II WOJNA ŚWIATOWA
I OKUPACJA HITLEROWSKA (1939 – 1945)
1939
- 1 IX Polskie Radio przekazało wiadomość o napadzie Niemiec hitlerowskich na Polskę i rozpoczęciu się wojny niemiecko-polskiej.
- 1 IX Nad Mielcem latał niemiecki samolot rozpoznawczy Dornier.
- 1 IX Dowództwo Armii „Karpaty” przeznaczyło do obrony Wytwórni Płatowców nr 2 i lotniska w Mielcu 215. i 216. pluton dział przeciwlotniczych 40 mm.
- 2 IX Samoloty typu Dornier Do-17 hitlerowskiej Luftwaffe zbombardowały Wytwórnię Płatowców nr 2 PZL w Mielcu-Cyrance. W wyniku nalotu zginęło 6 osób. Obiekty fabryczne nie zostały poważnie uszkodzone.
- 3-7 IX Przez Mielec przeszły uciekające z zachodu tłumy cywilów oraz oddziały polskiej 6. Dywizji Piechoty Armii „Kraków”, kierując się na wschód.
- 6-7 IX Dwa samoloty „Łoś”, pilotowane przez pil. Kazimierza Kulę i inż. pil. Rajmunda Kalpasa, ewakuowano do bazy Kierownictwa Zaopatrzenia Lotnictwa w Małaszewiczach.
- 4-7 IX Ewakuowano mieleckie urzędy wraz z dokumentacją w kierunku wschodnim. Utworzono Komitet Obywatelski i Straż Obywatelską dla utrzymania ładu i porządku w Mielcu.
- 6/7 IX Ewakuowała się załoga Wytwórni Płatowców nr 2 PZL.
- 7 IX Na mieleckim lotnisku załoga w składzie inż. Kazimierz Dzwonkowski i kpt. inż. Stefan Krukowski podjęła próbę wystartowania samolotem „Łoś”, ale w czasie startu podwozie samolotu złamało się i samolot uległ poważnym uszkodzeniom.
- 7 IX Wpisano do księgi protokołów Rady Gminnej Mielca: „ Ku pamięci. Notuje się, że dnia 7 IX 1939 r. otrzymał nominację na burmistrza miasta Mielca o godz. 7 wieczorem p. Józef Boryński nadaną przez burmistrza Franciszka Kazanę i prof. Władysława Kanię – zastępcę burmistrza i z dniem tym władzę Urzędu Miejskiego przejął p. Boryński Józef”.
- Noc 7/8 IX Polska 10. Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej opuściła Radomyśl Wielki i pod osłoną nocy – przez Mielec i Kolbuszowę – dotarła do Rzeszowa 8 IX w godzinach rannych.
- 8 IX W okolicach Radomyśla Wielkiego polska Grupa Operacyjna „Boruta”, głównie 21. Dywizja Piechoty Górskiej, podjęła walkę z nacierającą niemiecką 2. Dywizją Pancerną i 4. Dywizją Lekką. Obie strony poniosły duże straty.
- 8 IX Wojska niemieckie wkroczyły do Mielca i rozpoczęła się okupacja niemiecka.
- 9 IX Wycofujące się pod naporem Niemców rozdrobnione oddziały Grupy Operacyjnej „Boruta” przekroczyły rzekę Wisłokę na odcinku pomiędzy Borową i Mielcem, i wieczorem dotarły w rejon Jaślan.
- 13 IX W dzień poprzedzający żydowski Nowy Rok 5749 żołnierze niemieccy z 8. Dywizji Piechoty Armii Południe, wspomagani przez niektórych miejscowych kolonistów niemieckich, zamordowali kilkudziesięciu Żydów oraz spalili bóżnicę i rzeźnię rytualną.
- 13 IX Niemcy zajęli WP-2 PZL i ustanowili własną administrację.
- 16 IX Burmistrz Józef Boryński, ze względu na brak znajomości języka niemieckiego, przekazał władzę burmistrzowską radnemu Apolinaremu Frankowi, a sam przyjął funkcję wiceburmistrza. Obie kandydatury zostały zatwierdzone przez tymczasowego Feldkomendanta miasta Mielca – niemiecką władzę okupacyjną.
- 20 IX W Krakowie utworzono konspiracyjną Organizację Orła Białego (OOB) i rozpoczęto tworzenie rejonów organizacyjnych.
- 22 IX Mjr Paweł Zagórowski (ps. „Góralik”, „Strzemię”) został mianowany komendantem konspiracyjnego mieleckiego Okręgu Organizacji Orła Białego (OOB).
- IX W ramach OOB Stanisław Dolina ps. „Ignac” rozpoczął organizację siatki komórek dywersyjno-sabotażowych w Mielcu i okolicznych miastach.
- 3 X Na mocy tajnego pisma dowódcy 14. armii niemieckiej generała Lista w Tarnowie utworzono wyższą komendanturę polową (Oberfeldkommandanturen – OFK) obejmującą swym nadzorem m.in. Mielec i powiat mielecki. W Mielcu powołano komendę miasta.
- 12 X Na terenie okupowanej Polski południowo-wschodniej Niemcy utworzyli Generalne Gubernatorstwo ze stolicą w Krakowie.
- X Wytwórnię Płatowców nr 2 PZL Mielec-Cyranka przejął niemiecki koncern fabryk lotniczych Ernst Heinkel Flugzeugwerke (GMBH) Seestadt Rostock i nadał jej nazwę Flugzeugwerk Mielec (FWM). Dyrektorem fabryki został dr Thiel, zastępcą i dyrektorem ds. technicznych – Kleinemeyer, a dyrektorem ds. administracyjno-handlowych – Hecker. Po naprawach zniszczeń rozpoczęto remonty samolotów transportowych „Junkers-52”, a następnie podjęto produkcję zespołów do samolotów Heinkel He-111 i He-117.
- 26 X Utworzono dystrykt krakowski – jeden z czterech okręgów administracyjnych Generalnego Gubernatorstwa (GG). Jedną z jednostek administracyjnych GG był Kreishauptmanschaft Dębica (Gross Kreiss Dębica), a w jego skład wchodziły m.in. tereny byłych powiatów mieleckiego i ropczyckiego połączonych w Landkreis Mielec-Ropczyce z siedzibą w Mielcu.
- X Utworzono 8-osobową grupę operacyjną (Einsatzgruppe), przemianowaną później na placówkę sipo (policja bezpieczeństwa, zwana też gestapo), działającą w strukturze Komendy Operacyjnej (Einsatzkomando) Dębica. Powołano też policję porządkową (Ordnungpolitzei) oraz podporządkowane jej placówki policji ochronnej (Schutzpolizei) i żandarmerii (Gendarmerie – Posten Mielec). Ponadto funkcjonowała policja kryminalna (Kryminalpolizei – Kripo). Do czynności pomocniczych i pilnowania porządku powołano policję polską (tzw. granatową).
- X Niemiecki przedsiębiorca Johan Jozef Hennig założył w Warszawie firmę budowlaną, która wykonywała różne prace budowlane (m.in. drogi, tory kolejowe i obiekty obozowe) na obszarze Generalnej Guberni. Siedziba główna firmy została ulokowana w Mielcu przy ul. G. Narutowicza 9.
- X Związek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) został przekształcony w Tajną Organizację Nauczycielską (TON). Kierownikiem TON w Mielcu został Stanisław Biernacki.
- Jesień Wybuchła epidemia tyfusu plamistego.
- 11 XI Grupa mieleckiej młodzieży złożyła kwiaty i wieńce z biało-czerwonymi szarfami na grobach poległych we wrześniu 1939 r.
- 11 XI W celu sterroryzowania ludności polskiej i żydowskiej niemieckie władze okupacyjne ogłosiły poprzez plakaty listę zakładników – znanych mieszkańców Mielca i okolicznych miejscowości. Zagrożono, że w przypadku zakłócania spokoju i porządku osoby te zostaną pozbawione życia.
- 23 XI Grupa sabotażowa Organizacji Orła Białego, kierowana przez Michała Skarbińskiego (ps. „Michał”) i Tadeusza Wondołowskiego, uszkodziła część maszyn oraz usunęła dokumentację polskich samolotów przygotowanych do remontu w FWM.
- 23 XI Niemieckie władze okupacyjne wprowadziły dla ludności żydowskiej nakaz noszenia opasek z gwiazdą Dawida.
- 28 XI Na podstawie rozporządzenia szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy utworzono Judendrat (zarząd gminy żydowskiej). Przewodniczącym został wybrany adwokat Józef Fink.
- XI Rozpoczęto naukę w szkołach powszechnych (podstawowych), ale z programu nauczania usunięto wiedzę o Polsce. Niemieckie władze okupacyjne nie wyraziły zgody na działalność polskich szkół średnich.
- XI Komenda konspiracyjnego Związku Walki Zbrojnej w Krakowie (organizacji powołanej przez rząd emigracyjny) utworzyła Inspektorat Rejonowy ZWZ w Mielcu, zwany też Inspektoratem Mielec-Tarnobrzeg. Pierwszym inspektorem i organizatorem Inspektoratu był mjr Walerian Tumanowicz ps. „Jagra”. W ramach Inspektoratu utworzono m.in. Obwód ZWZ Mielec. Pierwszym komendantem Obwodu był rtm. Stanisław Wysocki ps. „Godziemba”.
- 1 XII Powiatowym inspektorem szkolnym przy niemieckim Landkomisarzu został wysiedlony z Poznania Edward Groele.
- 17 XII Niemieckie władze okupacyjne powołały Policję Polską („granatową”). Jej siedziba mieściła się początkowo w budynku szkolnym fundacji barona Hirscha, a następnie w drewnianym domu przy ul. W. Potockiego.
- XII W Mielcu zamieszkały pierwsze rodziny przymusowych wysiedleńców z Wielkopolski.
Ponadto w 1939 r.:
- Niemieckie władze okupacyjne zmieniły nazwy ulic. Apteczna otrzymała nazwę Apothekerstrasse, S. Batorego – Bäckerstrasse, J. Czarneckiego – Winfunstrasse, Hetmańska – Fischstrasse, A. Kędziora – Cyrankastrasse, J. Kilińskiego – Złotnickastrasse, Krakowska – Krakauerstrasse, Kolejowa – Eisenbahnstrasse, Konfederacka – Bruckenstrasse, Kościelna – Kirchstrasse, T. Kościuszki – Johan Kilinkstrasse, I. Krasickiego – Krasickistrasse, Krótka – Kurzenstrasse, Kwiatowa – Blumenstrasse, Legionów – Hohenbachstrasse, Lelewela – Kraupenstrasse, A. Mickiewicza – Mickiewiczstrasse, S. Moniuszki – Leo Stangeterstrasse, G. Narutowicza – Narutowiczstrasse, W. Oborskiego – Sudetenstrasse, Ogrodowa – Gartenstrasse, B. Pierackiego – Poststrasse, Piłsudskiego – Piłsudskistrasse, Piusa XI – Pius XI strasse, Polna – Feldstrasse, W. Potockiego – Reichsheimerstrasse, M. Reya – Reystrasse, Rynek – Victoria Platz, Rzeczna – Flussstrasse, Sandomierska – Sandomirstrasse, S. Sękowskiego – Marktstrasse, J. Sobieskiego – Neuestrasse, S. Staszyca (Staszica) – Staszycstrasse, Szeroka – Breitestrasse, Tarnobrzeska – Tarnobrzegerstrasse, Torowa – Streckenstrasse, 3 Maja – Moniuskostrasse, Warszawska – Warszauerstrasse, Wąska – Engestrasse, Wolności – Kolbuszowerstrasse, Zacisze – Stillerwinkelstrasse, J. Zamoyskiego – Padewstrasse, Zawale – Hinterwal, S. Żeromskiego – Fabrikstrasse i Żydowska – Judenstrasse.
- Niemieckie władze okupacyjne rozlokowały w Mielcu najważniejsze urzędy, instytucje i organy bezpieczeństwa w następujących budynkach: Landratant (Starostwo) – J.Kilingstrasse (dziś ul. T. Kościuszki 10), Stadtverwaltung (Zarząd Miejski) – J. Piłsudskistrasse (dziś ul. A. Mickiewicza 2), Arbeitsamt (Biuro Pracy, Urząd Zatrudnienia) – J. Piłsudskistrasse (dziś ul. A. Mickiewicza 34), Gendanmerie (Żandarmeria) – Eisenbahnstrasse (dziś ul. Jadernych 1), Postamt (Urząd Pocztowy) – Poststrasse (dziś ul. Obrońców Pokoju), Ortskomanto (placówka Sipo – Policji Bezpieczeństwa) – Narutowiczstrasse (dziś ul. G. Narutowicza), Landant (Gmina Wiejska) – J. Kilingstrasse (dziś ul. T. Kościuszki 25).
- Niemieckie władze okupacyjne wyraziły zgodę na organizację uroczystości kościelnych wyłącznie w kościele św. Mateusza i na placu okalającym kościół (wewnątrz muru przykościelnego).
1940
- I Dane z początku okupacji niemieckiej w Mielcu: powierzchnia miasta – 696 ha, grunty uprawne – 205,83 ha, lasy – 37 ha, nieużytki – 453,17 ha, ludność – 12.149, studnie – 691 (stale badane – 11); spółdzielnie kredytowe: Bank Spółdzielczy, Komunalna Kasa Oszczędności, Powiatowa Kasa Rękodzielnicza, Kasa Stefczyka; Spółdzielnia Spożywcza Społem „Konsum”, Spółdzielnia Rolnicza „Żniwo”, spółdzielnie mleczarsko-jajczarskie – 2; gospodarstwa rolne: większe własności – 2, mniejsze własności (do 25 ha) – 20, lekarze – 14, akuszerki – 4, apteki – 2.
- I – II Niemcy utworzyli obóz pracy dla Żydów w Czekaju (przysiółek Cyranki) dla potrzeb firmy budowlanej „Baumer – Loesch”.
- I W FWM rozpoczęto remonty i naprawy samolotów Luftwaffe, głównie „Junkersów-52”.
- II Konspiracyjna OOB została włączona do Związku Walki Zbrojnej.
- Noc 5/6 III Do Mielca przybył specjalny pociąg z około tysiącem przymusowych wysiedleńców z Wielkopolski, najwięcej z Poznania. Umieszczono ich w dwóch budynkach szkolnych (gimnazjalnym i seminaryjnym) przy ul. J. Kilińskiego (Złotnickastrasse), a z czasem rozlokowano po domach prywatnych w Mielcu i okolicy.
- 10 III Funkcjonariusze gestapo aresztowali grupę najbardziej znanych mielczan, w tym byłego burmistrza Franciszka Kazanę, byłego wiceburmistrza Piotra Żelazkę, Andrzeja Dziadyka i Adama Borzęckiego, a następnie skierowali ich do obozów koncentracyjnych.
- 10 III Władysław Jasiński wydał w Tarnobrzegu pierwszy numer konspiracyjnej gazety „Odwet”. Jeden z punktów przebitkowych (powielanie gazety) znajdował się na strychu warsztatu Romana Ortyla w Mielcu.
- III Niemcy rozwiązali Komitet Obywatelski i Straż Obywatelską.
- Wiosna W porozumieniu z niemieckimi władzami okupacyjnymi uruchomiono Miejską Szkołę Handlową (Zweijahrige Stadtische Handelsschule im Mielec). Jej dyrektorem – po konsultacji z ruchem oporu – został Alfons Zajączkowski.
- Wiosna Rozpoczęła funkcjonowanie mielecka konspiracyjna komórka organizacyjna Komisji Oświecenia Publicznego (KOP), koordynująca tajne nauczanie. Jej organizatorem był Piotr Adamski.
- IV Przybyły z Poznańskiego Jan Piątek otworzył zakład fotograficzny „Foto Rubens” przy Victoriaplatz (Rynek) 1.
- 7 IV Grupa uczniów (Zbigniew Maziarzewski, Józef Umiński, Stanisław Wnęk) założyła konspiracyjną organizację Związku Przyszłych Polskich Żołnierzy, a wkrótce potem utworzono zastęp harcerski „Rysie”.
- IV W Katyniu sowieckie NKWD zamordowało ok. 4,5 tys. oficerów WP i funkcjonariuszy polskiej Policji Państwowej, w tym kilkadziesiąt osób związanych z Mielcem i ziemią mielecką.
- 18 V Gestapo aresztowało Leona Lachnita – nauczyciela, za udział w akcji przeciw niemieckim kolonistom w Hykach, przeprowadzonej przed wojną.
- V W związku z planowaną budową obiektów wojskowych Niemcy wysiedlili mieszkańców miejscowości Blizna i przysiółka Łuże oraz okolic. Pozostawiono kilka rodzin, które podjęły się pracy w lesie.
- 23 VII Ukazało się rozporządzenie generalnego gubernatora o rozwiązaniu wszystkich stowarzyszeń i związków polskich na terenie GG. Wyjątkiem były Ochotnicze Straże Pożarne i PCK, ale mogły działać w bardzo ograniczonym zakresie.
- IX Rozpoczęła działalność niemiecka firma budowlana Hecker&Fritz przy Torowastrasse (ul. Torowa) 54. W 1943 r. zatrudniała 276 osób.
- 12 X W ramach Akcji AB (likwidacja inteligencji polskiej) funkcjonariusze gestapo, a wśród nich byli uczniowie mieleckiego gimnazjum Oskar Jeck i Rudolf Zimmermann, aresztowali mieleckich profesorów gimnazjalnych: Edwarda Grabarskiego, Władysława Kanię, Franciszka Siorka, Mariana Sobonia, Antoniego Rajtara, Stanisława Kozłowskiego i ks. Wincentego Bialika.
- XI W FWM członkowie grupy sabotażowo-dywersyjnej Związku Odwetu wykonali szereg akcji, m.in. podkładając fałszywą dokumentację części samolotowych, umieszczając w samolotach materiały powodujące zatarcie silników oraz niszcząc kompresory w kotłowni, co spowodowało duże straty materialne.
Ponadto w 1940 r.:
- Utworzono Polski Urząd Gospodarki Wodnej.
- Do Flugzeugwerk Mielec zwożono samoloty, które Niemcy zdobyli na terenie Polski. Po wyremontowaniu planowano sprzedać je Bułgarii i Rumunii.
- W podmieleckich lasach obok wsi Smoczka zbudowano poligon dla wojsk niemieckich.
- W osiedlu fabrycznym uruchomiono osiedlową sieć gazową (pierwszą w Mielcu).
- Na polecenie władz okupacyjnych zlikwidowano Kasę Stefczyka, a udziały przeniesiono do Banku Spółdzielczego.
- Rozpoczęto akcję wpisywania się miejscowej ludności na Volkslistę – niemiecką listę narodową. (Do 1943 r. w powiecie mieleckim wpisano około 100 osób, w tym 23 w Mielcu.)
- Grupa nauczycieli utworzyła Spółdzielczą Składnicę Materiałów Piśmiennych „Ogniwo”. Jej siedzibą był drewniany dom przy Kilingstrasse (ul. T. Kościuszki).
- Kazimierz Pracki jako powiernik F. Zuckerbrota uruchomił młyn parowy gospodarczy i tartak parowy gospodarczy przy Hohenbachstrasse (dziś ul. Legionów).
1941
- II Komendantem Obwodu ZWZ Mielec został kpt. Józef Antoni Kogut ps. „Kruszyna”, „Mścisław”.
- II – IV Na terenie Mielca i powiatu mieleckiego funkcjonariusze gestapo dokonali wielu aresztowań członków ZWZ podejrzanych o wydawanie i kolportowanie gazetki konspiracyjnej „Odwet”, m.in. Eugeniusza Dębickiego, Józefa Gorlacha, Antoniego Jaroszyńskiego, Jana i Stanisława Rysiów, Mariana Ziętkowicza – łącznie około 40 osób.
- 17 III Na podstawie zezwolenia landkomisarza Tadeusz Zawadzki uruchomił rozlewnię i probiernię win przy Victoriaplatz (Rynek) 7.
- III Burmistrzem miasta Mielca został Johan Zimmerman – kolonista niemiecki z Czermina (Hochebach).
- III W FWM na polecenie Stanisława Doliny „Ignaca” członkowie Związku Odwetu Bolesław Kałuża i Gustaw Gotowicki spowodowali pożar hali nr 3 i znajdujących się w niej szybowców.
- III Rozpoczęło działalność niemieckie przedsiębiorstwo budowlane Alfreda Senfta. W 1943 r. zatrudniało 95 osób.
- III Odon Niepiełko uruchomił restaurację przy ul. Szerokiej.
- Wiosna Konspiracyjna organizacja Chłopska Straż (Chłostra) została przemianowana na Bataliony Chłopskie (BCh). W Mielcu utworzono Obwód BCh i podporządkowano go Okręgowi VI (Kraków, Rzeszów, Śląsk). Komendantem Obwodu został mianowany Jan Błachowicz ps. „Kropidło”.
- 27 IV W bunkrze głodowym bloku nr 11 niemieckiego obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu zmarł Marian Batko, absolwent Gimnazjum w Mielcu, nauczyciel, uczestnik działalności konspiracyjnej w czasie okupacji hitlerowskiej. Według jednej z wersji jego śmierci – w czasie selekcji więźniów dobrowolnie zgłosił się za młodego człowieka i Niemcy wyrazili na to zgodę.
- 16 VI W Tarnowie zarejestrowano spółkę spożywczą „Samopomoc” o charakterze rolniczo-handlowym.
- 22 VI Od ataku Niemiec na ZSRR Flugzeugwerk Mielec i lotnisko fabryczne – poza działalnością produkcyjną – stanowiły bazę remontową dla samolotów walczących na froncie wschodnim.
- 10 VII Na skutek starań rodziny i wpływowych osób Franciszek Kazana został uwolniony z obozu w Oranienburgu i powrócił do Mielca.
- VII Grupa sabotażowo-dywersyjna Związku Odwetu przecięła przewody telefoniczne przy linii kolejowej Mielec-Dębica.
- 1 VIII Polacy Maksymilian Luleczka i Jan Schwarz oraz Niemiec Henryk Kurz założyli Spółdzielnię Rolniczo-Handlową z siedzibą przy Victoriaplatz (Rynek)18. Zatrudniano 40-50 osób.
- Lato Z nakazu niemieckich władz okupacyjnych na cmentarzu żydowskim przy ul. Kolejowej zdemontowano wszystkie płyty nagrobkowe (macewy) i użyto ich do różnych celów budowlanych na terenie Mielca.
- X Na polecenie niemieckich władz okupacyjnych uruchomiono Publiczną Szkołę Zawodową dla Uczniów Rzemiosła. Zajęcia prowadzono w budynku szkolnym przy ul. J. Kilinkstrasse (T. Kościuszki 4).
- 10 X Kolejowa grupa sabotażowa Związku Odwetu spowodowała pożar kilku wagonów z sianem, stojących na bocznicy kolejowej w Mielcu.
- 2 XI W okolicach Łowicza zmarł Stanisław Kryczyński (l. 30) – absolwent Państwowego Gimnazjum w Mielcu, historyk, badacz historii Mielca i okolic, autor wielu opracowań historycznych.
- 16 XI Kolejowa grupa sabotażowa dokonała środkami specjalnymi zakażenia wagonów przeznaczonych dla niemieckiego wojska.
- 24 XII Grupa dywersyjna ZWZ (Józef Augustyn, Wojciech Lis, Aleksander Rusin, Antoni Rusin i Józef Węgrodzki) wykonała udaną akcję wypadową na niemiecki magazyn wojskowy w Smoczce, zdobywając broń i amunicję. W czasie wymiany ognia zginął żołnierz niemiecki.
- 27 XII Członek Związku Odwetu Tadeusz Bieniewski uszkodził linię wysokiego napięcia Mościce-Mielec, powodując przerwę w dopływie energii elektrycznej do FWM.
- XII Członek Związku Odwetu Jan Gruszczyński „Sęp” podpalił dwa baraki w niemieckim obozie wojskowym w Smoczce.
Ponadto w 1941 r.:
- Okupanci niemieccy utworzyli m.in. w Mielcu Baudienst – Polską Służbę Budowlaną, do której wcielali przymusowo mło-dzież męską do lat 19. Służba ta chroniła od przymusowych wywózek do III Rzeszy, ale była bardzo ciężka, m.in. przy budowach dróg i obiektów.
- Na polecenie Niemców rozebrano drewnianą synagogę w Rzochowie. Mieszkańcy Rzochowa nie podjęli się tego zadania, toteż rozbiórkę wykonali robotnicy sprowadzeni z innych miejscowości.
- Grupa nauczycieli utworzyła Spółdzielczą Składnicę Materiałów Piśmiennych „Ogniwo” przy ul. J. Kilinkstrasse (ul. T. Kościuszki).
1942
- 5 II Grupa operacyjna oddziału partyzanckiego „Jędrusie” pod dowództwem Władysława Jasińskiego „Jędrusia” zabrała siłą z kasy Banku Spółdzielczego ok. 147 tysięcy zł, co stanowiło połowę jego kapitału.
- 14 II Utworzono Armię Krajową w wyniku przekształcenia Związku Walki Zbrojnej. M.in. utrzymano mielecki Obwód i nadano mu kryptonimy: „Mleko”, „Fa” i „1/12”.
- 9 III Wczesnym rankiem wojsko niemieckie rozpoczęło akcję usunięcia ludności żydowskiej z Mielca. Po wstępnej selekcji na rynku mężczyzn skierowano do obozów w Pustkowie i Cyrance, a pozostałych Żydów przeprowadzono na teren Berdechowa (przysiółek Chorzelowa), gdzie umieszczono w baraku (najsłabszych fizycznie) i hangarach lotniczych.
- 9 III Na terenach Borku Niemcy (oddział SS, funkcjonariusze gestapo i żandarmeria) dokonali masowej egzekucji około 300 Żydów, głównie starszych, chorych i niezdolnych do pracy. Zwłoki zakopano na miejscu kaźni.
- 12 III Zgromadzoną w hangarach ludność żydowską wywieziono pociągami do obozów w Bełzie, Białej Podlaskiej, Dubience, Krasnymstawie, Międzyrzeczu, Parczewie i Włodawie.
- 19 III W szpitalu wojskowym w Szkocji zmarł starszy sierżant Stanisław Działowski, mielczanin, pilot i konstruktor lotniczy, jeden z pionierów lotnictwa sportowego w Polsce, współtwórca serii samolotów sportowych DKD, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 i walk o Anglię jako pilot samolotów bojowych w 1940 r.
- III Na południowo-wschodniej części terenu FWM Mielec Niemcy zbudowali obóz pracy Arbeitslager Mielec – Konzentrationslager Płaszów, w którym przetrzymywano Żydów, a później także Polaków, pracujących niewolniczo w FWM.
- III W Lasku Berdechowskim obok obiektów fabryki samolotów Flugzeugwerk Mielec Niemcy rozpoczęli masowe egzekucje na Żydach, Polakach i wielu osobach nieznanego pochodzenia. Do lipca 1944 r. rozstrzelano około 500 osób.
- III Rozpoczęła działalność konspiracyjna Powiatowa Komisja Oświaty i Kultury w Mielcu, kierująca tajnym nauczaniem w powiecie mieleckim. Jej przewodniczącym został Piotr Adamski ps. „Jan Michnicki”.
- IV Dla zwiększenia bezpieczeństwa FWM i lotniska – Niemcy wykonali lotnisko fikcyjne na polach złotnickich.
- Wiosna Powstała pierwsza „Trójka PPR”, a wkrótce potem grupa wypadowa Gwardii Ludowej.
- Wiosna Na polecenie niemieckich władz okupacyjnych rozebrano resztki spalonej bóżnicy i rzeźni żydowskiej w Mielcu.
- Wiosna W Porębach Wojsławskich Niemcy zbudowali obóz, w którym przetrzymywali jeńców francuskich, a później jeńców radzieckich.
- 15 V FWM wizytowała komisja koncernu lotniczego Ernst Heinkel Flugzeugwerk w Rostocku.
- V Grupa sabotażowa ZWZ-AK w FWM umieściła materiały zapalające w oblatywanych niemieckich samolotach i spowodowała ich uszkodzenia, a dwa całkowicie zniszczyła.
- V/VI W FWM rozpoczęto produkcję części do samolotu He-177.
- V W FWM zatrudniono do produkcji lotniczej pierwszą grupę Żydów.
- 30 V Grupa wypadowa Gwardii Ludowej zabrała z mieleckiego Banku „Społem” 60 tys. zł.
- V W związku z wykryciem przez gestapo odbiornika radiowego i punktu nasłuchowego w rzochowskim kościele – proboszcz tej parafii ks. Karol Dobrzański uciekł z Rzochowa i ukrywał się do końca okupacji, najdłużej w Jastrzębi u znajomego księdza. Administratorem parafii został ks. Piotr Stary i pełnił tę do funkcję do 1945 r.
- VI Obok wzgórza na terenie Borku Niemcy rozpoczęli rozstrzeliwanie Żydów przywożonych z terenu Mielca i okolic. Egzekucje takie zdarzały się do czerwca 1944 r. Ogółem zamordowano około 80 osób.
- 19 VIII W niemieckim obozie koncentracyjnym w Dachau zmarł ks. dr Wincenty Bialik (l. 48), katecheta w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. S. Konarskiego w Mielcu oraz dyrektor bursy gimnazjalnej w latach 30.
- VIII(?) W niemieckim obozie koncentracyjnym w Oranienburgu zmarł (został zamordowany?) Andrzej Dziadyk (l. 58) – adwokat z Mielca, jeden z najaktywniejszych działaczy społecznych w Mielcu w okresie międzywojennym XX w., prezes Towarzystwa Ochotniczej Straży Pożarnej.
- 12 X W niemieckim obozie w Oranienburgu zmarł Władysław Kania (l. 56) – uczestnik I wojny światowej, nauczyciel mieleckiego gimnazjum, społeczny komendant hufca ZHP, działacz społeczny, długoletni radny Rady Gminnej i członek Zwierzchności Gminnej miasta Mielca.
- 12 X(?) W hitlerowskim obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu zamordowano ks. Romana Sitkę.
- 27 XI Oddział partyzancki „Jędrusie” skonfiskował w mieleckim Banku „Społem” 18 000 zł i w magazynach tej spółdzielni żywność i odzież na potrzeby oddziału.
- 27 XI Zmarł Franciszek Jaglarz (l. 76) – poczmistrz, działacz społeczno-kulturalny, burmistrz Mielca w latach 1927-1929.
- XI Oddział Narodowej Organizacji Wojskowej podpalił skład siana i słomy na bocznicy kolejowej w Wojsławiu.
- XI – XII Gestapo aresztowało kilkudziesięciu pracowników FWM – członków AK, zarzucając im działalność dywersyjno-sabotażową. Niemal wszystkich wywieziono do niemieckich obozów koncentracyjnych, najwięcej do Oświęcimia.
- XII W lasach koło Chorzelowa oddział partyzancki Wojciecha Lisa zaatakował żołnierzy Wehrmachtu nadzorujących prace leśne, zabierając im broń i mundury. Żołnierzy puszczono wolno.
- XII Kolejowa grupa dywersyjna AK zorganizowała udaną akcję na transport do FWM, zdobywając broń maszynową, części do radiostacji lotniczych i różne części samolotowe.
- XII Z inspiracji Komendy Obwodu AK w Mielcu zorganizowano konspiracyjną wytwórnię materiałów wybuchowych, dywersyjnych i sabotażowych. W działania te włączyli się m.in. Józef Bułaś, Stanisław Mróz, Józef Szczur i Grzegorz Weryński.
- XII Grupa sabotażowa AK przecięła linię wysokiego napięcia Mościce-Mielec, powodując przerwę w dostawie energii elektrycznej do FWN na około 60 godzin.
Ponadto w 1942 r.:
- Na polecenie władz okupacyjnych Bank Spółdzielczy przejął Rękodzielniczą Kasę Zaliczkową i Kasę Stefczyka.
- Przy ul. Kolejowej (w pobliżu przejazdu przez tory w kierunku Cyranki wybudowano obóz jeniecki, w którym więziono prawdopodobnie jeńców francuskich (krótko) i radzieckich, których kierowano do prac drogowych i leśnych.
- Wykonano remont kościoła cmentarnego św. Marka (wcześniej św. Michała) nad Wisłoką i m.in. dobudowano zakrystię.
- W dwóch pawilonach przy ul. Tarnobrzegerstrasse (ul. H. Sienkiewicza) – byłej siedzibie policji – uruchomiono szpitalny Oddział Zakaźny dla ludności polskiej.
- Utworzono konspiracyjną Powiatową Komisję Oświaty i Kultury (PKOiK) do kierowania tajnym nauczaniem w powiecie mieleckim.
- W hitlerowskim obozie koncentracyjnym w Oranienburgu zmarł (został zamordowany?) Franciszek Siorek (l. 59) – długoletni nauczyciel mieleckiego gimnazjum, założyciel pierwszej mieleckiej drużyny skautowej, działacz społeczny.
- Jan Ortyl uruchomił Stację Obsługi Samochodów przy ul. A. Mickiewicza (dziś – ul. W. Szalay-Groele).
- Konstancja Kasperek uruchomiła magiel elektryczny przy Hohenbachstrasse (Legionów) 3.
- Rozpoczęło działalność przedsiębiorstwo robót inżynieryjno-budowlanych Romana Goreckiego i Leona Stróżyka przy ul. Tarnobrzegerstrasse. Zatrudniono 112 osób.
- Przybyły z Ukrainy Aleksander Prytyka uruchomił fabrykę soków owocowych „Jagoda” przy ul. Hohenbachstrasse (dziś ul. Legionów).
- Po powstaniu zastępu harcerskiego – „Orłów” – „Rysie” i „Orły” zostały włączone w strukturę Szarych Szeregów AK Obwodu „Mleko” w Mielcu.
- Niemcy zniszczyli cmentarz żydowski przy ul. Kolejowej. Macewy i dużą ilość piasku użyto do celów budowlanych na terenie miasta.
1943
- 1 I Działalność produkcyjną rozpoczęła Fabryka Kafli (Kachelfabrik) niemieckiego przedsiębiorcy J. Henniga przy ul. Moniuszki 751. Zatrudniała kilkanaście osób.
- 9 I W potyczce z niemiecką żandarmerią w Trzciance koło Połańca zginął Władysław Jasiński „Jędruś” (l. 34) – absolwent mieleckiego gimnazjum, harcerz i sportowiec, magister prawa, w czasie okupacji hitlerowskiej założyciel i dowódca oddziału partyzanckiego „Jędrusie”. Nowym dowódcą „Jęrusiów” został Józef Wiącek „Sowa” – dotychczasowy zastępca „Jędrusia”.
- 22 II W czasie próby aresztowania nieznanego mężczyzny na terenie Górki Cyranowskiej w strzelaninie zginął policjant Zdzisław Sarnowski, a drugi policjant został ranny. Później okazało się, że mężczyzna był ukrywającym się członkiem AK.
- 5 III W hitlerowskim obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu zmarł (został zamordowany?) ks. Jan Pyzikiewicz (l. 42) – rzochowianin, proboszcz parafii w Lipnicy Wielkiej.
- 8 III Grupa wypadowa GL zabrała z magazynów Baudienstu 150 koców.
- 8-9 III Na konferencji w Marienche decydenci niemieccy podjęli decyzje w sprawie montażu kompletnego samolotu He-111 w Flugzeugwerk Mielec.
- 12 III Jedna z grup sabotażowo-dywersyjnych rozkręciła szyny na linii kolejowej Tarnobrzeg-Mielec, co spowodowało zatrzymanie ruchu na kilka godzin.
- 19 III Grupa dywersyjna AK pod dowództwem Kazimierza Bogacza „Bławata” próbowała rozbić więzienie w Mielcu, ale próba nie udała się.
- 29 III Oddział „Jędrusie” pod dowództwem Józefa Wiącka „Sowy”, wspomagany przez mieleckich AK-owców, rozbił więzienie w Mielcu i uwolnił około 180 więźniów, a wśród nich kpt. Krasonia – komendanta Obwodu AK Tarnobrzeg i prof. Zygmunta Szewerę. W odwecie Niemcy dokonali aresztowań wielu najbliższych osób „Jędrusiów”, a zwłaszcza rodziców i rodzeństwa i wywieźli je do obozów koncentracyjnych.
- III Grupa dywersyjna AK przeprowadziła akcję na Arbeitsamt (Biuro Pracy) i zabrała m.in. kartoteki osób wytypowanych do wywiezienia na przymusowe roboty do Niemiec, a następnie zniszczyła zabrane dokumenty.
- 12 IV Grupa wypadowa GL w czasie akcji w Mielcu zastrzeliła policjanta granatowego i raniła gestapowca.
- 4 VI Odbył się oblot pierwszego samolotu He-111 zmontowanego w Flugzeugwerk Mielec.
- 30 VI Gestapo aresztowało kilkunastu mieszkańców Mielca pod zarzutem współpracy z AK. W czasie akcji gestapowcy omyłkowo zastrzelili niemieckiego oficera.
- 20 VII Niemcy aresztowali 12 mieszkańców Cyranki pod zarzutem prowadzenia działalności dywersyjnej i sabotażowej. W czasie akcji zastrzelono Andrzeja Belcarza.
- VII Na terenie Smoczki grupa dywersyjna AK rozbroiła kilku żołnierzy niemieckich.
- 19 VIII W czasie ucieczki, po wykonaniu wyroku na konfidencie gestapo w Mielcu J. Smacznym, zginął Stanisław Fryc (l. 26) – dowódca patrolu dywersyjnego Komendy Obwodu AK w Mielcu. Na rozkaz niemieckiego przełożonego w pościgu uczestniczyli polscy junacy Baudienstu nieświadomi, kogo mają złapać.
- 20 VIII Patrol AK wykonał wyrok śmierci na pracowniku FWM Julianie Kinowskim za pomoc Niemcom w czasie pościgu za S. Frycem.
- VIII W porozumieniu z komendą Obwodu AK z mieleckiego lotniska zdezerterował samolotem niemiecki pilot Ludwik Herman. Zabrał ze sobą m.in. zaszyfrowane meldunki mieleckiego AK dla rządu londyńskiego.
- VIII Do obozu w Smoczce przywieziono dużą grupę jeńców francuskich.
- 21 IX Na terenie Smoczki patrol AK zastrzelił niemieckiego żandarma za znęcanie się nad Polakami.
- IX W FWM rozpoczęto produkcję części i montaż ostateczny niemieckiego samolotu dalekiego zasięgu He-219.
- 9-24 X Występował Cyrk „Józefiego”.
- 18 X Zmarła Konstancja Oborska – właścicielka pałacyku i parku przy ul. Legionów, inspiratorka wielu przedsięwzięć charytatywnych.
- 19 X Na terenie Borku Niemcy rozstrzelali Stanisława Fidzińskiego (l. 22) – żołnierza AK ps. „Żbik”, aresztowanego w czasie akcji konfiskaty mundurów niemieckich u krawca Holki przy Złotnickastrasse (J. Kilińskiego).
- 20 X W Charzewicach hitlerowcy rozstrzelali grupę polskich zakładników, w tym mielczan: Mariana Dyducha, Adama Hillebranda, Tadeusza Mikułę, Ignacego Luberę i Jana Luberę.
- 2 XI W Złotnikach patrol AK wykonał wyrok śmierci przez rozstrzelanie na mieleckim policjancie Stanisławie Gaborze i zastrzelił usiłującego interweniować drugiego policjanta Juliana Toczyńskiego.
- 2 XI Zmarł Józef Boryński – radny Rady Miejskiej w Mielcu w latach 30, pełniący obowiązki burmistrza Mielca w okresie od 7 do 16 IX 1939 r., pracownik Zarządu Miejskiego w Mielcu.
- 3 XI W Złotnikach hitlerowcy rozstrzelali 10 polskich zakładników przywiezionych z więzienia w Rzeszowie. Był to odwet za zastrzelenie dwóch polskich policjantów 2 XI.
- 23 XI Niemcy rozstrzelali członka mieleckiej AK Henryka Marcinkowskiego.
- XI W czasie potyczki na terenie Łuża oddział AK Aleksandra Rusina „Rusala” zabił 5 żołnierzy niemieckich.
- XI Patrol specjalny NOW wykonał wyrok przez rozstrzelanie na dwóch mieszkankach Mielca – konfidentkach Gestapo.
- Jesień Grupa oficerów z komendy Obwodu AK Mielec zorganizowała akcję na Komunalną Kasę Oszczędności przy J. Kilingstrasse (dziś ul. T. Kościuszki) i zabrała 200 tys. zł na cele organizacji.
Ponadto w 1943 r.:
- Utworzono niemiecką administrację nieruchomościami. Siedziba tej instytucji znajdowała się przy J. Kilingstrasse (ul. T. Kościuszki) 53. W 1943 r. zatrudniano w niej 39 osób.
- Niemcy wywieźli jeńców radzieckich z obozu przy stacji kolejowej w Mielcu prawdopodobnie do Majdanu.
- W zakładach lotniczych Flugzeugwerk Mielec wykonano 20 sztuk konspiracyjnego krzyża harcerskiego, które otrzymali instruktorzy „Roju” – konspiracyjnego Hufca Harcerzy Mielec.
- Największe firmy mające siedzibę w Mielcu zatrudniały następującą ilość pracowników: firma budowlana Johan Jozef Hennig – 712, przedsiębiorstwo budowlane Alfred Senft – 95 osób.
- W Rzochowie Niemcy uruchomili firmę NOLL specjalizującą się w budowaniu dróg.
1944
- 5 I W hitlerowskim obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie zamordowano Edwarda Groele (l. 59) – nauczyciela, inspektora szkolnego w latach okupacji hitlerowskiej w pow. mieleckim, aresztowanego za współpracę z ruchem oporu.
- I – III Niemcy zlikwidowali obóz pracy dla Żydów na terenie Czekaja – przysiółka Cyranki.
- 17 II Prawdopodobnie w Chorzelowie wykonano wyrok śmierci na Antonim Józefie Kogucie (ps. „Kruszyna”, „Mścisław”) – komendancie Obwodu AK Mielec – za „działanie świadome na szkodę Siły Zbrojnej Państwa Polskiego”. Rozstrzelano także 4 innych członków kierownictwa Obwodu AK Mielec i żonę jednego z nich.
- II Komendant Okręgu AK Kraków odwołał mjr. Waleriana Tumanowicza „Jagrę”z funkcji inspektora Inspektoratu AK Mielec i mianował na tę funkcję kpt. Stefana Łuczyńskiego ps. „Karp”, „Boryna”, „Sawa”.
- 26 II Flugzeugwerk Mielec wizytował generalny gubernator GG – Hans Frank.
- II Prawdopodobnie w związku z uruchomieniem produkcji części do samolotu He-219 – zmieniono nazwę mieleckiej fabryki z Flugzeugwerk Mielec na Vereinigte Ostwerke G.m.b.H. Na stanowisko dyrektora generalnego desygnowany został Heine, a jego zastępcami – Kleinmayer i Hecker.
- 11 III W akcjach na Johana Zimmermanna (burmistrza Mielca) i Hansa Müllera patrol AK zdobył 5 sztuk broni osobistej wraz z amunicją.
- 17 III Oddział AK Aleksandra Rusina „Rusala” po krótkiej walce zdobył na drodze Mielec-Kolbuszowa niemiecki tabor z bronią, amunicją i bydłem.
- 24 III Niemcy aresztowali uczestników odprawy AK w Krakowie, m.in. inspektora Inspektoratu AK Mielec kpt. Stefana Łuczyńskiego.
- 29 III Kierownictwo niemieckie FWM rozpoczęło ewakuację maszyn i urządzeń oraz części załogi do kopalni soli w Wieliczce.
- III Pełnienie obowiązków inspektora Inspektoratu AK Mielec powierzono mjr. Feliksowi Korczyńskiemu „Stefowi”.
- 1 IV Pełnienie obowiązków komendanta Obwodu AK Mielec powierzono Antoniemu Bogdanowi „Krukowi” – dotychczasowemu zastępcy komendanta Obwodu.
- IV W zasadzce przy szosie Rzochów-Niwiska oddział AK „Rusala” rozbroił żołnierzy niemieckich i zabrał im 20 rowerów.
- IV W mieleckiej fabryce samolotów zatrudnionych było ok. 5500 osób, w tym 2760 Polaków, 2300 Żydów i 460 Niemców.
- V Funkcję inspektora Inspektoratu AK Mielec objął mjr Tadeusz Zieliński „Obuch”.
- V Do parafii św. Mateusza przybyła grupa sióstr felicjanek (Zgromadzenie Sióstr św. Feliksa z Kantalicjo) i poza działalnością na rzecz parafii m.in. zorganizowała szwalnię.
- V Grupa specjalna Komendy Obwodu AK Mielec przejęła zrzut broni z alianckiego samolotu na terenie Podborza. Akcją kierowali por. Stanisław Sołtys ps. „Wójt” i por. Leon Kobzdej ps. „Leśnik”.
- 20 V Prawdopodobnie na skutek doniesienia funkcjonariusze gestapo dokonali pacyfikacji dworu Przybysz, gdzie spodziewali się znaleźć broń i amunicję z alianckiego zrzutu. Nie znaleziono niczego, ale zastrzelono administratora majątku Janusza Skrzypka (członka AK) oraz aresztowano Stanisława Sołtysa („Wójta”), Mieczysława Mazura, Józefa Piszczka i Józefa Kądziołkę – członków AK i dzierżawcę dworu Jana Skrzypka.
- 23 V Patrol AK w składzie: Wiesław Lachnit „Kulski”, Walenty Basiaga „Walek” i Grzegorz Weryński „Jaskółka” podjął próbę uwolnienia z rąk gestapo w Mielcu Stanisława Sołtysa „Wójta” – oficera Inspektoratu AK Mielec. Akcja nie udała się, a W. Lachnit i G. Weryński zginęli.
- 31 V W niewyjaśnionych okolicznościach na terenie Rożniat został ciężko ranny por. Leon Kobzdej „Leśnik” – oficer dywersji Komendy Obwodu AK Mielec. Mimo pomocy lekarskiej i przewiezienia do szpitala w Sandomierzu, po dwóch dniach zmarł.
- 4 VI Komendantem Obwodu AK „Mleko” (Mielec) został mianowany rtm. Konstanty Łubieński ps. „Zbigniew”, „Marcin”, „Sosna”.
- 1 VII Ukazało się obwieszczenie SS i policji GG o skazaniu na śmierć 17 osób, w tym Władysława Kępy i Stanisława Kiliana z Mielca.
- VII – VIII Mielecka fabryka samolotów i lotnisko były bazą wypadową niemieckiego lotnictwa.
- 11 VII Gestapo odnalazło konspiracyjną wytwórnię broni, granatów i materiałów wybuchowych w Mielcu i aresztowało Józefa Bułasia, Stanisława Mroza, Pawła Rusaka oraz braci Puziów – Bronisława, Lucjana i Pawła.
- 20 VII – 5 VIII Niemcy mieszkający i urzędujący w Mielcu ewakuowali się w kierunku zachodnim.
- 25 VII Dla realizacji akcji „Burza” w powiecie mieleckim komendant Obwodu AK Mielec polecił zorganizować trzy większe oddziały pod kryptonimami: „Hejnał” na terenach północno-wschodnich, „Pobudka” w rejonie południowo-wschodnim i „Zawierucha” na terenach zachodnich powiatu.
- 25 VII W czasie obławy niemieckiej na partyzantów w lasach tuszowskich ciężkie rany odniósł Otto Engelbert – komendant obozu SS w Smoczce.
- 25 VII Eskadra amerykańskich samolotów Lockheed P-38 i P-51 z 15. Armii Powietrznej USA przez około 30 minut atakowała Flugzeugwerk, lotnisko, stację kolejową i niemieckie wojsko stacjonujące w Mielcu oraz inne obiekty w okolicy. M.in. zniszczono lub uszkodzono wiele samolotów niemieckich i węgierskich oraz sprzętu w transportach niemieckich przemieszczających się koleją i drogami.
- 29 VII Komenda Obwodu AK Mielec przejęła od oddziału BCh większość zrzutu broni i sprzętu wojskowego dokonanego przypadkowo przez samolot RAF w rejonie Przykopu i Zadusznik 27 VII.
- 31 VII Patrol Obwodu AK Mielec pod dowództwem „Bystrego” przeprowadził udaną akcję na niemiecki magazyn w Woli Mieleckiej, zdobywając sporą ilość broni, amunicji i sprzętu wojskowego.
- 31 VII Połączone oddziały AK Władysława Kwarcianego „Małego”, Aleksandra Rusina „Rusala” i Józefa Wałka „Żbika” zdobyły wyrzutnię pocisków V-1 i V-2 w Bliznej.
- VII Niemcy zlikwidowali obóz przymusowej pracy (arbeitslager) na terenie Cyranki, obok fabryki lotniczej Flugzeugwerk Mielec i przewieźli więźniów do kopalni soli w Wieliczce, gdzie podjęto produkcję części samolotowych.
- VII W czasie likwidacji hitlerowskiego obozu pracy jego komendant Josef Schwammberger osobiście zastrzelił wszystkich Żydów umieszczonych w izbie chorych.
- VII Niemcy rozwiązali Baudienst – Polską Służbę Budowlaną.
- VII Utworzono Drużynę Szarych Szeregów im. J. Wiśniowieckiego, w skład której weszły zastępy: „Rysie”, „Orły”, „Bobry” i „Wilki”.
- 1 VIII Oddział AK pod dowództwem Lucjana Woźniaka „Grota-Szczerby” przeprowadził udaną akcję na posterunek niemiecki w Woli Mieleckiej, zdobywając sporą ilość broni i amunicji i aparaturę radiowo-nadawczą.
- 4 VIII Oddziały radzieckiej 5. Armii Gwardyjskiej zdobyły Dobrynin, Ociekę i po ciężkich walkach Rzochów.
- 4 VIII Stacjonujące w rejonie Mielca wojska niemieckie rozpoczęły kontruderzenie na linii Mielec–Baranów, ale zostały powstrzymane w okolicach Krzemienicy.
- 4 VIII Po potyczce oddziału AK „Hejnał” z oddziałem niemieckim w okolicy wsi Hyki-Dębiaki doszło do spotkania komendanta Obwodu AK Mielec rtm. Konstantego Łubieńskiego z dowództwem oddziału radzieckiego, który dotarł do tej miejscowości od strony wschodniej. Wymieniono informacje i potwierdzono gotowość do współdziałania w dalszej walce z wojskami niemieckimi.
- 5 VIII Radziecki oddział zwiadowczy zaatakował od strony Wisłoki stanowisko niemieckiego karabinu maszynowego na wieży kościoła św. Mateusza i zlikwidował je, ponosząc w tej akcji duże straty. Zginęli dowódca i kilkunastu żołnierzy. Po akcji oddział wycofał się za Wisłokę.
- Noc 5/6 VIII Po nocnym ataku oddziału radzieckiego 1. batalionu 23. pułku piechoty 14. Dywizji Pancernej Gwardyjskiej na wschodnią część lotniska FWM i wymianie ognia – ostatni żołnierze niemieccy broniący fabryki ewakuowali się za Wisłokę, a żołnierze radzieccy weszli na teren fabryki i lotniska. W czasie ewakuacji Niemcy niemal całkowicie zniszczyli most na Wisłoce.
- 6 VIII Oddziały radzieckiej 5. Armii Gwardyjskiej i część oddziału Armii Krajowej „Hejnał” wkroczyły do opuszczonego przez Niemców Mielca.