko, powstały dwie drużyny „ZHP r.z. 1918”, nawiązujące do bogatych tradycji I Mieleckiej Drużyny Harcerzy im. T. Kościuszki i I Mieleckiej Drużyny Harcerek im. E. Plater. W latach 1989-1992 Dzieszkowie uczestniczyli w pracach centralnego zespołu przygotowującego połączenie „ZHP r.z. 1918” z ZHR, a następnie R. Dzieszko brała udział w Zjeździe Połączeniowym, na którym utworzono jedną organizację – Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej. (Dalsza działalność ZHP i ZHR oraz ich czołowych instruktorów przedstawiona w oddzielnych hasłach.) Stan ilościowy Związku Harcerstwa Polskiego, po przemianach w latach 1989-1992 oraz odejściu części instruktorów i drużyn do innych organizacji harcerskich, znacznie się zmniejszył. Wprowadzono istotne zmiany w programie, m.in. powracając do dawnych założeń programowych, zasad, form i metod. W 1996 r. organizacja została przyjęta do Międzynarodowego Biura Skautów. W połowie lat 90. Hufiec w Mielcu liczył 8 drużyn harcerskich w Mielcu, w tym drużyny nieprzetartego szlaku (dzieci i młodzież niepełnosprawna) i 11 drużyn w okolicach miasta. Ponadto założono Harcerski Klub Ekologiczny oraz grupę ratowników medycznych. Siedzibą główną pozostawał pawilon przy ul. A. Asnyka, a ponadto działały harcówki w niektórych szkołach podstawowych. Kontynuowano sprawdzone formy działalności, w tym cykliczne: Chorągwianą Amatorską Olimpiadę Sportową (ChAOS), SNOP, Dni Hufca, Mielecki Bieg Harcerzy Nie Wtajemniczonych (MBHNW), „Rajd po Ziemi Mieleckiej”, Hufcowy Festiwal Piosenki, Festiwal Teatrzyków Zuchowych oraz obozy letnie we własnej bazie w Błotach Karwieńskich nad Morzem Bałtyckim.. Mieleccy harcerze uczestniczyli w uroczystościach patriotycznych i religijnych oraz międzynarodowej akcji skautowskiej „Betlejemskie Światełko Pokoju”, prowadzonej w Polsce od 1990 r., a od 2007 r. organizują uroczystość przekazania „Światełka” na placu AK. Biorą także udział w harcerskich konkursach i przeglądach artystycznych, zawodach sportowych i imprezach turystycznych, a także różnych formach edukacyjnych. Po zakończeniu kampanii „Bohater” 21 XI 1999 r. Hufiec ZHP Mielec przyjął imię dh Antoniny Gębicowej – pierwszej komendantki Mieleckiego Hufca Harcerek. Po utworzeniu powiatu mieleckiego opieką Hufca objęto drużyny ZHP z terenu powiatu, powiększając ilość drużyn do około 30 po minimum 16 osób każda. W 2000 r. 50-osobowa reprezentacja mieleckiego ZHP wzięła udział w Światowym Zlocie Harcerstwa Polskiego Gniezno-2000 w Bednarach koło Gniezna. Pod koniec 2006 r. wspólnie z ZHR powołano Komitet Obchodów 100-lecia Powstania Skautingu i Harcerstwa w Mielcu. W ramach jego działalności organizowane są uroczystości patriotyczne i imprezy związane z historią skautingu i harcerstwa. Od 2007 r. organizowany jest przed Świętem Niepodległości – wspólnie z ZHR – „Wieczór pieśni patriotycznej”. W 2011 r. odbyły się finałowe uroczystości 100-lecia Powstania Skautingu i Harcerstwa w Mielcu, m.in. zorganizowano dużą imprezę plenerową w Parku Oborskich, a w Pałacyku Oborskich (siedzibie Muzeum Regionalnego) otwarto wystawę na temat 100-lecia działalności mieleckich skautów i harcerzy. W związku z pogarszającym się stanem pawilonu przy ul. A. Asnyka, przeniesiono siedzibę KH ZHP z tego budynku do pawilonu MOSiR przy ul. J. Kusocińskiego. W 2017 r. do mieleckiego ZHP należało około 300 osób: zuchów, harcerzy i instruktorów harcerskich. W związku z przebudową i rozbudową zespołu basenów (w tym pawilonu przy ul. J. Kusocińskiego) w 2018 r. znów zmieniono siedzibę. Przeniesienie w 2018 r. siedziby mieleckiego Hufca ZHP do lokalu przy ul. Botanicznej 1 (osiedle W. Szafera) i jej urządzanie spowodowało pewne perturbacje w funkcjonowaniu, ale ostatecznie uporano się z tym problemem. Uroczyście obchodzono w tym roku 100-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę oraz 100-lecie powstania Związku Harcerstwa Polskiego i 60-lecie Nieprzetartego Szlaku ZHP. 24 XI 2018 r. zorganizowano w Mielcu Galę Harcerską połączoną z odsłonięciem pamiątkowego głazu w Parku Stulecia Harcerstwa. Taką nazwę nadała Rada Miejska skwerowi za pomnikiem Wolności (J. Kilińskiego), pomiędzy ulicami Wolności i Jadernych. (Od tego wydarzenia w tym miejscu odbywają się okolicznościowe spotkania harcerskie.) Z kolei podczas Wielkiej Gali Wolontariatu w Rzeszowie wyróżniono wielu instruktorów ZHP (także mieleckich) działających na Nieprzetartym Szlaku (NS). Wielką ich zasługą było włączanie drużyn NS do niemal wszystkich form działalności harcerskiej. Reprezentacja Hufca ZHP Mielec uczestniczyła w Zlocie ZHP „Gdańsk 2018” oraz wzięła udział w Wyprawie Pamięci Monte Cassino 2018. Systematycznie prowadzono tradycyjne harcerskie formy działalności: zbiórki, wykonywanie zadań przez harcerzy z otwartą próbą pwd, Harcerską Akcję Letnią (turnusy obozowe we własnej bazie w Karwieńskich Błotach nad Bałtykiem, kolonie zuchowe, kolonie dla dzieci, półkolonie, Nieobozową Akcję Letnią, biwaki i wędrówki drużyn), Akcję Zimową, Harcerski Rajd po Ziemi Mieleckiej, biwak wędrowny „Grom”, udział w grze na orientację Mielecki Zielony Punkt Kontrolny, Złaz Hufca ZHP Mielec i grę terenową na zakończenie roku harcerskiego. W ramach „służby”: organizowano „Harcerski Start”, współorganizowano „Wigilię miejską dla samotnych” na placu Armii Krajowej, kwestowano na rzecz schronisk dla bezdomnych, zbierano karmę dla schroniska dla zwierząt oraz wykonywano harcerską służbę seniorom w czasie pandemii choroby COVID-19. Włączano się w obchody świąt państwowych (Święto Niepodległości, 3 Maja) i uroczystości religijne, m.in. przekazywano Betlejemskie Światło Pokoju i pielgrzymowano na Jasną Górę. Hufiec ZHP Mielec od lat był i pozostaje nadal głównym organizatorem Finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w Mielcu. Ponadto harcerze i instruktorzy aktywnie uczestniczyli w akcjach i innych przedsięwzięciach związkowych, ogólnopolskich i chorągwianych oraz Festiwalu Piosenki Harcerskiej HIT w Leżajsku. Mielecki hufiec uczestniczył też w projekcie „Podkarpacka Sieć Wsparcia Wychowawczej Funkcji Rodziny”, realizowanym przez Chorągiew Podkarpacką ZHP w ramach RPO Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020. Ponadto trzy drużyny Nieprzetartego Szlaku, działające w SOSW im. św. Jadwigi w Mielcu, są organizatorami corocznych chorągwianych biwaków dla harcerzy Nieprzetartego Szlaku z placówek szkolnictwa specjalnego z całej Polski, wojewódzkich rozgrywek w bule oraz gry terenowej dla niepełnosprawnej młodzieży. Promocję hufca prowadzono poprzez kontakty z mieleckimi mediami, stronę na portalu społecznościowym Facebook, stronę na portalu YouTube, swoje konto na portalu Instagram i konto na portalu społecznościowym TikTok. Hufiec posiada też swój logotyp, będący kompilacją lilijki harcerskiej i elementów herbu miasta Mielca. Od 2004 r. za wyróżniającą się pracę z dziećmi i młodzieżą przyznawane jest instruktorom hufcowe odznaczenie PRIMUS INTER PARES („pierwszy wśród równych sobie”). Według stanu na 1 X 2021 r. Hufiec ZHP Mielec liczył 290 członków, w tym 33 instruktorów. Działalność prowadziły grupy zuchowe: 5 GZ „Dzielne Skrzaty”, 6 GZ „Przyjaciele Kubusia Puchatka”, 7 Próbna GZ, 8 GZ „Leśna Gromada”, 9 GZ „Wesołe Ludki” i 16 GZ NS „Pracowite Krasnale” oraz drużyny harcerskie: 3 DH „Orion”, 4 DH „Łaziki”, 6 DH „Nieprzemakalni”, 7 DH „Galimatias”, 8 DH „Omega”, 8 WDH „Eureka”, 9 Mielecka Drużyna Harcerska, 10 DH „Zielony Płomień”, 2 DH NS „Diablice”, 13 DH NS „Orły”, 14 DH NS „Leśne Ludy”, 15 DH NS „Młode Dęby”. Ponadto od 2019 r. przy hufcu założono Krąg Instruktorów i Starszyzny „Dalej Razem”, zrzeszający byłych i obecnych dorosłych instruktorów.
Komendanci Hufca w latach 1944-2023: Edward Krymski (1944-1947), Tadeusz Trojanowski (1944-1947), Leopold Mysiński (1947-1949), Jan Jachyra (1949), Stanisław Jachyra (1949), Tadeusz Sobusiak (1949-?), w latach 1950-1956 nie funkcjonowała samodzielna organizacja harcerska, Tadeusz Markowski (1956-1957), hm Edward Krymski (1957), hm Feliks Borodzik (1957-1959), hm Julian Szumełda (1959-1960), hm Maria Orczykowska (1960-1961), phm Leonard Nowak (1961), hm Halina Mielniczek (1962-1965), hm Zdzisław Białorucki (1965-1969), hm Władysław Korzeń (1969-1971), hm Krystyna Samogranicka 1971), hm Halina Mielniczek (1971-1983), hm Maria Koziara (1983-1985), hm Zygmunt Kołodziej (1985), hm Rozalia Basztura (1985-1988), hm Krzysztof Grzebyk (1988-1989), hm Marek Paprocki (1989-1990), hm Dorota Cierpik (1991-1994), hm Halina Kołodziej (1994-2003), hm Mirosław Pietrzak (2003-2005), hm Halina Kołodziej (2005-2007), hm Anna Marek (2007-2015), hm Bartłomiej Maryniak (2015-nadal).
HARENDA STEFAN, urodzony 26 VII 1913 r. w Gelsenkirchen (Niemcy), syn Piotra i Stanisławy z Kubackich. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zamieszkał z rodzicami na terenie Wielkopolski. Uczył się w szkole średniej przemysłowej oraz uzyskał uprawnienia pilota szybowcowego. Był członkiem Aeroklubu Poznańskiego. Od 1934 r. służył w wojsku, ucząc się pilotażu w 3 pułku lotniczym w Poznaniu, a następnie w Lotniczej Szkole Strzelania i Bombardowania w Grudziądzu. Po odbyciu tych szkoleń powrócił do macierzystego pułku w Poznaniu i w stopniu plutonowego pilota służył do wybuchu wojny. Przy końcu sierpnia 1939 r. został włączony do 34 Eskadry Rozpoznawczej wspomagającej Armię „Poznań”. W pierwszym dniu wojny odbył kilka lotów na samolocie PZL P-23B „Karaś”, ale już 2 IX został ranny w czasie lotu rozpoznawczego i musiał lądować na lotnisku w pobliżu Konina. Nie mogąc dalej latać, bo samolot także został zniszczony, przedostał się wraz z innymi lotnikami do Warszawy, a po jej kapitulacji został wzięty przez Niemców do niewoli. Przez całą wojnę przebywał w obozach jenieckich, najdłużej w Stalagu II C. Po wojnie powrócił do kraju, zdobył kwalifikacje pilota komunikacyjnego i od VII do X 1945 r. pracował w Polskich Liniach Lotniczych „LOT” w Warszawie. Od 1 XI 1945 r. do 14 VI 1946 r. pracował w PZL Mielec jako pilot samolotu łącznikowego Po-2, kursującego pomiędzy PZL w Mielcu i Rzeszowie a Warszawą i innymi ośrodkami lotniczymi w kraju. Był prawdopodobnie pierwszym etatowym pilotem zatrudnionym po II wojnie światowej w PZL Mielec. 15 VI 1946 r. powrócił do Warszawy i uczestniczył w kursie pilotów PLL „LOT”, a następnie pracował w tym przedsiębiorstwie jako pilot komunikacyjny do 1969 r., latając m.in. na samolotach Li-2 i DC-3, prawdopodobnie wyremontowanych w Mielcu. W latach 1946-1969 przebywał za sterami samolotów około 15 tysięcy godzin i przeleciał około 5 milionów kilometrów. W lipcu 1969 r. zakończył pracę pilota i został przeniesiony na stanowisko kierownika Wydziału Nawigacji PLL „LOT”, a następnie powierzono mu funkcję inspektora d/s bezpieczeństwa ruchu lotniczego. W 1976 r. przeszedł na rentę i później na emeryturę. Za długoletnią pracę w lotnictwie wojskowym i cywilnym został wyróżniony odznaczeniami państwowymi i resortowymi. Zmarł 4 IX 1983 r. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Rembertowie.
HARĘŻLAK RYSZARD, urodzony 1 III 1941 r. w Bielsku-Białej, syn Alojzego i Hildegardy z domu Kaczmarczyk. Wychowanek sekcji piłki nożnej „Włókniarza” Bielsko-Biała. W latach 1958-1961 grał w BBTS Bielsko-Biała. W tym czasie powoływany był do kadry narodowej juniorów. Od 1961 r. do 1964 r. reprezentował barwy „Stali” Mielec, która w latach 1961-1962 występowała w I lidze (rozegrał 25 meczów i zdobył 6 bramek), a następnie w II lidze. W Mielcu ukończył także Technikum Mechaniczne. Od 1964 r. do 1973 r. grał ponownie w BBTS Bielsko-Biała (liga śląska) oraz trenował w tym klubie juniorów i później seniorów. W latach 1973-1974 występował, jako grający trener, w „Polonii” Toronto (Kanada), a następnie powrócił do BBTS i awansował z nim (jako trener) do III ligi. W roku 1974 podjął studia w katowickiej AWF. Pod koniec lat 70. trenował drużynę „Walcowni” Czechowice (liga okręgowa), a w latach 1982-1984 prowadził III-ligową drużynę BKS „Stal” Bielsko-Biała. W 1982 r. ukończył studia i otrzymał tytuł magistra sportu oraz trenera piłki nożnej II klasy. Ponadto po ukończeniu studiów zajął się gimnastyką korekcyjną. W latach 1984-1986 ponownie trenował „Walcownię” Czechowice, w latach 1986-1987 „Polonię” Toronto, w latach 1987-1991 BBTS (w sezonie 1989/1990 awansował z nim do III ligi), a w latach 1991-1994 (po raz trzeci) „Walcownię”. Równocześnie (od 1992 r.) pracował w Wojewódzkim Ośrodku Gimnastyki Korekcyjnej w Bielsku Białej, początkowo jako nauczyciel, a następnie jako kierownik działu, zastępca dyrektora d/s dydaktycznych i od 1997 r. dyrektor. Opracował i wdrożył nową koncepcję gimnastyki w zakresie leczenia skolioz, prowadzoną na przyrządach wykonanych według własnego pomysłu. Doprowadził także do wybudowania i oddania do użytku basenu krytego przy wymienionym wcześniej Ośrodku. Trenował zespoły piłki nożnej, ostatnim był RKS Cukrownik Chybie w sezonie 2002/2003. Do 2008 r. pracował w Bielskim Szkolnym Ośrodku Gimnastyki Korekcyjno-Kompensacyjnej im. R. Liszki. Opracował własną koncepcję asymetrycznej korekcji skolioz i propaguje ją na konferencjach oraz w publikacjach, m.in. Ćwiczenia asymetryczne w korekcji skolioz. Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne 2005. Był ekspertem Ministerstwa Edukacji Narodowej i doradcą metodycznym z zakresu gimnastyki korekcyjnej, ekspertem i wykładowcą Centrum KKKF. Aktualnie jest głównym konsultantem Stowarzyszenia „Dbaj o kręgosłup” w Bielsku-Białej. (Zainteresowani jego metodą przyjeżdżają z całego kraju.) Współpracuje z uczelniami w zakresie gimnastyki korekcyjnej, m.in. z AWF w Katowicach (prof. Jan Ślężyński) i AWF Kraków (prof. Tadeusz Kasperczyk). Wyróżniony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi i Złotą Odznaką PZPN.
HARIASZ ZBIGNIEW ROBERT, urodzony 17 V 1962 r. w Mielcu, syn Czesława i Marii z Mokrzyckich. Absolwent Technikum Mechanicznego w Mielcu, maturę zdał w 1982 r. Był zawodnikiem młodzieżowych zespołów FKS „Stal” Mielec, ale kontuzja przerwała dalszy rozwój kariery. Studia na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie ukończył w 1986 r., uzyskując tytuły magistra wychowania fizycznego i trenera piłki nożnej II klasy. Pracował jako instruktor piłki nożnej w klubie „Sarmata” Warszawa (1986), a następnie jako trener juniorów ZKS „Stal” Stalowa Wola (1986-1987). Od początku roku 1988 pracował w Mielcu jako: nauczyciel wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej nr 9 (1 I – 31 VIII 1988 r.), trener piłki nożnej w FKS „Stal” Mielec (1 IX 1988 r. – 31 VIII 1990 r.), trener – nauczyciel w. f. w Szkole Podstawowej nr 6 (1 IX 1990 r. – 31 VIII 2000 r.) i nauczyciel w. f. w Gimnazjum nr 1 (1 IX 2000 r. i nadal). Jest także rejonowym organizatorem sportu w Mielcu w pionie gimnazjalnym. W pracy trenerskiej i nauczycielskiej osiągnął szereg sukcesów. Był trenerem drużyny, która zdobyła tytuł mistrza Polski „piłkarskich piątek” w Elblągu w 1990 r., trenerem reprezentacji województwa podkarpackiego w latach 2000-2004. Od VII 2006 r. jest II trenerem reprezentacji Polski – rocznik 1992. Trener I klasy. W 2005 r. był jednym z inicjatorów powstania Szkoły Mistrzostwa Sportowego im. Grzegorza Lato w Mielcu i został jej współwłaścicielem. Jest też współautorem książki Konspekty zajęć treningowych w nauczaniu wstępnym 8-10 lat. Ukończył kurs trenerski I klasy UEFA. Wyróżniony m.in. Medalem „Za Zasługi w Rozwoju Sportu Szkolnego”. Wiosną 2009 r. powierzono mu prowadzenie III-ligowej drużyny Stali Mielec i mimo bardzo trudnej sytuacji w tabeli pomógł w utrzymaniu się w III lidze. W sezonie 2009/2010 początkowo był II trenerem (I trener – Janusz Białek), a po odejściu Białka do Stalowej Woli znów został I trenerem i pełnił tę funkcję do 22 VII 2010 r. Ponadto przez pewien czas pracował w zarządzie Stal Mielec. Od VII 2006 r. do I 2013 r. był trenerem reprezentacji Polski U-17, a od I 2013 r. był II trenerem reprezentacji U-17 i U-16. W 2015 r. uzyskał trenerską licencję UEFA „A” Elite Youth (jako pierwszy trener z Podkarpacia).
HARLA STANISŁAW, urodzony 20 VII 1912 r. w Zaborczu, powiat mielecki. Uczył się w mieleckim gimnazjum, ale nie ukończył go z powodu śmierci ojca i konieczności zajęcia się gospodarstwem. Od wczesnej młodości pisał wiersze. Działał się także w ruchu ludowym. W 1934 r. uczestniczył w Zjeździe Pisarzy Ludowych w Krakowie. Po II wojnie światowej kontynuował działalność twórczą. Tematem większości jego utworów poetyckich była ziemia rodzinna (Zagon, Orzę, Mocarz, Moja, Pasę), ale nie unikał też refleksji nad niepodległością i wolnością Ojczyzny czy stanami uczuciowymi człowieka (Życie, Krzyż, Muzie, Drogi, Matce, Lecę). W 1965 r. wziął udział w Zjeździe Pisarzy Ludowych w Lublinie i odtąd należał do Międzywojewódzkiego Klubu Pisarzy Ludowych, a później do Stowarzyszenia Twórców Ludowych – Oddział w Rzeszowie. Jego utwory opublikowano w kilku antologiach i almanachach, m.in. Od Bugu do Bałtyku (1965 r.), Wieś tworząca T.2 (1966 r.), T.3 (1968 r.) i T.4 (1970 r.) oraz w Antologii poezji ludowej (1985 r.). Pojedyncze wiersze zamieszczane były w czasopismach literackich (m.in. „Kamena”) oraz w gazetach ogólnopolskich (m.in. „Chłopska Droga”, „Gromada – Rolnik Polski”) i regionalnych („Nowiny Rzeszowskie”, „Głos Załogi”, „Megatik” „Wieści Regionalne”). W latach 1968-1975 należał do Koła Twórców Amatorów Ziemi Mieleckiej przy Powiatowej Poradni Kulturalno-Oświatowej w Mielcu. Zmarł w 1977 r. W 1986 r. odbył się I Konkurs Recytatorski im. Stanisława Harli w Gminnym Ośrodku Kultury w Przecławiu, a w 1997 r. w Samorządowym Ośrodku Kultury i Sportu w Chorzelowie zorganizowano I Małopolski Konkurs Poezji Ludowej im. S. Harli. Z tej okazji TMZM w Mielcu wydało okolicznościowy zbiorek wierszy S. Harli „ – i jeszcze jeden krzyż”.
HARLA – STUDZIŃSKA HALINA (z domu Działo), urodzona 12 II 1943 r. w Sadkowej Górze, powiat mielecki, córka Józefa i Marii z domu Bator. Absolwentka Studium Pedagogicznego (1964 r.) i Studium Administracyjno-Biurowego przy Liceum Ekonomicznym w Mielcu z maturą w 1968 r. Uzyskała także kwalifikacje mistrzowskie w zawodzie krawieckim oraz ukończyła 2-letnie studium gospodarstwa domowego. Pracę zawodową rozpoczęła w 1964 r. jako nauczycielka zawodu w Zakładzie Doskonalenia Zawodowego w Rzeszowie – Ośrodek w Mielcu. W latach 1967-1969 pełniła funkcje mistrza i instruktora w Spółdzielni Pracy „Odzież”, od 1969 r. do 1973 r. kierowała Zakładem Krawieckim Powiatowej Spółdzielni Pracy Usług Wielobranżowych „Przyszłość”, a w latach 1973-1976 ponownie pracowała w Zakładzie Doskonalenia Zawodowego jako nauczyciel zawodu. Od 15 VIII 1976 r. do 31 VIII 1985 r. zatrudniona była jako nauczycielka w Ośrodku Społeczno-Wychowawczym w Smoczce, a z dniem 1 IX 1985 r. przeszła do Zespołu Szkół Specjalnych im. J. Korczaka na stanowisko kierownika świetlicy. 1 XI 1985 r. powierzono jej obowiązki dyrektora ZSS, a 1 IX 1986 r. mianowano ją dyrektorem. W ciągu kilkunastu lat pełnienia tej funkcji doprowadziła do modernizacji i unowocześnienia placówki oraz rozwoju działalności dydaktyczno-wychowawczej z dziećmi specjalnej troski. Dokształcała się; w 1984 r. ukończyła studia z zakresu pedagogiki specjalnej na Wydziale Pedagogiki i Psychologii UMCS w Lublinie i otrzymała tytuł magistra pedagogiki specjalnej, w 1988 r. ukończyła specjalistyczny kurs z zakresu terapii pedagogicznej w Rzeszowie, a w 1989 r. Studium Organizacji i Zarządzania w Rzeszowie. Udzielała się społecznie. W latach 80. była członkiem Zarządu Miejskiego Ligi Kobiet Polskich w Mielcu, a w latach 1988-1990 (skrócona kadencja) pełniła funkcję radnej Miejskiej Rady Narodowej w Mielcu. Za wyróżniającą się pracę pedagogiczną otrzymała odznaczenia państwowe i resortowe. W 2003 r. przeszła na emeryturę.
HAS KAZIMIERA, urodzona 2 VI 1953 r. w miejscowości Kornie koło Tomaszowa Lubelskiego, córka Jana i Dominiki z Łapczyńskich. Absolwentka Liceum Medycznego w Tomaszowie Lubelskim. Maturę zdała w 1972 r., a w 1973 r. otrzymała dyplom pielęgniarki. W latach 1973-1975 pracowała w Państwowym Specjalistycznym Zespole Opieki Zdrowotnej w Lublinie. Od 1975 r. studiowała na Wydziale Pielęgniarskim Akademii Medycznej w Lublinie i w 1979 r. uzyskała tytuł magistra pielęgniarstwa. W tym roku podjęła pracę w Zespole Opieki Zdrowotnej w Mielcu na stanowisku młodszego asystenta, a następnie pełniła funkcje przełożonej pielęgniarek Podstawowej Opieki Zdrowotnej (1980-1991) i naczelnej pielęgniarki (1991-2000). Równocześnie uzyskała specjalizację I stopnia z zakresu medycyny społecznej na Akademii Medycznej w Lublinie (1995 r.) i specjalizację II stopnia z organizacji ochrony zdrowia w Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego w Warszawie (1998 r.). Od 2001 r. pracuje jako pielęgniarka epidemiologiczna w Szpitalu Powiatowym w Mielcu. W 2007 r. ukończyła specjalizację z dziedziny pielęgniarstwa epidemiologicznego w Ośrodku Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych w Rzeszowie. Wyróżniona m.in. Brązowym Krzyżem Zasługi.
HEBENSTREIT MARIAN, urodzony 13 VIII 1899 r. w Hlibowie, woj. tarnopolskie, syn Franciszka i Eugenii z domu Wazl. Absolwent II Gimnazjum Matematyczno-Fizycznego w Krakowie, egzaminy maturalne zdał w 1918 r. W latach 1919-1923 studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i otrzymał tytuł magistra filozofii. Pracował jako nauczyciel matematyki i fizyki w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim w Wieliczce (1921-1922) i Państwowym Gimnazjum w Jaśle (1923-1929) oraz uczył matematyki, fizyki i języka niemieckiego w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Jędrzejowie (1929-1934). W latach 1934-1939 był nauczycielem matematyki i fizyki w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Stanisława Konarskiego w Mielcu. W czasie okupacji hitlerowskiej pracował jako robotnik fizyczny w firmie drogowej i budowlanej J. Henniga w Mielcu. Uczestniczył także w tajnym nauczaniu młodzieży gimnazjalnej. Po wyzwoleniu Mielca, od 1 IX 1944 r. do 28 II 1946 r., ponownie uczył w mieleckim Państwowym Gimnazjum i Liceum im. S. Konarskiego. Z dniem 1 III 1946 r., na własną prośbę, został przeniesiony do Gliwic. Dalsze losy nieznane.
HEINKEL, niemieckie zakłady lotnicze założone przez konstruktora lotniczego inż. Ernsta Heinkla w Warnemunde w 1922 r. Początkowo wykonywano w nich prototypy i wzorcowe serie samolotów dla zakładów lotniczych w Szwecji, Japonii, Danii, Jugosławii, ZSRR i na Węgrzech. Od 1932 r., w związku z rozbudową niemieckich sił powietrznych, zbudowano filię zakładów w Rostocku-Marienehe i następnie przeniesiono doń siedzibę główną. Po napaści na Polskę w 1939 r. i rozpoczęciu jej okupacji – polskie zakłady lotnicze, w tym PZL Mielec pod nazwą „Flugzeugwerk Mielec”, zostały włączone w sieć zakładów Heinkla. W Mielcu produkowano m.in. części i zespoły, dokonywano montażu zespołów usterzenia i remontowano samoloty bombowe He-111 oraz produkowano części i zespoły usterzenia do samolotu dalekiego zasięgu He-177. Ponadto od czerwca 1941 r. do lipca 1944 r. w mieleckiej fabryce remontowano niemieckie samoloty myśliwskie, transportowe i bombowe uszkodzone w działaniach wojennych.
HE-111, niemiecki płatowiec dwusilnikowy, w 1936 r. samolot komunikacyjny. W związku z potrzebami wojska, już na przełomie 1936/1937 r. dostosowano go do zadań bojowych, a od 1938 r., po zmodyfikowaniu i uzbrojeniu, rozpoczęto produkcję jego wersji bombowej. W czasie najazdu na Polskę w 1939 r. w skład Luftwaffe wchodziło m.in. 470 samolotów bombowych He-111. W latach 1936-1944 wytwórnie lotnicze będące w dyspozycji III Rzeszy wyprodukowały ponad 7400 samolotów różnych generacji He-111.
HE-177, niemiecki płatowiec dwusilnikowy, ciężki samolot dalekiego zasięgu. Jego produkcję rozpoczęto na początku lat 40. Do wyposażenia niemieckiego lotnictwa wszedł w 1942 r. Z różnych przyczyn jego produkcja nie rozwinęła się w planowanym zakresie.
HEJ.MIELEC.PL ( ), mielecki serwis informacyjny. Funkcjonuje od 22 XII 2007 r. Działy: miasto, kultura, sport, kobieta, czas wolny, biznes, foto, informator, opinie. Pierwszym redaktorem naczelnym został Przemysław Cynkier. W 2021 r. wyróżniony Medalem 75-lecia LZS.
HEJMIELEC, gazeta bezpłatna wydawana w Mielcu przez mielecką firmę MAGED od września 2011 r. Nakład – 12 000 egzemplarzy (2012 r.). Siedziba Redakcji: ul. E. Biernackiego 1/36. Redaktor naczelny: Zdzisław Orzeł, sekretarz: Małgorzata Rojkowicz (od 2012 r.), redaktorzy: Przemysław Cynkier, Monika Konefał, Grzegorz Niewiadomski, Kacper Strykowski, Leszek Śledziona. Reklama: Luiza Barleska, Grzegorz Buczek, Zofia Zaraś. W kolejnym roku zaprzestano jej wydawanie.
HELIPORT, lądowisko sanitarne całodobowe dla śmigłowców (helikopterów) sanitarnych transportujących chorych do Szpitala Powiatowego w Mielcu. Zostało zbudowane na terenie szpitalnym i połączone ze Szpitalnym Oddziałem Ratunkowym specjalną infrastrukturą drogową. Oficjalne oddanie obiektu do użytku nastąpiło 16 XI 2011 r.
HEMERLING KAZIMIERZ KAROL WIKTOR, urodzony 4 III 1859 r. w Przemyślu, syn Józefa i Emilii ze Stojałowskich. Studiował prawo we Lwowie. W latach szkolnych uprawiał szereg dyscyplin sportowych, m.in. gimnastykę, jazdę konną, pływanie, turystykę i wioślarstwo. W czasie studiów wstąpił do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i był jego aktywnym członkiem. Po studiach pracował w Jarosławiu i Rawie Ruskiej, gdzie także udzielał się w TG „Sokół”. Nauczył się jeździć na rowerze, co w tym czasie było sztuką. W latach 80. przebywał m.in. w Mielcu jako urzędnik kolejowy przy budowie kolei Dębica-Rozwadów. Wtedy to zakupił we Wiedniu dwa rowery angielskie i zachęcał młodych ludzi do uprawiania turystyki rowerowej. W zimie zmobilizował mielecką młodzież do budowy toru łyżwiarskiego i uczył jazdy na łyżwach. Zachęcał także do uprawiania innych dyscyplin sportowych i ruchu na świeżym powietrzu. Po przeniesieniu służbowym do Lwowa został członkiem Lwowskiego Klubu Cyklistów i założył w „Sokole Macierzy” sekcję kolarską. W 1894 r. doprowadził do powstania we Lwowie toru kolarskiego, na którym przez szereg lat rozgrywano zawody kolarskie. Równocześnie od 1892 r., po zakupieniu nart we Wiedniu, propagował narciarstwo. Poza praktycznym uczeniem kolarstwa i narciarstwa, wiele czasu poświęcał publicystyce sportowej. Był członkiem redakcji „Przewodnika Gimnastycznego” – organu TG „Sokół” we Lwowie, redaktorem i wydawcą czasopisma „Koło” (tematyka kolarska) oraz redaktorem sportowym „Słowa Polskiego” i „Nowego Wieku”. W 1904 r. był współzałożycielem Towarzystwa Zabaw Ludu i Młodzieży we Lwowie, a w 1912 r. został członkiem wydziału Polskiego Związku Piłki Nożnej. Jako redaktor sportowy-sprawozdawca uczestniczył w Igrzyskach Olimpijskich w Sztokholmie (1912). W 1923 r. przyczynił się do powstania Lwowskiego Koła Dziennikarzy Sportowych (pierwszego w Polsce), a w 1925 r. został wybrany na przewodniczącego I Zjazdu Dziennikarzy Sportowych w Warszawie. Nowo powstały Związek Dziennikarzy i Publicystów Sportowych RP nadal mu godność honorowego członka. Nazywano go ojcem polskiego dziennikarstwa sportowego. Mimo zaawansowanego wieku przez cały okres międzywojenny współpracował z największymi czasopismami sportowymi, m.in. „Przeglądem Sportowym”, „Sportem”, „Sportem Polskim” i „Stadionem”. Zmarł 13 I 1939 r. Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.
HEMPEL STANISŁAW, urodzony 6 XI 1892 r. w Tucznej. Studiował na Uniwersytecie Technicznym w Grazu i uzyskał licencjat. W 1914 r. został powołany do wojska rosyjskiego. Brał udział w I wojnie światowej, kierując budową mostów dla potrzeb wojskowych m.in. na Berezynie, Dnieprze, Dźwinie i Prypeci. Po wojnie powrócił do odrodzonej Polski i podjął studia w zakresie budownictwa przemysłowego na Politechnice Warszawskiej. W 1925 r. został zatrudniony na tejże Politechnice jako asystent, a w 1926 r. ukończył studia z tytułem inżyniera. W Politechnice pracował do końca życia w 1954 r., m.in. jako kierownik katedry i wykładowca. Ponadto w latach 1926-1931 był zatrudniony w Departamencie Budownictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1934 r. uzyskał doktorat. Wykonał projekty i nadzorował wykonanie wielu znaczących obiektów, m.in. hali żelbetowej PZL Wytwórnia Płatowców nr 2 w Mielcu-Cyrance. W czasie okupacji hitlerowskiej prowadził tajne nauczanie, a jego mieszkanie było punktem kontaktowym batalionu AK „Wigry”. Oficjalnie pracował w Firmie „K. Rudzki i S-ka”. Po wojnie był jednym z pracowników Biura Odbudowy Stolicy i nadzorował odbudowę wielu warszawskich zabytków. Otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego (1946 r.) i profesora zwyczajnego (1949 r.). Wyróżniony m.in. Krzyżem Komandorskim OOP. Zmarł 16 VI 1954 r. Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
HENNIG JOHAN, niemiecki inżynier, właściciel firmy budowlanej mającej od lat 30. XX w. siedzibę główną w Mielcu przy ul. G. Narutowicza. Ponadto posiadał majątek w okolicach Warszawy. W czasie okupacji hitlerowskiej jego firma wykonywała prace budowlane na terenie Generalnej Guberni (m.in. w Mielcu, Rymanowie, Rawie Ruskiej, Stanisławowie, Lwowie i Lublinie). Budowała drogi, tory kolejowe i obiekty obozowe dla żołnierzy i jeńców. Zatrudniał Polaków i Żydów, w tym wielu mieszkańców Mielca, co chroniło ich przed wywozem na roboty do Niemiec. Sympatyzował z polskim ruchem oporu, m.in. po akcji dywersyjnej ZWZ na torach kolejowych w Jaślanach i wykolejeniu się pociągu, obarczył winą własną firmę, która budowała te tory i tym samym ocalił mieszkańców Jaślan przed represjami. W lecie 1944 r., przed nadejściem frontu i wyzwoleniem Mielca, przeniósł firmę do Częstochowy, a następnie wyjechał do Niemiec. Dalsze losy nieznane.
HERB MIELCA, oznaka miasta używana od jego lokacji w 1470 r. (Każde miasto musiało mieć dla celów administracyjnych pieczęć z godłem.) Najczęściej, także w Mielcu, godło przekształcało się z czasem w herb miasta. Wprawdzie nie zachowały się najstarsze mieleckie pieczęcie, ale zachował się odcisk pieczęci na dokumencie z 1535 r. (znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie). Oto jego opis (wg mieleckiego historyka dr. Mirosława Maciągi): „…W polu pieczętnym posiada uncjalną literę M, dość grubą i niekształtną, powyżej szyszak rycerski z dwoma rogami zachodzącymi na górną część otoku. Lewy róg jest prosty, prawy rozgałęziony, a legenda wykonana gotycką majuskułą…” (W legendzie, bardzo niewyraźnej, widać m.in. słowo „MIELECI”.) Użycie do oznaki miasta takich elementów wskazuje, że jego autorami były władze miejskie. Nie przyjęto bowiem herbu pierwszych właścicieli Mielca – Gryfa. Prawdopodobnie w XVI w. zmieniono pieczęć z godłem. Wg M. Maciągi: „… litera M o kształcie kapitałowym, została tu przedstawiona na średniowiecznej tarczy z wycięciem, zachodzącej na dolną część otoku. Centralną część pola pieczętnego zajmuje szyszak rycerski ozdobiony spływającymi na tarczę labrami. Ponad szyszakiem znajdują się wertykalnie ułożone rogi żubra i jelenia. Pole środkowe otacza wstęga o zawiniętych zakończeniach, z legendą wykonaną gotycką minuskułą: SIGILLUM CIVITATIS MIELIEC…” Zasadnicza zmiana herbu została dokonana po uzyskaniu autonomii przez miasta galicyjskie w 1867 r. Nawiązano wówczas do herbu Mieleckich – założycieli i pierwszych właścicieli miasta. Był to (opis M. Maciągi): „… biały Gryf w polu czerwonym z nosem i przednimi nogami koloru złotego oraz ze znajdującym się ponad tarczą klejnotem, przedstawiającym koronę i półgryfa siedzącego na trąbce…” Herb ten był używany do 1957 r. Wtedy to, z okazji uroczystości 500-lecia miasta, powrócono do herbu z okresu przedrozbiorowego (do 1772 r.) Przyjęto przy tym kolorystykę opracowaną przez historyka Mariana Gumowskiego w 1938 r. Ostatnią wersję tego herbu, ubogaconą przez M. Maciągę, przyjęła Rada Miejska w Mielcu 11 IX 1991 r. Opisuje go M. Maciąga w następujący sposób: „Na tarczy koloru niebieskiego, w dolnej części uncjalna litera M barwy żółtej, powyżej szyszak rycerski zwrócony w lewo, koloru czarnego. Wychodzące z niego rogi – lewy prosty, prawy rozgałęziony, czerwone. Tarcza herbowa na kartuszu koloru szarego, otoczona z trzech stron wijącą się wstęgą o barwie żółtej, ujętej obramieniem czerwonym. W dolnej części wstęgi napis MIELEC.” W rozważaniach na temat herbu należy nadmienić, że inicjał M to pierwsza litera nazwy miasta i nazwiska jego pierwszych właścicieli, a szyszak z rogami to elementy szlacheckiego herbu Rogala (jeden róg jelenia i jeden żubra); przypuszcza się, że pierwszy lub jeden z pierwszych wójtów miasta miał związek z tym rodem i w takiej formie zadbał o jego upamiętnienie.
HERB RZOCHOWA, dotychczasowe badania pieczęci miasta Rzochowa wskazują, że znak miasta został wzięty od herbu Leliwa, należącego do założycieli miasta i jego pierwszych właścicieli – Tarnowskich. (Podobnym herbem posługiwały się inne miasta Tarnowskich, m.in. Tarnów, Tarnobrzeg i Przeworsk.) Przedstawia półksiężyc i gwiazdę (złote) na błękitnym polu.
HERCHEL JÓZEF, urodzony 28 XI 1941 r. w Wampierzowie, syn Michała i Marii z domu Marnik. Absolwent Liceum Ogólnokształcącego Nr 26 w Mielcu (później I LO), egzaminy maturalne zdał w 1959 r. Od roku szkolnego 1963/1964 pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej Nr 1 w Mielcu i był inicjatorem budowy sali gimnastycznej przy tej szkole. Od 1 IX 1971 r. pracował w I Liceum Ogólnokształcącym im. S. Konarskiego w Mielcu także jako nauczyciel wychowania fizycznego. W 1974 r. ukończył studia w krakowskiej AWF i otrzymał tytuły magistra w. f. oraz trenera II klasy piłki ręcznej. Poza pracą zawodową w szkołach angażował się w działalność sekcji piłki ręcznej FKS „Stal” Mielec. W 1964 r. był grającym trenerem I drużyny seniorów, a od 1965 r. przez ponad 20 lat trenował grupy młodzieżowe. Wielu z jego wychowanków występowało później w ekstraklasowej drużynie „Stali” i kadrze narodowej. Wyróżniony odznaczeniami państwowymi i sportowymi, m.in. Złotą Odznaką Polskiego Związku Piłki Ręcznej. W 2001 r. przeszedł na emeryturę, ale jeszcze kilka lat pracował (w niepełnym wymiarze godzin) w I Liceum Ogólnokształcącym im. S. Konarskiego w Mielcu.
HEREŚNIAK JÓZEF (ksiądz), urodzony 26 VII 1919 r. w Gorzycach, syn Jana i Marii z domu Mosio. Absolwent Państwowego Gimnazjum i Liceum im. K. Brodzińskiego w Tarnowie z maturą w 1939 r. Studia teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie ukończył w 1945 r. i przyjął święcenia kapłańskie. Jako wikariusz pracował w Zawadzie koło Dębicy (1945) i parafii pw. św. Jadwigi w Dębicy (1945-1951). W 1951 r. został skierowany do parafii pw. św. Mateusza w Mielcu i jako wikariusz pracował w niej rekordowo długo, bo aż 20 lat. Pracą duszpasterską i życzliwością w kontaktach z ludźmi zdobył sobie w Mielcu duży autorytet i szacunek. W latach 1971 – 1975 pełnił funkcję kapelana sióstr Urszulanek w Lipnicy Murowanej. W 1975 r. został mianowany proboszczem w parafii pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Brzeźnicy koło Dębicy i pełnił tę funkcję do przejścia na emeryturę w 1987 r. Od tego czasu mieszkał w Domu Księży Emerytów w Tarnowie. Uhonorowany EC i RM. W 2010 r. z okazji 55-lecia kapłaństwa gościł w Mielcu i odprawił Mszę Świętą. Wizyta w Mielcu była okazją do spotkań z dawnymi znajomymi i wspomnień z czasów pracy duszpasterskiej w naszym mieście. Zmarł 31 III 2012 r. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Brzeźnicy.
HERMELE IZRAEL, jeden z najbogatszych mieleckich Żydów w okresie od pierwszych lat XX w. do okupacji hitlerowskiej. Był właścicielem dóbr i kupcem, posiadał kilka sklepów na terenie Mielca. W 1914 r. został wybrany do Polskiego Komitetu Narodowego w Mielcu. Był jednym z prezesów żydowskiego Towarzystwa Handlowego w Mielcu, działającego w latach 1910-1935. Prawdopodobnie zmarł lub został zamordowany z rodziną w czasie okupacji hitlerowskiej, bowiem w wykazie mieleckich Żydów, którzy przeżyli II wojnę światową, nie ma nazwiska Hermele.
HERNIK TEOFIL, urodzony 2 I 1930 r. w Pionkach. Ukończył Technikum Mechaniczne w Mielcu, maturę zdał w 1960 r. Pracował w Fabryce Amunicji Myśliwskiej w Pionkach (1947-1950), Przedsiębiorstwie Robót Inżynieryjnych „HYDROTREST” w Nowej Hucie (1950-1951), Ekspozyturze „HYDROTRESTU” w Mielcu (1951-1953) i w latach 1953-1990 w WSK Mielec na stanowiskach: technologa, technologa prowadzącego i kierownika sekcji w gospodarce narzędziowej. Należał do Zakładowego Koła SIMP. Z dniem 31 VII 1990 r. przeszedł na emeryturę. Od 1953 r. był czołowym zawodnikiem sekcji tenisa stołowego i sekcji tenisa ziemnego „Stali” Mielec. W 1954 r. ukończył kurs instruktora tenisa ziemnego w Kudowie Zdroju. W 1957 r. był członkiem drużyny tenisa stołowego „Stali”, która wywalczyła awans do II ligi, a w 1961 r. do I ligi, w której występowała przez jeden sezon. W latach 60. zakończył wyczynowe uprawianie sportu, ale nadal grał rekreacyjnie. Sporo czasu poświęcał pracy społecznej w FKS „Stal” Mielec. W latach 1975-1989 był kierownikiem drużyny siatkówki mężczyzn występującej w I, a później w II lidze. Od 1 VI 1990 r. pełnił funkcję wiceprezesa, a w od 20 VII 1990 r. do 31 III 1992 r. – funkcję prezesa Zarządu FKS „Stal” Mielec. Wyróżniony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem 40-lecia Polski Ludowej i Srebrną Honorową Odznaką Polskiego Związku Piłki Siatkowej. Zmarł 12 IX 2021 r.
HERSKI JÓZEF, sędzia wojskowy w Krakowie. W latach 20. XX w. pracował jako sędzia powiatowy w Sądzie Powiatowym w Mielcu. W 1925 r. został przeniesiony służbowo na stanowisko sędziego w Sądzie Okręgowym w Krakowie. Dalsze losy nieznane.
HETMAŃSKA (ULICA), niedługa (190 m) ulica na osiedlu T. Kościuszki. Biegnie od ul. Legionów do ul. Bł. Ks. Romana Sitki, krzyżując się z ul. Zawale i Krakowską. Posiada asfaltową nawierzchnię i chodniki po obu stronach. Jest jedną z najstarszych ulic w mieście. Powstała w okresie pierwszej zabudowy miasta w XV w., w bezpośrednim sąsiedztwie rynku. Nazwę nadały jej władze miasta prawdopodobnie w XIX w., po otrzymaniu autonomii przez miasta galicyjskie (1867 r.). Kilkakrotnie jej drewniana zabudowa ulegała spaleniu lub zniszczeniu w wyniku działań wojennych. Murowana zabudowa, która zachowała się do naszych czasów, powstała już w XX w., głównie w okresie międzywojennym. Jedynym obiektem, odróżniającym się wyraźnie od niewielkich budynków mieszkalnych, jest bar „Wiarus”, wybudowany w latach 70.Intencją autorów nazwy było zapewne upamiętnienie związków Mielca z wielkimi hetmanami – Mikołajem Mieleckim i Janem Karolem Chodkiewiczem – jego współwłaścicielami w XVI i XVII w. W ramach remontu w 2002 r. położono nową nawierzchnię asfaltową i chodniki z kostki betonowej.
HĘDRZAK ANNA, urodzona 2 X 1973 r. w Mielcu, córka Jerzego i Bożeny z Toczyńskich. Absolwentka Liceum Ogólnokształcącego im. A. Mickiewicza w Krośnie, maturę zdała w 1992 r. Podjęła pracę jako nauczycielka języka angielskiego w Szkole Podstawowej im. Prof. S. Pigonia w Komborni (1993), a następnie w Szkole Podstawowej nr 15 w Krośnie (1993-1994) i Szkole Podstawowej nr 9 w Krośnie (1994-1995). Pracowała także jako Office Manager w ROAM DESIGN (huta szkła artystycznego) w 1994 r. i w dziale handlowym firmy KRASNOLEN (1995). W 1995 r. ukończyła Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych i uzyskała dyplom licencjata. W latach 1996-1997 była nauczycielką j. angielskiego w I Prywatnym Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie, a w latach 1996-1997 – lektorem w Profesjonalnej Szkole Biznesu w Krakowie. Od 1997 r. pracowała w firmie Professional Systems jako tłumacz, a następnie Marketing Manager. Równolegle dokształcała się; w 1998 r. ukończyła Podyplomowe Studia dla Tłumaczy na UJ w Krakowie, a w 2000 r. uzyskała dyplom magistra w Instytucie Filologii Angielskiej UJ. W 2000 r. została zatrudniona na stanowisku dyrektora Oddziału CITY Magazine w Krakowie, a w 2001 r. powierzono jej funkcję koordynatora d.s. rozwoju regionalnego tego Oddziału jako Sp. z o.o. W latach 2002-2003 pracowała na stanowisku koordynatora d.s. marketingu w pionie czasopism AGORA S.A., a w latach 2003-2004 była dyrektorem d.s. sprzedaży i marketingu Centrum Tłumaczeń Specjalistycznych GET IT (biuro tłumaczeń). Od XI 2004 r. pracuje w The Economist, Ltd, Europen Voice w Brukseli jako Senior Dispay Sales Executive. Przez cały czas pracy zawodowej dokonywała na zlecenia tłumaczenia, m.in. dla Urzędu Miejskiego w Krośnie, organizatorów konferencji i sympozjów w Katowicach i Krakowie, firm zajmujących się badaniem rynku w Krakowie, Telewizji TVN i PPA Bank w Krakowie. Tłumaczyła też książki: Zarządzanie personelem, Planowanie i projektowanie programów szkoleniowych, Sprzedaż z głową i Metodologia zarządzania projektami Prince 2 (poświęcona zarządzaniu projektami) w ramach współpracy z wydawnictwem ABC (później Wolters Kluwer Polska) w Krakowie. Od 31 III 2008 r. do 30 IV 2010 r. pracowała w Europejskim Stowarzyszeniu Energetyki Wiatrowej w Brukseli jako kierownik Działu Członkostwa, Sprzedaży i Marketingu, a następnie (3 V 2010 r. – 31 X 2011 r.) była zatrudniona w MCI Benelux w Brukseli na stanowisku menadżera ds. rozwoju nowego biznesu. 3 XI 2011 r. podjęła pracę w dziale tłumaczeń Komisji Europejskiej w Luxemburgu.
HILL-BELHAOUANE MAGDALENA (z domu HILL), urodzona 27 VIII 1979 r. w Mielcu, córka Zbigniewa i Elżbiety z domu Musiał. Absolwentka I Liceum Ogólnokształcącego im. S. Konarskiego w Mielcu, maturę zdała w 1998 r. Ukończyła studia ekonomiczne (kierunek: eurogospodarka i strategie rozwoju) w Wyższej Szkole Gospodarki i Zarządzania w Mielcu (2006) oraz studia na kierunku: architektura wnętrz w Progress Rzeszów, uzyskując tytuł specjalisty architektury wnętrz. Pracowała w firmach: „Techmix” (pomoc drukarza, 2003-2007), „Adform” (plastyk, 2007), „Dereń” Jan Dereń Zakład Stolarski (plastyk witrażysta, 2007) i „Termico” (projektant wnętrz, 2008-2011). Od 2011 r. prowadzi własną działalność gospodarczą – firmę „MILLA studio”, która wykonuje prace z zakresu architektury wnętrz i rękodzieła artystycznego. Jej pasją jest malarstwo olejne i akwarelowe, a ponadto zajmuje się tkactwem artystycznym i zdobieniem szkła. Główną tematyką twórczości jest natura, a zwłaszcza pejzaże, rośliny i architektura. Jest członkiem Klubu Środowisk Twórczych przy Towarzystwie Miłośników Ziemi Mieleckiej oraz Stowarzyszenia Twórców Kultury Plastycznej im. J. Stanisławskiego przy Samorządowym Centrum Kultury w Mielcu. Uczestniczyła w wystawach zbiorowych, m.in. w Mielcu, Rzeszowie, Strzyżowie. Miała także wystawy indywidualne. Otrzymała wyróżnienie na VIII Międzywojewódzkiej Wystawie Akwareli im. M. Strońskiego „Ściana Wschodnia” w WDK Rzeszów (2006).
HILLENBRAND ADAM, urodzony w 1916 r. Uczeń Państwowego Gimnazjum i Liceum im. S. Konarskiego w Mielcu. Pracował jako kolejarz w Mielcu. W czasie okupacji hitlerowskiej należał do ZWZ-AK. Po „wpadce” w czasie przewożenia w wagonie kolejowym konspiracyjnej prasy przez pewien czas ukrywał się. Sądząc, że sprawa „przycichła”, powrócił do pracy na początku 1943 r. i został aresztowany w Chorzelowie. Więziono go w Tarnowie i na Montelupich w Krakowie. Rozstrzelany został w grupie 25 zakładników 19 X 1943 r. w Charzewicach, w odwecie za akcję partyzantów na dwór w Charzewicach i zastrzelenie 3-osobowej rodziny niemieckiej. W dniach 25-26 X 1947 r. jego zwłoki (i kilku innych mieleckich partyzantów) zostały ekshumowane ze zbiorowej mogiły w Charzewicach i złożone do zbiorowej mogiły na cmentarzu parafialnym w Mielcu przy ul. H. Sienkiewicza.
HISTORIA MIELCA. P r a d z i e j e. Najstarsze ślady celowej działalności człowieka, m.in. kamienne toporki, znalezione na terenie Mielca (osiedle Wojsław) świadczą, że funkcjonowała tu osada ludzka w neolicie (4 500 – 1 800 lat p.n.e.). Znano już wtedy budowę drewnianych domów, uprawiano ziemię i hodowano bydło. Podstawowym zajęciem mężczyzn było jednak myślistwo. W epoce brązu (1 800 – 650 lat p.n.e.) ludność mieszkająca nad rzeką Wisłoką pozostawała pod wpływem kultury Chłopice – Vesele. Nowością było wprowadzenie wyrobów z brązu i później z żelaza. W II w. n.e. dotarła tu kultura przeworska. Nadal zajmowano się łowiectwem i rybołówstwem oraz uprawiano rolę i hodowano bydło, ale pojawiły się takie rzemiosła jak m.in. garncarstwo, tkactwo i prymitywne hutnictwo. Zapewne w tych czasach prowadzono handel z północnymi prowincjami Cesarstwa Rzymskiego, ponieważ wzdłuż Wisłoki prowadził jeden ze szlaków handlowych na północ. Podążali nim rzymscy kupcy, może nawet do brzegów Morza Bałtyckiego. Świadectwem ich pobytu były znaleziska monet rzymskich. Kultura przeworska została zniszczona w IV i V w. n. e. po najazdach Hunów – ludu koczowniczego pochodzenia tureckiego lub mongolskiego.
Ś r e d n i o w i e c z e. W IX i X w. ziemia mielecka wchodziła w skład terytorium Wiślan, a następnie Polan. Pod koniec X w. przeszła pod władanie Mieszka I i tym samym znalazła się w granicach pierwszego państwa polskiego. W strukturze administracyjnej państwa Piastów podlegała kasztelanii wiślickiej, która z kolei należała do dzielnicy sandomierskiej. Pierwsza pisana wzmianka o Mielcu pochodzi z 1224 r. W protokole z przysądzenia przez księcia Leszka Białego biskupowi krakowskiemu Iwonowi Odrowążowi posiadłości w Połczyskach k/Wiślicy oraz rozgraniczenia tej posiadłości przez wojewodę krakowskiego Pakosława – wśród świadków wymieniony jest „Paulik de Melcha” (Pawlik z Mielca). Bulla papieża Grzegorza IX z 1229 r. wspomina o dziesięcinie z dwóch Mielców (Mielca i prawdopodobnie Woli Mieleckiej) dla opactwa benedyktynów w Tyńcu. Tak więc żywot osady Mielec rozpoczął się z pewnością w pierwszej ćwierci XIII w. a może nawet wcześniej. W 1269 r. pojawia się pierwsza wzmianka o Wojsławiu. Przy zamianie Wojsławia za wieś Grzegorzowice, dokonanej przez rycerza Żegotę z klasztorem na Łysej Górze, książę Bolesław Wstydliwy nadał Wojsławowi szeroki immunitet i prawo niemieckie. Z kolei w 1339 r. w dokumencie o składzie dóbr Pełki (nieślubnego syna króla Kazimierza Wielkiego) – kasztelana sieciechowskiego i jego żony Małgorzaty, po raz pierwszy wymieniany jest Sochow (Rzochów). (Dzieje Wojsławia, Rzochowa i innych miejscowości przyłączonych do Mielca opisane w oddzielnych hasłach.) Około 1373 r. powstała w Mielcu parafia rzymskokatolicka. Wybudowano wówczas drewniany kościół pod wezwaniem Trójcy Świętej (?). Prawdopodobnie także wtedy założono pierwszą szkółkę parafialną dla chłopców. (Takie były zalecenia ówczesnych władz kościelnych.) Powstawanie i rozwój polskich miast oraz postępująca stabilizacja w państwie za panowania króla Kazimierza Wielkiego spowodowały w XIV w. rozwinięcie się ruchu handlowego na szlakach po obu stronach Wisłoki oraz na tzw. gościńcu ruskim, prowadzącym z zachodu na wschód przez Rzochów. W 1405 r. dobra mieleckie otrzymał Jan Trestka (Żuk) z rodu Gryfitów, założyciel rodu Mieleckich. Zapewne przy jego pomocy zbudowano w roku 1429 nowy kościół pod wezwaniem św. Mateusza Ewangelisty i Najświętszej Maryi Panny oraz erygowano parafię pod wezwaniem św. Mateusza, a 30 XI 1429 r. biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki potwierdził erekcję tegoż kościoła.
L a t a 1 4 5 7 – 1 7 7 2. Na skutek starań Jana (II – umownie przyjmując) z Mielca, syna Jana (I) Trestki, 17 III 1457 r. król Kazimierz Jagiellończyk, przebywający na sejmie walnym w Piotrkowie, wydał zgodę na założenie miasta Mielca. Trudno jednoznacznie stwierdzić, dlaczego wówczas nie doszło do lokacji miasta. Uczynili to natomiast synowie tegoż Jana (II) – Jan (III) i Bernard – wydając 18 XI 1470 r. dokument lokacyjny miasta Mielca na prawie magdeburskim. Pierwsza zabudowa miasta, z ratuszem i kramami pośrodku, wykonana została z drewna, które pozyskiwano z karczunku miejscowych lasów. Do nowego miasta zaczęli przybywać rzemieślnicy i kupcy, zachęceni zwolnieniami od opłat i rosnącymi potrzebami mieszkańców. Potwierdzeniem działalności szkoły parafialnej było zapisanie się w 1494 r. na Akademię Krakowską pierwszych mieszkańców Mielca: Mikołaja (syna Klemensa) i Walentego (syna Stanisława). Po śmierci założycieli Mielca jego właścicielem został Stanisław Mielecki, syn Jana (III). Pod koniec września 1502 r. miasto przeżyło pierwszą wielką tragedię – najazd, mordy i spalenie przez Tatarów perekopskich. (Podobnie stało się z wieloma innymi miastami w województwie sandomierskim.) Stanisław Mielecki doprowadził do odbudowania miasta i wybudowania dla jego ochrony warownego zamku na wzgórzu przy Wisłoce. Prawdopodobnie właśnie w nim, z inicjatywy wojewody krakowskiego Krzysztofa Szydłowieckiego, odbył się w 1516 r. zjazd senatorów i magnatów, w czasie którego naradzano się nad zabezpieczeniem kraju przed najazdami Tatarów. W 1. połowie XVI w. miasto rozwijało się pomyślnie. Jego centrum stanowiły: rynek z ratuszem obstawionym kramami, kościół parafialny p.w. św. Mateusza i Najświętszej Maryi Panny z cmentarzem, plebania, szkoła i szpital dla ubogich z kaplicą Świętego Ducha oraz łaźnia. Wokół rynku i przy przyległych doń uliczkach budowano drewniane domy. Przez miasto przechodził gościniec sandomierski, krzyżujący się z „ulicą ku zamkowi” i drogą na wschód. Ponadto funkcjonowało kilka małych kościołów, fundowanych przez właścicieli lub bogatych mieszczan. Rzemiosło rozwinęło się na tyle, iż w 1522 r. powstał cech zbiorowy kowalski, a w późniejszych latach XVI w. utworzyły się cechy: krawiecki, garncarski, szewski, sukienniczy i płócienników. Przy mieleckiej parafii powstało religijne Bractwo Literatów, skupiające światłych mieszczan umiejących czytać. 26 VII 1526 r. Stanisław Mielecki, kasztelan zawichojski, ufundował prepozyturę w Mielcu, a erygował ją biskup Piotr Tomicki. Po śmierci Stanisława Mieleckiego (1532 r.) nastąpił w 1542 r. rozdział dóbr pomiędzy jego trzech synów: Jana (IV), Sebastiana i Waleriana. Każdy z nich otrzymał trzecią część miasta, zamku i posiadłości ziemskich wokół Mielca. Decyzja ta, na skutek późniejszych częstych zmian właścicieli, powodowała sporo zamieszania w zarządzaniu miastem. W 1550 r. zostało ono poważnie zniszczone przez pożar. Aby zmobilizować mieszkańców do jego odbudowy, właściciele zwolnili ich od wszelkich podatków na okres 10 lat. Około 1573 r. zamieszkali w Mielcu pierwsi Żydzi – Izrael i Barbara. Odtąd z biegiem lat społeczność żydowska systematycznie się powiększała, a przy drodze do Cyranki powstał cmentarz żydowski. W 1575 r. znów część miasta spaliła się i zwolniono mieszczan z płacenia części podatków. Z kolei rok 1579 zapisał się w historii Mielca ważnym wydarzeniem; jego współwłaściciel Mikołaj Mielecki został mianowany hetmanem wielkim koronnym. W 1593 r. córka Mikołaja – Zofia, współwłaścicielka miasta, wyszła za mąż za hetmana Jana Karola Chodkiewicza. Około 1595 r. biskup krakowski, kardynał Jerzy Radziwiłł utworzył dekanat mielecki. Pod koniec XVI w. Mielec liczył około 800 mieszkańców. W 1602 r. miasto nawiedziła zaraza morowa (dżuma), powodując wiele śmiertelnych ofiar, a w 1604 r. spłonął kościół parafialny. Od 1608 r do 1610 r. trwała budowa nowego kościoła, którego kolatorami byli współwłaściciele miasta: hetman Jana Karol Chodkiewicz, Joachim Ocieski i Marcin Mielecki. Około 1611 r. J. K. Chodkiewicz sprzedał swoją część miasta i okoliczne dobra Janowi Zbigniewowi Ossolińskiemu za 130 000 zł polskich. Tenże w 1616 r. nabył od Anny z Mieleckich drugą z części Mielca. (Trzecia część pozostała w rękach Mieleckich.) W 1620 r. J. Z. Ossoliński podzielił majątek pomiędzy trzech synów, ale Mielec (i inne dobra) przekazał w całości Maksymilianowi. Mimo okresowych nieszczęść w XVI w. i w 1 poł. XVII w. miasto rozwijało się pomyślnie, bowiem przemożni właściciele (Mieleccy, Ossolińscy) dobrze nim się opiekowali i nadawali mu liczne przywileje. Eksportowano różne towary, często aż do portowego Gdańska. Handlowano z innymi miastami, nawet z Krakowem, a kupcy z zewnątrz także często gościli na jarmarkach w Mielcu. Serię nieszczęść przyniosły lata 50. XVII w. W latach 1652-1653 śmiertelne żniwo zebrało morowe powietrze, a w latach 1655-1657 najpierw szwedzki „potop”, a potem oddziały księcia Rakoczego zniszczyły dużą część miasta i zburzyły zamek. W roku 1661 znów szalała zaraza morowa. Po tych nieszczęściach liczba mieszkańców Mielca w 1662 r. spadła do 458. W czasie rokoszu Lubomirskiego, prawdopodobnie w nocy z 31 VII na 1 VIII 1665 r., w Mielcu stacjonował z wojskiem hetman wielki koronny Jan Sobieski, który podążał w kierunku zbuntowanych oddziałów. Optymistycznym akcentem tego okresu było wybudowanie w latach 1678-1721 murowanego kościoła parafialnego pw. św. Mateusza (przetrwał do naszych czasów). Ufundowali go Ossolińscy, toteż na fasadzie umieszczono barokowy portal z czarnego marmuru z herbem Ossolińskich (Topór). Kolejna seria nieszczęść spadła na Mielec w pierwszych latach XVIII w. W 1704 r., w czasie wojny domowej, miasto spustoszyły wojska polskie i szwedzkie pod dowództwem generała Magnusa Stenbocka. W latach 1710-1711 kolejny raz spadło na miasto śmiercionośne „powietrze morowe”, a w 1715 r. groźny pożar strawił wiele domów, zaś w 1721 r. wielkie szkody wyrządził wylew Wisłoki i następny pożar. W międzyczasie (około 1715 r.) właściciel trzeciej części Mielca – Rafał Mielecki zastawił ją za długi Stanisławowi Morsztynowi, wojewodzie sandomierskiemu. Mimo wielu klęsk współwłaściciele miasta nie poddawali się. W 1721 r. wystarali się u króla Augusta II o przywilej na 3 nowe jarmarki. Znów liczba ludności Mielca zaczęła rosnąć i w 2 poł. XVIII w. przekroczyła 3000 osób. Helena Morsztynowa, wdowa po Antonim Morsztynie, synu Stanisława, zbudowała w 1759 r. przy gościńcu sandomierskim klasztor trynitarzy, a na początku 1760 r. przekazała im na własność kościół Najświętszej Maryi Panny, położony w pobliżu klasztoru. Nieco wcześniej wciąż powiększająca się społeczność żydowska (w 1765 r. liczyła 914 osób) zbudowała w pobliżu rynku bożnicę (synagogę). W czasie konfederacji barskiej (1768-1772) w okolicach Mielca rozegrało się kilka potyczek konfederatów z wojskami rosyjskimi. Tragiczny w dziejach Polski rok 1772 zapisał się najpierw wielką powodzią, która na ziemi mieleckiej spowodowała olbrzymie szkody, a następnie I rozbiorem Polski (5 VIII). Na podstawie 3 traktatów rozbiorowych, podpisanych w Petersburgu, Austria zajęła dużą część południowych ziem Polski, m.in. południową część województw krakowskiego i sandomierskiego (w tym Mielec). Ziemie te otrzymały nazwę „Królestwo Galicji i Lodomerii”.
P o d z a b o r e m a u s t r i a c k i m (1772-1918). W sierpniu 1772 r. do Mielca wkroczyło wojsko austriackie. Na niebogate miasto narzucono szereg obowiązków i płatności, związanych głównie z utrzymaniem wojska i prowadzeniem przez Austrię wojen. Wprowadzono wiele nowych uregulowań prawnych. W 1774 r., w ramach reformy szkolnictwa, w Mielcu utworzono dystrykt szkolny. Cztery lata później wprowadzono w życie nową ordynację cechową; w Mielcu funkcjonowało wówczas 5 cechów: garncarski, kowalski, krawiecki, szewski i sukienniczy. 22 III 1782 r. utworzono cyrkuły – jedyne jednostki administracyjne na terenie Galicji, w tym cyrkuł tarnowski, na którego terenie znalazł się Mielec. W tym samym roku, na mocy dekretu cesarza Józefa II o zniesieniu zakonów, mielecki klasztor trynitarzy został zlikwidowany, a jego budynki przeznaczono na cele wojskowe. Dwa lata później, realizując dekret Józefa II o przenoszeniu nekropolii poza tereny zabudowane, nad Wisłoką urządzono nowy cmentarz oraz wybudowano tam kaplicę cmentarną (kościółek św. Marka). Ważnym wydarzeniem roku 1784 było oddanie do użytku „murowanego gościńca” od Dębicy do Mielca. W 1786 r. erygowano diecezję tarnowską. Objęła ona swoim zasięgiem m.in. dekanat mielecki. Sporządzona w 1788 r. „Metryka Józefińska” (spis) m.in. stwierdzała, że właścicielami dwóch części Mielca pozostawali Ossolińscy (wówczas Michał), a jednej – Małachowscy (po Morsztynach). Ostatnie lata XVIII w. obfitowały w ważne dla miasta wydarzenia. Wspomniane dwie części Mielca Ossolińskich przejął w 1795 r. Jan Odrowąż Pieniążek, podkomorzy lwowski, po ślubie z Anną – córką Mikołaja Ossolińskiego, zaś trzecią część przejął od Małachowskich Apolinary baron Lewartowski. Początki działalności J. Pieniążka były pozytywne, bowiem przeprowadził remont dworu (ok. 1800 r.). Później okazał się jednak bardzo surowym egzekutorem swych praw właścicielskich i nie wahał się nawet bezprawnie aresztować przedstawicieli władz miejskich w celu zmuszenia ich do uległości. Miasto w tym okresie niemal zupełnie się nie rozwijało. Jedynie w latach 1792-1795 dobudowano wieżę do kościoła św. Mateusza, a w roku 1792 zorganizowano szkołę trywialną i umieszczono ją w budynku murowanym sąsiadującym z kościołem parafialnym. Tradycja głosi, że mielecka młodzież uczestniczyła w powstaniu kościuszkowskim, a po jego klęsce w niejednym domu ukrywano powstańców. W 1799 r. mieszkało w Mielcu 2950 osób, w tym 1008 Żydów, a dane z 1807 r. informowały, że zabudowa miasta składała się z 366 domów. W maju 1809 r. przeżywano chwile radości po wkroczeniu do Mielca wojska polskiego z Księstwa Warszawskiego, które po potyczce z Austriakami (9 VI) wycofało się za Wisłę. Około 1830 r. w pobliżu kościoła św. Mateusza stanął klasycystyczny dworek, zbudowany przez Suchorzewskich. W powstaniu 1830-1831 (listopadowym) na terenie Królestwa Polskiego uczestniczyła grupa mielczan, głównie w Legii Nadwiślańskiej i 5 pułku ułanów. Lata 30. i 40. przyniosły miastu kolejną serię nieszczęść. W sierpniu 1831 r. panowała epidemia cholery. Po upadku powstania listopadowego znów ukrywano jego uczestników przed represjami zaborców. W 1833 r. niepowodzeniem zakończyła się wyprawa oddziału płk. Józefa Zaliwskiego z dworu w Wojsławiu na teren Królestwa w celu wywołania kolejnego powstania narodowego. W 1836 r. epidemia cholery w Mielcu uśmierciła ponad 100 osób. W 1839 r. rozstrzygnięty został długoletni spór miasta z właścicielem mieleckich dóbr, Janem Odrowążem Pieniążkiem, o błonia położone przy drodze do Złotnik. Sąd przyznał błonia miastu, ale równocześnie nakazał zapłacenie zaległych podatków za te grunty. Liczba ludności Mielca spadała z roku na rok i w 1843 r. wynosiła 2475 osób. Czyniono więc starania o ożywienie miasta, m.in. w 1845 r. cesarz austriacki Ferdynand potwierdził prawa Mielca do organizowania 5 jarmarków w roku i cotygodniowych targów w czwartki. Seria nieszczęść (nieurodzaje, powodzie, epidemie, głód) w latach 40. oraz apel starosty tarnowskiego do chłopów o stawianie oporu szlachcie (miało to na celu zlikwidowanie w zarodku powstania narodowego) spowodowały w lutym 1846 r. na terenach nadwisłoczańskich niekontrolowany wybuch chłopskiej agresji. Tragicznym rezultatem rabacji w okolicach Mielca było nie tylko rozbrojenie oddziału powstańczego z Wojsławia (dwór w Wojsławiu był jednym z głównych ośrodków przygotowania powstania), ale także zamordowanie około 50 osób (głównie właścicieli ziemskich i ich rodzin) oraz zniszczenie kilkudziesięciu dworów. Sam Mielec ocalał dzięki zdecydowanej postawie właścicieli i władz miasta oraz mieszczan, a także dobrze zorganizowanej obronie na Wisłoce. Ocalały też wszystkie rodziny ziemiańskie, które schroniły się w mieście. Sytuacja została ostatecznie opanowana po rychłym przybyciu wojska austriackiego. W 1847 r. Mielec i jego okolice kolejny raz przeżywały głód i epidemię tyfusu. Na początku lat 50. liczba ludności nieco wzrosła (2509 osób w 1851 r.). Impulsem do rozwoju miasta była przeprowadzona w latach 1850-1853 r. reforma podziału administracyjnego Galicji, w ramach której utworzono powiaty administracyjne i sądowe, a wśród nich powiat mielecki z siedzibą władz powiatowych w Mielcu. Proces tworzenia się powiatów trwał do 1855 r., a ich granice (także mieleckiego) ustabilizowały się dopiero w 1878 r. Powstanie urzędów i instytucji powiatowych spowodowało przypływ inteligencji do miasta. Odtąd Mielec stał się faktycznym ośrodkiem administracyjnym, gospodarczym i społecznym dla terenów wchodzących w skład powiatu mieleckiego. Radość z awansu miasta została zmącona w 1856 r., kiedy to na skutek pożaru zniszczeniu uległo około 60 domów oraz drewniana bożnica, a około „1000 osób zostało bez chleba i dachu nad głową”. Wieść o tym tragicznym pożarze rozeszła się po całej Galicji i przyczyniła się bezpośrednio do powstania w Krakowie Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń „Florianka”. Około 1860 r. założono nowy cmentarz na wzniesieniu obok byłego klasztoru trynitarzy, bowiem dotychczasowy nad Wisłoką był wielokrotnie podmywany i niszczony przez wylewy rzeki. Na wieść o wybuchu w styczniu 1863 r. kolejnego powstania narodowego wielu mielczan zasiliło szeregi powstańców. Sam Mielec był jednym z najaktywniejszych miast galicyjskich wspierających powstanie, a głównym miejscem tej konspiracyjnej działalności był dworek starosty Ignacego Suchorzewskiego. W wielu mieleckich domach przechowywano i leczono rannych powstańców. W lutym 1864 r. rewizja przeprowadzona przez Austriaków wykryła liczne dowody na ścisłą współpracę starosty z powstańcami i w sierpniu tegoż roku I. Suchorzewski został skazany przez sąd wojskowy w Tarnowie na 1 rok więzienia, a jego żona Paulina na karę pieniężną. Także w 1864 r. wybuchł w Mielcu kolejny pożar, tym razem w kościele parafialnym. 21 III 1867 r., z okazji wprowadzenia w życie ustawy Sejmu Galicyjskiego o samorządzie gminnym, odbyły się uroczystości, m.in. nabożeństwo i festyn z iluminacjami i wystrzałami z moździerzy. Zdecydowanie większe uprawnienia Rady Miejskiej i szereg nowych rozwiązań prawnych w zakresie administrowania miastem wyzwolił aktywność władz i mieszkańców Mielca. W 1868 r. powstało Towarzystwo Ochotniczej Straży Pożarnej, a w 1873 r. oddano do użytku budynek murowany dla czteroklasowej szkoły głównej. Około 1875 r. powstało Towarzystwo Zaliczkowe, którego celem było kredytowanie rzemiosła, kupiectwa i rolnictwa. Do miasta przybyło wielu uczestników powstania styczniowego, pozbawionych majątku lub represjonowanych na terenach Królestwa Polskiego. Widocznym efektem rozwoju miasta był wzrost liczby jego mieszkańców (4177 osób w 1869 r. – 4981 osób w 1880 r.), a także awans z miasteczka na miasto (1876 r.). Od 1881 r. rozpoczął funkcjonowanie Szpital Fundacji im. Pinkasa Krauza, który pełnił rolę przytułku dla ubogich. W 1887 r. Mielec otrzymał połączenie kolejowe z Dębicą i Rozwadowem, co ożywiło kontakty handlowe. Rozpoczęła działalność komunikacja miejska – 4 konne dorożki – kursująca głównie pomiędzy rynkiem i stacją kolejową. Niemal niezauważalnie zmieniali się właściciele dóbr mieleckich, w tym dworu z parkiem nad Wisłoką. Poprzez małżeństwo z Pauliną Pieniążek (córką Jana), ich właścicielem został Ignacy Suchorzewski, a w 1874 r. nabył je Ludwik Starzeński. W 1884 r. majątek ten zakupili Grossowie (rodzina żydowska) i w 1891 r. odsprzedali go Oborskim. W latach 80. i 90. rozwinęła się emigracja zarobkowa, głównie do Ameryki Północnej i krajów Europy Zachodniej. Zjawisko to wpłynęło na spadek liczby mieszkańców Mielca, który w 1900 r. liczył 4909 osób. Końcowe lata XIX w. obfitowały w ważne dla miasta wydarzenia. W roku 1890 powstało Towarzystwo św. Wincentego a Paulo, którego głównym celem była działalność charytatywna, a zwłaszcza opieka nad sierotami i ubogimi. Dwa lata później przewodnicząca Towarzystwa hr. Konstancja Oborska ufundowała ochronkę z przedszkolem oraz szwalnię i kuchnię dla ubogich. 30 VIII 1892 r. poświęcono i oddano do użytku jednopiętrowy murowany budynek gminny (naprzeciw kościoła św. Mateusza). W 1893 r. szkołę mieszaną (wcześniej główną) rozdzielono na dwie równorzędne; żeńską przeniesiono do nowego budynku gminnego, a męska pozostała w dotychczasowym. W tym czasie wybudowano z fundacji żydowskiego barona Maurycego Hirscha budynek szkolny dla młodzieży żydowskiej, ale po pewnym czasie Żydzi udostępnili go katolikom do wspólnego użytkowania i utrzymywania. Ponadto w 1893 r. utworzono koło Towarzystwa Szkoły Ludowej, którego podstawowym zadaniem była działalność kulturalno-oświatowa na terenach wiejskich. W 1894 r. powstało Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, którego głównym celem było prowadzenie działalności sportowej i patriotycznej. W tym okresie Żydzi zakończyli budowę okazałej murowanej synagogi z dwiema wieżami. W 1899 r. założono Komunalną Kasę Oszczędności. Rok 1900 zapisał się w historii Mielca olbrzymim pożarem starej, drewnianej zabudowy centrum miasta. Ogień strawił około 75 % domów (z podcieniami) przy rynku i dochodzących doń ulicach. Aby nie dopuścić do podobnych nieszczęść w przyszłości, Wydział Powiatowy podjął w 1901 r. uchwałę o budowaniu w centralnej części miasta wyłącznie murowanych budynków, a przy rynku obowiązkowo jednopiętrowych. Ruszyła wielka odbudowa miasta i wkrótce okazało się, że budynki jednopiętrowe budowane są nie tylko przy rynku, ale także przy ulicach głównych i doń przyległych. Dbano przy tym o bogatą dekorację frontonów kamienic. Na zlecenie hr. Wacława Oborskiego około 1905 r. zakończono budowę pałacyku połączonego z dotychczas funkcjonującym dworem z XVIII w. Rozwinięto akcję estetyzacji miasta poprzez sadzenie drzew na rynku i przy ulicach oraz układanie chodników. Pozytywne zmiany zostały dostrzeżone – Mielec zaliczono do grupy 131 ważniejszych miast w Galicji. W 1905 r. rozpoczęło działalność 8-klasowe c.k. Gimnazjum (typu humanistycznego). Początkowo nauka odbywała się w budynku szkoły żeńskiej naprzeciw kościoła parafialnego, a w kolejnych latach także w innych budynkach na terenie miasta. Około 1908 r. na ulicach Mielca pojawiły się pierwsze bicykle (rowery), które powodowały zamieszanie i niekiedy popłoch z powodu zbyt szybkiej jazdy. W 1909 r. oddano do użytku budynek Rady Powiatowej z salą posiedzeń przyozdobioną portretami wszystkich władców Polski przedrozbiorowej (nazwano ją później „Salą Królewską”). Rok 1910 przebiegał pod znakiem obchodów 500-lecia bitwy pod Grunwaldem. Prawdopodobnie w tymże roku na ulicach miasta pojawił się pierwszy prywatny samochód osobowy, a w 1911 r. uruchomiono prywatną linię komunikacji samochodowej Mielec-Tarnów. W latach 1910-1912 zbudowano okazały gmach gimnazjalny (określono go jako „jeden z największych i najpiękniejszych w Galicji”), bursę gimnazjalną i budynek z salą gimnastyczną. Działalność gimnazjum z roku na rok coraz bardziej wpływała na życie społeczno-kulturalne miasta. Gimnazjalna młodzież tworzyła szereg tajnych organizacji niepodległościowych („Zarzewie”, Związek Filaretów, Drużyny Strzeleckie, „Teka”, „Świt”, „Przebojem”, „Organizacja Orła Białego”). Oficjalną organizacją była natomiast gimnazjalna drużyna skautowa, założona w 1911 r. Z początkiem roku 1912 w budynku Szkoły Męskiej rozpoczęła działalność Szkoła Przemysłowa Uzupełniająca – pierwsza placówka szkolnictwa zawodowego. U schyłku 1913 r. zorganizowano Prywatne Żeńskie Seminarium Nauczycielskie, a jego zajęcia odbywały się w gmachu gimnazjalnym. Trwała rozbudowa miasta. Szereg okazałych kamienic i willi wyrósł przy ul. Pańskiej i T. Kościuszki, a ponadto intensywnie budowano w śródmieściu i przy ulicach wjazdowych: Sandomierskiej, Tarnobrzeskiej i Tarnowskiej. Wolno, ale systematycznie rosła liczba ludności. W 1914 r. Mielec zamieszkiwało około 6500 osób. Nasilały się dążenia niepodległościowe. Powstawały drużyny Związku Strzeleckiego i Polskie Drużyny Strzeleckie. W latach 1912-1914 w lasach koło Mielca organizowano obozy szkoleniowe dla oddziałów Związku Strzeleckiego, w których uczestniczył m.in. Józef Piłsudski. W 1914 r. powstała Sodalicja Pań, realizująca cele religijno-filantropijne w trzech sekcjach: charytatywnej, eucharystycznej i odczytowej.
I w o j n a ś w i a t o w a (1914 – 1918) W nocy z 31 VII na 1 VIII 1914 r. ogłoszono powszechną mobilizację do wojska austriackiego. Zmobilizowanych mężczyzn z Mielca (i powiatu mieleckiego) przewieziono do Rzeszowa i wcielono do 40 pułku liniowego oraz 17 pułku obrony krajowej. 1 VIII wybuchła wojna. Gmach gimnazjalny został przejęty przez wojsko na koszary. 26 VIII na specjalnym zebraniu z udziałem delegatów Naczelnego Komitetu Narodowego przedstawiciele mieleckich stowarzyszeń i partii politycznych wybrali Powiatowy Komitet Narodowy. W tym samym dniu pierwszy oddział mieleckich ochotników ze „Związku Strzeleckiego” wyruszył do Krakowa i tam został włączony do tworzących się Legionów Polskich pod dowództwem J. Piłsudskiego. We wrześniu jeszcze dwie grupy ochotników mieleckich dołączyły do polskiego wojska (walczyły później w 2. i 3. pułku piechoty Legionów). Po pierwszych sukcesach wojsk austriackich nastąpiła kontrofensywa Rosjan, którzy 21 IX wkroczyli do Mielca i do 25 IX opanowali cały powiat mielecki. Administracja powiatowa zdążyła się ewakuować. Okupacja rosyjska trwała do 6 X, kiedy to wspierające Austriaków wojska niemieckie wyparły Rosjan z Mielca. Do miasta powrócił starosta z urzędnikami i pracownikami innych urzędów. 28 X Prezydium C. K. Namiestnictwa we Lwowie rozwiązało reprezentacje gminne, w tym również Radę Gminną w Mielcu. Władzę w mieście sprawować miał odtąd komisarz rządowy przy pomocy Rady Przybocznej złożonej z mielczan cieszących się niekwestionowanym autorytetem. W rezultacie drugiej ofensywy Rosjan („rosyjski walec parowy”) m.in. Mielec (od 7 XI) i cała ziemia mielecka (od 10 XI) znalazły się po raz drugi pod okupacją rosyjską. (Władze powiatowe ponownie się ewakuowały.) W marcu 1915 r. sensację wzbudziło wylądowanie na mieleckich błoniach (przez pomyłkę pilota) austriackiego samolotu. Ponowna kontrofensywa Niemców w dniu 11 V wyparła Rosjan z Mielca, a następnie z całej Galicji. Kilkakrotne przetoczenie się frontu przez ziemię mielecką oraz restrykcje wojskowe (rekwirowanie żywności i mienia publicznego, sądownictwo wojenne) sprawiły, że Mielec i jego okolice zostały mocno zniszczone. Mimo trudnej sytuacji podjęto wysiłki w kierunku odbudowy życia gospodarczego oraz pobudzenia aktywności społecznej. Wznowiono działalność większości zakładów produkcyjnych i usługowych. W lipcu ponownie wybrano Powiatowy Komitet Narodowy oraz rozpoczęto naukę w gimnazjum i innych szkołach. W 1916 r. powołano Powiatowy Komitet Opieki nad Inwalidami Wojennymi oraz Powiatowe Biuro Pośrednictwa Pracy dla Inwalidów Wojennych, których ilość lawinowo rosła. W 1917 r. rozpoczęły działalność m.in.: Kasa Rękodzielnicza (inicjatywa bankowa rzemiosła) i Składnica Kółek Rolniczych. Zorganizowano Dom Sierot dla dzieci, które utraciły rodziców w czasie wojny. Wyjątkowo bogatym w wydarzenia okazał się rok 1918. 3 III Rada Administracyjna we Lwowie przyznała gminie miejskiej w Mielcu 94 tys. koron na odbudowę miasta ze zniszczeń wojennych. (Było to ledwie 20 % należnych odszkodowań w wysokości 470 tys. koron.) 10 V zorganizowano „Szwalnię Związkową”, w której znalazło zatrudnienie kilkadziesiąt kobiet, a 11 V w gmachu Sądu Powiatowego odbyło się spotkanie założycielskie „Sądowej Spółki Spożywczej w Mielcu”. Od 31 X na terenie Galicji rozbrajano wojsko austriackie oraz tworzono polską administrację. W Mielcu misję jej zorganizowania otrzymał Stefan Różecki – dotychczasowy starosta. Powiat mielecki włączono do województwa krakowskiego. 2 XI ostatni komisarz wojenny dr Stanisław Łojasiewicz przekazał władzę w mieście burmistrzowi Andrzejowi Pawlikowskiemu. (Po tygodniu A. Pawlikowski zrezygnował i burmistrzem został Józef Kolasiński. W kolejnych latach zmiany burmistrzów następowały często – indeks burmistrzów jest oddzielnym hasłem.) W dniach 4-7 XI duże grupy ludności wiejskiej i rozbrojonego wojska zaborczego napadały na sklepy żydowskie i grabiły je. Straż obywatelska, policja miejska i przybyły na pomoc pododdział polskiego wojska z Dębicy opanowały sytuację i 7 XI usunęły napastników z miasta. (W starciach zginął 1 policjant i było wielu rannych.) Na wieść o zakończeniu wojny i powstaniu „Zjednoczonej Polski” 11 XI w mieleckim kościele parafialnym św. Mateusza odprawiono uroczyste nabożeństwo.
L a t a 1 9 1 8 – 1 9 3 9. Odzyskanie niepodległości przez Polskę wyzwoliło dużą aktywność polityczną, społeczną i gospodarczą mielczan. Powstało Mieszczańskie Towarzystwo „Ojczyzna”, które rozpoczęło kampanię przedwyborczą do pierwszego, po odzyskaniu niepodległości, polskiego sejmu. Zawiązało się także Koło Polityczne Kobiet, które postawiło sobie za cele zwiększenie udziału kobiet w zarządzaniu miastem oraz wspieranie ogólnopolskich akcji różnego typu, m.in. urządzało zbiórki złota i srebra dla polskiego skarbu. Wznowiły działalność kluby sportowe. 23 I 1919 r. powołano Powiatową Komisję Opieki Społecznej. W wyborach do sejmu (26 I 1919 r.) z powiatu mieleckiego mandaty poselskie uzyskali m.in. dr inż. Andrzej Kędzior i Franciszek Krempa. W związku z zapowiedzią przeprowadzenia reformy rolnej wielcy posiadacze majątków ziemskich, m.in. Oborscy z Mielca, rozpoczęli wyprzedaż ziemi. Trwało naprawianie szkód wojennych. 19 VIII wznowił działalność cech rzemieślniczy. Powstawały nowe (niewielkie) zakłady produkcyjne i usługowe oraz sklepy i placówki gastronomiczne. W 1920 r. utworzono mielecki Oddział Krakowskiej Kongregacji Kupieckiej. W latach 20. nie nastąpił spodziewany rozwój gospodarczy i przestrzenny miasta. (Kryzys gospodarczy nasilił się w całym państwie.) Powstało ledwie kilka niewielkich przedsiębiorstw. Także mieleckie rzemiosło przeżywało kryzys, który został opanowany dopiero po zjednoczeniu się w Powiatowy Związek Rzemieślniczy (25 III 1928 r.). Budownictwo mieszkaniowe również nie rozwijało się w spodziewanym tempie. Rosło natomiast bezrobocie. Coraz więcej osób emigrowało do Ameryki Północnej i Europy Zachodniej. Mimo tej trudnej sytuacji władze miasta, instytucje i organizacje społeczne podejmowały wysiłki w celu podwyższania standardu życia mieszkańców. W latach 1922-1925 Zygmunt Rymanowski zbudował pierwszą w Mielcu elektrownię, która zapewniła miastu dostawę energii elektrycznej. Pierwszą instytucją, w której zabłysło światło elektryczne, była Szkoła Męska (14 I 1924 r.). Oddano do użytku ogród strażacki z urządzeniami do ćwiczeń fizycznych i rekreacji (1922). Podwyższono wieżę kościoła św. Mateusza i wykonano na niej hełm, a także dobudowano przedsionek południowy i wieżyczkę na sygnaturkę (1924). Wybudowano m.in. nowe schronisko dla ubogich (1925) i budynek dla Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego (1928) oraz rozbudowano Szkołę Męską (1928) i przeprowadzono remont kapitalny Domu Sierot. W latach 1925-1928 wykonano sieć kanalizacji ogólnospławnej. Rozwijało się życie polityczne i kulturalno-oświatowe. Reaktywowano zawieszone lub tworzono nowe ugrupowania polityczne i stowarzyszenia (m.in. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem, Chrześcijańskie Zjednoczenie Mieszczan, Polska Partia Socjalistyczna, Oddział Związku Strzeleckiego im. płk. Leopolda Lisa-Kuli, Towarzystwo Chrześcijańskich Robotników). Organizowano liczne uroczystości patriotyczne, m.in. z okazji kolejnych rocznic Odrodzenia Polski, uchwalenia Konstytucji 3 maja, powstań narodowych i innych wielkich wydarzeń w historii Polski. Fundowano i poświęcano sztandary dla organizacji społecznych i szkół. Wiodącą rolę w organizacji imprez odgrywało gimnazjum, które wystawiało sztuki teatralne, urządzało koncerty i imprezy sportowo-rekreacyjne. Dużą aktywność przejawiało harcerstwo. Od 1926 r. rozpoczęło działalność Mieszczańskie Kółko Amatorskie, skupiając w zespołach artystycznych blisko 100 osób. W kilku lokalach na terenie miasta wyświetlano filmy. Żywą i wszechstronną działalność prowadziły kluby sportowe, a zwłaszcza Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” i „Kruki” (katolickie) oraz „Makkabi” (żydowski). W czerwcu 1927 r. sensację wywołało krążenie nad miastem i wylądowanie na błoniach samolotu CAUDRON G-3, pilotowanego przez mielczanina Stanisława Działowskiego, któremu towarzyszył brat Mieczysław. W 1928 r. powstał oddział terenowy Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPP), który już w tym samym roku zorganizował (wspólnie z LOPP w Krakowie) Wielki Festyn Lotniczy na błoniach za lasem miejskim. Dochód z imprezy przeznaczono na budowę lotniska turystycznego. W tymże roku powołano też Komitet Budowy Lotniska w Mielcu. Rok 1929 zdominowały dwa wydarzenia. Pierwszym było rozwiązanie Rady Gminnej i jej organu wykonawczego oraz powołanie komisarza i tymczasowego Zarządu Miejskiego (16 VII), zaś drugim – wizyta Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej prof. dr. Ignacego Mościckiego (23 VII). Na początku lat 30. miasto liczyło 8352 mieszkańców (1931 r.), spośród których około 25 % utrzymywało się z rzemiosła, ok. 30 % z pracy najemnej, ok. 20 % z handlu, ok. 15 % z uprawy ziemi i ok. 10 % z pracy umysłowej. Pod koniec 1930 r. zakończył się kryzys w samorządzie miasta, bowiem wybrano Radę Gminną i burmistrza. Lata 30. były jednym z pomyślniejszych, choć burzliwych, okresów w historii miasta. W 1931 r. oddano do użytku m.in. okazały budynek TG „Sokół” i lotnisko turystyczne (5 VII). Obydwa obiekty stały się jednymi z najważniejszych ośrodków życia towarzyskiego miasta, a lotnisko zostało włączone do trasy corocznej ogólnopolskiej imprezy lotniczej „Lot Południowo-Zachodniej Polski”. Rok 1932 stał pod znakiem chłopskich protestów sterowanych przez dynamicznie rozwijające się Stronnictwo Ludowe. 31 III chłopi zorganizowali strajk targowy w proteście przeciwko wysokiej opłacie targowej wprowadzonej w Mielcu. Strajk został zakończony po obniżeniu 7 IV taryfy targowej o połowę. Drugi strajk targowy, tym razem o podłożu politycznym, przeprowadzono w dniach 23-30 X. W jego ramach 27 X na mieleckim rynku odbył się wiec chłopski z udziałem ok. 10 tysięcy osób protestujących przeciwko aresztowaniu przez policję członków Zarządu Powiatowego SL. Zgromadzenie to zakończyło się starciami z policją. Optymistycznym akcentem było natomiast oddanie do użytku nowego stadionu sportowego im. Żwirki i Wigury (obok bursy gimnazjalnej). Także w 1932 r., na podstawie nowej ustawy szkolnej, zreformowano mieleckie szkoły, m.in. gimnazjum podzielono na 4-letnie gimnazjum i 2-letnie liceum (szkoła otrzymała nazwę: Państwowe Gimnazjum i Liceum im. St. Konarskiego). W latach 1932-1935 przeprowadzono reformę podziału administracyjnego państwa i w jej rezultacie powstały m.in. gminy zbiorowe Mielec (miasto) i Mielec-wieś. Okres ten zapisał się też licznymi lokalnymi manifestacjami patriotycznymi, wiecami politycznymi i strajkami, a lipiec 1934 r. dodatkowo wielką powodzią, w czasie której wiele gospodarstw w zachodniej części Mielca zostało mocno zniszczonych. W połowie lat 30., z inicjatywy burmistrza Franciszka Kazany, przeniesiono targowisko z rynku na błonia opodal budynku „Sokoła” oraz wprowadzono na rynek zieleń (klomby, drzewka) i chodniki, co zdecydowanie poprawiło estetykę i stan sanitarny centrum miasta. Przebudowywano ulice i układano nowe chodniki. W 1936 r. powstały nowe szkoły zawodowe: Prywatna Żeńska Szkoła Zawodowa Krawiecko-Bieliźniarska i Szkoła Dokształcająca Zawodowa Żeńska, a w 1937 r. Prywatne Gimnazjum Krawieckie i Prywatne Gimnazjum Kupieckie. 11 XI 1936 r. niezwykle uroczyście odsłonięto Pomnik Jana Kilińskiego (później nazywany także Pomnikiem Wolności). Równocześnie od 1936 r. rozpoczęła się nowa jakość w rozwoju gospodarczym, a następnie przestrzennym i społecznym Mielca. Po zatwierdzeniu przez Sejm RP planu rozwoju Centralnego Okręgu Przemysłowego (5 II 1937 r.) – jesienią 1937 r. na terenach podmieleckiej Cyranki rozpoczęto budowę zakładów lotniczych wraz z potrzebną infrastrukturą techniczną. Z Mościsk k/Tarnowa doprowadzono linię energetyczną wysokiego napięcia, w Szydłowcu rozpoczęto budowę ujęcia wodnego, w Woli Mieleckiej most na Wisłoce, a w samym Mielcu zbudowano bocznicę kolejową do nowej fabryki, oczyszczalnię ścieków, stację transformatorów, sieć wodno-kanalizacyjną i sieć gazową. Oddano do użytku drogę do Kolbuszowej. Do tych prac angażowano w większości miejscową ludność, toteż bezrobocie systematycznie malało. Zainteresowanie Mielcem wykazywało szereg renomowanych polskich firm, m.in. fabryka obuwia F. Leo w Bydgoszczy i Zakłady H. Cegielskiego w Poznaniu. Z drugiej zaś strony wybuchały kolejne protesty społeczne. 1 V 1938 r. odbyła się manifestacja pierwszomajowa robotników, a 5 VI manifestacja chłopska (na tzw. rynku zbożowym zebrało się około 15 tysięcy osób). W związku z rosnącą falą antysemityzmu w hitlerowskich Niemczech setki osób narodowości żydowskiej wyjechały do Palestyny, Ameryki Północnej i niektórych krajów Europy Zachodniej. W sierpniu na terenach Cyranki, Chorzelowa i Trześni – przy fabryce samolotów – rozpoczęto budowę lotniska. Ponadto oddano do użytku pierwszy budynek wielorodzinny (blok mieszkalny) na osiedlu fabrycznym (kolonii). Intensywną budowę fabryki samolotów i rozbudowę Mielca kontynuowano w 1939 r. W II kwartale rozpoczęto montaż samolotów PZL P-37B „Łoś” oraz m.in. oddano do użytku większość z 16 planowanych bloków mieszkalnych osiedla fabrycznego, zorganizowano przychodnię lekarską i utworzono klub sportowy PZL Mielec, a Ubezpieczalnia Społeczna w Tarnobrzegu rozpoczęła budowę szpitala. (Oddano go do użytku jesienią 1939 r., już w czasie okupacji hitlerowskiej.) 13 VI odbyła się uroczystość oficjalnego otwarcia „PZL-Wytwórni Płatowców Nr 2 w Mielcu”, którego dokonał prezydent RP Ignacy Mościcki w asyście wicepremiera i ministra skarbu Eugeniusza Kwiatkowskiego oraz przedstawicieli wojska. W tym czasie liczba mieszkańców Mielca systematycznie rosła i przekroczyła liczbę 11 300.
II w o j n a ś w i a t o w a (1939 – 1945) Już w pierwszym dniu II wojny światowej (1 IX) nad miastem pojawił się niemiecki samolot rozpoznawczy, a 2 IX eskadra samolotów Luftwaffe zbombardowała wytwórnię samolotów. W wyniku nalotów śmierć poniosło 6 pracowników – członków obrony przeciwlotniczej, a kilku zostało rannych. 8 IX wojska niemieckie wkroczyły do Mielca. Wprowadzono reżim okupacyjny, zaostrzany niemal z każdym dniem. 13 IX zamordowano i spalono kilkudziesięciu Żydów w bożnicy, rzeźni i łaźni. (Był to prawdopodobnie pierwszy tego rodzaju akt okrucieństwa hitlerowskiego w podbijanej Polsce.) Fabrykę samolotów (Flugzeugwerk), po naprawie stosunkowo niewielkich zniszczeń, włączono do produkcji i remontów samolotów Luftwaffe. Zlikwidowano powiat mielecki i włączono go do powiatu dębickiego. Zamknięto polskie szkoły średnie, a w podstawowych ograniczono program i usunięto treści związane z kulturą polską, m.in. zakazano używania dotychczasowych podręczników i wprowadzono podręcznik niemiecki. Równocześnie rodził się polski ruch oporu. Już późną jesienią 1939 r. powstały jego pierwsze zorganizowane struktury (ZWZ, Szare Szeregi), których członkowie podjęli szereg akcji sabotażowych i propagandowych. Aby temu przeciwdziałać i zastraszyć społeczeństwo, niemieckie władze okupacyjne wyznaczyły grupę zakładników (znanych i powszechnie szanowanych osób) do rozstrzelania w przypadku powtarzających się akcji sabotażowych. Na przełomie 1939/1940 do Mielca przybyła duża grupa osób wysiedlonych z Poznańskiego. Część z nich włączyła się wkrótce w różne formy konspiracji (organizacje zbrojne, tajne nauczanie, prasa podziemna). W 1940 r. mnożyły się przypadki bestialskiego traktowania mieszkańców Mielca, zwłaszcza Żydów, a nawet zastrzelenia bez powodu. Aresztowano kilku nauczycieli mieleckiego gimnazjum, a następnie przewieziono ich do obozów koncentracyjnych. Na wiosnę 1941 r. w podmieleckich lasach stacjonowało wojsko niemieckie przygotowujące się do ataku na Związek Radziecki. 9 III 1942 r. gestapo, przy pomocy żandarmerii i członków Sonderdienstu, rozpoczęło akcję deportacji i likwidacji ludności żydowskiej. Zdolnych do pracy fizycznej skierowano do obozów pracy, a najsłabszych rozstrzelano na terenie Borku. Pozostali zostali przewiezieni do obozów koncentracyjnych. Pod koniec tego roku w FWM gestapo aresztowało kilkudziesięciu pracowników podejrzanych o działalność dywersyjno-sabotażową. Z kolei polskie oddziały partyzanckie (ZWZ-AK, BCh) wykonały szereg udanych akcji zbrojnych i sabotażowo-dywersyjnych. Wyjątkową aktywnością wyróżniał się oddział „Jędrusie” (początkowo samodzielny, potem w AK), który został zorganizowany i wyszkolony przez Władysława Jasińskiego „Jędrusia” (absolwenta mieleckiego gimnazjum). W. Jasiński zginął 9 I 1943 r. w niespodziewanej potyczce z żandarmami, ale oddział nadal sprawnie funkcjonował, m.in. 29 III 1943 r. rozbił więzienie w Mielcu i uwolnił około 170 więźniów. Po tej brawurowej akcji „Jędrusiów” okupanci dokonali licznych aresztowań członków rodzin partyzantów i wywieźli ich do obozów, a także wykonali kilka zbiorowych egzekucji osób podejrzanych o działalność dywersyjną i sabotażową. Krwawe represje niemieckie i akcje partyzanckie trwały niemal do nadejścia frontu na początku sierpnia 1944 r. W lipcu rozpoczęto ewakuację urządzeń i części pracowników FWM, urzędników niemieckich i ich rodzin. Po kilku dniach walk we wschodniej części ziemi mieleckiej i wymianie ognia w nocy z 5 na 6 VII – przed południem weszły do Mielca oddziały radzieckiej 5 Armii Gwardyjskiej i oddział AK. Ochronę opustoszałych obiektów zakładów lotniczych podjęły oddziały AK. Wznowiły działalność urzędy, instytucje, sklepy, placówki gastronomiczne, zakłady usługowe i przedsiębiorstwa. We wrześniu rozpoczęto naukę w szkołach podstawowych i średnich, a siostry zakonne zorganizowały przedszkola. Koła PCK uruchomiły szpital i ambulatorium. 5 IX, na apel dyrektora, powróciła do pracy załoga PZL. Powołano Miejską Radę Narodową. Nadal jednak trwał ostrzał niemieckiej artylerii zza Wisłoki, który powodował wiele zniszczeń, m.in. spłonęła „szkoła pod zegarem” (męska). Mimo trudnych warunków rozpoczęły działalność zespoły artystyczne. 11 XI zorganizowano uroczyste obchody Święta Niepodległości, a w zimie 1944/1945 wielokrotnie wystawiano „Jasełka”.
L a t a 1 9 4 5 – 1 9 8 8 W 1945 r. powstało szereg instytucji pomocowych i organizacji społecznych, których celem była opieka nad osobami szczególnie poszkodowanymi w czasie działań wojennych. Z dniem 1 IX powiat mielecki został wyłączony z granic województwa krakowskiego i włączony do nowo utworzonego województwa rzeszowskiego. Trwała odbudowa miasta ze zniszczeń wojennych. Powracali zwolnieni ze służby żołnierze i więźniowie obozów koncentracyjnych. W Mielcu postanowiło zamieszkać wiele rodzin z przedwojennych polskich ziem wschodnich, a od 1945 r. należących do ZSRR. Pod koniec 1946 r., mimo ubytku kilku tysięcy Żydów, miasto liczyło około 9750 mieszkańców. Narastały konflikty wokół tworzonego w państwie nowego ustroju polityczno-gospodarczego, a wszelkie formy opozycji były systematycznie likwidowane, m.in. zawieszono działalność Zarządu Powiatowego PSL i represjonowano wielu byłych członków AK i BCh. Część partyzantów nie ujawniła się i postanowiła walczyć. Obie strony ponosiły duże straty. W 1947 r. ogłoszono amnestię i ponad 1500 osób zdekonspirowało się, ale to nie zakończyło represji i prześladowań. Mimo tych bolesnych wydarzeń miasto rozwijało się. Powstały nowe szkoły średnie: Gimnazjum Przemysłowe PZL (1946) i Liceum Pedagogiczne (1947). 8 V 1947 r. na osiedlu fabrycznym erygowano parafię rzymskokatolicką Matki Bożej Nieustającej Pomocy. W tym roku założono też Pracownicze Ogródki Działkowe „Metalowiec” oraz zorganizowano pierwsze pokazy lotnicze z udziałem aeroklubów z różnych stron Polski. W 1948 r. powołano m.in. Pogotowie Straży Pożarnej (początek zawodowej straży), utworzono Powszechną Spółdzielnię Spożywców i oddano do użytku pierwszą stację benzynową (przy ul. Żeromskiego) oraz odbudowano szkołę „pod zegarem”. W 1949 r. dokonano zmiany nazwy „Polskie Zakłady Lotnicze PPW – Zakład Nr 1” na „Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego – PPW Zakład Nr 1”, tworząc możliwości do znacznego rozszerzenia dziedzin produkcji. Lata 50. rozpoczęto reformą administracji państwowej. Zniesiono Urząd Starosty Powiatowego, Zarząd Miejski i stanowisko burmistrza, a wprowadzono rady narodowe i ich prezydia. Przeprowadzono tzw. „bitwę o handel”, w ramach której odebrano sklepy prywatnym właścicielom i przekazano je nowo utworzonym przedsiębiorstwom uspołecznionym. Utworzono Państwowe Gimnazjum Przemysłowe i Zasadniczą Szkołę Mechaniczną oraz oddano do użytku budynek szkolny w północnej części osiedla fabrycznego (aktualnie Gimnazjum Nr 1). Pod koniec roku 1950 w Mielcu mieszkało 10 817 osób. W 1951 r. „Miastoprojekt” w Warszawie opracował „Ogólny plan zagospodarowania miasta Mielca”, co stanowiło podstawę do jego dalszej planowej rozbudowy. Na kontynuowanie budowy osiedla fabrycznego z pełną infrastrukturą otrzymano wysokie dotacje państwowe. W kolejnych latach 50. budowano osiedle w kierunku południowym (po obu stronach ul. 22 Lipca – wówczas głównej ulicy osiedla) i wschodnim (do ul. S. Żeromskiego). Wybudowane bloki mieszkalne oznaczano kolejnymi liczbami. Pomiędzy blokami powstawały żłobki i przedszkola, a w centrum osiedla Zakładowy Dom Kultury z kinem „Metalowiec” i biblioteką (1953). Od 1 IX 1953 r. rozpoczęła funkcjonowanie 11-letnia Szkoła Ogólnokształcąca Stopnia Podstawowego i Licealnego (późniejsze II LO). Oddano także do użytku stadion sportowy FKS Stal. Powstały m.in.: Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej, Powiatowa Stacja Pogotowia Ratunkowego i Oddział Powszechnej Kasy Oszczędności. W 1954 r. uruchomiono wodociągi miejskie oraz powołano m.in. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Powiatową Stację Sanitarno-Epidemologiczną. Pod koniec tegoż roku (12 XII) w Kolbuszowej wystąpił z pierwszym koncertem Zespół Pieśni i Tańca ZDK (później ZPiT „Rzeszowiacy”). Wydarzeniem roku 1955 był awans zespołu piłki nożnej „Stali” do II ligi. Do pracy w rozwijającej się WSK przybywali ludzie z różnych stron kraju, toteż rosła liczba mieszkańców Mielca (w 1955 r. ok. 19 000). W 1956 r., w rezultacie przemian ustrojowych i „odwilży politycznej” w Polsce, zniesiono Powiatowe Urzędy Bezpieczeństwa Publicznego, którym (także w Mielcu) zarzucono m.in. aresztowania i represjonowanie wielu niewinnych osób oraz stosowanie w śledztwie niedozwolonych metod. Równocześnie powołano Służbę Bezpieczeństwa. Także w roku 1956 rozpoczęto budowę osiedla domów jednorodzinnych na błoniach za laskiem miejskim (później osiedle Kazimierza Wielkiego). 26 VI 1957 r. WSK przekazała Miejskiej Radzie Narodowej administrację Osiedla Fabrycznego. Utworzono wówczas Miejski Zarząd Budynków Mieszkalnych i nadano ulicom nazwy. 1 IX tego roku rozpoczęły działalność: Szkoła Podstawowa Nr 3 przy ul. Żeromskiego i Szkoła Handlowa. W dniach 1-8 IX 1957 r. uroczyście i z rozmachem zorganizowano 500 rocznicę „nadania Mielcowi praw miejskich przez króla Kazimierza Jagiellończyka”. Rozpoczęto budowę elektrociepłowni przy WSK oraz utworzono Rejonowy Urząd Telekomunikacyjny. W roku 1958 założono Mielecką Spółdzielnię Mieszkaniową, która odtąd z roku na rok zwiększała swe zasoby i z czasem zdominowała budownictwo mieszkaniowe. Lokalnym wydarzeniem roku 1958 było oddanie do użytku kładki wiszącej nad Wisłoką. W 1959 r. po raz pierwszy w historii sportu mieleckiego (i województwa rzeszowskiego) awans do I ligi państwowej wywalczyli siatkarze Stali, a w 1960 r. do I ligi awansowała także drużyna piłki nożnej Stali. Innymi ważnymi wydarzeniami tego rok były: duży pożar magazynu głównego PZGS przy ul. Wolności (2 I), wylew Wisłoki (lipiec) i rozpoczęcie działalności przez kolejne szkoły ponadpodstawowe: Liceum Ekonomiczne, Zasadniczą Szkołę Handlową i Zasadniczą Szkołę Ogólnokształcącą (1 IX). Rozpoczęto też planową zabudowę osiedla domów jednorodzinnych w rejonie ul. Westerplatte. Pod koniec tego roku Mielec miał 24 422 mieszkańców. Na początku 1961 r. uruchomiono Miejską Komunikację Samochodową i nieco później Zakład Zieleni Miejskiej, a w roku 1963 r. Mieleckie Przedsiębiorstwo Budowlane, co w decydujący sposób wpłynęło na przyśpieszenie tempa rozwoju budownictwa wielorodzinnego w Mielcu. Jeszcze w tym samym roku rozpoczęto budowę bloków mieszkalnych przy północnej części ul. L. Staffa oraz osiedla domów jednorodzinnych obok Parku Oborskich. Od roku szkolnego 1962/1963 rozpoczęły działalność Liceum Medyczne Pielęgniarstwa i Szkoła Podstawowa Nr 6 im. F. Żwirki i S. Wigury. Oddano także do użytku elektrociepłownię przy WSK. Styczeń 1963 r. przyniósł fale śnieżyc i mrozu (nawet poniżej – 30 C), w związku z czym zamknięto szkoły. Rozpoczęto budowę bloków mieszkalnych przy ul. J. Kusocińskiego. Szczególnym wydarzeniem roku było uroczyste otwarcie hali sportowo-widowiskowej (9 XI). W styczniu 1964 r. ponownie wystąpiły duże opady śniegu, które sparaliżowały komunikację. W późniejszych miesiącach oddano do użytku m.in. pierwszą część obiektów Szpitala Powiatowego przy ul. S. Żeromskiego oraz budynek Urzędu Pocztowego i Telekomunikacyjnego przy ul. H. Sawickiej. Na mocy zarządzeń centralnych, m.in. zakazujących wędrówek bez zameldowania, w Mielcu osiedlono na stałe w Mielcu grupę Cyganów (Romów). W 1965 r. oddano do użytku m.in. kompleks obiektów Spółdzielni „Odzież” przy ul. T. Kościuszki i zakończono budowę Szpitala Powiatowego. W dniach 18-19 IX w Mielcu odbyły się centralne uroczystości z okazji Dni Lotnictwa. Rok 1966 stał pod znakiem Obchodów 1000-lecia Państwa Polskiego, m.in. w nowo wybudowanym obiekcie rozpoczęła pracę Szkoła Podstawowa nr 7, otwarto zmodernizowany stadion GKS Gryf, wykonano szereg prac społecznych na rzecz miasta i zorganizowano wiele imprez. Artysta rzeźbiarz Henryk Burzec ukończył realizację serii rzeźb plenerowych: „Tancerka”, „Biegaczki”, „Miotacz” i „Lot”. Powstało Towarzystwo Miłośników Ziemi Mieleckiej. Rozbudowywano osiedle MSM w rejonie ulic ks. P. Skargi i Grunwaldzkiej, a w 1967 r. w rejonie północnej części ul. J. Kusocińskiego. Oddano do użytku m.in. kryty basen kąpielowy, „Dom Rzemiosła”, rozbudowany budynek dla LO Nr 26 (później I LO) i zmodernizowany dworzec PKP. Utworzono Zespół Szkół Zawodowych MPC. Rozpoczęło funkcjonowanie Technikum Elektryczne. Źle rozpoczął się rok 1968, bowiem w styczniu palił się hotel MPB przy ul. Torowej, a wkrótce potem nastąpiło silne zanieczyszczenie Wisłoki środkami chemicznymi. Wśród wydarzeń w tym i następnym roku wyróżniły się inicjatywy kulturalne ZDK WSK: I i II Rzeszowski Jarmark Pieśni i Tańca „Mielec-68” i „Mielec-69” oraz I Spotkania Rzeźbiarskie „Mielec-69” (VII 1968 r.), których plonem było 11 rzeźb plenerowych. Ponadto w 1969 r. rozpoczęły działalność produkcyjną Zakłady Gazów Technicznych „Polgaz”. Lata 70. cechowały się dalszym dynamicznym rozwojem WSK i miasta. W związku ze wzrostem liczby mieszkańców (31 339 osób 31 XII 1970 r.) wyraźnie zwiększono tempo budownictwa wielorodzinnego MSM, wykonywanego przez MPB na terenach pomiędzy osiedlem fabrycznym i linią kolejową. Rozwijało się też budownictwo jednorodzinne; rozpoczęto zabudowę terenu w rejonie ul. K. K. Baczyńskiego, intensywnie budowano w rejonie ul. J. Kilińskiego i M. Reja. 30 VI 1970 r. zakończyło działalność Liceum Pedagogiczne, natomiast od 1 IX tego roku rozpoczęły żywot: Liceum Zawodowe przy ul. Warszawskiej i Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia przy ul. M. Konopnickiej. Sukces artystyczny I i II Jarmarku Pieśni i Tańca spowodował, że od 1970 r. ta cykliczna impreza otrzymała status ogólnopolski, a w czasie jej trwania Mielec nazywano w mediach „stolicą folkloru polskiego”. Dobra passa mieleckiej kultury została ugruntowana zdobyciem przez ZPiT „Rzeszowiacy” głównego trofeum na XXVI Międzynarodowym Festiwalu Folklorystycznym w Nicei i udanym tournee po Francji i Włoszech (4-27 VII 1971 r.) Sukcesem sportowym było wywalczenie Pucharu Polski przez drużynę piłkarzy ręcznych „Stali”. We wrześniu przyjął pierwszych gości Dom Wycieczkowy „Jubilat”. W 1972 r. obszar Mielca powiększono o 1395 ha, przyłączając Cyrankę, część Złotnik i część pól Chorzelowa. Rozpoczęto budowę osiedla jednorodzinnego Dziubków. Oddano do użytku m.in. bazę zawodowej straży pożarnej przy ul. H. Sienkiewicza i Osiedlowy Dom Kultury MSM przy ul. J. Kusocińskiego. Na Olimpiadzie w Monachium wystąpili zawodnicy „Stali”; złoty medal w turnieju piłki nożnej zdobył Grzegorz Lato, a ponadto w zespole piłki ręcznej grali: Franciszek Gąsior, Jan Wojciech Gmyrek i Robert Zawada. 1 X powstał mielecki Punkt Konsultacyjny Politechniki Warszawskiej. Od 1973 r. rozpoczęła się reforma podziału administracyjnego kraju; utworzono gminy, a wśród nich Gminę Mielec obejmującą miejscowości wokół Mielca. 28 VI 1973 r. zespół piłki nożnej Stali zdobył 1. miejsce w I lidze i tytuł mistrza Polski, a następnie startował w Pucharze Europy Mistrzów Krajowych, przegrywając z „Crveną Zvezdą” Belgrad. W lipcu WSK gościła przedstawicieli najwyższych państwowych władz partyjnych z Edwardem Gierkiem – I sekretarzem KC PZPR i władz państwowych z premierem Piotrem Jaroszewiczem na czele. 17 X w eliminacyjnym meczu piłki nożnej Mistrzostw Świata na stadionie Wembley, dzięki bramce strzelonej przez Jana Domarskiego po akcji Henryka Kasperczaka i Grzegorza Laty (wszyscy ze „Stali” Mielec), Polska zremisowała z Anglią 1 : 1 i zakwalifikowała się do finałów. W grudniu przeprowadzono II etap reformy administracyjnej państwa, m.in. wprowadzając zmieniony podział kompetencji władz powiatowych, miejskich i gminnych. Rok 1974 obfitował w ważne wydarzenia. Oddano do użytku Fabrykę Domów przy ul. R. Traugutta i wprowadzono technologię wielkopłytową do budownictwa mieszkaniowego. Budowę pierwszych budynków z „wielkiej płyty” rozpoczęto w rejonie ulic A. Kędziora i K. Pułaskiego. Oddano do użytku m.in. zespół obiektów II LO przy ul. S. Żeromskiego, „Supersam” PSS przy ul. 22 Lipca (później al. Niepodległości), pawilon administracyjno-handlowy Spółdzielni „Przyszłość” przy ul. L. Waryńskiego (później Sandomierska), budynek dla Biblioteki RCK przy ul. J. Kusocińskiego, bazę MKS przy ul. Wojsławskiej i wały przeciwpowodziowe przy Wisłoce na odcinku Mielec-Rzochów. W X Piłkarskich Mistrzostwach Świata w RFN, reprezentacja Polski zdobyła III miejsce, a w jej składzie grali mielczanie: J. Domarski, H. Kasperczak i G. Lato. Indywidualny olbrzymi sukces odniósł G. Lato, zdobywając z 7 bramkami prestiżowy tytuł „króla strzelców”. Od 1 IX rozpoczął działalność Zespół Szkół Zawodowych nr 1 przy ul. J. Kilińskiego, a w październiku otwarto Punkt Konsultacyjny Politechniki Rzeszowskiej. W ramach reformy administracyjnej kraju z dniem 30 VI 1975 r. zakończyły funkcjonowanie powiaty, w tym również powiat mielecki. Mielec pozostał oddzielną jednostką administracyjną w ramach województwa rzeszowskiego. Zbudowano m.in. Dom Handlowy „Ikar” przy ul. A. Mickiewicza i pierwszy 11-piętrowy budynek mieszkalny przy ul. K. Pułaskiego. Pod koniec roku miasto liczyło 34 913 mieszkańców. W 1976 r. oddano do użytku m.in. zmodernizowany budynek PSS (po byłej kotłowni osiedlowej) przy ul. W. Sikorskiego, rozbudowany obiekt dawnej bursy gimnazjalnej dla nowo utworzonego Zespołu Szkół Ekonomicznych przy ul. Warszawskiej i zespół obiektów Zakładu Mleczarskiego przy ul. Racławickiej. 2 VI po raz drugi zespół piłki nożnej „Stali” zdobył 1. miejsce w ekstraklasie i tytuł Mistrza Polski. W PEMK spotkał się z „Realem” Madryt i dwukrotnie minimalnie przegrał (0:1 i 1:2). Mecz w Mielcu oglądało około 40 tysięcy widzów. Na Olimpiadzie w Montrealu mieleccy sportowcy zdobyli medale: H. Kasperczak i G. Lato srebrne (2. miejsce Polski w piłce nożnej) oraz J. W. Gmyrek brązowy (3. miejsce Polski w piłce ręcznej). Przykrymi wydarzeniami tego roku były dwukrotne poważne zatrucia Wisłoki środkami chemicznymi. (W następnych latach przypadki zatruć powtarzały się.) Rok 1977 zapisał się zakończeniem budowy kościoła p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy przy ul. A. Fredry (później ks. H. Arczewskiego) i dużymi inwestycjami w zakresie modernizacji wewnętrznego układu komunikacyjnego miasta. Wykonano przedłużenie ul. H. Sienkiewicza w kierunku Wojsławia i zamontowano pierwszą sygnalizację świetlną na skrzyżowaniu ul. H. Sienkiewicza z ul. A. Mickiewicza. Rozpoczęto także budowę wiaduktu nad torami kolejowymi. 31 XII powołano Muzeum Regionalne jako placówkę państwową i przydzielono na tymczasową siedzibę lokal w budynku przy ul. A. Mickiewicza 13. W 1978 r., w związku z dynamicznym rozwojem miasta – podzielono Mielec na 12 osiedli i w każdym osiedlu wybrano samorząd (komitet osiedlowy). PSM I st. przeprowadziła się do odrestaurowanego budynku przy ul. T. Kościuszki 10 (z Salą Królewską). Nieszczęściem Mielca było natomiast coraz częstsze zatruwanie Wisłoki przez zakłady przemysłowe położone przy górnym i środkowym jej biegu, co powodowało wyłączanie sieci wodociągów i dowożenie wody beczkowozami z zewnątrz. Katastrofą ekologiczną był wyciek ponad 20 ton oleju maszynowego do Wisłoki w Dębicy i zamknięcie wodociągów w dniach od 7 do 10 II 1979 r. W widoczny sposób pogarszało się także zaopatrzenie miasta w produkty spożywcze (zwłaszcza mięsne), środki czystości, artykuły gospodarstwa domowego i meble. W ramach obchodów 35-lecia PRL zakłady pracy i stowarzyszenia wykonały czyny społeczne przy estetyzacji i zagospodarowaniu miasta (urządzanie zieleni, budowa chodników i prostych urządzeń sportowych). Efektem II Ogólnopolskiego Pleneru Rzeźbiarskiego „Mielec-79” było powstanie 9 rzeźb plenerowych. W dniach 18-21 X odbyły się VII Ogólnopolskie Spotkania Folklorystyczne „Jarmark Pieśni i Tańca” (ostatnie, jak się później okazało). Liczba mieszkańców miasta przekroczyła 40 tysięcy (41 285 osób 31 XII 1979 r.). Wyraźnie pogarszająca się sytuacja społeczno-gospodarcza w państwie, a szczególnie braki na rynku lokalnym, były przyczynami strajku w WSK Mielec rozpoczętego 30 VI 1980 r. (prawdopodobnie pierwszego w tym okresie w Polsce). Zakończono go po podwyżkach zarobków, ale niezrealizowanie innych postulatów było przyczyną kolejnych „przestojów” w pracy, a następnie strajku (4 IX), który zakończono podpisaniem porozumienia z kierownictwem przedsiębiorstwa. Od listopada w mieleckich zakładach pracy rozpoczęto tworzenie komórek organizacyjnych NSZZ „Solidarność”. 30 I 1981 r. erygowano parafię Ducha Świętego, która objęła swym zasięgiem północno-zachodnią część Mielca i Złotniki. W dalszych miesiącach tego roku narastał chaos i mnożyły się konflikty społeczne. Organizowano kolejne strajki o charakterze politycznym i ekonomicznym w WSK i innych zakładach pracy. Kończono je jednak po podpisaniu porozumień z kierownictwami tychże zakładów. 1 IV wprowadzono (w całym kraju) reglamentowaną (na kartki) sprzedaż mięsa, wędlin, masła i produktów zbożowych. 30 VIII odbyły się „Uroczystości poświęcenia Lotniska i WSK Mielec” z udziałem biskupa ordynariusza Jerzego Ablewicza. W nocy z 12 na 13 XII na terenie całego kraju wprowadzono stan wojenny. Aresztowano i internowano wiele osób o odmiennych poglądach politycznych, m.in. 10 osób w Mielcu (wypuszczono je na wolność jeszcze w grudniu 1981 r. lub w pierwszych miesiącach 1982 r.). W 1982 r. nadal pogarszało się zaopatrzenie, co powodowało rosnące kolejki w sklepach. Wprowadzenie wielu ograniczeń i swobód obywatelskich oraz dużych podwyżek cen żywności i energii powodowało powszechną frustrację. Dodatkowymi kłopotami były kolejne zatrucia Wisłoki i zamknięcia wodociągów. Tradycyjne Święto 1 Maja zorganizowano na stadionie FKS Stal i po raz pierwszy od 1945 r. nie organizowano pochodu ulicami miasta. Mimo olbrzymich trudności utrzymywano w Mielcu szybkie tempo budownictwa mieszkaniowego oraz realizowano szereg ważnych inwestycji. Oddano do użytku m.in. wiadukt i dojazdy do niego, dwa segmenty Szkoły Podstawowej Nr 8, ponad 400 mieszkań w budynkach wielorodzinnych oraz „szeregówki” na osiedlu J. Krasickiego (później Lotników) i osiedlu Wolności. 31 XII 1982 r. w Mielcu mieszkało ok. 45 900 osób. Kolejne lata 80. były także trudne, ale w wielu dziedzinach życia można było zauważyć stopniową poprawę. Od 1 I 1983 r. rozpoczął funkcjonowanie Urząd Skarbowy. W ciągu tego roku oddano do użytku m.in.: pierwszy segment Zespołu Szkół Technicznych przy ul. Kazimierza Jagiellończyka, dolny kościół p.w. Ducha Świętego i Urząd Pocztowo-Telekomunikacyjny Nr 4 przy ul. M. Pisarka, kolejny segment Szkoły Podstawowej Nr 8, pawilon spożywczo-przemysłowy „Świt” przy ul. Drzewieckiego, wytwórnię wód GS „Samopomoc Chłopska” przy ul. Piaskowej, 440 mieszkań na osiedlu J.Krasickiego (później Lotników) i w rejonie ul. S. Moniuszki oraz cmentarz komunalny przy ul. Królowej Jadwigi. Wydarzeniem tego roku była „Uroczystość Nawiedzenia przez Matkę Bożą w Jej Jasnogórskim Obrazie”, która odbyła się na ulicach miasta i w kościele p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Z ulgą przyjęto odwołanie stanu wojennego (21 VII). W następnym roku rozpoczęło żywot osiedle MSM Dziubków; a do pierwszego oddanego bloku mieszkalnego wprowadzili się lokatorzy. Rozpoczęto budowę osiedla domów jednorodzinnych „Borek”. Od 1 I 1985 r., w wyniku przyłączenia do Mielca miejscowości: Mościska, Smoczka, Wojsław i Rzochów (wszystkie zostały osiedlami), powierzchnia miasta wzrosła do 47,36 km2, a liczba mieszkańców przekroczyła 50 tysięcy (31 XII 1985 r. – ok. 54 400 osób). Tym samym Mielec otrzymał status miasta prezydenckiego. W związku z rozwojem Mielca i regionu biskup ordynariusz Jerzy Ablewicz dokonał z dniem 10 X podziału dekanatu mieleckiego na dwa dekanaty: Mielec-Południe i Mielec-Północ. Oddano nowe obiekty, m.in.: osiedle 6 „wieżowców” przy ul. Dworcowej, szklarnie Państwowego Gospodarstwa Ogrodniczego przy ul. R. Traugutta, rozbudowany obiekt Liceum Medycznego i segment dydaktyczny ZST przy ul. Kazimierza Jagiellończyka. W tymże budynku, oprócz ZST, umieszczono tymczasowo nowo powołaną Szkołę Podstawową Nr 9. Udręką miasta pozostawały zanieczyszczenia Wisłoki i wyłączenia wodociągów oraz zwiększający się niedobór wody. W 1986 r. otwarto dla ruchu kołowego ulicę 22 Lipca (później al. Niepodległości), rozszerzoną do 4 pasów ruchu. W związku z przebudową trasy dojazdowej do WSK rozebrano budynek kina „Tęcza” przy skrzyżowaniu Al. E. Kwiatkowskiego z ul. Cyranowską). Szkoła Podstawowa Nr 9 przeniosła się do nowego obiektu przy ul. Drzewieckiego. Wyraźnie spadło tempo budownictwa wielorodzinnego (315 mieszkań). Wydarzeniem, które spowodowało wielkie zaniepokojenie i zamieszanie, było przejście 30 IV (m.in. nad regionem mieleckim) obłoku radioaktywnego, który powstał po awarii elektrowni atomowej w Czarnobylu (ZSRR). 2 III 1987 r. spłonęła górna część budynku przy ul. B. Głowackiego (siedziba Zakładu Energetycznego i Oddziału KPKS). Budynek ten został później rozebrany. Oddano do użytku m.in.: 359 mieszkań na osiedlu Dziubków i osiedlu budynków wielorodzinnych pomiędzy ulicami H. Sienkiewicza i F. Dzierżynskiego (później S. Sękowskiego), hotel PGO przy ul. J. Gagarina (później al. Ducha Św.), „Jadernówkę”, w której umieszczono czasowo Muzeum Regionalne, ujęcie wody w Szydłowcu i piekarnię mechaniczną PSS przy ul. Racławickiej. 4 VIII powstała parafia rzymskokatolicka p.w. Trójcy Przenajświętszej, obejmująca swym zasięgiem m.in. osiedla Dziubków i Smoczka. Do kalendarza imprez miejskich wprowadzono „Dni Młodości” i „Dni Mielca”. 14 XI zakończono budowę kościoła p.w. Ducha Świętego przy ul. M. Pisarka. W 1988 r. zasiedlono pierwsze bloki mieszkalne na osiedlu MSM Smoczka. Dominującymi wydarzeniami tego roku były obchody 50-lecia WSK „PZL-Mielec”, połączone z 60-leciem Polskich Zakładów Lotniczych. Jednym z materialnych efektów tych uroczystości było oddanie do użytku odrestaurowanego zamku w Przecławiu. 23 XII Sejm uchwalił pakiet ustaw liberalizujących przepisy o prowadzeniu działalności gospodarczej, co wpłynęło na wyraźne zwiększenie się aktywności i przedsiębiorczości wielu osób. Konsekwencją tego zjawiska było przełamanie marazmu w handlu (z roku na rok rosła podaż towarów) i w usługach.
P o r o k u 1 9 8 9 Od początku 1989 r. wzmagała się aktywność NSZZ „Solidarność” (zdelegalizowanego w stanie wojennym), wspieranego przez zdecydowaną większość polskiego społeczeństwa i liczne ośrodki polityczne poza granicami kraju. Poparcie to ujawniło się z całą mocą przy wyborach do Sejmu i Senatu PRL (4 VI). Niemal równo z ponowną rejestracją „Solidarności” (17 IV) powstał w Mielcu Komitet Obywatelski „Solidarność”. Zawiązały się też koła (ogniwa) kilku partii i stronnictw politycznych. Niemal niezależnie od zmian politycznych realizowano kolejne inwestycje, m.in.: nowy dworzec PKS przy ul. Kazimierza Jagiellończyka, budownictwo mieszkaniowe na osiedlach MSM Dziubków i Smoczka, bibliotekę osiedlową przy ul. Cz. Tańskiego oraz zabezpieczenie Góry Cyranowskiej (przez wiele lat osuwała się na ulice 22 Lipca i S. Żeromskiego). W końcu roku miasto przekroczyło 60 tysięcy mieszkańców (31 XII – 60 169). Przełomowy w historii Polski rok 1990 także w Mielcu zapisał się szeregiem ważnych wydarzeń. W lutym MRN dokonała zmiany nazw wielu ulic (przywróciła im patronów z lat międzywojennych), rozpoczął funkcjonowanie nowy Zakład Uzdatniania Wody (w zasadniczy sposób poprawiono zaopatrzenie w wodę), powołano Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej i zorganizowano bazar na stadionie FKS Stal. 1 III powstało Rejonowe Biuro Pracy (późniejszy Urząd Pracy). 27 V odbyły się wybory do Rady Miejskiej, które zdecydowanie wygrał Komitet Obywatelski „Solidarność” i on obsadził najważniejsze stanowiska w samorządowych władzach miejskich. Od 27 VIII rozpoczął działalność Urząd Rejonowy, a od 1 IX nowe placówki szkolne: Szkoła Podstawowa Nr 13 przy ul. Łąkowej i Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia przy ul. T.Kościuszki 10. Ponadto rozpoczęto inwentaryzację mienia komunalnego. Dalsze lata 90., w następstwie głębokich przemian ustrojowych i gospodarczych w państwie, zdecydowanie pogorszyły sytuację mieleckiego przemysłu (głównie WSK) oraz miasta. Załamała się współpraca z ZSRR – głównym odbiorcą mieleckich samolotów. Nowe mechanizmy rynkowe niekorzystnie wpłynęły na działalność wielkich państwowych przedsiębiorstw przemysłowych, w tym mieleckiej WSK, a ponadto duże trudności powodował także brak jednoznacznych zasad funkcjonowania i finansowania przedsiębiorstw przemysłu obronnego. W tej sytuacji kierownictwo WSK ratowało dalszy byt m.in. zwalnianiem pracowników, zrywaniem kontaktów kooperacyjnych z innymi mieleckimi zakładami pracy albo niepłaceniem im należności za wykonane prace, a to jeszcze bardziej pogarszało dramatyczną sytuację miasta. Wysłano listy do najwyższych władz państwowych, organizowano protesty (jesień 1991 r.), ale bez oczekiwanych rezultatów. Pod koniec 1991 r. w RUP zarejestrowanych było 4170 bezrobotnych mielczan. Równocześnie rozwijały się różne formy życia politycznego i społecznego. Aktywność przejawiały partie i ugrupowania polityczne (Socjaldemokracja RP, Unia Demokratyczna, Stronnictwo Demokratyczne, Porozumienie Centrum, Polskie Stronnictwo Ludowe, Konfederacja Polski Niepodległej, Unia Pracy i inne) oraz stowarzyszenia, m.in. Mieleckie Towarzystwo Gospodarcze. 16 XII powstała Agencja Rozwoju Regionalnego „MARR” S.A., jedna z pierwszych w kraju. Rozpoczęto wydawanie Tygodnika „Korso” – pierwszej prywatnej gazety w Mielcu. W 1992 r. trwała dramatyczna walka o życie WSK i miasta. Opracowano „Program restrukturyzacji regionu mieleckiego w latach 1992-1994”, pracownicy WSK podjęli akcję strajkową (14 VII-20 XI). Wciąż powiększające się bezrobocie spowodowało decyzję premier Hanny Suchockiej o zaliczeniu Mielca do rejonów zagrożonych strukturalnym bezrobociem i przydzieleniu pomocy finansowej. Oddano do użytku m.in. Halę Targową przy ul. Wolności, Inkubator Przedsiębiorczości „IN-MARR” i dworzec autobusowy PKS przy ul. Kazimierza Jagiellończyka oraz kolejne bloki mieszkalne na osiedlu Smoczka, choć ilość i tempo ich oddawania wyraźnie malały. Rok 1993 rozpoczęto od kolejnych dużych grupowych zwolnień z WSK. Niemal równocześnie rozpoczęto jej restrukturyzację, tworząc szereg spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. 4 IX oddano do użytku nowy budynek szkolny na osiedlu Rzochów. Przygnębiającymi wydarzeniami były pożary w tymże Rzochowie, których sprawcą był młody mieszkaniec tego osiedla, a także pożar Szkoły Podstawowej Nr 2. Spore zainteresowanie wywołały owocne prace archeologiczne w rejonie ul. J. Iwaszkiewicza. Pierwsze miesiące 1994 r. zostały zdominowane przez batalię (ostatecznie przegraną) w Sejmie i Senacie o przyznanie środków finansowych na zakup przez wojsko mieleckich samolotów „Iryda”. Po czerwcowych wyborach do Rady Miejskiej władzę w Mielcu przejęła koalicja centroprawicowa. Oddano do użytku m.in.: Warsztaty Terapii Zajęciowej przy ul. A. Kocjana, urządzenia do ozonowania wody w Zakładzie Wodociągów i Lokalny Dom Pomocy Społecznej przy ul. T. Kościuszki. Po raz pierwszy oficjalnie rozpoczęło emitowanie programu Radio „Hit-FM”. W dniach 29 IX – 1 X w hali sportowo-widowiskowej odbył się VI Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”. 28 XII Rada Miejska wyraziła zgodę na utworzenie w Mielcu specjalnej strefy ekonomicznej. W ostatnim dniu roku Mielec liczył 64 378 mieszkańców. Rok 1995 rozpoczęto od otwarcia pierwszego sklepu w nowym Centrum Handlowo-Usługowym „Pasaż” przy ul. Dworcowej. W kwietniu nowo powstałe Przedsiębiorstwo Telekomunikacyjne „Centrala” (drugi, po TP S.A., operator) rozpoczęło instalowanie telefonów na osiedlu W. Szafera, przyczyniając się tym do wyraźnego przyśpieszenia rozwoju telefonizacji w Mielcu. 29 VIII Rada Ministrów podjęła decyzję o utworzeniu w Mielcu pierwszej w Polsce Specjalnej Strefy Ekonomicznej, a jej oficjalne otwarcie, z udziałem premiera RP Józefa Oleksego, odbyło się 9 X. Dla zarządzania SSE EURO-PARK MIELEC powołano Oddział Agencji Rozwoju Przemysłu w Mielcu. W dniach 14 i 15 XII, z udziałem tysięcy mielczan, odbyły się uroczystości „Nawiedzenia przez Kopię Cudownej Figury Matki Bożej Fatimskiej mieleckich parafii”. Z dniem 1 I 1996 r. samorząd miasta przejął prowadzenie szkolnictwa podstawowego. Także w styczniu zakończył funkcjonowanie Fundusz Dotacji programu PHARE „STRUDER”, z którego pomocy skorzystało kilkadziesiąt małych i średnich mieleckich przedsiębiorstw. 10 V wręczono pierwsze zezwolenia na działalność gospodarczą w mieleckiej SSE, a pod koniec roku było ich już 19. Tereny strefy stały się dużym placem budowy. Podjęcie wielokierunkowych działań znacznie wpłynęło na obniżenie stopy bezrobocia. Decyzją Rady Ministrów z dniem 1 VII Mielec został skreślony z listy miast zagrożonych strukturalnym bezrobociem. Dostosowując funkcjonowanie miasta do nowych reguł gospodarki, przekształcono przedsiębiorstwa komunalne w spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. 2 IX rozpoczął funkcjonowanie Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 1 przy ul. Cz. Tańskiego. 6 XII, po zastosowaniu w Stacji Uzdatniania Wody francuskiej technologii oczyszczania wody filtrami węglowymi, Mielec otrzymał wodę odpowiadającą standardom europejskim. WSK Mielec przekazało Gminie Miejskiej, w zamian za zobowiązania finansowe, m.in. budynek domu kultury, halę sportowo-widowiskową i tereny sportowo-rekreacyjne. Systematycznie rosła liczba abonentów telefonicznych (od 6 869 w 1994 r. do 11 694 w 1996 r.). W 1997 r. i latach następnych dynamicznie rozwijała się SSE (12 zezwoleń w 1997, 10 w 1998, 3 w 1999 r. i 30 w 2000) oraz obsługujące ją instytucje (m.in. banki), firmy budowlane i transportowe, co wyraźnie obniżało stopę bezrobocia (19,5 % w 1997 r., 14,9 % w 2000 r.). 6 III 1997 r. oddano do użytku nowe składowisko odpadów komunalnych w lesie przy ul. Wolności. 2 VII zainaugurowano działalność Centrum Kształcenia Praktycznego (CKP) i Centrum Transferu Technologii (CTT). 22 VII wystartował z Mielca do lotu dookoła świata AN-2 i ukończył go pomyślnie 22 X. W dniach 30 i 31 VIII, przy rekordowej frekwencji (ok. 50 tys. osób), na mieleckim lotnisku odbyły się Centralne Uroczystości Święta Lotnictwa Polskiego „AIR SHOW Mielec-97”. Na osiedlu Smoczka rozpoczęto budowę Szkoły Podstawowej Nr 11. Pod koniec roku rozpoczęła działalność Telewizja Kablowa Mielec. W 1998 r. oddano do użytku m.in. Ośrodek Sportowo-Rehabilitacyjny przy Szkole Podstawowej Nr 13 na osiedlu Dziubków oraz nową stację sterylizacji w rozbudowywanym Szpitalu Rejonowym. 7 VIII, na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów, powstały samorządowe powiaty, a wśród nich powiat mielecki. Po wyborach do Rady Miejskiej główne funkcje powierzono przedstawicielom ugrupowań centrowych i lewicowych. Pojawiła się nowa inicjatywa kulturalna – I Międzynarodowy Festiwal Organowy. (Kontynuowano ją z powodzeniem w kolejnych latach.) W ramach restrukturyzacji WSK i działań ratujących lotniczy charakter mieleckiego przemysłu 19 X powstały Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o. Rok 1999 zapisał się w historii miasta niezwykle przykrymi, choć nieuchronnymi, wydarzeniami. 22 III ogłoszono upadłość Zakładu Lotniczego, a 31 V – spółki matki WSK „PZL-Mielec” S.A. Optymistycznymi akcentami były natomiast: powołanie Wyższej Szkoły Gospodarki i Zarządzania (pierwszej w historii miasta samodzielnej uczelni wyższej), rozbudowa Szpitala Powiatowego (nowy pawilon łóżkowy), oddanie do użytku Centrum Wystawienniczo-Promocyjnego przy Domu Kultury SCK i otwarcie supermarketów: Sklep Polski „Jedynka” przy ul. Kazimierza Jagiellończyka i „Szalony Max” przy ul. A. Kocjana. W rezultacie wprowadzenia „reformy szkolnej” uformowano nową sieć placówek szkolnych – 8 szkół podstawowych i 4 gimnazja. Uwidoczniły się efekty zakrojonego na szeroką skalę programu unowocześniania i modernizacji miejskich układów komunikacyjnych i estetyzacji miasta. Sporo emocji wzbudziły ronda i zwężenia, których zadaniem było zwiększenie bezpieczeństwa na ulicach. Działania te zintensyfikowano przed Światowym Zjazdem Mielczan, który odbył się w dniach 23-27 VI 2000 r. Szczególny charakter roku 2000 został także uczczony licznymi uroczystościami świeckimi i kościelnymi (obchody Roku Jubileuszowego). Materialnymi efektami roku były ponadto m.in.: część dydaktyczna Szkoły Podstawowej Nr 11 przy ul. Kard. Stefana Wyszyńskiego, 3 budynki mieszkalne MSM na osiedlu Smoczka (80 mieszkań), 2 budynki mieszkalne Firmy „Spector Dom” S.C. na zboczu Góry Cyranowskiej, „szeregówki” Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko-Własnościowej przy ul. Jaworowej oraz I etap Domu Pomocy Społecznej przy ul. Kard. S. Wyszyńskiego. Rozpoczęto modernizację wnętrz Domu Kultury SCK i zagospodarowywanie terenów MOSiR, a WSGiZ przeprowadziła adaptację budynku przy ul. S. Sękowskiego 1 dla potrzeb uczelni. Pod koniec 2000 r., zgodnie z reformą służby zdrowia, powstały Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej, które zastąpiły dotychczasowe Przychodnie Rejonowe. Spadła liczba ludności – przy końcu 2000 r. Mielec zamieszkiwało 64 250 osób. W pierwszych latach XXI wieku realizowano zadania wynikające z przyjętej w 2000 r. „Strategii Gminy Miejskiej Mielec na lata 2000-2006”. Priorytetowymi przedsięwzięciami były: modernizacja infrastruktury drogowej wewnątrz miasta oraz budowa oczyszczalni ścieków i kolektorów zbiorczych. Na te zadania pozyskano m.in. środki pomocowe z Unii Europejskiej w wysokości około 23,3 miliona eur. W celu wyprowadzenia ciężkiego ruchu kołowego poza centrum miasta budowano „obwodnicę wewnętrzną” (ul. W. Witosa – ul. Wolności – ul. Partyzantów – ul. Wojska Polskiego – ul. Kazimierza Jagiellończyka – H. Sienkiewicza). Oddano do użytku trzy dalsze ronda: 1) przy skrzyżowaniu ulic Wolności, W. Szafera i Powstańców Warszawy, 2) przy skrzyżowaniu ulic Wolności i Partyzantów, 3) przy ul. Legionów w okolicach mostu na rzece Wisłoce. Wybudowano lub zmodernizowano kilkadziesiąt ulic miejskich. Rozbudowywano także sieć gazową, wodociągową, kanalizacyjną i ciepłowniczą. W ramach remontu tychże sieci w centrum osiedla Niepodległości zmodernizowano plac Armii Krajowej (dawniej Centralny) i wybudowano na nim fontannę (2002). W 2001 r. oddano do użytku odrestaurowany Pałacyk Oborskich, umieszczając w nim siedzibę główną Muzeum Regionalnego SCK. Powiększono bazę sportowo-rekreacyjną poprzez modernizację hali sportowej i basenów pływackich (2003) oraz wybudowanie sztucznego lodowiska na terenie MOSiR (2002) i hali sportowej przy Szkole Podstawowej Nr 11 na osiedlu Smoczka (2003). Przeprowadzono także remont budynku głównego Urzędu Miejskiego (2003). Trwała rozbudowa Szpitala Powiatowego oraz oddano do użytku powiatowy Dom Pomocy Społecznej. Parafie rzymskokatolickie zakończyły budowę kościołów Trójcy Przenajświętszej (osiedle Smoczka) i św. Marka (osiedle Rzochów), a następnie rozpoczęły prace wewnętrzne. Przy parafii MBNP utworzono Katolickie Centrum Edukacji Młodzieży „Kana”. Powstały 4 nowe supermarkety. Ogólnoświatowy kryzys gospodarczy osłabił, ale nie zatrzymał rozwoju SSE EURO-PARK-u MIELEC. Do 2003 r. utworzyła ona ponad 7 tysięcy nowych miejsc pracy, a nakłady inwestorów na budowę i rozwój firm przekroczyły 2 miliardy złotych (w tym 66 % kapitał zagraniczny). W lutym 2003 r. Sąd Okręgowy w Rzeszowie uznał, że umowa pomiędzy WSK „PZL-Mielec” i spółką Grand Limited (zarejestrowaną na Karaibach) w sprawie przejęcia udziałów w mieleckim lotnisku jest nieważna, co diametralnie zmieniło jego status i pozwoliło samorządowi miasta na przyjęcie innych planów co do jego wykorzystania. W kwietniu w ramach MPGK utworzono Jednostkę Realizującą Projekt ISPA „Uporządkowanie systemu zbierania i oczyszczania ścieków w Mielcu” (w tym budowa nowej miejskiej oczyszczalni ścieków). W maju nasilono działania propagujące Unię Europejską, m.in. 12 V na placu AK z mieszkańcami Mielca spotkał się premier RP Leszek Miller i przekonywał do poparcia wstąpienia Polski do Unii. W czerwcowym referendum na temat wejścia Polski do UE 81 % głosujących mielczan (frekwencja 61 %) opowiedziało się pozytywnie. Rozpoczęto montowanie systemu monitoringu wizyjnego w różnych punktach miasta. Ważniejszymi zrealizowanymi inwestycjami tego roku były: rozbudowany zespół obiektów Państwowej Straży Pożarnej przy ul. H. Sienkiewicza, wyremontowane baseny – odkryty MOSiR przy ul. L. Solskiego i J. Kusocińskiego oraz kryty w hali sportowo-widowiskowej MOSiR. Wyraźnie rozwijał się Szpital Powiatowy, m.in. utworzono Oddział Urologiczny i uruchomiono pracownię tomografii komputerowej. Dla wzmocnienia marki Mielca jako „lotniczego miasta” wyeksponowano sztandarowe produkty WSK Mielec: samolot Iskra na terenach zielonych MOSiR i samolot An-2 obok ronda przy wjeździe do miasta od strony zachodniej. 14 XII Biskup tarnowski Wiktor Skworc poświęcił nowy kościół św. Marka Ewangelisty w osiedlu Rzochów. Rok 2004 rozpoczęto od oddania do użytku nowej hali sportowej przy Gimnazjum nr 2. Przykrą wiadomością było ogłoszenie upadłości spółki „Melex” – jednej z „wizerunkowych” firm mieleckich. (Kilka miesięcy później uratują ją Andrzej i Dorota Tyszkiewiczowie.) W dniach 2-3 V zorganizowano uroczystości z okazji wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Wzięły w nich udział delegacje miast partnerskich Mielca. Finałem uroczystości był I Unijny Piknik Lotniczy na lotnisku. W związku z rozwojem budownictwa indywidualnego na terenie osiedla Smoczka kilku ulicom nadano nazwy. W ostatnich dniach lipca wylała Wisłoka, ale nie było większych szkód. Od roku szkolnego i akademickiego 2004/2005 rozpoczęły działalność Niepubliczna Szkoła Mistrzostwa Sportowego im. Grzegorza Lato oraz Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych. Obie szkoły zostały ulokowane w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 1 przy ul. Cz. Tańskiego. 30 IX Mielec otrzymał certyfikat „Gmina Fair Play 2004” za całokształt działalności samorządu miejskiego. Handlowym wydarzeniem tego roku było otwarcie pierwszego w Mielcu hipermarketu TESCO (29 X). Większe możliwości wyjazdów zagranicznych, zwłaszcza do państw UE, spowodowały dalszy spadek liczby mieszkańców miasta. Według GUS 31 XII 2004 r. Mielec zamieszkiwało 61 288 osób. Rok 2005 w Mielcu cechował się zmiennością nastrojów społecznych. Na początku roku nadeszła wiadomość o możliwości kolejnej podróży papieża Jana Pawła II do Polski i spotkania z wiernymi m.in. w Mielcu. Plany te wkrótce okazały się nierealne. Po ciężkiej chorobie Ojciec Święty zmarł, co przyjęto z ogromnym żalem. W Mielcu odbyło się wiele nabożeństw i miejska Msza Święta żałobna. Rada Miejska nadała nowej ulicy wjazdowej do Mielca od strony zachodniej nazwę „Aleje Jana Pawła II”, a Szkoła Podstawowa nr 11 przyjęła imię Jana Pawła II. Otwarciem nowych możliwości dla rozwoju przemysłu było utworzenie przez Radę Miejską Mieleckiego Parku Przemysłowego na dwóch obszarach (lotnisko, osiedle Wojsław). Na przełomie sierpnia i września w Polskich Zakładach Lotniczych miał miejsce strajk na tle ekonomicznym. 10 IX po tragicznym wypadku młodego motocyklisty przez dwa dni trwały zamieszki uliczne, wywoływane przez młodych mężczyzn. Późną jesienią zakończono budowę tzw. obwodnicy wewnętrznej miasta poprzez oddanie do użytku ul. S. Padykuły i Alej Jana Pawła II. To rozwiązanie komunikacyjne w znaczącym zakresie zmniejszyło ruch pojazdów centralnymi osiedlami mieszkaniowymi Mielca. Ważnym wydarzeniem była uroczystość 10-lecia funkcjonowania SSE EUROPARK MIELEC (15 XI). Efektami jej działalności w latach 1994-2004 były m.in.: 71 wydanych zezwoleń dla inwestorów, 2,24 mld zł nakładów inwestycyjnych i 11 588 miejsca pracy (w tym 78,5 % nowych). Te i inne wskaźniki, znacznie wyższe od planowanych, wpłynęły na wyraźne ożywienie życia gospodarczego i społecznego Mielca i jego subregionu. W 2006 r. nastąpił ciąg bardzo ważnych dla miasta wydarzeń. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej podpisało umowę z firmą SKANSKA na budowę oczyszczalni ścieków (III) i kilka miesięcy potem na budowie wmurowano akt erekcyjny i kamień węgielny. Biskup tarnowski Wiktor Skworc konsekrował kościół Ducha Świętego. ARP w Warszawie, Polskie Zakłady Lotnicze i amerykańska firma Sikorsky Aircraft Company podpisały Memorandum of Understanding, a następnie Amerykanie zakupili mielecką fabrykę samolotów (18 XII). Utworzono nowy ważny ciąg komunikacyjny poprzez przedłużenie ulic W. Szafera i Powstańców Warszawy. Decyzją papieża Benedykta XVI kościół parafialny św. Mateusza został podniesiony do godności bazyliki mniejszej (21 IX). Rada Miejska przyjęła „Lokalny Program Rewitalizacji dla Miasta Mielca”. Ciekawostką roku było powstanie pierwszej w Mielcu elektrowni wiatrowej. Nie brakowało też kłopotów. Zamknięto i rozebrano kładkę nad rzeką Wisłoką. Lekarze strajkowali w ramach Ogólnopolskiego Strajku Lekarzy (III-IV). Dwukrotnie wylała Wisłoka, powodując wiele szkód (IV, VI). Rok 2007 r. rozpoczął się od wielkiej wichury, która spowodowała duże straty materialne (18-19 I). Nadal protestowało środowisko lekarskie, a apogeum kryzysu nastąpiło 1 X, kiedy po rezygnacji z pracy lekarzy rozpoczęto ewakuację pacjentów z mieleckiego szpitala do innych placówek szpitalnych. Ostatecznie udało się znaleźć kompromis i po ponownym zatrudnieniu lekarzy jeszcze w październiku przywrócono normalną działalność szpitala. Mimo tych poważnych perturbacji, w rankingu polskich szpitali, sporządzonym przez gazetę „Rzeczpospolita”, mielecki sklasyfikowano na 22. miejscu w kraju i 1. w województwie podkarpackim. Wyraźnie rozwijało się budownictwo indywidualne, a dla jego potrzeb nadano patronat kilku nowym ulicom na osiedlach Smoczka i Wojsław. Początek roku 2008 r. był dla mielczan przykry, bowiem 24 I ogłoszono upadłość Wytwórni Silników „PZL-Mielec” – sukcesorki jednego z dawnych filarów WSK, a dzień później zakończyło działalność mieleckie Radio Puls FM. Kolejne miesiące były jednak znacznie pomyślniejsze. Rozwój mieleckiego rynku pracy spowodował spadek stopy bezrobocia do 9,7 % – najniższej po 1990 r. Szpital Powiatowy uruchomił nowy Oddział Neurochirurgiczny. Gmina Miejska Mielec została laureatem ogólnopolskiego rankingu „Europejskie Miasto – Europejska Gmina” (za wysokość pozyskiwanych funduszy UE). Ochotnicze Straże Pożarne z powiatu mieleckiego zaprezentowały się na alei Niepodległości w czasie uroczystości plenerowej z okazji 140-lecia zorganizowanej ochrony przeciwpożarowej w Mielcu. W plebiscycie rzeszowskiej gazety codziennej „Nowiny” czytelnicy wybrali na „Symbol Podkarpacia” mielecki pojazd elektryczny „Melex”. Z okazji 70-lecia powstania przemysłu lotniczego w Mielcu zorganizowano cykl imprez, w tym Rodzinny Piknik Lotniczy i Air Show na lotnisku. 24 IX oficjalnie uruchomiono nową miejską oczyszczalnię ścieków – najdroższą w historii miasta inwestycję komunalną. Nadal intensywnie budowano, a kolejnych osiem nowych ulic na osiedlu Smoczka otrzymało nazwy. Wśród ukończonych inwestycji miejskich wyróżniły się dwa kompleksy sportowe na osiedlu Lotników przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 1 i Szkole Podstawowej nr 9. Ogłaszany w mediach kryzys gospodarczy, zwłaszcza w Europie, dotarł do Mielca w 2009 r. Jego skutkiem były zwolnienia w wielu firmach i w konsekwencji rosnąca stopa bezrobocia (z 9,7 % w 2008 r. do 12,6 % w 2009 r.). Dla złagodzenia kłopotów firm Rada Miejska m.in. obniżyła podatek od nieruchomości. Były też wydarzenia napawające optymizmem. Polskie Zakłady Lotnicze rozpoczęły wysyłanie samolotów M-28 Skytruck dla amerykańskiego wojska, a następnie zaprezentowały pierwszą wyprodukowaną w Mielcu kabinę śmigłowca Black Hawk. W maju mielecki szpital wyleczył pierwszy w Polsce przypadek zachorowania na groźną chorobę A-H1N1 (tzw. „świńską grypę”). W czerwcu prezydent Janusz Chodorowski odebrał statuetkę Godła Promocyjnego „Teraz Polska” dla miasta Mielca w czasie gali w Teatrze Wielkim w Warszawie. Później nastrój pogorszyły niespodziewane wydarzenia: zawieszenie od 31 VIII ostatniego przejeżdżającego przez Mielec osobowego pociągu pospiesznego „Hetman”, pierwszy po II wojnie światowej napad na bank w Mielcu oraz duże opady śniegu (14-16 X), które spowodowały sporo zniszczeń i kłopoty komunikacyjne. Ważnym dla mieleckiej edukacji momentem było rozpoczęcie działalności przez Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny AGH Kraków w Mielcu od roku akademickiego 2009/2010, a istotnym wzbogaceniem bazy sportowo-rekreacyjnej – oddanie do użytku nowej pływalni MOSiR przy ul. Powstańców Warszawy na osiedlu Smoczka. W roku 2010 przeżywano ogromną amplitudę nastrojów. Pogłębiała się recesja gospodarcza, rosła nadal stopa bezrobocia. Z drugiej strony nie brakowało osiągnięć. W marcu w Polskich Zakładach Lotniczych odbył się pokaz pierwszego śmigłowca Black Hawk S-70i wyprodukowanego w Mielcu, a w mieleckim szpitalu przeprowadzono pierwszy w Polsce zabieg wszczepienia endoprotezy z panewką tytanową. 10 IV szok wywołała wiadomość o katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem, w której zginęło 96 osób, w tym prezydent RP Lech Kaczyński i jego żona Maria Kaczyńska, a także poseł z Mielca Leszek Deptuła. W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyło wielu mielczan. W maju i czerwcu dwukrotnie wylała Wisłoka, powodując duże zniszczenia i straty materialne. 1 VII w West Palm Beach na Florydzie (USA) odbył się historyczny i pomyślny pierwszy lot śmigłowca S-70i Black Hawk wyprodukowanego w Polskich Zakładach Lotniczych w Mielcu, a wkrótce potem podpisano pierwszy kontrakt na śmigłowce S-70i wyprodukowane w mieleckiej fabryce. Spośród inwestycji tego roku szczególnie ważne było rozpoczęcie projektu „Przywrócenie historycznej funkcji centrum handlowo-rekreacyjnego miasta Mielca zabytkowemu śródmieściu z rynkiem i bazyliką mn. św. Mateusza”, a młodzież radośnie przyjęła na początku lipca przebudowany i zmodernizowany zespół basenów odkrytych MOSiR przy ul. J. Kusocińskiego. Okazją do bilansu osiągnięć SSE EURO-PARK Mielec była uroczystość 15-lecia jej funkcjonowania. Mimo widocznego kryzysu gospodarczego mielecka strefa została oceniona bardzo dobrze, a wypracowane efekty okazały się znacznie większe od planowanych. Listopadowe Narodowe Święto Niepodległości wzbogacono o widowisko historyczne z okazji 540. rocznicy lokacji miasta Mielca. Wiele pozytywnych emocji wywołał pierwszy w Mielcu (i w Polsce) lot śmigłowca S-70i Black Hawk wykonanego w Polskich Zakładach Lotniczych. Akceptację dotychczasowej działalności prezydenta Janusza Chodorowskiego na rzecz systematycznego rozwoju Mielca wyrazili mielczanie, wybierając go po raz piąty na tę funkcję. Na początku roku 2011 celem wycieczek mielczan był legendarny stadion FKS Stal Mielec, bowiem rozpoczęto jego przebudowę i modernizację. Z równie wielkim zainteresowaniem śledzono budowę prawostronnego obwałowania rzeki Wisłoki oraz ciągów komunikacyjnych na terenie wału. Dobra passa miasta trwała cały rok. Nie wydarzyło się też nic tragicznego, ale dla wielu mieleckich rodzin kilkunastoprocentowa stopa bezrobocia oznaczała trudne życie. Szczególnie znaczącymi wydarzeniami były: przekazanie zmodernizowanego budynku dla Zamiejscowego Ośrodka Dydaktycznego AGH, otwarcie Galerii Handlowej Aura, rozpoczęcie produkcji w fabryce firmy Husquarna (pierwszej w Polsce), konsekracja kościoła Matki Bożej Nieustającej Pomocy, otwarcie nowego dworca autobusowego, plenerowe koncerty piosenkarki Dody (40 tysięcy widzów) w ramach „Dni Mielca” i zespołu „Genesis Klassik” w finale XIV Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego na placu AK, oddanie do użytku zmodernizowanego rynku Starego Mielca i uroczystość „Mielecki Rynek otwarty na XXI wiek”, otwarcie „Jadernówki” – unikatowej fotograficznej filii Muzeum Regionalnego, oddanie do użytku wyremontowanego wiaduktu i zmodernizowanej ul. Wolności (najdłuższej w Mielcu) oraz heliportu przy Szpitalu Powiatowym. Szczególnym wyrazem uznania dla polityki gospodarczej samorządu miasta było I miejsce i Złota Statuetka w ogólnopolskim konkursie „Samorząd Przyjazny Przedsiębiorczości”. Prawdziwym ukoronowaniem szczęśliwego roku były uroczystości w dniu 15 XI, w czasie których biskup tarnowski dr Wiktor Skworc przekazał decyzję Stolicy Apostolskiej o obwołaniu Matki Bożej Nieustającej Pomocy patronką miasta Mielca. (Stało się to na wniosek TMZM i Rady Miejskiej.) Pozytywnie zapisał się w historii miasta także rok 2012, a do tego znów zaczęła zmniejszać się stopa bezrobocia, z 15,1 % w 2011 r. do 13,9 %. Dużym zainteresowaniem młodzieży cieszył się styczniowy Festiwal Nauki i Techniki, zorganizowany przez CKPiDN i MARR SA. Festiwalowi towarzyszyły obchody 20-lecia Agencji Rozwoju Regionalnego MARR SA. W dynamicznie rozwijającym się Szpitalu Powiatowym uruchomiono nowy Oddział Chirurgii Naczyniowej. W kwietniu popisała się mielecka młodzież. Zespół uczniów z II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika wygrał ogólnopolski etap konkursu „Odyseja Umysłu” i później z powodzeniem (2. miejsce w rywalizacji spontanicznej, 15. w klasyfikacji generalnej) reprezentował Polskę w światowym finale w Iowa State University (USA), a na podstawie wyników centralnego Turnieju Budowlanego „Złota Kielnia” w Piotrkowie Trybunalskim Zespół Szkół Budowlanych im. Żołnierzy AK w Mielcu został uznany za najlepszą w Polsce szkołę kształcącą w zawodach budowlanych. Historyczną chwilą było przekazanie 26 IV przez Podkarpacki Zarząd Dróg Wojewódzkich placu budowy I etapu obwodnicy Mielca (od drogi wojewódzkiej Mielec-Kolbuszowa do drogi powiatowej Mielec-Szydłowiec) wykonawcy – firmie „Budimex”. Chwile radości przeżyli kibice sportowi, kiedy drużyna piłki ręcznej mężczyzn Tauron Stal Mielec zdobyła brązowy medal Mistrzostw Polski. 3 VI nastąpiło kolejne wielkie wydarzenie w życiu mieleckiej społeczności katolickiej, bowiem nowy biskup tarnowski ks. dr Andrzej Jeż dokonał konsekracji kościoła Trójcy Przenajświętszej na osiedlu Smoczka. Spore zainteresowanie w polskich mediach i środowisku lotniczym wywołała prezentacja modelu sylwetkowego samolotu bombowego PZL 37 Łoś, zbudowanego w skali 1:1 przez pracowników PZL Mielec. Jesienią zakończono kolejne inwestycje, m.in. przebudowę i modernizację stadionu MOSiR przy ul. Warszawskiej (dawniej „Gryf”), osiedle socjalne w pobliżu osiedla Rzochów i budowę kilku dalszych ulic. Kolejne nowości wprowadził Szpital Powiatowy, m.in. uruchomił pracownię angiografii przy Oddziale Naczyniowym, a w Polsko-Amerykańskiej Klinice Serca w tymże Szpitalu przeprowadzono pierwsze w województwie podkarpackim zabiegi leczniczego wszczepienia rusztowań bioresorbowalnych ABSORB. Wiele wzruszeń i refleksji wywołały uroczystości 100-lecia dawnego gmachu gimnazjalnego – obecnie Zespołu Szkół im. prof. J. Groszkowskiego i 45-lecia Technikum Elektrycznego, a później 100-lecie bursy gimnazjalnej i kaplicy św. Stanisława Kostki. Efektownym zakończeniem roku było otwarcie Regionalnego Centrum Transferu Nowoczesnych Technologii Wytwarzania przy ul. Wojska Polskiego 2 B (inauguracją działalności był Podkarpacki Festiwal Nauki i Techniki) i uruchomienie przez Polskie Zakłady Lotnicze nowoczesnego Centrum Badań i Prób Statków Powietrznych. Rok 2013 rozpoczął się bez większych niespodzianek. W marcu z zadowoleniem przyjęto wiadomości o sprzedaży 5 śmigłowców S-70i do Kolumbii oraz o zdobyciu złotego medalu przez chór mieleckiego II LO na Międzynarodowym Festiwalu Chórów w Petersburgu. W kwietniu Gmina Miejska stała się właścicielem lotniska. Wydarzeniami kulturalnymi pierwszego półrocza były: spotkanie delegacji miast partnerskich w ramach Europejskiej Akademii Obywatelskiej (9-12 V) i plenerowy koncert szkockiej grupy Red Hot Chilli Pipers inaugurujący 16. Międzynarodowy Festiwal Muzyczny. Kibice sportowi byli najpierw świadkami degrengolady siatkówki kobiecej i zakończenia działalności przez zespół Stali (po wielu latach pobytu w ekstraklasie), a następnie awansu piłkarzy nożnych FKS Stal do II ligi. W maju mielecki senator Władysław Ortyl został wybrany na marszałka województwa podkarpackiego, po odwołaniu dotąd urzędującego Mirosława Karapyty. Z okazji 75-lecia przemysłu lotniczego w Mielcu 17 VIII zorganizowano Jubileuszowy Piknik Lotniczy. Dwa tygodnie później oddano do użytku przebudowany stadion miejski (dawniej FKS Stal). Znakiem czasu było powstanie klubu futbolu amerykańskiego Aviators. Wielką niespodzianką było zdobycie przez młodego mielczanina Jakuba Kipę tytułu mistrza świata w układaniu stopami kostki Rubika w Las Vegas (USA). Z dniem 31 XII zaprzestano przyjmowania odpadów na składowisko odpadów komunalnych. Odtąd odpady z Mielca wywożono do Regionalnej Instalacji Gospodarki Odpadami Komunalnymi (RIGOK) w Kozodrzy koło Ropczyc. Rok 2014 r. obfitował w niecodzienne wydarzenia. Z okazji Światowego Dnia Chorego (10 II) jednym z laureatów Nagrody Świętego Kamila została mielecka Fundacja SOS Życie. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie przeniosło się do nowej siedziby przy ul. S. Żeromskiego. Od lutego rozpoczęło działalność mieleckie studio Radia Leliwa. Rada Miejska uchwaliła wprowadzenie Karty Rodziny Trzy Plus. W Dniu Kobiet odbył się zjazd Krystyn z Podkarpacia i innych regionów. Na lotnisku spaliły się przechowywane tam kontenery (tzw. domki dla powodzian), a po meczu piłkarskim Stal Mielec – Stal Stalowa Wola wybuchły zamieszki, w wyniku których powstały spore straty materialne na terenie miasta. W wyborach do Parlamentu Europejskiego mandat zdobył ponownie mielczanin Tomasz Poręba (PiS). Pod koniec maja w kościele Ducha Świętego odbyło się spotkanie cudownie uzdrowionej za wstawiennictwem św. Jana Pawła II kostarykańskiej prawniczki Floribethy Mory Diaz z mieszkańcami Mielca. W czerwcu ogłoszono upadłość firmy Leopard Automobil Mielec – producenta ekskluzywnych samochodów. Sierpień przyniósł sukces firmie Ankol, która na międzynarodowej konwencji w Honolulu (Hawaje, USA) otrzymała prestiżową nagrodę Światowej Konfederacji Przedsiębiorców. W tym czasie oddano do użytku drogę łączącą mieleckie śródleśne osiedle Łuże z drogą wojewódzką Mielec-Kolbuszowa. Wydarzeniem kulturalnym był koncert Chóru Filharmonii Krakowskiej i Orkiestry Akademii Beethovenowskiej pod dyrekcją Krzysztofa Pendereckiego w kościele Matki Bożej Nieustającej Pomocy. We wrześniu otwarto Park Leśny na Górze Cyranowskiej. Nową siedzibę otrzymała Powiatowa Stacja Pogotowia Ratunkowego. Elektrociepłownia oddała do eksploatacji nową instalację redukującą emisję pyłu. W mieleckich parafiach odbyły się uroczystości związane z peregrynacją obrazu Jezusa Miłosiernego oraz relikwii św. siostry Faustyny i św. Jana Pawła II. W listopadowych wyborach samorządowych do Rady Powiatu Mieleckiego i Rady Miejskiej zdecydowanie zwyciężył PiS, ale na prezydenta Mielca wybrano Daniela Kozdębę, popieranego przez SLD. Tym samym zakończyła się jedna z najdłuższych prezydentur miast w Polsce (Janusz Chodorowski sprawował funkcję prezydenta przez 20 lat.) W grudniu lotnisko uzyskało certyfikat potwierdzający wymogi Urzędu Lotnictwa Cywilnego, a na rynku stanęła rzeźba gryfa – znaku rodowego założycieli Mielca – Gryfitów. Wielkie emocje towarzyszyły zgłoszeniu przez Polskie Zakłady Lotnicze śmigłowca Black Hawk (produkowanego w Mielcu) do przetargu na śmigłowce dla polskiej armii. Rok 2015 rozpoczęto plenerową imprezą sylwestrową na placu AK. W styczniu Starostwo Powiatowe przeprowadziło się do nowej siedziby przy ul. S. Wyspiańskiego 6. Strajkowały pielęgniarki i po negocjacjach podpisano porozumienie o podwyżkach i zwolnieniach. Budżet miasta po raz pierwszy od denominacji złotego (1994) przekroczył 200 milionów złotych. 17 II utworzono Jednostkę Strzelecką nr 2093 im. gen. broni Władysława Sikorskiego z siedzibą w Mielcu Związku Strzeleckiego „Strzelec” Józefa Piłsudskiego. W kwietniu Polskie Zakłady Lotnicze i produkowany przez nie śmigłowiec Black Hawk przegrały przetarg na śmigłowce dla polskiej armii, a konsekwencją tego było zwolnienie około 500 pracowników. Liczne protesty w sprawie niejasności w przetargu, organizowane głównie przez NSZZ „Solidarność”, nie dały efektu. W cieniu tych wydarzeń narastał protest mieszkańców Mielca i okolic przeciwko powtarzającemu się zatruwaniu środowiska (głównie powietrza), a zwłaszcza działalności firmy Kronospan. 8 VI Mielec ponownie otrzymał Godło Promocyjne „Teraz Polska”. Ciekawostką lata było pobicie rekordu świata w szybkości układania kostki Rubika stopami przez młodego mielczanina Jakuba Kipę. Z niepokojem o dalszy los Polskich Zakładów Lotniczych przyjęto wiadomość o zamiarze zakupienia firmy Sikorsky przez Lockheed Martin. W lipcu Rada Miejska po raz pierwszy uchwaliła przeznaczenie części budżetu miasta w 2016 r. na tzw. budżet obywatelski. Lato było bardzo ciepłe i suche. Przez wiele dni temperatura przekraczała 30 stopni C. Niski stan wody w Wisłoce nie wpłynął jednak znacząco na funkcjonowanie wodociągu miejskiego. 13 VIII otwarto obwodnicę Mielca. Bogaty w wydarzenia był wrzesień. Na lotnisku odbyły się I Podkarpackie Pokazy Lotnicze „Na skrzydłach funduszy europejskich”, a nieco później – uroczystość 20-lecia działalności SSE EURO-PARK MIELEC. 110 rocznicę najstarszej szkoły średniej w Mielcu – I Liceum Ogólnokształcącego im. S. Konarskiego – uczczono specjalną uroczystością i oddaniem do użytku przebudowanego szkolnego boiska sportowego. Z kolei Fundacja SOS „Życie” upamiętniła swoje 25-lecie konferencją poświęconą profilaktyce chorób nowotworowych, zorganizowaną w Podkarpackim Urzędzie Marszałkowskim w Rzeszowie. 6 XI Lockheed Martin oficjalnie potwierdził zakupienie firmy Sikorsky Aircraft Corporation i znajdujących się w jej strukturze organizacyjnych Polskich Zakładów Lotniczych. Na podstawie uchwały Rady Powiatu Mieleckiego pomnik Wdzięczności stojący od 1953 r. przed d. Domem Partii, a później Starostwa Powiatowego, został zdemontowany i przewieziony do siedziby Fundacji Minionej Epoki w Rudzie Śląskiej. W dniach 5-6 XII w hali sportowo-widowiskowej MO i SiR odbyło się młodzieżowe Diecezjalne Spotkanie Synaj. Uroczystej Mszy Świętej przewodniczył biskup Stanisław Salaterski. W uroczystości wzięło udział ok. 2,5 tys. młodzieży. Była to ostatnia duża uroczystość w hali przed decyzją o jej zamknięciu. Po wielu protestach mielczan przeciwko zatruwaniu powietrza przez Kronospan – prezydent miasta Mielca Daniel Kozdęba i przedstawiciel firmy Kronospan podpisali porozumienie o ośmiokrotnym zmniejszeniu emisji zanieczyszczeń i poddaniu się firmy niezapowiedzianym kontrolom 12 razy w roku. Oddano do użytku nowy Inkubator Przedsiębiorczości dla firm innowacyjnych przy ul. Wojska Polskiego. 23 XII w dużym namiocie na placu AK odbyła się pierwsza w historii miasta „Wigilia dla samotnych i ubogich” z udziałem prezydenta Daniela Kozdęby i proboszcza parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy ks. Kazimierza Czesaka. Na podstawie ekspertyzy rzeczoznawcy i decyzji prezydenta miasta Mielca Daniela Kozdęby hala sportowo-widowiskowa MOSiR (czynna od 1963 r.) została wyłączona z użytkowania z dniem 31 XII 2015 r. Koncertem plenerowym i pokazem ogni sztucznych na placu AK powitano rok 2016. Wydarzeniem kulturalnym był koncert kolęd i pastorałek w wykonaniu chóru Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze” w kościele Ducha Świętego. Z przykrością przyjęto wiadomość o katastrofie lotniczej, w której zginął Jeff Pino – prezes Sikorsky Aircraft w latach 2006-2012, który doprowadził do zakupienia Polskich Zakładów Lotniczych w Mielcu i wyprowadzenia ich „na prostą”. Jeszcze większą tragedią była śmierć w wypadku samochodowym pięciu młodych piłkarzy – wychowanków Stali Mielec. 7 IV prezydent Daniel Kozdęba oficjalnie uruchomił oświetlenie nawigacyjne mieleckiego lotniska, drugie – po lotnisku w Jasionce – w województwie podkarpackim. Kilka dni później odbyły się dwie ważne konferencje naukowe: w Pałacyku Oborskich – Muzeum Regionalnym z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski oraz w restauracji „Imperium” z okazji 130. rocznicy urodzin prof. Władysława Szafera. W Domu Kultury SCK otwarto wystawę „Ostrów Lednicki. U źródeł chrześcijaństwa w Polsce” w ramach obchodów 1050. rocznicy chrztu Polski. W maju, na 3 kolejki przed końcem rozgrywek II ligi, drużyna piłki nożnej FKS Stal Mielec zapewniła sobie awans do I ligi. W czerwcu Rada Miejska podjęła uchwałę o nadaniu rondu przy ul. Powstańców Warszawy, przy skrzyżowaniu z ul. Zygmuntowską, imienia rotmistrza Witolda Pileckiego. Od 21 do 26 VII w Mielcu przebywało ponad 300 pielgrzymów przygotowujących się do Światowych Dni Młodzieży w Krakowie. Mieleccy fani piłki ręcznej z radością powitali decyzję o zakwalifikowaniu SPR Stal Mielec SA do rozgrywek zreformowanej zawodowej superligi (ekstraklasy) piłki ręcznej. Dwoje mielczan z LKS Stal Mielec reprezentowało Polskę na Igrzyskach Olimpijskich w Rio de Janeiro – 2016. Paulina Buziak zajęła 28. miejsce w chodzie na 20 km, a Rafał Augustyn – 22. w chodzie na 50 km. Z kolei w Mistrzostwach Świata Modeli Kosmicznych we Lwowie w reprezentacji Polski startowało pięciu mielczan, którzy w różnych konkurencjach wywalczyli 10 medali. Największy sukces osiągnął Wojciech Koszelski, który zdobył tytuł mistrza świata juniorów w klasie S7. Było też bardzo groźnie, gdy na terenie SSE, w czasie przygotowywania miejsca pod inwestycje, znaleziono w ziemi ponad 150 pocisków artyleryjskich z czasów II wojny światowej. W koncercie finałowym XIX Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego (2 IX) na placu AK wystąpiła Edyta Górniak. Także we wrześniu na terenach rekreacyjnych przy ul. Rzecznej odbyły się Dożynki Powiatowe z udziałem delegacji wszystkich gmin powiatu mieleckiego. W październiku Polskie Zakłady Lotnicze wizytowali premier Beata Szydło i minister obrony narodowej Antoni Macierewicz. Bogaty w wydarzenia był listopad. Firma Skanska rozpoczęła rozbiórkę hali sportowo-widowiskowej MOSiR. Otwarto galerię Navigator. Zakończono przebudowę ulic Kazimierza Jagiellończyka i Stanisława Padykuły. Ostatni miesiąc roku był równie owocny. Podpisano porozumienie w sprawie budowy północnej obwodnicy Mielca z nowym mostem na rzece Wisłoce. Otwarto market Leroy Merlin przy ul. Powstańców Warszawy. Przy kościele Trójcy Przenajświętszej odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia pomnika bł. ks. Jerzego Popiełuszki. Spokojnie przebiegła pierwsza połowa 2017 r. Po raz pierwszy w historii Mielca zorganizowano „Orszak Trzech Króli” (6 I). W maju marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl podpisał umowę z firmą BUDIMEX na budowę drugiego mostu na rzece Wisłoce. 13 VI biskup tarnowski dr Andrzej Jeż wręczył nominacje na proboszczów. Z związku z przejściem ks. Kazimierza Czesaka na emeryturę – kolejnym proboszczem parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Mielcu został ks. dr Bogusław Połeć. W ostatnim dniu pierwszego półrocza oficjalnie otwarto kino CINEMA3D w galerii Navigator przy ul. Powstańców Warszawy. Wielkim wydarzeniem kulturalnym był inauguracyjny koncert nowo powstałej Mieleckiej Orkiestry Symfonicznej 8 X w sali widowiskowej Domu Kultury SCK. 19 X w kościele Matki Bożej Nieustającej Pomocy i w Szkole Podstawowej nr 3 im. Wojska Polskiego odbyła się uroczystość 60-lecia szkoły oraz poświęcenia i oddania do użytku nowej szkolnej sali gimnastycznej. W dniach 21 i 22 X Mielec gościł uczestników V Ogólnopolskiego Zjazdu Agrolotników. W ramach obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości – na skwerze pomiędzy II Liceum Ogólnokształcącym i Urzędem Miejskim przy ul. S. Żeromskiego posadzono „Dąb Niepodległości”, w DK SCK pisano kolejne „Dyktando Niepodległościowe”, a w Pałacyku Oborskich wręczono medale i statuetki „Pieczęć Zasług Obywatelskich” i tradycyjnie śpiewano pieśni patriotyczne. 11 XI w bazylice mn. św. Mateusza i przed pomnikiem Wolności odbyły się uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości, a wieczorem w DK SCK Mielecka Orkiestra Symfoniczna zagrała „Koncert Niepodległościowy”. Przykrym wydarzeniem i zaskoczeniem dla mielczan było zakończenie działalności w Mielcu największej w rejonie firmy przewozowej Arriva. Kryzys zażegnał starosta Zbigniew Tymuła, zawierając stosowne porozumienia z innymi prywatnymi firmami przewozowymi. 1 XII w kaplicy św. Stanisława Kostki i hali sportowej Zespołu Szkół im. prof. J. Groszkowskiego odbyła się uroczystość 50-lecia Technikum Elektrycznego oraz poświęcenia i oddania do użytku przebudowanej i zmodernizowanej szkolnej hali sportowej. W uroczystość Bożego Narodzenia (25 XII) biskup ordynariusz tarnowski dr Andrzej Jeż podpisał dekret o erygowaniu Kapituły Kolegiackiej pw. św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty w Mielcu. Rok 2018 powitano tradycyjnie pokazem ogni sztucznych i koncertem na placu AK. Wydarzenia styczniowe zostały zdominowane przez narastające protesty mieszkańców Mielca przeciwko firmie Kronospan, podejrzewanej o zatruwanie środowiska naturalnego. W związku z przebudową i rozbudową głównej siedziby Biblioteki SCK przy ul. J. Kusocińskiego, księgozbiór i dokumentację przeniesiono do budynku szkolnego przy ul. E. Biernackiego i pawilonu handlowo-usługowego przy ul. K. Pułaskiego. Prace budowlane rozpoczęto 2 II 2018 r. 28 II po ciężkiej chorobie zmarł Daniel Kozdęba – prezydent miasta Mielca. 8 III prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki powierzył Fryderykowi Kapinosowi funkcję prezydenta miasta Mielca. 24 III w bazylice mniejszej św. Mateusza, pod przewodnictwem biskupa tarnowskiego Andrzeja Jeża, odbyła się uroczystość instalacji – inauguracji działalności Kapituły Kolegiackiej pod wezwaniem św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty. Prepozytem Kapituły został ks. Janusz Kłęczek. Nasilający się ruch społeczny przeciwko Kronospanowi przybrał formę zbiorowego marszu protestacyjnego w dniu 25 III z udziałem kilkunastu tysięcy osób w różnym wieku. Te i inne formy protestu oraz nagłośnienie problemu w mediach spowodowały, że 21 IV odbyła się sesja nadzwyczajna Rady Miejskiej, na którą przybyli m.in. minister środowiska Henryk Kowalczyk, posłowie Krystyna Skowrońska i Buczek, marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl i wicewojewoda oraz przedstawiciele WIOŚ. Efektem sesji były obietnice ministra dotyczące m.in. istotnych zmian w ustawie o środowisku. Wyróżnieniem dla strażaków ochotników z powiatu mieleckiego było zorganizowanie w Mielcu w dniu 20 V Wojewódzkich Obchodów Dnia Strażaka połączonych z 150-leciem powstania Ochotniczych Straży Pożarnych w powiecie mieleckim. W uroczystości wzięli udział m.in. poseł na Sejm RP Krystyna Skowrońska, prezes ZG ZOSP RP Waldemar Pawlak, marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl i wicewojewoda podkarpacki. W kolejną niedzielę (27 V) na placu Armii Krajowej odbyła się uroczysta przysięga żołnierzy 3 Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej im. płk. Łukasza Cieplińskiego. Mimo uruchomienia przez Kronospan instalacji ograniczającej zanieczyszczanie środowiska, 10 VI ponownie odbył się marsz protestacyjny (od pomnika Wolności do budynku Urzędu Miejskiego) i w jego finale wręczono pełniącemu funkcję prezydenta miasta Mielca Fryderykowi Kapinosowi pismo z postulatami ws. dalszej polityki samorządu wobec Kronospanu. Na przełomie czerwca i lipca część pielęgniarek pracujących w Szpitalu Powiatowym w Mielcu wręczyła zwolnienia lekarskie, co w efekcie doprowadziło do dezorganizacji i wstrzymania przyjęć, a nawet zamknięcia Szpitalnego Oddziału Ratunkowego. Podobnie stało się w innych okolicznych szpitalach, stąd opinia publiczna połączyła to z żądaniami podwyżek płac pielęgniarek. Po negocjacjach, od 13 VII sukcesywnie uruchomiano normalną działalność oddziałów. Wydarzeniami lata były: IV Podkarpackie Pokazy Lotnicze na lotnisku (28 VII), Dożynki Województwa Podkarpackiego (26 VIII), Mielecki Festiwal Muzyczny i Dni Mielca (1-2 IX). Jesień rozpoczęła się potężną wichurą, która spowodowała wiele szkód materialnych w Mielcu jego okolicy. Z zadowoleniem przyjęto podpisanie umów o rewitalizacji linii kolejowej L-25 na odcinku Padew Narodowa-Mielec-Dębica (17 X) i na budowę hali sportowo-widowiskowej (18 X). Samorządowe wybory (21 X) dały najwięcej mandatów PiS-owi, ale zawarte koalicje antypisowskie w samorządach: miejskim i powiatowym doprowadziły do zmian na najważniejszych stanowiskach i funkcjach. Prezydentem miasta Mielca został Jacek Wiśniewski, a starostą powiatu mieleckiego Stanisław Lonczak. Wieloma uroczystościami i imprezami uczczono 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. W ostatnim miesiącu roku oddano do użytku rondo przy kościele Matki Bożej Nieustającej Pomocy i nowy obiekt Centrum Medycznego Medyk przy ul. Partyzantów. Rok 2019 rozpoczęto tradycyjną nocną imprezą na placu AK. Styczeń obfitował w ważne wydarzenia, m.in.: duży pożar w zakładzie ogrodniczym, podpisanie umowy PZL z MON na wyprodukowanie 4 śmigłowców Black Hawk (przy obecności premiera M. Morawieckiego), oddanie do użytku powiększonego i unowocześnionego Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii oraz rozpoczęcie budowy Przedszkola Miejskiego nr 20 na osiedlu Smoczka. Zima była w miarę łagodna. Bogaty w wydarzenia był marzec, bowiem m.in. rozpoczęto modernizację linii kolejowej i zakończono budowę nowego obiektu głównego Miejskiej Biblioteki Publicznej SCK. Kwiecień został zdominowany przez ogólnopolski strajk nauczycieli oraz kolejne protesty mielczan przeciwko emisji szkodliwych gazów przez Kronospan. Majowe deszcze, zwłaszcza po 15 V, spowodowały wylewy rzek, w tym także Wisłoki (21-26 V), ale woda nie przelała się przez wał. W ostatnich dniach maja rozpoczęły się upały (codziennie do 35 stopni C), a czerwiec okazał się najcieplejszym czerwcem w historii pomiarów prowadzonych na Ziemi. Wielkim i uciążliwym problemem były olbrzymie ilości komarów i meszek, a nawet tzw. odkomarzanie nie przynosiło oczekiwanych skutków. Także lipiec był rekordowo ciepły, co spowodowało duże straty w rolnictwie. Po wyposażeniu wnętrz 5 X 2019 r. oddano do użytku siedzibę główną Miejskiej Biblioteki Publicznej SCK przy l. J.Kusocińskiego 2. W wyborach parlamenranych 13 X mandat poselski uzyskało dwoje mielczan: Krystyna Skowrońska (Koalicja Obywatelska) i Fryderyk Kapinos (Prawo i Sprawiedliwość). Z okazji 80-lecia powstania FKS Stal Mielec Rada Miejska w Mielcu nadała Edwardowi Kazimierskiemu i Grzegorzowi Lacie Honorowe Obywatelstwo Mielca. W plebiscycie zorganizowanym z okazji tegoż 80-lecia najlepszym sportowcem wybrano Grzegorza Latę, a drugie miejsce zajął Henryk Kasperczak. Od grudnia rozpoczęto przygotowania do obchodów 550-lecia lokacji miasta Mielca, przypadającego 18 XI 2020 r. W styczniu 2020 r. uruchomiono pierwszą w Mielcu noclegownię i Schronisko dla Kobiet przy ul. Sandomierskiej. Poczynając od lutego z coraz większym niepokojem obserwowano gwałtownie rozpowszechniającą się na całym świecie epidemię niezwykle groźnej choroby COVID-19, powodowanej przez koronawirusa CoV-2. 11 III 2020 r. premier Mateusz Morawiecki ogłosił decyzję o zamknięciu uczelni, szkół, przedszkoli i żłobków, a w kolejnych dniach podejmowano coraz większe ograniczenia. 16 III potwierdzono medycznie pierwszy przypadek zarażenia się chorobą COVID-19 w powiecie mieleckim. Później było już coraz gorzej, a przypadki zachorowań i zgonów rosły z każdym miesiącem. W lipcu kilkakrotnie przez Mielec i okolicę przeszły gwałtowne burze, czyniąc wiele szkód materialnych. Wydarzeniem tego miesiąca było oddanie do użytku parku sensorycznego na terenie pomiędzy ulicami: S. Staszica, Sandomierską i S. Sękowskiego. Po wykonaniu modernizacji części linii kolejowej Mielec – Dębica, rozpoczął się ruch pociągów towarowych na odcinku Mielec – Kochanówka. Pod koniec października liczba zachorowań na COVID-19 w powiecie mieleckim przekroczyła 1000, po pierwszym tygodniu listopada – 2000, a pod koniec listopada – 3000. Mimo kłopotów związanych z pandemią stopa bezrobocia w powiecie mieleckim była nadal relatywnie niska (5,5 %, 2. miejsce w województwie). W styczniu 2021 r. uczniowie klas I-III powrócili do szkół, ale starsi uczniowie pozostali w domach przy nauce zdalnej. Rozpoczęto szczepienia przeciwko COVID-19. Na początku lutego liczba zachorowań na COVID-19 w powiecie mieleckim przekroczyła 4000. W związku z rozwojem pandemii 27 II wprowadzono na terenie całego kraju obowiązek zakrywania ust i nosa wyłącznie przy pomocy maseczki (wcześniej dopuszczano również przyłbice i chusty). Do tego nakazu nie wszyscy się dostosowali, a niektórzy ostentacyjnie go lekceważyli. Chcąc utrzymać ciągłość działalności artystycznej, zespoły Domu Kultury SCK nagrywały koncerty, które odtwarzano na kanale You Tube SCK. W podobny sposób popularyzowała swą działalność również Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. Z różnymi kłopotami prowadzono rozgrywki ligowe w grach zespołowych. W marcu liczba potwierdzonych medycznie zachorowań na COVID-19 w powiecie mieleckim przekroczyła 5 000, a liczba zmarłych na tę chorobę – 150. Dalszy rozwój pandemii spowodował, że wprowadzono nowe ograniczenia, m.in. tradycyjne święcenie pokarmów w Wielką Sobotę odbywało się na placach kościelnych. W maju zakończyły się rozgrywki ekstraklasy piłki nożnej. Po emocjonującym finiszu Stal Mielec utrzymała się w tej najwyższej klasie rozgrywkowej. 22 V odbyła się główna uroczystość 40-lecia Parafii Ducha Świętego w Mielcu. W czasie uroczystości biskup tarnowski Andrzej Jeż poświęcił nowo urządzoną kaplicę chrzcielną („kaplica nowego życia”) oraz kościół dolny, przystosowany do spotkań Odnowy w Duchu Świętym i neokatechumenatu, pod nowym patronatem św. Michała Archanioła. W ostatnich dniach maja ziemię mielecką dotknęło kolejne nieszczęście. Pojawiły się pierwsze przypadki choroby ASF u dzików (afrykański pomór świń), a później ta groźna choroba rozwinęła się wśród trzody chlewnej. W powiecie mieleckim, słynnym od lat z rozwiniętej hodowli trzody chlewnej, oznaczało to likwidację w kolejnych miesiącach blisko 200 specjalistycznych gospodarstw, głównie w gminach: Mielec, Wadowice Górne, Czermin i Przecław. Pocieszeniem był natomiast wyraźny spadek zachorowań na COVID-19 i stopniowe łagodzenie obostrzeń sanitarnych. Wydarzeniem czerwca były uroczystości z okazji 50-lecia Państwowej Szkoły Muzycznej I i II st. im. M. Karłowicza w Mielcu. M.in. odsłonięto pomnik M. Karłowicza, nagrodzono nauczycieli odznaczeniami i odbył się koncert. Także w czerwcu mielecka firma Euro-Eko otrzymała statuetkę prestiżowego Godła Promocyjnego „Teraz Polska” za produkcję paliwa alternatywnego RDF. 4 VII w hali budynku użytkowanego przez Aeroklub Mielecki odbyła się prezentacja przeniesionej do Mielca Fundacji Biało-Czerwone Skrzydła oraz odzyskanego egzemplarza samolotu Iryda, który po generalnym remoncie ma zostać przygotowany do latania. Miesiąc później, w czasie Igrzysk Olimpijskich w Tokio, w chodzie na 20 km reprezentantka Polski Katarzyna Zdziebło (LKS Stal Mielec) zajęła bardzo dobre 10. miejsce. W ostatnim dniu sierpnia w sali konferencyjnej MBP SCK przy ul. J. Kusocińskiego odbyła się uroczystość 30-lecia Straży Miejskiej w Mielcu. Okolicznościowe przemówienie wygłosił komendant Straży Arkadiusz Misiak. 1 IX o godz. 5.44 na stację PKP w Mielcu wjechał pociąg osobowy relacji Dębica-Mielec. O godz. 5.50 pociąg odjechał do Dębicy. Był to pierwszy pociąg osobowy od 2009 r., kiedy zawieszono ruch pociągów pasażerskich na mieleckiej linii kolejowej. 3 IX na terenach zielonych przy ul. Rzecznej odbyły się uroczystości 75-lecia zawodowego pożarnictwa na ziemi mieleckiej. Rozpoczęto Mszą Świętą plenerową przy kościółku św. Marka nad Wisłoką, sprawowaną przez grono kapłanów pod przewodnictwem biskupa tarnowskiego ks. dr. Andrzeja Jeża. Biskup poświęcił nowy sztandar Komendy Powiatowej PSP w Mielcu. W drugiej części, którą rozpoczął komendant powiatowy PSP mł. bryg. Łukasz Kapinos, dokonano wbicia „gwoździ” w drzewce sztandaru i pamiątkowych wpisów, a następnie odbyło się uroczyste przekazanie sztandaru Komendzie Powiatowej PSP i udekorowanie go Złotym Medalem za Zasługi dla Pożarnictwa. Wieczorem w tym samym dniu w hotelu „Iskierka” odbyło się XI Spotkanie Lotniczych Pokoleń. W dniach 11-26 IX mieleccy melomani uczestniczyli w 25. Mieleckim Festiwalu Muzycznym, a miłośnicy techniki w XI Mieleckim Festiwalu Nauki i Techniki (21-23 IX). W dniach 2-8 X w Buzau (Rumunia) przeprowadzono Mistrzostwa Świata FAI Modeli Kosmicznych Seniorów i Juniorów. Startowało 188 zawodniczek i zawodników z 18 państw. W 24-osobowej reprezentacji Polski 10 osób było przedstawicielami Akademii Leonardo Mielec. Mielczanie zdobyli 37 medali, w tym 16 indywidualnie i 21 w drużynie. 26 X w Mielcu podpisano międzygminne porozumienie w sprawie utworzenia klastra energii. Porozumienie podpisali przedstawiciele gmin: prezydent miasta Mielca Jacek Wiśniewski, burmistrz Radomyśla Wielkiego Józef Rybiński, wójt gminy Gawłuszowice Jan Nowak, wójt gminy Padew Narodowa Robert Pluta oraz starosta Stanisław Lonczak i wicestarosta Andrzej Bryła. Klaster ma na celu poprawienie lokalnego bezpieczeństwa energetycznego. Ponadto w październiku zakończono trzeci i ostatni etap budowy systemu retencji wód opadowych, mającego zabezpieczyć niektóre miejsca w mieście, dotychczas zalewane w czasie burz i ulewnych deszczów. Zbiorniki retencyjne umieszczono w ziemi: przy ul. L. Solskiego (na dawnych kortach tenisowych naprzeciwko SP 6), na terenie zielonym MOSiR w pobliżu Hotelu Polskiego oraz przy ul. Wspólnej. W listopadzie w Podkarpackiej Okręgowej Izbie Inżynierów Budownictwa odbyła się uroczystość wręczenia statuetek i dyplomów laureatom konkursu Budowa Roku Podkarpacia 2020. W kategorii: Gospodarka Zasobami Wodnymi na Terenach Miejskich zwyciężyła wspomniana wyżej „Budowa układów retencji wód opadowych i roztopowych na terenie Gminy Miejskiej Mielec”. Ponadto w listopadzie w Inkubatorze Nowych Technologii w Mielcu odbyła się konferencja dla przedsiębiorców zainteresowanych nowymi technologiami, nowościami w biznesie i perspektywie finansowej Funduszy Europejskich. 3 XII na mieleckim lotnisku uruchomiono Zautomatyzowany System Pomiarów Meteorologicznych AWOS, prawdopodobnie pierwsze w Polsce urządzenie tego rodzaju. Wielkim zainteresowaniem cieszył się zorganizowany 12 XII na Rynku Starego Mielca tradycyjny Jarmark Świąteczny. Liczba wystawców z różnych stron kraju przekroczyła 100. Co prawda nie malała ilość potwierdzonych medycznie zachorowań na COVID-19, ale znacznie zmniejszyła się liczba zgonów, co tłumaczono nabyciem większej odporności społeczeństwa i szczepieniami przeciwko tej chorobie. W lutym 2022 r. świat wstrzymał oddech, gdyż wojska rosyjskie weszły na teren Ukrainy i rozpoczęła się wojna. Społeczeństwo polskie od jej początku mocno zaangażowało się w pomoc humanitarną dla społeczeństwa ukraińskiego. W kolejnych dniach coraz brutalniejsza wojna spowodowała ucieczkę ukraińskich rodzin (głównie kobiet i dzieci) do Polski i innych sąsiednich państw. Do Mielca, w którym od lat pracuje wielu Ukraińców (kobiet i mężczyzn), przybyło wielu członków ich rodzin oraz innych osób, głównie kobiet z dziećmi. Z kolei niemała grupa mężczyzn udała się na Ukrainę, by bronić swojej ojczyzny. Równocześnie do Polski (m.in. do Mielca) przybyło wojsko amerykańskie, aby zabezpieczyć wschodnią flankę NATO w ramach strategii obronnej NATO. Bazę amerykańską urządzono na mieleckim lotnisku. Trochę w cieniu tych wydarzeń Polskie Zakłady Lotnicze podpisały intratną umowę na wyprodukowanie 32 śmigłowców S-70i Black Hawk dla Sił Powietrznych Filipin (I 2022 r.), a sieć handlowych placówek wielkopowierzchniowych powiększyła się o sklep niemieckiej firmy ALDI. W wiosenne miesiące sportowy Mielec przeżywał duże emocje związane z udziałem zespołów Stali w rozgrywkach ligowych. Ostatecznie drużyna piłki nożnej utrzymała się w ekstraklasie, ale drużyna piłki ręcznej została zdegradowana z ekstraklasy do I ligi. Z kolei zespół piłki siatkowej kobiet zajął 2. miejsce w I lidze i nie awansował do ekstraklasy. W lipcu na Mistrzostwach Świata w Lekkoatletyce w Eugene (USA) mielczanka Katarzyna Zdziebło (lekarz stażysta, LKS Stal Mielec) zdobyła dwa srebrne medale i tytuły wicemistrzyni świata w chodzie na 20 km (1.27.32, rekord Polski) i na 35 km (2.40.03, rekord Polski). Miesiąc później podczas Lekkoatletycznych Mistrzostw Europy w Monachium (Niemcy) Katarzyna Zdziebło wywalczyła wicemistrzostwo Europy w chodzie na 20 km. Lato obfitowało w wydarzenia kulturalne, spośród których najważniejsze były tradycyjne Dni Mielca, połączone ze Spotkaniem Miast Partnerskich Mielca. Na początku września odsłonięto na Górze Cyranowskiej pomnik Żołnierzy Wyklętych. Kilka dni potem do Mielca przyjechał prezes PiS Jarosław Kaczyński i oprócz spotkania z czlonkami PiS złożył kwiaty przed tym pomnikiem. Mieleckie społeczeństwo z mieszanymi uczuciami śledziło zmagania radnych z różnych opcji politycznych w samorządach miejskim i powiatowym. Spierano się ostro o wiele spraw, a nawet próbowano odwołać starostę. Dyżurnym tematem powiatowym była sytuacja mieleckiego szpitala, a problemami miejskimi – baza sportowa i podatki. Nie brakowało też innych kłopotów. Znów nasiliła się epidemia COVID-19 i chorób z nią zwiazanych, zwłaszcza grypy, a tragicznym tego skutkiem był wyraźny wzrost liczby zgonów. Powszechnie narzekano na inflację i niemal codzienny wzrost cen. Z nieustającym niepokojem obserwowano wojnę na Ukrainie i negatywnymi jej skutkami w Polsce. W tym nerwowym klimacie nawet oczywiste sukcesy mielczan i Mielca przyjmowane były bez należytego aplauzu, co kiedyś było normą. Pochodzącgo z Mielca architekta Bogusława Barnasia i jego pracownię BXB nagrodzono kilkoma pierwszymi nagrodami w prestiżowych konkursach międzynarodowych, zwłaszcza za projekty pywatnych domów inspirowanych sztuką polską. Mielczanka, lekarz stażysta, Katarzyna Zdziebło wywalczyła dwa wicemistrzostwa świata i wicemistrzostwo Europy w chodach sportowych, a następnie została uznana za najlepszą polską lekkoatletkę w 2022 r. Były szermierz „Gryfa” Mielec Janusz Młynek otrzymał tytuł „Wybitny Polak w USA”. Modelarze mieleccy brylowali w zawodach mistrzowskich światowych i europejskich. Wiele pozytywnych emocji dostarczały drużyny sportowe, a zwłaszcza piłkarze nożni. Nowe inwestycje (linia kolejowa, zbiorniki retencyjne, ulice, baza sportowa, tereny zielone itp.) i remonty wielu obiektów, a także wiele innych pozytywnych działań samorządów (powiatowego i miejskiego) oraz dalszy rozwój przemysłu i usług doceniono natomiast z zewnątrz. W rankingach krajowych i wojewódzkich Gmina Miejska Mielec plasowała się w czołówce, np. otrzymała 9. miejsca w Ogólnopolskim Rankingu Zrównoważonego Rozwoju Jednostek Samorządu Terytorialnego – 2021 i 2022, 2. miejsce w Rankingu Gmin Podkarpacia 2021 i 1. miejsce w Rankingu Aktywnych Gmin Podkarpacia 2022. Także goście przybyli w sierpniu do Mielca na Spotkanie Miast Partnerskich (zwłaszcza ci, którzy bywali już w Mielcu) zgodnie chwalili Mielec za dynamiczny rozwój. Cieniem na te osiągnięcia kładły się niedoróbki wykonawców hali sportowej i hali pneumatycznej (namiotu nad boiskiem), ale nie dopuszczono do ich odbioru. Pozostało cierpliwie czekać na naprawę fuszerek i pozytywny finał. W jesieni szereg instytucji i stowarzyszeń obchodziło jubileusze, które były nie tylko okazją do podsumowania działalności, ale też świadczyły o długoletniej owocnej pracy wielu osób. Były to m.in.: ZPiT „Rzeszowiacy”, Stowarzyszenie Trzeźwościowe „Nowe Życie”, Szkoła Podstawowa nr 6, Oddział PTTK w Mielcu i CKPiDN. Wydarzeniem inwestycyjnym pierwszej połowy 2023 r. bylo oddanie do użytku (29 IV) wiaduktu nad linią kolejową i ul. H. Sienkiewicza, prowadzącą od SSE EUROPARK MIELEC do mostu nad Wisłoką i dalej w kierunku Radomyśla Wielkiego. W maju sportowy Mielec cieszył się z awansu do ekstraklasy żeńskiej drużyny ITA TOOLS Stal oraz utrzymania się w ekstraklasie piłkarzy nożnych Stali Mielec. Pod koniec czerwca, z okazji 105-lecia polskiego lotnictwa i 85-lecia przemysłu lotniczego w Mielcu, na mieleckim lotnisku odbyły się Podkarpackie Pokazy Lotnicze. Nie dopisała pogoda, ale ostatecznie organizatorzy i publiczność mogli się zachwycać finałem pokazów przy pięknym zachodzie słońca. 2 VIII przy olbrzymim zainteresowaniu mielczan i gości oficjalnie otwarto nową halę sportowo-widowiskową Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji przy ul. L. Solskiego, a w następnych dwóch dniach podziwiano grę dwóch czołowych europejskich zespołów piłki siatkowej kobiet – Polski i Turcji (2:3 i 3:1). Z przeszkodami pogodowymi przeprowadzono Dni Mielca – 2023. 26 VIII odwołano koncerty, a w następnym dniu gwiazdami byli raperzy – Plan Be i O.S.T.R. W kolejnych dniach odbyły się VI Mieleckie Dni Seniora, których bogaty program uświadomił środowisku, że ludzie „trzeciego wieku” stanowią w Mielcu realną siłę w różnych dziedzinach życia. 21 IX odbyło się uroczyste wprowadzenie relikwii św. Mateusza do bazyliki mn. pw. św. Mateusza. Jesień stała pod znakiem wyborów do parlamentu i prestiżowych imprez sportowych w nowej hali. W walce o parlament Mielec odwiedzili: premier M. Morawiecki, kandydaci z ramienia Koatlicji Obywatelskiej, PiS i Konfederacji. W hali rozegrano m.in.Międzynarodowy XI Memoriał Agaty Mróz-Olszewskiej w piłce siatkowej kobiet, międzypaństwowy mecz futsalowy w ramach eliminacji do Mistrzostw Świata w Futsalu – 2024 Polska – Belgia (7:2) oraz międzypaństwowy mecz piłki ręcznej kobiet w ramach eliminacji do Mistrzostw Europy: Ukraina (jako gospodarz z powodu wojny na Ukrainie) – Słowacja 25:20. W wyborach do Sejmu i Senatu RP, które odbyły się 15 X, mandaty poselskie uzyskała trójka mielczan: Elżbieta Burkiewicz, Fryderyk Kapinos i Krystyna Skowrońska. Bogaty w wydarzenia październik zakończył się mocnymi akcentami artystycznymi: uroczystym odsłonięciem muralu upamiętniającego patronów Szkoły Podstawowej nr 6 im. F. Żwirki i S. Wigury, spektaklem Pigmalion wg G. B. Shawa w wykonaniu Teatru Rozmaitości SCK im. Stefana Ostrowskiego oraz powołaniem przez Radę Miejską samodzielnej instytucji artystycznej – Mieleckiej Orkiestry Symfonicznej. Rok 2024 rozpoczęto imprezami w hali: Mielecką Galą Sportu i Koncertem Noworocznym w wykonaniu Mieleckiej Orkiestry Symfonicznej oraz Orszakiem Trzech Króli, który przeszedł ulicami miasta na Rynek, gdzie odbyła się dalsza część uroczystości. Stosunkowo łagodny początek roku skłonił firmy budowlane do podjęcia prac przy budowie domów w zabudowie szeregowej niemal we wszystkich osiedlach, z wyjątkiem centrum miasta. Pod koniec lutego 2024 r. oddano do użytku ulicę Czesława Miłosza na osiedlu Cyranka, po której spacer unaocznia rozmach budownictwa indywidualnego i szeregowego w tym rejonie.
HITLEROWSKIE OBOZY PRACY, funkcjonowały w czasie okupacji hitlerowskiej na terenach Cyranki, Mielca i Porębów Wojsławskich. Ich celem było wykorzystywanie więźniów do ciężkiej i darmowej pracy.
1. Obóz pracy w Cyrance powstał na początku 1940 r. dla potrzeb niemieckiej firmy „Baumer Loesch”, która budowała drogi i prowadziła wyrąb lasu. Jej siedziba powstała na terenie Czekaju – przysiółka Cyranki, po wysiedleniu jego mieszkańców. W niewielkim obozie przebywali więźniowie narodowości żydowskiej. (Do końca funkcjonowania obozu było ich łącznie około 40.) Byli bardzo źle żywieni i nieludzko traktowani. Niezdolni do pracy i popełniający uchybienia regulaminowe byli rozstrzeliwani, najczęściej przez gestapowców z Mielca. Okrutni byli także czterej policjanci wybrani spośród więźniów. Na początku 1944 r. zlikwidowano obóz. Dużą grupę więźniów rozstrzelano, a pozostałych (w tym wspomnianych policjantów) wywieziono do Mielca i później prawdopodobnie także rozstrzelano.
2. Obóz pracy przy FWM Mielec (Arbeitslager Mielec – Konzentrationslager Płaszów) został zbudowany w marcu 1942 r. Miał kształt prostokąta o powierzchni ok. 1 ha i był usytuowany w południowo-wschodniej części fabryki (dziś rejon b. budynku ambulatorium). Otoczono go drutem kolczastym, od 1943 r. podłączonym do linii wysokiego napięcia. Obozowe baraki mogły pomieścić około 2 tysięcy więźniów. Ponadto zbudowano barak sanitarny, barak gospodarczy i warsztat rzemieślniczy. Pierwszymi więźniami byli Żydzi wyprowadzeni z Mielca 9 III 1942 r. w czasie akcji deportacyjnej, a później przywożono kolejnych więźniów z różnych stron GG. Do jednego z baraków kierowano Polaków za wykroczenia popełnione w czasie pracy. Więźniowie pracowali w FWM przez 12 godzin, z przerwą na posiłek, z reguły bardzo skromny i niskiej jakości. (Niektórym udawało się zakupić lub dostać nieco jedzenia od Polaków, także często głodujących.) Nadzór nad obozem sprawowali „Werkschutze” pod komendą Gottholda Steina, a od 1943 r. grupa SS pod dowództwem Hoeringa i od maja 1944 r. Josefa Schwammbergera. Żydzi mieli także własną obozową policję (Ordnungsdienst) pod komendą Bitkowera, który z żoną (lekarką) zdobył sobie duży szacunek wśród współwięźniów. Taki styl kierowania policją żydowską nie podobał się Niemcom i Bitkowerowie zostali rozstrzelani. Byli także policjanci żydowscy przewyższający okrucieństwem nawet Niemców. Więźniów chorych, niesprawnych i złapanych na najdrobniejszych wykroczeniach regulaminowych rozstrzeliwano w pobliskim Lesie Berdechowskim (najczęściej czynił to Rudolf Zimmerman). Zdarzały się ucieczki, także udane, ale wtedy rozstrzeliwano 10 więźniów, z reguły z grupy roboczej uciekiniera. Nie ustalono dotąd liczby rozstrzelonych więźniów, ale niektórzy ówcześnie pracujący w FWM Polacy szacowali ilość ofiar na co najmniej tysiąc. W lipcu 1944 r., w związku ze zbliżającym się frontem wojennym, ewakuowano więźniów (około 2 000 mężczyzn i 300 kobiet) do Wieliczki, gdzie przewieziono także większość maszyn i urządzeń FWM. Niedługo potem przetransportowano więźniów mieleckiego obozu do fabryki samolotów w Flossenburgu (Bawaria), a następnie do innych obozów na terenie III Rzeszy. Tylko niewielka grupa Żydów doczekała zakończenia II wojny światowej.
3. Obóz dla jeńców wojennych w Porębach Wojsławskich funkcjonował od wiosny 1942 r. do lipca 1944 r. Zbudowany został przez niemiecką firmę „J. Hennig“ z Mielca. Zajmował tereny przysiólka Poręby Wojsławskie (aktualnie rejon ulic W. Witosa, M. Rataja i F. Wiesiołowskiego) o wymiarach 200 m x 160 m. Ogrodzony był kolczastym drutem i dodatkowo zabezpieczony wieżami wartowniczymi ze stanowiskami karabinów maszynowych. Obiektami obozowymi były: baraki jenieckie (14), kuchnia obozowa, barak sanitarny i ambulatorium lekarskie. Niemieccy strażnicy mieszkali w 2 barakach w pobliżu obozu. Podstawowym zadaniem obozu było obsługiwanie hitlerowskiego obozu wojskowego „Truppenubungsplatz Mielec-Sud“, usytuowanego w Lesie Cyranowskim. Pierwszymi mieszkańcami obozu jenieckiego było kilkuset Francuzów, którzy zostali przywiezieni w maju 1942 r. Przez cały okres pobytu (do jesieni 1942 r.) traktowani byli przez Niemców poprawnie. Nie przeszkadzano też zbytnio w kontaktach (nielegalnych) jeńców z miejscową ludnością, która dostarczała im żywność. Przestrzegano ośmiogodzinnego dnia pracy. Francuzi pracowali przy karczunku lasu, budowie i naprawach dróg oraz przy torach kolejowych. W czasie pracy przy torach we Wojsławiu zastrzelono Francuza, który usiłował uciec. Było też kilka udanych ucieczek. Prawdopodobnie 7 jeńców zmarło śmiercią naturalną. Pochowani zostali na cmentarzu wojskowym w lesie. W jesieni 1942 r. Francuzów wywieziono z Mielca pociągiem w nieznanym kierunku, a do obozu przywieziono jeńców radzieckich. (Według niektórych świadków jeńcy radzieccy zostali przywiezieni do obozu jeszcze w czasie pobytu Francuzów.) Strażnicy traktowali ich bardzo źle, często bili i szczuli psami. Posiłki były niskiej jakości, toteż jeńcy prosili miejscową ludność o żywność. Podrzucano ją do obozu, często z narażeniem życia. Jeńcy radzieccy pracowali na terenie poligonu wojskowego Mielec – Sud i na lotnisku wojskowym przy FWM. Nieznana jest liczba jeńców, którzy zostali zastrzeleni lub zmarli śmiercią naturalną. Pochowano ich także na leśnym cmentarzu wojskowym. W 1944 r. warunki obozowe polepszyły się. Likwidacja obozu nastąpiła w lipcu 1944 r., a jeńcy zostali wywiezieni w kierunku zachodnim.
4. Obóz przy stacji kolejowej Mielec powstał w 1942 r. Składał się z kilkunastu baraków, ogrodzony drutem kolczastym. Początkowo umieszczono w nim jeńców francuskich, ale po rozpoczęciu wojny z ZSRR (22 VI 1941 r.) przeniesiono ich do obozu na terenie Smoczki, a w obozie przy stacji umieszczono jeńców radzieckich. Pracowali przy budowie dróg i wyrębie lasu. Traktowani byli bardzo źle. Otrzymywali skromne i niskokaloryczne posiłki, toteż miejscowi mieszkańcy, ryzykując życiem, podrzucali do obozu paczki z jedzeniem. W 1943 r. jeńcy zostali wywiezieni z Mielca, prawdopodobnie do Majdanu Królewskiego. Polscy świadkowie twierdzą, że co najmniej kilkunastu więźniów zmarło w obozie. W 1984 r. obóz został upamiętniony obeliskiem z tablicą. (Stoi przed budynkiem „Ruchu” przy ul. B. Głowackiego.) W latach 1944-1945 na terenie tego obozu przetrzymywano folksdojczów. Ponadto w latach 1943-1944 przy tzw. wyładowni na stacji (dziś teren Szkoły Podstawowej nr 9) funkcjonował prowizoryczny obóz jeńców radzieckich. Przetrzymywano ich na otwartej przestrzeni, w krańcowo złych warunkach, bowiem poza ogrodzeniem z drutu kolczastego nie było tam żadnych innych urządzeń, np. zadaszeń czy zaplecza kuchennego i sanitarnego.
HNATIO ZBIGNIEW, urodzony 18 III 1953 r. w Krakowie, syn Tadeusza i Marii z domu Stachel. Do 1971 r. nosił nazwisko Stachel. Wychowanek sekcji piłki nożnej Wisły Kraków. Do I-ligowej Stali Mielec (ówczesnego mistrza Polski) przybył w 1974 r. ze Stali Stalowa Wola. W mieleckim klubie grał do połowy lat 80. Był współautorem zdobycia przez Stal tytułu mistrza Polski (1975/1976), wicemistrza (1974/1975) i dwukrotnie 3. miejsca (1978/1979 i 1981/1982). Ogółem w I lidze (jako zawodnik mieleckiej Stali) rozegrał 238 spotkań i zdobył 4 bramki. W latach 1974-1976 wystąpił w 11 meczach młodzieżowej reprezentacji Polski, a w 1976 r. rozegrał 1 mecz (z Grecją) w I reprezentacji Polski. Tygodnik „Piłka Nożna” przyznał mu tytuł „Odkrycie Roku 1975”. Po wyjeździe z Mielca występował w drużynach: Cracovia (1983-1986), Góral Żywiec (1986-1987) i Polonia Hamilton (Kanada, od 1989 r.). Zmarł 25 X 2014 r. w Kanadzie.
HOCHSTIM FABIAN, urodzony w 1825 r. Prowadził pracownię kamieniarską w Krakowie przy ul. Poselskiej. Był jednym z najbardziej znanych i cenionych rzeźbiarzy, wykonujących rzeźby nagrobne. Jego prace nagrodzono na wystawach w Krakowie w 1870 r. i 1872 r. oraz dyplomem honorowym na wystawie w Wiedniu w 1873 r. Powierzano mu odpowiedzialne zadania, m.in. brał udział w renowacji nagrobka króla Kazimierza Wielkiego na Wawelu, wykonał ławkę z popiersiem J.I. Kraszewskiego w Krynicy (wg projektu Wojciecha Gersona) oraz szafę ołtarzową w synagodze Tempel w Krakowie. Wykonał wiele pomników i rzeźb nagrobnych na cmentarzach w miastach galicyjskich, m.in. w Krakowie (cmentarz żydowski, cmentarz Rakowicki), Rzeszowie, Wieliczce, Jarosławiu i Mielcu. Na cmentarzu parafialnym w Mielcu przy ul. H. Sienkiewicza do dziś zachowało się kilka pięknych nagrobków sygnowanych jego nazwiskiem, m.in. na miejscu pochówku burmistrza Józefa Kłosa, Barbary z Wollów Szaferowej i starosty Piotra Cassiny. Zmarł w 1906 r.
HODBOD KAZIMIERZ, urodzony 31 X 1896 r. w Woli Mieleckiej, syn Edwarda i Stefanii z domu Służek. Absolwent c.k. Gimnazjum Państwowego w Mielcu, egzaminy maturalne zdał w 1916 r. podczas wojskowego urlopu. W czasie nauki w gimnazjum należał do konspiracyjnej Polskiej Drużyny Strzeleckiej. W sierpniu 1914 r. wraz z kolegami zgłosił się do Legionów J. Piłsudskiego i został przydzielony do VI batalionu I Brygady. Od pierwszych walk wyróżniał się odwagą i patriotyczną postawą, toteż otrzymał stopień kaprala i później sierżanta. W listopadzie 1916 r. skierowany został do szkoły oficerskiej przy 1 pułku piechoty Legionów w Modlinie. 9 VII 1917 r., stosując się do zalecenia J. Piłsudskiego, odmówił złożenia przysięgi na „Wierne braterstwo broni z Niemcami i Austrią“. Za karę został wcielony do armii austriackiej i wysłany na front włoski. Po otrzymaniu urlopu w maju 1918 r. przebywał w Krakowie i prowadził z młodzieżą akademicką szkolenie wojskowe. Na początku listopada zgłosił się do powstającego Wojska Polskiego. Po odzyskaniu niepodległości był organizatorem oddziału wojskowego, który zaprowadzał porządek na terenach powiatów mieleckiego i tarnobrzeskiego, m.in. rozbrajał oddziały milicji ludowej, która z polecenia rewolucjonisty Tomasza Dąbala nie chciała podporządkować się powoływanej polskiej administracji państwowej. W latach 1919-1920 służył w kilku jednostkach, m.in. w Rzeszowie, dochodząc do stopnia podporucznika. Od kwietnia 1920 r., już w randze porucznika, uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. na terenach Polesia, Wołynia i Podola. Walczył także w legendarnej bitwie warszawskiej (12-15 VIII) jako dowódca 1 kompanii w 5 Armii gen W. Sikorskiego, która nacierała na Rosjan znad rzeki Wkry. Po wojnie pozostał w wojsku. Służył w jednostce w Kobryniu, a później w Kowlu. W 1924 r. ukończył kurs dla młodszych oficerów w Warszawie i awansował do stopnia kapitana. Podczas przewrotu majowego w dniu 13 V 1926 r. początkowo zachowywał wierność rządowi, ale później przeszedł wraz z kompanią na stronę J. Piłsudskiego. Jeszcze w tym samym dniu został ciężko ranny i po kilku godzinach zmarł w Szpitalu Przemienienia Pańskiego. Pochowano go na Cmentarzu Garnizonowym w Warszawie. Był odznaczony m.in. Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości i Złotym Krzyżem Zasługi.
HOLICZ BOLESŁAW, urodzony 1 X 1909 r. w Przeciszowie koło Oświęcimia, syn Ludwika i Pauliny z domu Wyczałek.. Absolwent Państwowego Gimnazjum im. St. Konarskiego w Mielcu, egzaminy maturalne złożył w roku 1929. Poświęcił się służbie wojskowej, w 1939 r. posiadał stopień porucznika. Walczył w kampanii wrześniowej 1939 r. jako dowódca 7 kompanii 8 Pułku Piechoty Legionów. Poległ pod Cześnikami 22 IX 1939 r. Pochowany w kwaterze wojennej 1939 r. na cmentarzu w Zamościu.
HOŁOWICKI KAZIMIERZ ROMAN, urodzony 5 VIII 1935 r. w Dęborzynie, powiat jasielski, syn Antoniego i Marii z domu Lis. Absolwent Technikum Mechanicznego w Wałbrzychu, maturę zdał w 1953 r. Pracę zawodową rozpoczął w 1957 r. w WSK Mielec i temu przedsiębiorstwu pozostał wierny do emerytury w 1993 r. Pracował na stanowiskach: konstruktora, starszego konstruktora, kierownika sekcji, zastępcy kierownika działu i od roku 1975 – kierownika Wydziału F-01 (fabrykacji). W 1958 r. ukończył studia na Wydziale Mechaniczno-Technologicznym Politechniki Warszawskiej i otrzymał tytuł inżyniera mechanika. Uzyskał także specjalizację zawodową I stopnia w zakresie technologii – konstrukcji nowoczesnego oprzyrządowania technologicznego i urządzeń specjalnych. Był autorem i współtwórcą szeregu projektów racjonalizatorskich. W latach 1965-1992 uczył przedmiotów zawodowych w Zespole Szkół Technicznych w Mielcu. Otrzymał też tytuł rzeczoznawcy zespołu SIMP. Opublikował cykl artykułów specjalistycznych w „Głosie Załogi”. Posiadał stopień podporucznika i należał do Klubu Oficerów Rezerwy przy WSK. Wyróżniony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi. W 1993 r. przeszedł na emeryturę.
HOŁOWICKI MAREK (ksiądz), urodzony 29 VI 1959 r. w Mielcu, syn Kazimierza i Ireny z domu Rado. Absolwent II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Mielcu, maturę zdał w 1978 r. Studiował w tarnowskim Wyższym Seminarium Duchownym i w 1984 r. przyjął święcenia kapłańskie. Jako wikariusz i katecheta pracował kolejno w Chomranicach, Łąkach Górnych, Zabrniu i Szczepanowie. W 1995 r. ukończył studia magisterskie z zakresu patrologii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Od 1999 r. pełni funkcję proboszcza parafii Matki Bożej Królowej i św. Judy Tadeusza Apostoła w Łączkach Brzeskich.
HOŁUBOWICZ KAZIMIERZ, urodzony w 1859 r. w Podolu koło Nowego Sącza, syn Władysława i Heleny z Sobolewskich. Absolwent szkoły realnej w Krakowie. Maturę zdał w 1877 r. w Jarosławiu. W 1883 r. ukończył studia na Wydziale Architektury Wyższej Szkoły Technicznej w Wiedniu. Odbył praktyki w renomowanych pracowniach w Krakowie i otrzymał koncesję na roboty i usługi budowlane. Po wygranym konkursie w 1889 r. został budowniczym miejskim przy Magistracie Miasta Rzeszowa. Wniósł znaczny wkład w rozwój architektury Rzeszowa poprzez opracowanie planu miasta, projektowanie lub kierowanie zespołami projektantów szeregu obiektów, m.in. w rejonie ulic: 3 Maja, Zamkowej i alei Pod Kasztanami. Udane realizacje jego projektów spowodowały, że otrzymywał zamówienia z innych miejscowości. Mielec zawdzięcza mu niezwykłą bryłę Pałacyku Oborskich. Hrabia Wacław Oborski zlecił Hołubowiczowi przebudowę dworu – wieloletniej siedziby właścicieli majątku mieleckiego. Choć rzeszowski architekt wykonał zlecenie połowicznie (zaprojektował tylko przebudowę połowy obiektu), to pałacyk z 1905 r. jest do dziś przedmiotem podziwu zarówno mielczan, jak i gości z zewnątrz. Zmarł w 1936 r. w Krakowie.
HOMENTOWSKA ANTONINA JÓZEFA (z domu PRZYBYCIEŃ), urodzona 8 II 1932 r. w Siarach Dolnych, powiat gorlicki, córka Stanisława i Stefanii ze Zwierzyńskich. Absolwentka Państwowego Liceum Handlowego w Gorlicach z maturą w 1951 r. W młodości uprawiała różne dyscypliny sportowe, m.in. lekkoatletykę i piłkę siatkową. Studia na Wydziale Wychowania Fizycznego Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie ukończyła w 1954 r. z tytułem magistra i uprawnieniami trenera lekkoatletyki II klasy. Po ukończeniu studiów została zatrudniona w Szkole Ogólnokształcącej 11-klasowej TPD w Mielcu (później LO nr 27 i II LO) jako nauczycielka wychowania fizycznego i w tej szkole pracowała do przejścia na emeryturę w 1985 r. W latach 70. ukończyła Studium Przedmiotowo-Metodyczne w Raciborzu. Miała znaczący udział w usportowieniu młodzieży licealnej i wielokrotnym zdobyciu I miejsca w konkursach na najbardziej usportowioną szkołę w regionie. Systematycznie i z powodzeniem przygotowywała młodzież do konkursu „Na olimpijskim szlaku”. Słynęła z dbałości o stan uzębienia uczniów, m.in. systematycznie kierowała uczniów do stomatologów i sprawdzała efekty. Została powołana na stanowisko profesora szkoły średniej. Wyróżniona m.in. Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym Krzyżem Zasługi oraz nagrodami władz oświatowych.Zmarła 20 I 2022 r. Pochowana na cmentarzu parafialnym w Gawłuszowicach.
HOMENTOWSKI LEON, urodzony 26 I 1931 r. w Nowym Yorku (USA), syn Karola i Antoniny z Tomaszewskich. W 1951 r. ukończył Państwowe Liceum Administracyjno-Gospodarcze w Mielcu i zdał egzaminy maturalne. W tym samym roku rozpoczął pracę w mieleckim oddziale ZBM Łódź. W latach 1952-1962 (z przerwą na służbę wojskową) pracował w PKS Mielec. Był organizatorem tej placówki i starszym dyspozytorem, a następnie kierownikiem Oddziału Terenowego PKS. W czasie służby wojskowej (1954-1955) służył przymusowo w Batalionie Budowlanym Biała Podlaska i pracował przy budowie tamtejszego lotniska. Od 1962 r. do 1997 r. pracował w Ośrodku Szkolenia Zawodowego Kierowców Ligi Obrony Kraju, którego był organizatorem i kierownikiem. Udzielał się w pracy społecznej. Pełnił funkcje członka, wiceprezesa i sekretarza Zarządu Powiatowego i Rejonowego LOK w Mielcu oraz (przez szereg lat) członka Zarządu Wojewódzkiego LOK w Rzeszowie. Był współorganizatorem wielu imprez LOK: motorowych, samochodowych, żeglarskich, modelarskich i strzeleckich. Sprawował funkcję radnego Miejskiej Rady Narodowej w Mielcu w kadencjach: 1974-1978 i 1978-1982, przedłużonej do 1984 r. Wyróżniony odznaczeniami państwowymi i resortowymi oraz Honorową Odznaką 50-lecia LOK i Złotym Medalem „Za zasługi dla LOK“. W 1997 r. przeszedł na emeryturę. Był członkiem Związku Żołnierzy Górników Represjonowanych w latach 1949-1959. Zmarł 2 V 2021 r. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Gawłuszowicach, powiat mielecki.
HOMOLACZ JULIUSZ, urodzony 1 I 1855 r. Pracę zawodową rozpoczął w 1877 r. w służbie sądowej w Krakowie. Kolejnym miejscem pracy był Sąd Powiatowy w Mielcu, gdzie został adiunktem, a następnie skierowano go do Gorlic i tam orzekał jako sędzia powiatowy. W 1898 r. został uhonorowany przez ministra tytułem radcy sądu krajowego i przeniesiony do Sądu Obwodowego w Wadowicach. W 1901 r. przeszedł do pracy w Sądzie Krajowym w Krakowie. Zmarł 22 XII 1904 r.
HONIG PSACHIE, urodzony w 1890 r. w Mielcu, w rodzinie żydowskich piekarzy. W 1924 r. wydzierżawił od Szaszkiewiczów spalony młyn w Rzemieniu i po jego gruntownej odbudowie i unowocześnieniu produkował mąkę do 1939 r. Oprócz działalności przemysłowej udzielał się w pracy społecznej. W latach 30. pełnił funkcję radnego Rady Miejskiej w Mielcu. Przyczynił się do powstania żydowskiego Klubu Sportowego „Maccabi“ i zbudowania boiska piłkarskiego z ogrodzeniem. Był również założycielem Klubu Towarzyskiego „Maccabi“, który skupił postępową młodzież i inteligencję żydowską. Przez kilka kadencji pełnił funkcję prezesa żydowskiej Izby Handlowej. We wrześniu 1939 r. ewakuował się na wschód i zamieszkał we Lwowie. Po zajęciu miasta przez wojska niemieckie (1941 r.) powrócił z rodziną w okolice Mielca. Od 1942 r. ukrywał się u Stanisława Dobrowolskiego w Chrząstowie. Po zakończeniu wojny Honigowie zamieszkali w Krakowie, a następnie wyjechali do USA. Zmarł w Nowym Yorku w 1965 r. Za uratowanie rodziny Honigów S. Dobrowolski został odznaczony medalem „Yad Vashem“ i wynagrodzony dożywotnią zapomogą.
HONKISZ MAŁGORZATA (z domu KAWALEC), urodzona 13 VII 1964 roku w Mielcu, córka Józefa i Wandy. Absolwentka Liceum Ekonomicznego w Mielcu z maturą w 1983 r. Studia na Wydziale Ekonomicznym UMCS w Lublinie – Filia w Rzeszowie ukończyła w 1988 r. z tytułem magistra, a jej praca: „Zmiany strukturalne w polskim przemyśle” została wyróżniona I Nagrodą Rektora za najlepszą pracę magisterską. Równocześnie ukończyła Studium Pedagogiczne przy Politechnice Rzeszowskiej, uzyskując uprawnienia do nauczania przedmiotów ekonomicznych. Pracę zawodową rozpoczęła od roku akademickiego 1988/1989 jako asystent w Zakładzie Geografii Ekonomicznej i Planowania Przestrzennego na Wydziale Ekonomicznym UMCS – Filia w Rzeszowie. Na podstawie umowy międzynarodowej odbyła studia doktoranckie w Instytucie Międzynarodowych Badań Ekonomicznych i Politycznych Akademii Nauk w Moskwie i w 1992 r. otrzymała stopień naukowy doktora nauk ekonomicznych na podstawie rozprawy: „Polityka ekologiczna Polski. Aspekty ekonomiczne”. Poza zatrudnieniem na UMCS w Rzeszowie i w latach 2001-2004 na Uniwersytecie Rzeszowskim jako adiunkt, od 1996 r. pracowała w Wyższej Szkole Biznesu w Tarnowie na stanowisku adiunkta, a następnie profesora nadzwyczajnego. Ponadto w latach 2005-2007 pełniła funkcję dziekana tej szkoły. W związku z połączeniem się Wyższej Szkoły Biznesu w Tarnowie z WSB – National Louis University w Nowym Sączu, w latach 2007-2012 pełniła funkcję dziekana tarnowskiego Wydziału Zamiejscowego WSB – NLU. Równolegle od 1999 r. do 2014 r. pracowała na stanowisku kierownika Zakładu Ekonomii i Nauk Społecznych WSB w Tarnowie, a po wspomnianej fuzji uczelni – kierownika Zakładu Ekonomii, Nauk Społecznych i Prawa Wydziału Zamiejscowego w Tarnowie WSB – NLU z siedzibą w Nowym Sączu. Jest autorką kilku prac naukowych, m.in. monografii: „Polska polityka ekologiczna”. Promotorka kilkuset prac magisterskich i licencjackich. Od 2013 r. pracuje jako nauczyciel przedmiotów ekonomicznych w III Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza w Tarnowie. Poza pracą pedagogiczną zajmuje się innymi dziedzinami, między innymi działalnością gospodarczą związaną z gospodarką nieruchomościami i konsultingiem. Po ukończeniu w 2010 r. studiów podyplomowych z zakresu audytu i kontroli wewnętrznej w sektorze prywatnym i administracji została wpisana na listę audytorów Polskiego Instytutu Kontroli Wewnętrznej. Interesuje się polityką, sytuacją międzynarodową, literaturą piękną, filmem, muzyką poważną, architekturą i sztuką, turystyką górską i sportem.
HONOROWE KRWIODAWSTWO, dobrowolne i bezinteresowne oddawanie krwi na potrzeby leczenia innych ludzi. Do końca lat 60. XX w. nie wypracowano w Mielcu systemu pozyskiwania krwi, jeśli nie liczyć oddawania krwi przez poborowych w czasie poboru do wojska. Ideę systematycznego oddawania krwi rozpropagował Zarząd Zakładowy PCK przy WSK w 1969 r. Wtedy to na jego apel ok. 200 pracowników WSK oddało ok. 50 l krwi. W 1970 r. założono Klub Honorowego Dawcy Krwi przy WSK Mielec, który w późniejszych lat dynamicznie się rozwijał. W latach 80. i 90. powstały i rozwinęły działalność kolejne KHDK na terenie miasta, m.in. przy Mieleckim Przedsiębiorstwie Budowlanym, Komendzie Rejonowej Milicji Obywatelskiej, Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej i Zarządzie Rejonowym PCK. Pod koniec lat 90. wymienione KHDK zakończyły działalność, a ich najbardziej wytrwali członkowie zgłosili akces do KHDK im. J. Aleksandrowicza przy WSK „PZL-Mielec”. W 2000 r. czołówka Honorowych Dawców Krwi (powyżej 20 000 ml) przedstawiała się następująco: Stanisław Babiec – 27 950, Mieczysław Banaś – 43 589, Artur Bator – 28 200, Zdzisław Bator – 37 250, Eugeniusz Bąk – 22 250, Sylwester Białek – 23 900, Krzysztof Bożek – 21 750, Ryszard Bryg – 29 000, Wiesław Brzeźniak – 21 800, Stanisław Cebula – 20 950, Ryszard Chydziński – 21 650, Tadeusz Czerwiński – 26 950, Władysław Czerwiński – 28 100, Zbigniew Czuchro – 28 750, Franciszek Ćwiękała – 30 800, Stanisław Duda – 39 410, Stanisław Dudek – 20 500, Zdzisław Działo – 21 450, Leszek Działowski – 36 830, Leon Frąc – 33 350, Wiktor Galwas – 33 375, Władysław Grzelak – 44 850, Janusz Halota – 24 250, Jerzy Jacek – 29 250, Krzysztof Jachyra – 20 600, Janusz Jaworowski – 20 300, Leszek Kaczmarczyk – 31 700, Krzysztof Kamiński – 27 350, Janusz Kamuda – 25 150, Marek Kamuda – 24 900, Stanisław Kaniewski – 24 150, Tadeusz Kaniewski – 25 600, Janusz Kawa 24 350, Stefan Kielar – 23 700, Piotr Kilian – 23 520, Tadeusz Kiliański – 34 750, Janusz Kipa – 20 200, Adam Klich – 28 000, Jan Klich – 26 850, Witold Klich 24 550, Ryszard Kobos – 21 950, Kazimierz Kostur – 20 050, Stanisław Kośla – 30 050, Roman Kozaczka – 26 400, Aleksander Krawczyk – 34 650, Kazimierz Krempa – 23 430, Andrzej Krupa – 39 300, Krzysztof Krzysztofik – 21 850, Daniel Kulig – 28 150, Jan Kusik – 21 490, Adam Lasek – 28 000, Andrzej Leksander – 24 650, Bogdan Leśniak – 27 400, Ryszard Liberadzki – 22 550, Jan Lipa – 26 150, Zdzisław Lonczak – 23 900, Stanisław Łabuz – 25 725, Adam Macura – 24 050, Ryszard Madej – 35 050, Janusz Marciniak – 20 800, Zdzisław Martinka – 26 910, Bogusław Mazur – 21 300, Janusz Mazurek – 23 000, Andrzej Midura – 27 850, Kazimierz Mieszkowicz – 34 050, Zbigniew Miłoś – 31 200, Jan Misiak – 25 050, Michał Morytko – 22 950, Edward Obara – 21 850, Zdzisław Orłowski – 28 700, Edmund Pawelczyk – 29 800, Grzegorz Pazdyk – 23 200, Zenon Peret – 30 800, Henryk Piątek – 20 250, Andrzej Pitner – 32 850, Andrzej Piwanowski – 24 950, Henryk Pleban – 39 400, Marek Pluta – 20 900, Stanisław Pociask – 50 050, Kazimierz Polak – 25 150, Jan Przybylski – 25 110, Ryszard Przygoda – 34 550, Andrzej Rabiniak – 23 800, Leszek Romanowski – 27 400, Adam Róg – 28 100, Daniel Rzepecki – 34 450, Janusz Rzeszutek – 31 720, Kazimierz Sadecki – 20 200, Franciszek Sajek – 25 310, Józef Simiński – 30 100, Mieczysław Skop – 21 950, Adam Słupski – 31 250, Roman Sobczak – 23 050, Marek Sokołowski – 24 800, Jerzy Stabnicki – 31 050, Aleksander Stańczyk – 24 900, Adam Strugała – 22 950, Władysław Szady – 27 750, Andrzej Szeglowski – 22 850, Krzysztof Szokruta – 23 250, Edward Szostak – 21 250, Józef Święch – 27 200, Jan Tetlak – 31 200, Stanisław Tokarski – 23 240, Ryszard Tomczak – 30 250, Bogdan Trojnacki – 42 850, Tadeusz Turek – 21 550, Janusz Tuszyński – 29 300, Stanisław Wasik – 27 370, Zygmunt Werc – 20 350, Krzysztof Węgrzyn – 26 500, Marian Wiatr – 25 000, Andrzej Wilk – 46 000, Bogusław Wolak – 24 750, Adam Wrażeń – 44 300, Henryk Wrażeń – 23 600, Mieczysław Wrona – 26 000, Stanisław Wróbel – 25 300, Zaremba Stanisław – 66 000, Wiesław Ząbek – 24 650, Stanisław Zimny – 45 550. Lista Honorowych Dawców Krwi, sporządzona z okazji 30-lecia Klubu Honorowych Dawców Krwi im. J. Aleksandrowicza przy WSK „PZL-Mielec”, obejmowała 2111 nazwisk. W 2008 r. nastąpiła kolejna reorganizacja, po której działają cztery Kluby HDK. Pierwszy to Rejonowy Klub HDK przy PCK. Jego prezesem został Józef Simiński. Według stanu na koniec kwietnia 2015 r. do grona najbardziej ofiarnych honorowych dawców należą: Julian Bąk – 31 850 (2015), Ryszard Bryg – 40 600 (ostatni raz oddał krew w 2013 r.), Wiesław Brzeźniak – 58 250 (2013), Franciszek Ćwiąkała – 59 500 (2012), Leszek Kaczmarczyk – 56 450 (2015), Bogusław Kołacz – 34 650 (2015), Stanisław Kośla – 54 350 (2013), Ryszard Kozioł – 32 750 (2015), Bogdan Leśniak – 59 800 (2013), Mariusz Nosek – 39 150 (2014), Henryk Piątek – 34 650 (2013), Sławomir Piguła – 25 650 (2014), Zdzisław Rydzowski – 29 700 (2014), Daniel Rzepecki – 73 360 (2014), Franciszek Sajek – 59 510 (2015), Wiesław Sajek – 45 000 (2013), Janusz Satko – 45 850 (2014), Józef Simiński – 51 700 (2014), Jerzy Strugała – 30 300 (2013), Edward Szostek – 42 400 (2015), Elżbieta Wojnarowska – 18 450, Krzysztof Wojnarowski – 47 400 (2015), Wiesław Ząbek – 56 600 (2015), Leszek Zięba – 31 950 (2014). W związku z zaginięciem części dokumentacji i nieporozumieniami w gronie działaczy, postanowiono nie podawać danych aż do czasu wyjaśnienia się tych spraw.
HONOROWE OBYWATELSTWO MIELCA, wyróżnienie nadawane przez Radę Miasta Mielca za nadzwyczajne zasługi dla miasta lub jako wyraz najwyższego uznania dla dokonań indywidualnych osoby nie będącej stałym obywatelem Mielca. W 2019 r. odstąpiono od tego ostatniego warunku. Tytuł Honorowego Obywatela Miasta Mielca otrzymali:
1) Eugeniusz Beneschek, starosta mielecki – 1873 r.;
2) Seweryn Chrząszczewski, starosta mielecki – 1897 r.;
3) hr. Mieczysław Rey – prezes Wydziału Powiatowego – 1898?;
4) hr. Leon Piniński, namiestnik Galicji – 1903 r.;
5) Stefan Sękowski, marszałek powiatu mieleckiego – ?,
6) dr Andrzej Kędzior, dyrektor Krajowego Biura Melioracyjnego we Lwowie – 1913 r.;
7) Mieczysław Zarzecki, starosta mielecki – 22 III 1928 r.;
8) Zygmunt Szlichting, starosta mielecki – 1938 r.;
9) Lech Wałęsa, były przywódca NSZZ „Solidarność“ – 1990;
10) Edward Kazimierski, były wiceprezes FKS Stal Mielec z czasów jego największych sukcesów – 2019 r.
11) Grzegorz Lato, piłkarz FKS Stal Mielec, jeden z najwybitniejszych piłkarzy w historii polskiej piłki nożnej – 2019 r.
HONOROWYCH DAWCÓW KRWI (PARK), ogólnodostępny park na terenie pomiędzy ulicami: S. Żeromskiego, Kazimierza Jagiellończyka i Wolności oraz placem przy Hali Targowej. Patronat HDK otrzymał na podstawie uchwały nr XL/395/2017 Rady Miejskiej w Mielcu z dnia 28 XI 2017 r.
Patroni: HONOROWI DAWCY KRWI dobrowolnie i bezinteresownie oddają krew na potrzeby leczenia innych ludzi. Wnioskując o patronat nad parkiem w pobliżu Szpitala Powiatowego, chciano wyróżnić humanitarną postawę HDK oraz ukazać przykłady poświęcania się ludzi zdrowych na rzecz ludzi chorych.
HOROWIC JAKUB (JAKUB ROPSZYCER, YAKOV YEKI b’NAFTALI ZVI HOROWITZ RUBIN), syn Naftalego z Ropczyc, jednego z najsłynniejszych cadyków. Był prawnukiem najsłynniejszego z cadyków – Ellimelecha z Leżajska, a w piątym pokoleniu – potomkiem Izraela z Międzyborza – twórcy chasydyzmu. Od 1804 r. sprawował godność rabina Kolbuszowej, a od 1810 r. był rabinem Mielca. Zgodnie z legendą został wykradziony i wywieziony nocą z Kolbuszowej przez mielecka gminę żydowską. Jego potomkowie, którzy przybrali nazwisko Horowic, tradycyjnie piastowali w Mielcu funkcje rabinów. Jakub H. został pochowany na mieleckim kirkucie, a jego grób stanowił miejsce licznych pielgrzymek współwyznawców.
HOROWITZ ABRAHAM ABBA, urodzony w 1897 r. w Mielcu, syn Naftalego i Racheli z Halbersztamów. Nauki pobierał od Shmula Engela z Radomyśla Wielkiego i Meira Yehiela Halstocka z Ostrowca. Po ożenku z córką rabina w rumuńskiej miejscowości Sapanta i przeniesieniu się teścia do Munkacza, objął funkcję rabina. Jednym z jego dokonań w Sapancie było zorganizowanie jesziwy (szkoły) dla 50 studentów. W 1924 r. został rabinem w Nagykaroly (dziś Carea) w Rumunii i tam również założył jesziwę. Był autorem szeregu publikacji, m.in. Barukh Matir Assurim (Sienna 1935). W 1942 r. został aresztowany i wywieziony do hitlerowskiego obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, a następnie zamordowany (wraz z dwoma synami) w 1944 r.
HOROWITZ ELIMELECH, urodzony w 1881 r. w Mielcu, syn Naftalego i Racheli z Halbersztamów. Pomagał ojcu jako jeden z rabinów synagogalnych w Mielcu, stąd używał też tytułu Melicer Rebe. Ponadto, co nie jest pewne, pełnił funkcję rabina w Borowej, powiat mielecki. Po I wojnie światowej wyjechał do Stanów Zjednoczonych AP, ale powrócił i zamieszkał w Krakowie. Komponował pieśni i melodie chasydzkie. W czasie okupacji hitlerowskiej został deportowany przez Niemców do Radomyśla Wielkiego, gdzie prawdopodobnie pełnił funkcję rabina. Zginął wraz z grupą radomyskich Żydów 19 VII 1942 r. w czasie likwidacji przez hitlerowców społeczności żydowskiej. Do ostatniej chwili przed egzekucją zachowywał się z godnością i podtrzymywał Żydów na duchu, śpiewając własną przygotowaną na chwilę śmierci pieśń Nishmat Kol Hai. Spoczywa na kirkucie w Radomyślu Wielkim.
HOROWITZ MARKUS, urodzony w Mielcu w 2. poł. XIX w. Przemysłowiec narodowości żydowskiej, współwłaściciel fabryki mydła w Mielcu. Przez szereg lat pełnił funkcję radnego Rady Gminnej (Miejskiej) w Mielcu. Był współzałożycielem i przez pewien czas kierownikiem Towarzystwa Kredytowego dla Handlu i Przemysłu (działało w latach 1890-1935 r.). W związku z czasowym rozwiązaniem Rady Gminnej w latach 1901-1903 reprezentował gminę żydowską w Radzie Przybocznej Burmistrza. W 1911 r. został współzałożycielem żydowskiego Zakładu Kredytowego. W latach 1913-1915 udostępnił 3 pomieszczenia w swojej kamienicy przy ul. Sandomierskiej na zajęcia Żeńskiego Seminarium Nauczycielskiego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 r. powołany został, jako przedstawiciel gminy żydowskiej, do Polskiej Rady Szkolnej Okręgowej nadzorującej oświatę w powiecie mieleckim. Był także członkiem pierwszej Rady Szkolnej Powiatowej w Mielcu, powołanej 10 VIII 1921 r., a następnie członkiem tejże Rady w drugiej kadencji. Data śmierci nieznana.
HOROWITZ MENACHEM MENDEL, urodzony w Mielcu, syn Naftalego i Racheli z Halbersztamów. Mieleckim rabinem został prawdopodobnie w 1916 r. po śmierci ojca w Wiedniu. W 1939 r. nie uciekł przed okupacją hitlerowską i pozostał ze społecznością żydowską w Mielcu. Był też wśród Żydów w czasie ich wyprowadzenia z Mielca przez hitlerowców (9 III 1942 r.) i został zamordowany w jednym z hitlerowskich obozów zagłady na Lubelszczyźnie, prawdopodobnie w Bełżcu.
HOROWITZ NAFTALI, urodzony w 1845 r. w Mielcu, syn Yehudy (Judy) i Raizel Sury Shapiro. Jego wykształceniem i wychowaniem zajmował się początkowo ojciec, a następnie studiował Torę i Talmud u Rabiego Hayima Halbersztama z Nowego Sącza i u Josefa Barucha. Rabinem mieleckim został po śmierci ojca w 1879 r. W 1915 r. wyjechał do Wiednia i tam zmarł w 1916 r. Jego zwłoki przewieziono do Mielca i pochowano na kirkucie przy drodze do Cyranki (dziś ul. Jadernych). Jego komentarze do Talmudu – Kedushat Naftali wydano w Nowym Jorku w 1950 r.
HOROWITZ YITZHAK (IZAAK), urodzony w 1902 r. w Mielcu, syn Naftalego i Racheli z Halbersztamów. Wychowany i wykształcony w rabinackiej rodzinie, mając zaledwie kilkanaście lat został rabinem w miasteczku na Wołyniu. Po I wojnie światowej wyemigrował do USA. Mieszkał w Nowym Jorku, a następnie w Cleveland i ponownie w Nowym Jorku. Zasłynął jako kompozytor i wykonawca pieśni i melodii chasydzkich. Był także autorem wielu dyskursów teologicznych, m.in. Kedushas Naftali i Kevod Shabbat (Nowy Jork 1942). Był jednym z najaktywniejszych uczestników marszu 400 duchownych żydowskich, zorganizowanego w proteście przeciwko brakowi reakcji rządu USA na sytuację Żydów w Europie. Przewodniczył zbiorowej modlitwie na schodkach Kapitolu i śpiewał modlitwę El Mole Rachamin. Używał tytułu Melicer Rebe. Zmarł w 1978 r. Jego grób znajduje się w Farmingdale (stan Nowy Jork).
HORTUS MUSICUS, Zespół Muzyki Dawnej „Hortus Musicus”, młodzieżowy zespół artystyczny funkcjonujący od 1998 r. w Samorządowym Centrum Kultury w Mielcu. Jest kontynuatorem działalności Zespołu Muzyki Dawnej „Muzyczna Gromada”, funkcjonującego do 1997 r. w Szkole Podstawowej Nr 7 im. I. Łukasiewicza w Mielcu. Założycielem (w 1977 r.) i pierwszym kierownikiem artystycznym „Muzycznej Gromady” był Ryszard Krupa – nauczyciel tejże szkoły. Pod jego opieką zespół wystąpił w lutym 1983 r. w „Schola Cantorum” w Kaliszu. Od roku szkolnego 1983/ 1984 prowadzenie zespołu przejął Tomasz Nowakowski (nowy nauczyciel muzyki w SP 7), który do dziś (nieprzerwanie przez 20 lat) jest jego kierownikiem artystycznym, instruktorem i aranżerem części repertuaru. Młodzi artyści (ich skład zmienia się co kilka lat) wykonują najczęściej muzykę renesansową (XV i XVI w.), rzadziej średniowieczną i barokową, na instrumentach będących współczesnymi kopiami instrumentów renesansowych. Także stroje, w których występuje zespół, wykonane są według wzorów renesansowych. W czasie ponad dwudziestoletniej działalności zespół występował z powodzeniem na imprezach krajowych i ostatnio zagranicznych. Był wielokrotnie laureatem rejonowych i wojewódzkich Przeglądów Twórczości Artystycznej Dzieci i Młodzieży. Uczestniczył w wielu międzynarodowych i krajowych festiwalach i konfrontacjach artystycznych, m.in. w Ogólnopolskim Przeglądzie Zespołów Muzyki Dawnej „Schola Cantorum” w Kaliszu (1995, 1996, 2000, 2001, 2002 – „Srebrna Harfa Eola” i nagroda Wielkopolskiego Kuratora Oświaty), Ogólnopolskim Festiwalu Muzyki Dawnej w Świeradowie, Warsztatach Muzycznych w Bierzwniku, Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Odnalezionej w Tarnowie (1997), Konkursie Muzyki Dawnej w Żywcu (1998), I i II Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Organowej w Mielcu (1998, 1999), Ogólnopolskich Warsztatach Twórczych „Interpretacja Muzyki Dawnej – Muzyka Renesansu” w Przemkowie (1999, 2002), Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej w Leżajsku (1999) i Ogólnopolskich Młodzieżowych Spotkaniach z Muzyką Dawną „Musica Antiqua – Cantores Scholares” w Starachowicach (2000, 2001). Koncertował m.in. w Rzeszowie, Tarnowie, Malborku, Jędrzejowie, Kalwarii Zebrzydowskiej, Rozwadowie, Radomiu i Sandomierzu oraz wielokrotnie w rodzimym Mielcu. Uczestniczył w nagraniach dla TVP (Tarnów – 1997) i nagraniach muzyki Mikołaja Gomółki do słów „Psalmów Dawidowych” w tłumaczeniu Jana Kochanowskiego (Sandomierz – 2000). Szczególnym wyróżnieniem było reprezentowanie województwa podkarpackiego na Światowej Wystawie EXPO 2000 w Hannowerze oraz udział w koncercie galowym zespołów polskich występujących na EXPO 2000 w Teatrze Wielkim w Warszawie. W 2009 r. i w 2010 r. zdobył brązową Harfę Eola, w 2011 r. – Srebrną i Brązową Harfę Eola, w 2012 r. Srebrną Harfę Eola, a w 2013 r. Złotą Harfę Eola w Ogólnopolskim Festiwalu Muzyki Dawnej „Schola Cantorum” w Kaliszu. W 2011 r. został uhonorowany nagrodą „Albertus” przez Fundusz Kulturalno-Charytatywny im. Adama Chmielowskiego w Mielcu za całokształt działalności artystycznej. W 2013 r. wystąpił m.in. na 20. Jubileuszowej Międzynarodowej Akademii Muzyki Dawnej w Pałacu w Wilanowie. W 2017 r. zdobył II miejsce w Festiwalu „Schola Cantorum” w Kaliszu. Kolejnym laurem była Srebrna Harfa Eola w OFMD „Schola Cantorum w Kaliszu w 2020 r.
HOSZARD TADEUSZ, urodzony 16 V 1886 r. w Mielcu, syn Edwarda. Brał udział w I wojnie światowej (1914-1918), a następnie w wojnie polsko-bolszewickiej (1919-1920). W niepodległej Polsce służył w 10 Pułku Artylerii Polowej w Łodzi i w 1922 r. został zweryfikowany w stopniu kapitana. W 1924 r. mianowano go dowódcą I dywizjonu i 1 XII tego roku awansowano na stopień majora. Kolejne miejsca i stanowiska służby wojskowej to: 10 Pułk (1926-1928) jako kwatermistrz i Powiatowa Komenda Uzupełnień Łódź Miasto II, początkowo jako praktykant, a następnie kierownik I referatu administracyjnego rezerw i zastępca komendanta. W 1929 r. został zwolniony i przekazany do dyspozycji Okręgu Korpusu Nr IV, a 31 I 1930 r. przeniesiony w stan spoczynku. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 r. i został wzięty przez Niemców do niewoli. Jako jeniec wojenny więziony był w Stalagu XIII A (Nürnberg – Langwasser), Oflagu XI B (Braunschweig) i Oflagu II C Woldenberg. Dalsze losy dotychczas nieznane.
HOSZOWSKA MAŁGORZATA (z domu Mądracka), urodzona 4 V 1952 r. w Przecławiu, córka Mieczysława i Wandy z domu Rąpała. Absolwentka II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Mielcu, egzaminy maturalne zdała w 1971 r. W 1976 r. ukończyła studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i otrzymała tytuł magistra. Od 1976 r. do 1987 r. pracowała jako redaktor w „Głosie Załogi” – gazecie zakładowej WSK Mielec. W latach 1987-1988 uczestniczyła w prowadzeniu rodzinnej firmy „Biała Żaba”, a w latach 1991-1993 pracowała w Liceum Medycznym jako nauczycielka języka polskiego. Od jesieni 1993 r. przez niecały rok prowadziła Biuro Poselskie posła Zbigniewa Mączki, a w latach 1994-1995 pełniła funkcję redaktora naczelnego Tygodnika „KORSO”. Od powstania w 1995 r. Oddziału Agencji Rozwoju Przemysłu w Mielcu, zarządzającego SSE „Euro-Park Mielec”, była kierownikiem Biura Obsługi Inwestorów w tymże Oddziale oraz zajmowała się promocją mieleckiej SSE. Od wielu lat prowadzi ła działalność polityczną i społeczną. W latach 1990-1994 pełniła funkcję przewodniczącej Koła Unii Demokratycznej (później Unii Wolności) w Mielcu, a w 1998 r. ponownie powierzono jej tę funkcję. W tym samym czasie była członkiem Rady Regionalnej UW w Rzeszowie. Uczestniczyła w prowadzeniu kampanii wyborczej dla Z. Mączki, zakończonej jego wyborem do Sejmu RP w 1993 r., a następnie w prowadzeniu dwóch kampanii wyborczych na rzecz Komitetu Wyborczego „Nasz Mielec”. W 2001 r. kandydowała do Sejmu RP z ramienia Unii Wolności oraz zainicjowała powstanie Mieleckiego Forum Kobiet. Z dniem 14 VIII 2013 r. przeszła na emeryturę.
HOTEL „ATENA”, usytuowany przy ul. Przemysłowej obok skrzyżowania z ul. Mazurską. Rozpoczął działalność 19 XI 2005 r. Jego właścicielami są bracia Piotr i Janusz Mazurowie. Ma 17 pokoi. Prowadzi restaurację – także o nazwie Atena. Organizuje różnego rodzaju imprezy i uroczystości, m.in. konferencje, szkolenia, imprezy promocyjne i integracyjne oraz przyjęcia okolicznościowe do 200 osób. Wykonuje usługi cateringowe. Ponadto oferuje saunę suchą i parową oraz hydromasaż ze światłoterapią. Nazwa hotelu ATENA to wyraz fascynacji właścicieli bogatą historią i kulturą starożytnej Grecji.
HOTELE ROBOTNICZE WSK, wybudowane w latach 50. w ramach infrastruktury Osiedla Fabrycznego WSK. Ich podstawowym celem było zapewnienie tymczasowego mieszkania pracownikom WSK, głównie samotnym, a później także młodym rodzinom. W każdym z nich, poza pokojami i kuchniami, znajdowały się m.in. świetlice, zbiorowe łazienki i ubikacje oraz pralnie i suszarnie. Nosiły nazwy: 1) „Centralny” (popularna nazwa „Setka”) – przy ul. E. Biernackiego, 2) „Goplana” – przy ul. W. Sikorskiego, 3) „Ikar” – przy ul. Wyspiańskiego, 4) „Iskra” – przy ul. 22 Lipca (al. Niepodległości), 5) „Wisłoka” – przy ul. 22 Lipca (al. Niepodległości), 6) „Stażysta” – przy ul. E. Biernackiego. Społeczność każdego z tych hoteli wybierała samorząd, który inspirował i organizował, wspólnie z kierownictwami hoteli, różne formy działalności oświatowej, kulturalnej i sportowej. Uczestniczono w ogólnopolskich konkursach hoteli robotniczych i zdobywano szereg cennych nagród. W połowie lat 90. XX w., w rezultacie restrukturyzacji WSK, niektóre budynki hotelowe sprzedano innym instytucjom lub oddano za zobowiązania podatkowe Gminie Miejskiej Mielec. Budynek byłego Hotelu „Ikar” przeznaczono na mieszkania i utworzono Spółdzielnię Mieszkaniową „Ikar”, budynek Centralnego” został zajęty przez MZBM oraz m.in. redakcję „Korso”, budynek „Goplany” zajął w całości Oddział ZUS, a pokoje i pomieszczenia „Wisłoki” i „Iskry” zostały wynajęte firmom prywatnym. Pod koniec 2000 r. jedynie „Stażysta”, po przeznaczeniu większej części pomieszczeń na mieszkania, zachował pokoje gościnne. (Stracił jednak status hotelu.)
HOTEL „ISKIERKA”, trzygwiazdkowy, znajduje się w zachodniej części SSE EURO-PARK MIELEC, przy ul. Strefowej, ale ze starym adresem: Wojska Polskiego 3. Dysponuje 54 pokojami, w tym 12 suite. Posiada: bistro, restaurację klubową, salę bankietową, salę konferencyjną, Klub Muzyczny „ONYX” i kręgielnię. Jest organizatorem imprez artystycznych i towarzyskich. Wykonuje usługi cateringowe.
HOTEL JASSEGO, zbudowany został ok. 1902 r. w pobliżu stacji kolejowej (później ul. B. Głowackiego), posiadał kilka pokoi i restaurację „Adria” (była też lokalem nocnym). W latach 30. część dwupiętrowego budynku przeznaczono na mieszkania. Hotel zakończył oficjalną działalność na początku okupacji hitlerowskiej. Po II wojnie światowej budynek użytkowany był przez firmy handlowe, Zakład Energetyczny i PKS. W bardzo mroźną noc z 1 na 2 III 1987 r. zapaliła się jego górna część i mimo natychmiastowej interwencji mieleckiej straży pożarnej budynek uległ zniszczeniu. Nie zdecydowano się na jego odbudowanie i ostatecznie rozebrano.
HOTEL „JUBILAT”, oddany do użytku przez WSK we wrześniu 1971 r. pod nazwą „Dom Wycieczkowy Jubilat”. Należał do kompleksu sportowo-rekreacyjnego FKS Stal. Wykonywał funkcje nie tylko hotelu sportowego, ale także służył miastu jako hotel ogólnodostępny o wysokim (wówczas) standardzie. Na listy jego gości wpisywano m.in. sportowców – reprezentantów krajów z różnych stron świata i wybitnych polskich sportowców, uczestników międzynarodowych konferencji i misji gospodarczych, przedstawicieli miast partnerskich, artystów i biznesmenów. Z biegiem lat jego stan pogarszał się. W 1996 r., w ramach restrukturyzacji WSK „PZL-Mielec”, został sprzedany firmie „TURBO Audio-Video” Sp. z o.o. (od 1997 r. „Jubilat” Sp. z o.o.). Nowi właściciele przeprowadzili jego gruntowny remont i znacznie rozszerzyli zakres usług o m.in. Fitness Club, Night Club, Ogródek Leśny i Catering Service. Stworzenie odpowiednich warunków skłoniło wielu organizatorów do lokowania w „Jubilacie” sympozjów, konferencji, spotkań i imprez rozrywkowych. Wysoki standard hotelu potwierdzony został przyznaniem mu trzech gwiazdek. Z dniem 1 I 2001 r. zmienił nazwę na HOTEL POLSKI. Poza podstawowymi usługami hotelowymi jest współorganizatorem i miejscem wielu imprez, m.in.: Targów Ślubnych, Festiwalu Ryb i Owoców Morza, Brydżowego Kongresu Noworocznego, Turnieju Brydżowego o Puchar Prezydenta Miasta Mielca, Gali Mieleckiego Sportu i Gali „Mielczanin Roku” oraz konferencji i sympozjów.
HOTEL MIEJSKI, rozpoczął działalność na początku lat 50. XX w. po upaństwowieniu Hotelu Marii Weryńskiej, w budynku przy al. J. Stalina (później ul. A. Mickiewicza). Prowadziło go Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej. W latach 60., w związku z wykupieniem budynku przez PSS „Społem”, hotel został przeniesiony do budynku przy Al. Niepodległości 14. W latach 80. jego administratorem został Ośrodek Sportu i Rekreacji w Mielcu i wówczas hotelowi nadano nazwę „Lotnik”. Pod koniec lat 80. przeszedł pod zarząd WOSiR „Resovia”, a w latach 90. został zlikwidowany.
HOTEL PAŃSTWOWEGO GOSPODARSTWA OGRODNICZEGO, oddany do użytku w kwietniu 1987 r. przy ul. J. Gagarina (później al. Ducha Świętego). Był klasycznym blokiem mieszkalnym, toteż w latach 90. jego pokoje przeznaczono na mieszkania.
HOTEL „POD ZŁOTYM ORŁEM”, urządzony w kamienicy w północnej pierzei rynku, prawdopodobnie w 1902 r., po jej odbudowaniu z pożaru miasta w 1900 r. Jego właścicielem był Walter Fortgang Alter. Funkcjonowanie hotelu potwierdził dr Mieczysław Orłowicz w Ilustrowanym Przewodniku po Galicyi (Lwów 1914). Oprócz hotelu w kamienicy czynne były m.in. restauracja i sklep prowadzący sprzedaż win. Działalność hotelu, restauracji i sklepu przerwała okupacja hitlerowska.
HOTEL „POLSKI”, założony został w 1893 r. przez mieleckiego kupca Antoniego Dębickiego w budynku własnym przy ul. Pańskiej (obecnie ul. A. Mickiewicza 5). Po wielkim pożarze Mielca w 1900 r. i odbudowie kamienicy, wznowiono działalność hotelarską w 4 pokojach gościnnych. (Mieściły się na pierwszym piętrze oficyny od ul. Sandomierskiej.) Hotel dysponował też własną restauracją i pokojem do śniadań. Goście podróżujący zaprzęgami konnymi mogli pozostawić konie i pojazdy w stajni i wozowni, które urządzono w podwórzu sąsiedniego budynku należącego także do Dębickich (aktualnie ul. A. Mickiewicza 7). Działalność hotelu odnotowano w Ilustrowanym Przewodniku po Galicyi (Lwów, 1914). Po śmierci A. Dębickiego hotel prowadziła jego żona Emilia (do połowy 1922 r.), a następnie ich syn Eugeniusz Dębicki (do około 1925 r.).
HOTEL REICHA, powstał przed I wojną światową. Znajdował się w kamienicy przy ul. Pańskiej, naprzeciw hotelu „Polskiego”. Jego działalność potwierdził Ilustrowany Przewodnik po Galicyi (Lwów, 1914). Zakończył działalność prawdopodobnie w latach 20. W pomieszczeniach na parterze urządzono sklepy, a na piętrze mieszkania i tak już pozostało do naszych czasów.
HOTEL WERYŃSKICH, powstał pod koniec lat 20. XX w. Urządził go Mateusz Weryński w budynku własnym przy ul. Pańskiej (później J. Piłsudskiego). Oprócz pokoi gościnnych prowadzono cukiernię i restaurację, bilard i kasyno gry w karty. W czasie okupacji hitlerowskiej działalność hotelowa i rozrywkowa była oficjalnie zabroniona, ale prowadzono ją dalej nieoficjalnie i w niewielkim zakresie. Po II wojnie światowej Maria Weryńska (wdowa po zmarłym w 1941 r. Mateuszu) wznowiła działalność hotelowo-restauracyjną. W czasie sławetnej „bitwy o handel” (1950) odebrano jej zarówno hotel, który przeznaczono na hotel miejski, (prowadzony przez MPGK), jak i restaurację, którą odtąd pod nazwą „Myśliwska” prowadziła PSS (później WSS i ponownie PSS) „Społem”. Po wykupieniu (od spadkobierców) budynku przez PSS hotel został przeniesiony do bloku przy ul. 22 Lipca (później al. Niepodległości).
HRYNIÓW KAZIMIERZ ALEKSANDER, urodzony 29 V 1926 r. w Przemyślu, syn Grzegorza i Heleny z domu Plecner. Był uczestnikiem II wojny światowej. Od 21 X 1944 r. do 8 V 1945 r. służył w 27 pp 2 Armii Wojska Polskiego (w stopniu kaprala zwiadowcy) i przeszedł cały jej szlak bojowy, a następnie do 8 IV 1947 r. był podoficerem 2 zapasowego pp stacjonującego na Ziemi Lubuskiej. W latach 1947-1954 pracował w PSS „Społem” w Rzeszowie i grał w siatkówkę w drużynie Budowlanych Rzeszów. Ukończył także Państwowe Gimnazjum i Liceum dla Dorosłych w Rzeszowie oraz zdał egzaminy maturalne w 1949 r. W 1954 r. przeniósł się do Mielca, podjął pracę w WSK i kontynuował grę w siatkówkę w Stali. W WSK pracował do 1982 r. m.in. na stanowiskach: kierownika warsztatów, nadmistrza, kierownika działu i kierownika wydziału pomocniczego. Jako zawodnik Stali przyczynił się do awansu drużyny siatkówki do II ligi (1957) i do I ligi (1959). W 1956 r. otrzymał uprawnienia instruktora I kl. piłki siatkowej. Pracował także społecznie w Zarządzie FKS Stal i w latach 1968-1969 pełnił funkcję opiekuna sekcji siatkówki. Od lat 60. był wykładowcą przepisów ruchu drogowego i instruktorem nauki jazdy w Ośrodku Kształcenia Kierowców LOK w Mielcu. Na emeryturę przeszedł w 1982 r. Wyróżniony m.in. Brązowym Medalem „Zasłużony na Polu Chwały”, Medalem „Za Odrę, Nysę i Bałtyk”, Medalem „Za udział w walkach o Berlin” i Krzyżem Kawalerskim OOP oraz awansami na stopień sierżanta i podporucznika. Zmarł 14 V 2001 r. Spoczywa na cmentarzu na Pobitnie w Rzeszowie.
HUBER ANDRZEJ JAN STANISŁAW, urodzony 24 IV 1938 r. w Ociece k/Dębicy. Absolwent Technikum Mechanicznego w Dębicy, maturę zdał w 1956 r. Pracował jako tokarz w Jelczańskich Zakładach Samochodowych (1956-1958) i Tarnobrzeskiej Fabryce Obrabiarek (1958-1959) oraz dorywczo w różnych zakładach pracy (1959-1961). W 1961 r. został zatrudniony w WSK Mielec, początkowo na stanowisku ślusarza, a następnie brakarza, mistrza i starszego technologa. W 1971 r. przeszedł do pracy w Ośrodku Badań Rozwojowych Sprzętu Komunikacyjnego w Mielcu (OBR SK) i pełnił m.in. funkcje starszego konstruktora, kierownika sekcji, kierownika obsługi M-18 i kierownika pracowni patentowej. W 1972 r. ukończył Politechnikę Krakowską – Punkt Konsultacyjny w Mielcu i uzyskał tytuł inżyniera mechanika, a w 1978 r. otrzymał dyplom specjalizacji zawodowej inżyniera I stopnia w zakresie konstrukcji lotniczych. Zdobył także licencje mechanika lotniczego napraw i mechanika lotniczego obsługi oraz kwalifikacje tłumacza tekstów technicznych. W 1995 r. przeszedł na rentę. W czasie 35 lat pracy w WSK i OBR SK angażował się w prace nad nowymi opracowaniami konstrukcji i technologii wyrobów lotniczych. Był autorem 179 projektów racjonalizatorskich i otrzymał 4 patenty na wynalazki, które zastosowano w bieżącej produkcji. Aktywnie działał w Klubie Techniki i Racjonalizacji i okresowo pełnił funkcję jego wiceprzewodniczącego. Był także członkiem Zarządu Głównego Sekcji Lotniczej Stowarzyszenia Inżynierów i Mechaników Polskich (SIMP) w Warszawie. Należał ponadto do mieleckich kół: Polskiego Związku Filatelistycznego, Polskiego Związku Numizmatycznego i Polskiego Związku Pszczelarzy. Wyróżniony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi, Srebrnym Medalem za Zasługi dla Obronności Kraju oraz Złotymi Odznakami: SIMP, NOT i Racjonalizatora Produkcji. W 1989 r. wpisany do „Księgi Zasłużonych dla Miasta Mielca”. Zmarł 6 XI 2018 r. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
HUBER ZDZISŁAW KAZIMIERZ (ksiądz), urodzony 19 V 1965 r. w Mielcu, syn Andrzeja i Marii z Piechotów. Ukończył Technikum Elektryczne w Mielcu i zdał maturę w 1985 r. 15 VII 1986 r. wstąpił do Zakonu Sercanów (SCJ). Odbył nowicjat w Stopnicy, a następnie studia teologiczne w Stadnikach. W 1993 r. przyjął święcenia kapłańskie. W latach 1993-1995 odbył studia na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie, a później studia językowe w Dublinie (Irlandia). Od 1996 r. studiował w Turku (Finlandia) i pracował w tamtejszej parafii rzymskokatolickiej, a następnie został przeniesiony do parafii w Helsinkach. Za wyróżniającą się działalność wśród fińskiej Polonii został odznaczony Krzyżem Kawalerskim OOP. W latach 1996-1998 pełnił funkcję sekretarza Rady Kapłańskiej diecezji helsińskiej, jedynej diecezji rzymskokatolickiej w Finlandii. W 1997 r. został przeniesiony z Turku do parafii Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej w Helsinkach, gdzie pracował jako wikariusz na obszarze około 10 000 km2. Zajmował się również duszpasterstwem polskim na terenie dwóch parafii helsińskich. Działalność wśród Polonii pozwoliła na kontakty z Zjednoczeniem Polskim i Ambasadą RP w Helsinkach. Kontynuował studia na Wydziale Teologii Systematycznej Uniwersytetu w Helsinkach. Studia te musiał przerwać w 2002 r. po mianowaniu na probostwo parafii w Jyväskylä (ok. 80 000 km2). W latach 2001-2004 pełnił także funkcje członka Rady Ekonomicznej i członka Zarządu Centrum Katechetycznego, a w latach 2001-2008 był członkiem Kolegium Doradczego Diecezji i członkiem Rady Doradczej Centrum Katechetycznego. W 2008 r. skierowano go do Rzymu, aby pomagał w przygotowaniu materiałów archiwalnych o założycielu Zgromadzenia Księży Sercanów na Kapitułę Generalną Zgromadzenia, które odbyło się w lecie 2009 r. w Rzymie. Zajmował się też digitalizacją materiałów archiwalnych Zgromadzenia w Kurii Generalnej w Rzymie. W latach 2010-2012 kontynuował studia doktoranckie na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. W lecie 2012 r. wrócił do pracy w Finlandii. W kwietniu 2015 r. został wysłany na misje w Chile. Po powrocie do Polski od 1 VII 2020 r. pracuje w parafii pw. Dobrego Pasterza w Lublinie.
HUBICKI WŁADYSŁAW, urodzony 4 XII 1922 r. w Młoszowej, powiat chrzanowski, syn Ludwika i Józefy z Tylutkich. W 1938 r. rozpoczął pracę w PZL Wytwórnia Płatowców Nr 2 w Mielcu jako uczeń tokarski. W czasie II wojny światowej, jako żołnierz Wojska Polskiego, przeszedł szlak bojowy od Lublina do Berlina. Po wojnie powrócił do Mielca i w PZL (później WSK) pracował na stanowiskach m.in.: tokarza, referenta współzawodnictwa pracy, inspektora kadr, sekretarza Rady Zakładowej, przewodniczącego RZ (1954-1957), kierownika obiektów sportowych (1964-1966) i kierownika zmianowego. Udzielał się w pracy społecznej. Był m.in. prezesem FKS Stal w latach 1960-1962 i długoletnim członkiem zarządu tego klubu (w latach 50. i 60.), przyczyniając się m.in. do pierwszego awansu piłkarzy do ekstraklasy oraz organizacji pracy i wyposażenia nowo wybudowanych obiektów sportowych. Pełnił także funkcję przewodniczącego Klubu Techniki i Racjonalizacji. Należał do Klubu Oficerów Rezerwy przy WSK (w stopniu porucznika) i Związku Bojowników o Wolność i Demokrację oraz Związku Inwalidów Wojennych. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim OOP, Medalami: „Za Warszawę”, „Za Zwycięstwo” i „Za udział w walkach o Berlin”, „Odznaką Grunwaldu”, „Honorową Odznaką WSK”, Srebrnym Medalem „Za zasługi dla sportu” i Złotą Odznaką ZZM. W 1984 r. wpisany do „Księgi Zasłużonych dla Miasta Mielca”. Zmarł 5 IV 1991 r. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Mielcu przy ul. H. Sienkiewicza.
HUDY JAN, urodzony 28 IV 1915 r. w Wojkowie, pow. mielecki. Od 1951 r. pracował w firmach budowlanych, a od 1963 r. w Mieleckim Przedsiębiorstwie Budowlanym. Przez kilkadziesiąt lat uczestniczył w budowie wielu ważnych obiektów mieszkalnych i socjalnych w Mielcu. Pracował głównie przy uzbrojeniu zewnętrznym i drogach, w różnych warunkach atmosferycznych. Był wychowawcą wielu młodych pracowników budowlanych. Wybierano go do Rady Zakładowej MPB. Udzielał się w pracy społecznej na rzecz środowiska jako radny Miejskiej Rady Narodowej w Mielcu. Wyróżniony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Odznaką „Zasłużony dla Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych” oraz wpisem do „Księgi Zasłużonych dla Miasta Mielca” w 1979 r. Zmarł 8 II 1986 r. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
HUDY LUDWIK, urodzony 4 VIII 1952 r. w Mielcu, syn Józefa i Wiktorii z domu Ruła. Absolwent Technikum Elektrycznego w Mielcu (specjalność – elektromechanika ogólna), maturę zdał w 1972 r. W 1973 r. został zatrudniony w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Sprzętu Komunikacyjnego w Mielcu jako elektromechanik osprzętu lotniczego. Równocześnie ukończył kurs naprawy sprzętu radiowo-telewizyjnego w Mielcu. W latach 1974-1979 studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej w Krakowie (specjalność – maszyny robocze ciężkie), uzyskując tytuł magistra inżyniera i wyróżnienie. W czasie studiów należał do Akademickiego Klubu Tanecznego BAWINEK przy Politechnice Krakowskiej, zdobył uprawnienia instruktora tańca i przez szereg lat prowadził zajęcia z zakresu tańca towarzyskiego. W 1979 r. został zatrudniony w Akademii Rolniczej w Krakowie jako pracownik naukowo-badawczy, a od 1980 r. do 2007 r. był nauczycielem akademickim. Pełnił liczne funkcje, m.in. był opiekunem naukowym Koła Naukowego Mechanizatorów na Wydziale Techniki i Energetyki Rolnictwa AR w Krakowie. W 1989 r. uzyskał doktorat na Wydziale Techniki i Energetyki Rolnictwa Akademii Rolniczej w Krakowie na podstawie rozprawy Badania eksploatacyjno-laboratoryjne i analiza pracy układu sprężarka – alternator ciągnika MF-235. Za tę pracę otrzymał wyróżnienie i nagrodę. Ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim Studium Językowe Doskonalenia Językowego dla Nauczycieli Akademickich w zakresie języka niemieckiego (1990 r.) oraz Studium Językowe Doskonalenia Językowego dla Nauczycieli Akademickich w zakresie języka angielskiego (1998). Wyjeżdżał za granicę, m.in. w 1991 r. przebywał jako pracownik naukowo-techniczny w Ruedi Geiger Workshop w Hinwil (Szwajcaria), a w latach 1993-1994 był konsultantem naukowo-technicznym Kasper & Laughlin Patent Attorneys and Attorneys at Law w Warren (USA). W 1999 r. ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie studium z zakresu ochrony własności intelektualnej. W dorobku naukowym ma m.in. współautorstwo podręcznika akademickiego Mechanika i wytrzymałość materiałów. Ponadto jest autorem lub współautorem ponad dwudziestu publikacji naukowych. Od 2001 r. jest polskim rzecznikiem patentowym i prowadzi Kancelarię Patentową PATELHA w Czernichowie, która specjalizuje się w zakresie opracowywania i zgłaszania wynalazków wykorzystujących programy komputerowe. Jako pierwszy polski rzecznik patentowy dokonywał drogą elektroniczną zgłoszeń wynalazków i wzorów użytkowych. W 2004 r. uzyskał tytuł Europejskiego Rzecznika Patentowego uprawnionego do występowania przed Europejskim Urzędem Patentowym w Monachium i Urzędem d/s Harmonizacji Rynku Wewnętrznego Unii Europejskiej w Alicante. Dotychczas dokonał ponad czterystu zgłoszeń wynalazków w Polsce i za granicą. Także od 2004 r. prowadzi zajęcia dla kandydatów na rzeczników patentowych. Jest członkiem Council of Institute of Professional Representatives before the European Patent Office z siedzibą w Monachium.
HUSQVARNA, jedna z najstarszych, największych i najbardziej renomowanych firm na świecie produkujących wysokiej klasy urządzenia mechaniczne, m.in. kosiarki, pilarki i ręczne urządzenia ogrodowe z silnikiem spalinowym. Ponadto jest światowym liderem w produkcji tarcz diamentowych i urządzeń tnących dla budownictwa i przemysłu. W związku z rosnącym zapotrzebowaniem na urządzenia do pielęgnacji zieleni w Polsce, firma rozwinęła sieć dilerską, a następnie podjęła decyzję o budowie fabryki w Polsce. W 2010 r. wybór padł na Mielec. Budowę hali produkcyjnej przy ul. COP-u ukończono po 9 miesiącach. Oficjalne uroczyste otwarcie fabryki odbyło się 6 IV 2011 r. W pierwszym okresie działalności były produkowane kosiarki typu rider i kosiarki tradycyjne, a następnie asortyment systematycznie powiększano. W 2019 r. w XXVI edycji i w 2022 r. w XXIX edycji konkursu „Pracodawca Organizator Pracy Bezpiecznej” fabryka otrzymała I miejsce na Podkarpaciu w kategorii zakładów zatrudniajacych powyżej 249 pracowników.
HUTA – MIKOŁAJ Sp. z o.o., zezwolenie na prowadzenie działalności na terenie SSE EURO-PARK MIELEC otrzymała 5 IX 2000 r. Działalność produkcyjną rozpoczęła w lipcu 2001 r. Specjalizuje się w produkcji systemów dachowych z blach powlekanych, ocynkowanych i alucynkowych. Główne jej produkty to: blachy dachówkowe, blachy trapezowe i obróbki wykończeniowe (gąsiory, kalenice, okapy, wiatrownice, bariery śniegowe i inne). Odbiorcą jest głównie rynek polski, ale od 2002 r. rozpoczęto współpracę z odbiorcami na Litwie i Ukrainie. Siedzibami firmy są obiekty H-16 i S-30 oraz budynek administracyjny w północno-zachodniej części SSE. Adres: ul. Wojska Polskiego 3. 19 VI 2008 r. wydano decyzję w sprawie cofnięcia zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie SSE EURO-PARK MIELEC.
HYDEL MIROSŁAW, urodzony 24 VIII 1963 r. w Jaśle, syn Edwarda i Stanisławy z domu Procanin. Absolwent Technikum Chemicznego w Jaśle, maturę zdał w 1983 r. W latach szkolnych trenował siatkówkę i grał w drużynie Liwocza Jasło oraz rozpoczął uprawianie lekkoatletyki i zdobył halowe wicemistrzostwo Polski juniorów w skoku wzwyż (203 cm). W latach 1983-1985 odbył służbę wojskową i startował w skoku w dal w barwach Legii Warszawa. W tym okresie został halowym młodzieżowym mistrzem Polski (1984) i wicemistrzem (1985). Bezpośrednio po służbie wojskowej w 1985 r. przeniósł się do FKS Stal Mielec i kontynuował karierę sportową do 1992 r., odnosząc wiele liczących się sukcesów. W halowych Mistrzostwach Polski zdobył srebrny medal w 1986 r. (7,77 m – Zabrze), brązowy medal w 1987 r. (7,69 m – Zabrze) i srebrny medal w 1988 r. (7,76 m – Zabrze). W letnich Mistrzostwach Polski wywalczył: srebrny medal w 1987 r. (7,78 m – Poznań), złoty medal w 1988 r. (7,90 – Grudziądz) i złoty medal w 1989 r. (7,62 m – Kraków). W latach 1983-1991 wielokrotnie reprezentował Polskę najpierw w kategorii młodzieżowej, a później seniorów. Startował m.in. w Halowych Mistrzostwach Europy w Madrycie (1986) i Budapeszcie (1988); w obu zakwalifikował się do ścisłych finałów (8. i 7. miejsce). Rekord życiowy 8,08 m ustanowił 17 V 1986 r. na zawodach w hiszpańskiej Granadzie. Po zakończeniu kariery sportowej podjął pracę zawodową w mieleckiej firmie „Technoplast” (1993-1995). Od 1998 r. pracuje w firmie „Kamax”, funkcjonującej w SSE EURO-PARK MIELEC. W plebiscycie na „Sportowca 50-lecia FKS STAL” w 1988 r. zajął 10. miejsce. Zmarł 18 II 2019 r. Pochowany na starym cmentarzu w Jaśle.
HYJEK JAKÓB, mieszkaniec Mielca, uczestnik powstania styczniowego 1863 r. Walczył w oddziale majora Jana Popiela. W bitwie pod Komorowem został ranny i leczył się w szpitalu w Stopnicy. Dalsze losy nieznane.
HYJEK MARIAN (ksiądz), urodzony 31 VII 1957 r. w Baranowie Sandomierskim, syn Edwarda i Aleksandry z domu Surowiec. Absolwent Liceum Ekonomicznego w Mielcu, maturę zdał w 1976 r. Studia teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie ukończył w 1982 r. z tytułem magistra teologii. (Napisał pracę magisterską na temat zmian w strukturze osobowości u alumnów przebywających w wojsku.) 23 V 1982 r. przyjął święcenia kapłańskie. Jako wikariusz pracował w parafiach: Bobowa, Grybów, Szalowa, Muszyna Zdrój, Jadowniki Podgórne, Lubzina i Rudka. Będąc dyplomowanym nauczycielem religii, w każdej parafii uczył i wychowywał dzieci w szkołach podstawowych, a w Muszynie i Grybowie był duszpasterzem młodzieży szkół zawodowych i średnich. W 1992 r. ukończył studia licencjackie na Wydziale Historii Kościoła Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. W latach 1998-2009 pełnił funkcję proboszcza parafii pw. Chrystusa Króla Wszechświata w Woli Przemykowskiej. W tym czasie był także wicedziekanem dekanatu radłowskiego. W 2009 r. został przeniesiony na stanowisko proboszcza w parafii pw. Opatrzności Bożej w Jodłówce – Wałki k. Tarnowa i pracował tam do 2015 r. W latach 2015-2016 był administratorem parafii pw. św. Mikołaja w Tabaszowej koło Nowego Sącza, ale stan zdrowia nie pozwolił na dalsze sprawowanie odpowiedzialnej funkcji. Od sierpnia 2016 r. pracuje jako duszpasterz w parafii Trójcy Przenajświętszej w Mielcu – osiedle Smoczka. Ponadto pomaga w duszpasterstwie w Szpitalu Powiatowym w Mielcu. Jest uznanym kaznodzieją, toteż otrzymuje zaproszenia do głoszenia rekolekcji świętych i konferencji religijnych. Wyróżniony m.in. Złotym Medalem za Długoletnią Służbę oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej.
HYJEK STANISŁAW, urodzony 1 V 1895 r. w Czajkowej, syn Walentego i Anny z Dudzików. Absolwent c.k. Gimnazjum Państwowego w Mielcu, egzaminy maturalne zdał w 1914 r. Już w latach szkolnych należał do tajnych polskich organizacji niepodległościowych („Przebojem”, „Zarzewie”), skupiających starszych uczniów gimnazjum. Należał do pierwszej mieleckiej drużyny skautowej, założonej przez prof. F. Siorka w 1911 r., a w roku szkolnym 1912/1913 zgłosił akces do Związku Strzeleckiego w Mielcu. Po ogłoszeniu mobilizacji do wojska polskiego pod dowództwem J. Piłsudskiego (2 VIII 1914 r.) stanął na czele pierwszego mieleckiego oddziału ochotników i poprowadził go do Krakowa. Tam, wraz z oddziałem, został włączony do VI batalionu 1 pułku Legionów, a niedługo potem został zastępcą dowódcy plutonu i otrzymał stopień sierżanta. Walczył pod Anielinem i Laskami (21-26 X 1914 r.), Kielcami (1-2 XI), Krzywopłotami, Załężem i Domaniewicami (16-19 XI), Marcinkowicami (6 XII), Pisarzową (7 XII), Limanową (8 XII), Łowczówkiem (22-25 XII), Pińczowem (II-V 1915 r.), Konarami (16 V), Wszachowem (20-23 V), Żernikami (23 V – 20 VI), Ożarowem (26-29 VI), Tarłowem (30 VI – 2 VII), Józefowem i Urzędowem (7-8 VII) i Jastkowem (30 VII – 2 VIII). Zginął 28 VIII 1915 r. w czasie patrolowania okolic Wysokich Litewskich. Został pochowany na polskim cmentarzu wojskowym w Wysokiem Litewskiem. Za wybitne męstwo odznaczono go pośmiertnie Orderem Virtuti Militari V klasy (nr 7212), Orderem Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem Zasługi, a w 1932 r. Krzyżem Niepodległości.
HYJEK STANISŁAW, urodzony 28 II 1932 r. w Borkach Nizińskich, pow. mielecki, syn Jana i Anny z Szymańskich. Ukończył Państwową Średnią Szkołę Elektryczną we Wronkach, woj. poznańskie. Po maturze w 1952 r. rozpoczął pracę w Zakładzie Elektromechanicznym we Wronkach. W 1955 r. powrócił w rodzinne strony i podjął pracę w Centralnym Laboratorium WSK Mielec, ale w roku 1956 przeniósł się do tarnowskiego „Tamelu”, gdzie przez rok pracował w kontroli eksportowej. W 1957 r. zatrudniony został w mieleckiej Spółdzielni Pracy „Pokój” i założył pierwszą w Mielcu przewijalnię silników elektrycznych. W 1958 r. Izba Rzemieślnicza w Rzeszowie przyznała mu tytuł mistrzowski w rzemiośle elektromechanika silnikowa. W 1965 r. odszedł z SP „Pokój” i założył pierwszą w Mielcu prywatną firmę „Elektromechanika silników elektrycznych” przy ul. 16 Grudnia. Później przeniósł się do lokalu przy ul. Krótkiej 5. W 1980 r. rozszerzył usługi o instalatorstwo elektryczne. Tytuł mistrza w tym rzemiośle otrzymał z Izby Rzemieślniczej w Rzeszowie w 1988 r. W obu specjalnościach wykształcił 40 uczniów. Wykonał wiele instalacji elektrycznych, instalacji odgromowych i pomiarów elektrycznych w domach prywatnych i obiektach użytku publicznego, m.in. w „Jadernówce”, Pałacu Oborskich i Państwowej Szkole Muzycznej w Mielcu, Szkołach Podstawowych w Rzędzianowicach, Otałęży, Rydzowie, Trześni, Jaślanach i Czerminie oraz nr 1 w Mielcu, Zespole Szkół Specjalnych w Mielcu, budynkach OSP w Krzemienicy, Niwiskach, Kosowach i Siedlance, Urzędach Pocztowych w Niwiskach i Widełce oraz budynkach GS w Tuszowie Narodowym i Gawłuszowicach. Jest długoletnim rzeczoznawcą Izby Rzemieślniczej w Rzeszowie oraz członkiem Cechu Rzemiosł Różnych i Rzemieślniczej Spółdzielni Wielobranżowej w Mielcu. Wyróżniony m.in. Honorową Odznaką Rzemiosła (1983 r.).
HYLA HENRYK, urodzony 18 VII 1933 r. w miejscowości Tuklęcz w woj. kieleckim, syn Jana i Anieli. Od lat dziecinnych interesował się samolotami. Po ukończeniu szkoły podstawowej w 1949 r. przyszedł na piechotę do Mielca i zdał egzamin do Gimnazjum Przemysłowego PZL Mielec, które zostało później przemianowane na Technikum Mechaniczne MPM w Mielcu. W latach 1950-1952, jako uczeń GP i junak organizacji Służba Polsce pracował fizycznie jako monter samolotów (Pe-2, Jak-9P, Po-2, Li-2 i CSS-13). Po maturze w 1953 r. został zatrudniony w WSK Mielec i do 1993 r. pracował w służbach związanych z produkcją lotniczą. Były to m.in.: Grupa Wydzielona (GW), gdzie pracował jako technolog i starszy technolog, Służba Głównego Technologa produkcji lotniczej (praca przy samolotach bojowych i cywilnych: MiG-15, MiG-15bis, MiG-17F, TS-8, TS-11, An-2), Służby Organizatorskie Przedsiębiorstwa (NO) – jako organizator technologicznego przygotowania produkcji lotniczej, OBR SK, gdzie był kierownikiem sekcji technologicznego przygotowania montaży samolotów M-15, M-17, M-18 i M-20, a następnie kierownikiem sekcji i kierownikiem Działu Uruchomień Produkcji Lotniczej. Wyróżniony m.in. Srebrnym Medalem „Za Zasługi dla Obronności Kraju” i Srebrną Odznaką Racjonalizatora Produkcji. Poza pracą zawodową od 1956 r. udzielał się społecznie w Aeroklubie Mieleckim jako pilot szybowcowy i skoczek spadochronowy. Przez pewien czas był kierownikiem sekcji spadochronowej. W dniu 18 X 1959 r., uczestnicząc w skoku grupowym z Stefanem Furmaniakiem, Franciszkiem Bujaczem i Władysławem Rysiem, był współautorem rekordu Polski – 5350 m z natychmiastowym otwarciem spadochronu. (Grupa wylądowała na polach pod Rzędzianowicami koło Mielca.) Rekord ten jest aktualny do dziś. W 1993 r. przeszedł na emeryturę. Zmarł 16 X 2004 r. Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Mielcu przy ul. Królowej Jadwigi.
HYNKA FRANCISZKA (ULICA), krótka (156 m) i wąska ulica na osiedlu Kazimierza Wielkiego. Stanowi jedno z połączeń ulic Piastowskiej i Kredytowej. Powstała w 1960 r. w okresie intensywnego rozbudowywania się tego osiedla domów jednorodzinnych. Posiada nawierzchnię asfaltową i chodniki z płyt po obu stronach.
Patron ulicy: pułkownik FRANCISZEK HYNEK (1897-1958) to wybitna postać w dziejach polskiego lotnictwa i baloniarstwa. Był legionistą i walczył w I wojnie światowej. W okresie międzywojennym oprócz pracy w lotnictwie osiągnął szereg sukcesów międzynarodowych w sportach balonowych, m.in. zwyciężył w Międzynarodowych Zawodach Balonowych o nagrodę im. Gordon-Bennetta w 1933 i 1934 r. Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r. W 1943 r. pełnił funkcję komendanta bazy lotniczej AK. W 1944 r. został aresztowany przez gestapo i więziony w obozach koncentracyjnych Gross Rosen i Belsen –Bergen. Po wojnie powrócił do kraju i zajął się odbudową sportu balonowego w ramach Aeroklubu PRL. Zginął tragicznie w czasie lotu na balonie „Poznań”. W 2010 r. położono nową nawierzchnię asfaltową i chodniki z kostki betonowej.